Ιστορία του Σοποτού (Αροανίας)

1. Προέλευση της ονομασίας του χωριού και το έτος ιδρύσεως του Το χωριό Αροανία ή Σοποτό βρίσκεται 32 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά των Καλαβρύτων....

1. Προέλευση της ονομασίας του χωριού και το έτος ιδρύσεως του
Το χωριό Αροανία ή Σοποτό βρίσκεται 32 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά των Καλαβρύτων. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 930 μέτρων, στους πρόποδες του βουνού Τάρταρης, που είναι παρυφυάδα της οροσειράς του Ερύμανθου.

Η ακριβής χρονολογία κτίσεως του χωριού δεν είναι γνωστή. Ωστόσο υπάρχουν ενδείξεις ότι το Σοποτό ιδρύθηκε τον 8ο μ.Χ. αιώνα από μέτοικους, που ήρθαν από το γειτονικό χωριό Κλείτορα. Την ίδια εποχή κατέφυγαν στην ευρύτερη περιοχή κάτοικοι των παραλίων της Πελοποννήσου, που φοβούμενοι τις ληστρικές επιδρομές, έβρισκαν καταφύγιο στα δυσπρόσιτα γειτονικά βουνά. Γύρω στο 750 μ.Χ. ο πληθυσμός της περιοχής εμπλουτίζεται με σλαβικά φύλα, κυρίως γεωργών και κτηνοτρόφων, που γρήγορα αφομοιώθηκαν και ενσωματώθηκαν στις μικρές κοινότητες που προϋπήρχαν. Ωστόσο, η επίδραση τους είναι ακόμα και σήμερα φανερή από τα πλείστα σλαβικά τοπωνύμια που διατηρούνται στην επαρχία μας.


Η αρχική ονομασία του χωριού –Σοποτό- πιστεύετε ότι αυτή είναι σλαβικής προέλευσης, κάτι άλλωστε που ενισχύεται από το γεγονός ότι σοπότ στη σερβοκροατική γλώσσα σημαίνει πτώση υδάτων, και το χωριό φημίζεται για την πληθώρα καθώς και την ποιότητα των πηγών του (υπέρ των παραπάνω είναι και το γεγονός ότι στην Πολωνία υπάρχει πόλη με πληθυσμό 30.000 κατοίκων που ονομάζεται Σοπότ). Το 1928 το χωριό μετονομάστηκε σε Άγιος Παύλος, τιμώντας τον από εκεί καταγόμενο νεομάρτυρα Παύλο. Το 1930, με παραίνεση του ιστοριοδίφη Γ. Παπανδρέου, το χωριό λαμβάνει την σημερινή του ονομασία – Αροανία (που είναι και η ονομασία του νεοσύστατου Δήμου) από τον παρακείμενο χείμαρρο του Χελμού. Η ονομασία Αροανία παράγεται από τη λέξη Άορνος, που για τους αρχαίους έλληνες σήμαινε τον Άδη ( α-ορνος, ο τόπος δηλαδή που δεν κατοικείται ούτε από τα πουλιά), υποδηλώνοντας έτσι το δέος που τους προκαλούσαν οι υψηλές κορυφές των Αροάνιων.

2. Το Σοποτό κατά την Φραγκοκρατία
Κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας (1204-1300) το Σοποτό αποτέλεσε φέουδο των ξένων δυναστών και υπαγόταν στην βαρονία των Καλαβρύτων. Μάλιστα στην κορυφή του βουνού Τάρταρης, δίπλα στα ερείπια του βυζαντινού ναού της Αναλήψεως, σώζονται ερείπια μικρού κάστρου, που μάλλον χρησίμευε ως στρατιωτική σκοπιά.
Από το 1300 έως και την κατάληψη της Πελοποννήσου από τον Μωάμεθ τον Πορθητή, το χωριό γνωρίζει τους συνεχείς πολέμους μεταξύ των Φράγκων και των Ελλήνων του Μυστρά, που εναλλάσσονταν στην ηγεμονία της περιοχής.

3. Το Σοποτό κατά την Τουρκοκρατία
Το 1460, με την κατάληψη της Πελοποννήσου από τους Τούρκους, το χωριό περιήλθε στην οθωμανική κυριαρχία, με μοναδική εξαίρεση την χρονική περίοδο από το 1685 έως το 1715, οπότε την διοίκηση της περιοχής ανέλαβαν οι Ενετοί . Στα χρόνια που ακολούθησαν το χωριό γνώρισε σημαντική ακμή. Είναι η περίοδος που κτίζονται η Μονή Φανερωμένης (1616), ο ναός του Αγίου Γεωργίου και του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (1703). Ο τελευταίος έγινε με δαπάνη του καταγόμενου από το Σοποτό, επισκόπου Ωλένης (Ηλείας), Ιωννίκιου Νείρου.
Η άρρηκτη σύνδεση και των τριών ναών με την ιστορία του χωριού αλλά και ο πλούτος του εσωτερικού τους διακόσμου, μας επιβάλλουν την λεπτομερέστερη αναφορά στην ιδιαίτερη ιστορία τους.

Μονή Παναγίας της Φανερωμένης
Η Μονή της Φανερωμένης είναι κτισμένη στην πλαγιά του βουνού Μοναστήρι, σε υψόμετρο 1.000 μέτρων περίπου. Σύμφωνα με παλαιά επιγραφή, η οποία δυστυχώς δεν σώζεται σήμερα, και αναφέρεται από τους ιστοριοδίφες Γ.Παπανδρέου και Ν.Βέη, ο ναός κτίστηκε με συνδρομή των μοναχών Τιμόθεου και Θεωνά το έτος 1616. Ωστόσο, σε κώδικα της μονής των Αγίων Θεοδώρων αναφέρεται ότι ο ναός υπήρχε κατά τα έτη 1612-1613, γεγονός που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το 1616 έγινε ανακαίνιση ή αγιογράφηση του ναού ή τέλος ότι κτίστηκε νέος ναός στη θέση ήδη υπάρχοντος.
Το επίθετο Φανερωμένη, το οποίο είναι συχνό στην επαρχία μας, δείχνει ότι πιθανότατα στο μέρος αυτό βρέθηκε, κατόπιν οράματος, εικόνα της Παναγίας. Κάτι άλλωστε που έχει γίνει και με το ναό της Παναγίας στο διπλανό χωριό Αγρίδι, που για το λόγο αυτό ονομάζεται Ευρετή.
Δυστυχώς, σήμερα σώζονται μόνο το περιτοίχισμα, τα θολωτά ημιυπόγεια των κελιών, ένα κελί και ο παλαιός νότιος τοίχος της εκκλησίας, καθώς και το οστεοφυλάκιο, που ήταν στον πρόναο, με οστά Μοναχών. Στη νοτιοανατολική πλευρά του περιβόλου σώζονται τα ερείπια του παλαιού Καθολικού με διαστάσεις 15 x 6,30 μέτρα και σχήμα συνεπτυγμένης τρίκλιτης βασιλικής. Τα πλάγια, δηλαδή, κλίτη είχαν συγχωνευθεί με τους εξωτερικούς τοίχους σε τρεις ψευδείς αψίδες ώστε να δίνουν την εντύπωση τρίκλιτου ναού.

Η Μονή Φανερωμένης γνώρισε σημαντική ακμή στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Ενδεικτικό είναι ότι το μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων αποτέλεσε αρχικά μετόχι της και κτίστηκε από τον μοναχό της Φανερωμένης Συμεών που καταγόταν από το Αγρίδι. Είχε στην ιδιοκτησία της ολόκληρη την περιοχή στην οποία σήμερα βρίσκεται το χωριό Αλέσταινα, το οποίο ίδρυσαν έποικοι που έφεραν οι πατέρες της Μονής προκειμένου να καλλιεργούν τα κτήματα της. Ανάλογη ιδιοκτησία διέθετε στα χωριά Τσαρούχλι και Σκούπι καθώς και καταστήματα στην Κωνσταντινούπολη. Κατά την διάρκεια της επανάστασης χρησίμευσε ως κέντρο τροφοδοσίας των αγωνιστών και ως καταφύγιο κατά τις επιδρομές του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο.

Το 1834 λόγω του μικρού αριθμού των μοναχών της, με διάταγμα της κυβέρνησης του Ι. Καποδίστρια , η Μονή διαλύεται και η περιουσία της μοιράζεται σε ακτήμονες αγρότες. Αρκετά από τα κειμήλια της μεταφέρθηκαν στην Μονή των Αγίων Θεοδώρων. Έκτοτε αποτέλεσε κατά διαστήματα καταφύγιο για αρκετούς μοναχούς για να εγκαταλειφθεί οριστικά το 1970.

Ναοί Ευαγγελίστριας και Αγίου Γεωργίου
Ο ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού και « ανηγέρθη και ανιστορήθη», όπως αναφέρει η σχετική επιγραφή που βρίσκεται στην κύρια είσοδο του ναού, το 1703 με έξοδα του Ιωννικίου Νείρου επί του προϋπάρχοντος ναού του Αγίου Χαραλάμπου σύμφωνα με την παράδοση. Ο ρυθμός του ναού είναι τρίκλιτη θολωτή βασιλική με διαστάσεις 20 x 11 μέτρα, και η διαίρεσή του σε τρία κλίτη γίνεται με δύο σειρές από πέντε πεσσούς.
Ο εσωτερικός διάκοσμος του ναού αποτελείται από αγιογραφίες, οι οποίες διακρίνονται για την εξαιρετική τέχνη τους, τη ζωηρότητα των χρωμάτων τους και την πλούσια θεματολογία από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη ( Αδάμ και Εύα, Πύργος της Βαβέλ, Τελώνης και Φαρισαίος ). Στο θόλο του ναού υπάρχει η παράσταση του Παντοκράτορα, που με το αριστερό χέρι κρατάει το Ευαγγέλιο και με το δεξί ευλογεί τους πιστούς. Γύρω από την αγιογραφία υπάρχει η γνωστή επιγραφή « επέβλεψεν ο Κύριος…» και στη συνέχεια οι άγγελοι και οι προφήτες σε δύο επάλληλους κύκλους. Η τεχνοτροπία των αγιογραφιών είναι η λαϊκή μεταβυζαντινή, με έντονες τις επιδράσεις από τη Δύση και αποδίδεται στον Ηπειρώτη αγιογράφο Ευστάθιο Άλυπο, ο οποίος όπως φανερώνει ο εσωτερικός διάκοσμος του ναού, ήταν έμπειρος τεχνίτης.

Παλαιότερα το εξωτερικό του ναού κοσμούσαν δύο πέτρινα κωδωνοστάσια, τα οποία όμως αργότερα γκρεμίστηκαν και οι λαξευτές πέτρες τους χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή βρυσών μέσα στο χωριό. Ο ναός έχει υποστεί κατά καιρούς διάφορες μετατροπές και την τελευταία το 1938 κατά την οποία ο εξωτερικός τοίχος καλύφθηκε από τσιμεντοκονίαμα.

Όταν στο χωριό υπήρχαν δύο ενορίες – μαχαλάδες, στην Ευαγγελίστρια γινόταν πάντα η ακολουθία της Αγάπης την Κυριακή του Πάσχα, στο τέλος της οποίας όλοι οι κάτοικοι του χωριού συγκεντρώνονταν στο προαύλιο της εκκλησίας και αφού ασπάζονταν την εικόνα της Αναστάσεως, στέκονταν στη σειρά και χαιρετούσε ο ένας τον άλλο – έθιμο που αναβιώνει κάθε Πάσχα από τους κατοίκους του χωριού. Σύμφωνα με το ίδιο εθιμοτυπικό η λειτουργία της Δευτέρας του Πάσχα γινόταν πάντα στο ναό του Αγίου Γεωργίου.

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου θεωρείται παλαιότερος της Ευαγγελίστριας κατά 50 με 80 χρόνια και είναι και αυτός τρίκλιτη θολωτή βασιλική αλλά με αγιογραφίες μόνο στο μεσαίο κλίτος. Η προσθήκη των δύο πλάγιων κλιτών έγινε πιθανότατα το 1834 με την ανακαίνιση του ναού, κάτι που έγινε αναγκαίο λόγω της συνεχούς αύξησης του πληθυσμού και της ακμής που γνώρισε το χωριό. Μάλιστα τα δύο πλάγια κλίτη έχουν μορφή παρεκκλησιού καθώς στο δεξιό τιμάται ο Άγιος Δημήτριος και στο αριστερό ο Άγιος Χαράλαμπος.

Στο θόλο του ναού, όπως και στον προηγούμενο ναό, υπάρχει η παράσταση του Χριστού ως παντοκράτορα μα επιγραφή που αναφέρει με βυζαντινά γράμματα «Εξ ουρανού επέβλεψεν ο Κύριος, είδε πάντας τους υιούς των ανθρώπων, εξ έτοιμου κατοικητηρίου αυτού, τη εβλεψεν επί πάντας τους κατοικούντας την γήν». Οι τοιχογραφίες έχουν βαθιά σκούρα χρώματα και οι μορφές των Αγίων διακρίνονται για την φυσικότητα τους. Όλα δείχνουν ότι και οι αγιογραφίες αυτές είναι έργα έμπειρου τεχνίτη, ο οποίος ακολούθησε την τεχνοτροπία της εποχής της τουρκοκρατίας.
Αξίζει να αναφερθεί το πανύψηλο και αιωνόβιο ( με ηλικία άνω των 4000 χρόνων )κυπαρίσσι που βρίσκεται στο βορινό προαύλιο του ναού με διάμετρο βάσης 9 μέτρα και ύψος πάνω από 40 μέτρα, αποτελώντας μοναδικό μνημείο του μεγαλείου της φύσης.

4. Το Σοποτό κατά τα προεπαναστατικά χρόνια
Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας το Σοποτό υπαγόταν διοικητικά στο Σέμτιον του Λειβαρτζίου, τμήμα του Καζά των Καλαβρύτων (πρόκειται για διοικητικές διαιρέσεις που επικρατούσαν στην οθωμανική αυτοκρατορία). Έχοντας το ευτύχημα να μην γνωρίσει τον βαρύ τουρκικό ζυγό, το χωριό γνώρισε σημαντική οικονομική και πνευματική ανάπτυξη, αναδεικνύοντας πληθώρα πνευματικών ανδρών (Κωνστάντιος, Νεόφυτος Καυσοκαλυβίτης, Παναγιώτης Σοφιανόπουλος), που η δράση τους ξεπέρασε τα στενά όρια της ιδιαίτερης πατρίδας τους.

Σύμφωνα με τον άγγλο αρχαιολόγο W.M.Leake, που επισκέφτηκε το Σοποτό το 1805, το χωριό είχε περί τα 160 σπίτια, αρκετά από τα οποία όμως είχαν εγκαταλειφθεί λόγω τον δυσβάστακτων φόρων που είχε επιβάλει ο πρόκριτος των Καλαβρύτων Ασημάκης Φωτήλας. Ένας άλλος περιηγητής, ο γάλλος Fr. Pouqueville, που το 1815 επισκέφτηκε και αυτός τον υποδουλομένο Μοριά, εντυπωσιάστηκε από την φιλοξενία και την έντονη αγάπη για την ελευθερία, που χαρακτήριζε τους κατοίκους του χωριού.

Τον ένθερμο πατριωτισμό των κατοίκων του χωριού καταδεικνύει η συμμετοχή τους, με αρχηγό τον Βασιλικό Σοφιανόπουλο, στην επανάσταση που εξερράγη στην Πελοπόννησο το 1770 με την υποκίνηση της αυτοκράτειρας της Ρωσίας Αικατερίνης. Δυστυχώς, η άκαρπη αυτή προσπάθεια είχε ως αποτέλεσμα την επιδρομή στο χωριό των τουρκαλβανών, που έσπειραν τον όλεθρο και την καταστροφή, αναγκάζοντάς τους κατοίκους του να πληρώσουν δυσβάστακτο φόρο. Ιδιαίτερα επλήγει η οικογένεια των Σοφιανόπουλων, που ο θρύλος θέλει να σώζεται από την σφαγή μονάχα ένα μέλος της, ο Σοφιανός, αποτελώντας και τον μοναδικό συνεχιστή της.

Στα χρόνια που ακολουθούν το ασίγαστο πάθος για την ελευθερία οδηγεί αρκετούς από τους κατοίκους του χωριού στους κόλπους της Φιλικής Εταιρείας, με προεξάρχοντες τον Παναγιώτη Σοφιανόπουλο και τον επίσκοπο Κωνστάντιο. Ο τελευταίος, μάλιστα, σήκωσε μαζί με τον Παλαιών Πατρών Γερμανό το λάβαρο της επανάστασης στην Αγία Λαύρα. Επίσης, πρόσφερε σημαντικό έργο στην περιοχή αναδιοργανώνοντας την γυναικεία Μονή των Αγίων Θεοδώρων, στην οποία πέρασε και τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Εκεί, ο Νεομάρτυρας Παύλος δέχτηκε τα πρώτα χριστιανικά διδάγματα από τον Κωνστάντιο, που τον θωράκισαν ηθικά και πνευματικά στον δύσκολο δρόμο της προσωπικής θυσίας που ακολούθησε.
Βασικός μοχλός της πνευματικής ανάπτυξης, αλλά ταυτόχρονα και πόλος έλξης αρκετών γνωστών δασκάλων της εποχής, ήταν η περίφημη Σχολή Σοποτού, ένα από τα μοναδικά προεπαναστατικά κέντρα μόρφωσης των υπόδουλων ελλήνων, που το κύρος της ξεπερνούσε τα στενά όρια της επαρχίας μας.

Η Σχολή Σοποτού
Η Ελληνική Σχολή Σοποτού ιδρύθηκε το 1796 με χρήματα από το κληροδότημα του Αθανάσιου Τσίπηρα, εμπόρου στην Πάτρα, που καταγόταν από το Σοποτό. Πρώτος διδάσκαλός της υπήρξε ο Γαλακτίων από τη Στρέζοβα ( Δάφνη ) για να ακολουθήσουν ο Δοσίθεος, ο Αγάπιος, ο Ι. Σακελλαριάδης και ο Χ. Λεοντοτσακίρης, ο οποίος μάλιστα μέσα από το πλούσιο συγγραφικό του έργο μας παρέχει αρκετές πληροφορίες για τα ιστορικά δρώμενα της εποχής. Η Σχολή λειτούργησε, με μια μικρή διακοπή λόγω οικονομικών δυσχερειών, μέχρι το 1821 οπότε σταμάτησαν τα μαθήματα για δύο χρόνια καθώς δεν το επέτρεπαν οι ανάγκες του αγώνα.
Τον Σεπτέμβριο του 1826 καθώς οι αιγύπτιοι του Ιμπραήμ καταδίωκαν τον Ζαίμη επιτέθηκαν και στο Σοποτό. Η γενναία, όμως, αντίσταση των Σοποτινών με αρχηγούς τον Θ. Οικονομόπουλο, Αν. Φάσο και Λεχουρίτη εμπόδισε την είσοδο των στρατευμάτων στο χωριό. Ωστόσο, μια μικρή ομάδα κατόρθωσε να διεισδύσει και να πυρπολήσει την φημισμένη Σχολή του χωριού καθώς και την κατοικία του δάσκαλου Χαρ. Λοντοτσακίρη. Ωστόσο με την έγκαιρη παρέμβαση των Σοποτινών διασώθηκε το πνευματικό αυτό λίκνο όχι μόνο της περιοχής των Καλαβρύτων αλλά και του νέου ελληνικού κράτους που δημιουργήθηκε μέσα από τις στάχτες της επανάστασης.

Το 1831 κατόπιν αιτήματος των κατοίκων του χωριού προς την κυβέρνηση του Ι. Καποδίστρια μετατρέπεται σε αλληλοδιδακτικό σχολείο ( όπου μπορούσαν να διδάσκουν και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μαθητές ), το οποίο θα συντηρούσαν με τους πόρους του κληροδοτήματος αλλά και από συνδρομές των παρακείμενων Μονών Παναγίας της Φανερωμένης και Αγίων Θεοδώρων. Το 1828, μάλιστα, αριθμούσε τους 63 μαθητές ανάμεσα τους και δύο γυναίκες την Βρύσα Ανδρούτσου και την Πολυξένη Σοφιανοπούλου, που στη συνέχεια κλήθηκε να το υπηρετήσει και ως δασκάλα. Τα μαθήματα της Σχολής περιλάμβαναν μεταξύ των άλλων Φυσική, Μαθηματικά και Φιλοσοφία που στόχευαν στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών της κάτι άλλωστε που αποδεικνύει και η πληθώρα των ονομαστών απόφοιτων της. Το 1888 γίνεται Δημόσια και το 1930 μετατρέπεται σε Ημιγυμνάσιο , για να λειτουργήσει από το 1939 ως το 1946 ως τριτάξιο Αγροτικό. Τέλος, από το 1946 αποτελεί παράρτημα του Γυμνασίου Καλαβρύτων.

Δυστυχώς, η ερήμωση της επαρχίας Καλαβρύτων τις τελευταίες δεκαετίες λόγω της εσωτερικής μετανάστευσης οδήγησε στο κλείσιμο της ιστορικής αυτής Σχολής, κλείνοντας παράλληλα ένα σημαντικό κομμάτι της νεοελληνικής παιδείας. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει για τη βιβλιοθήκη της Σχολής που περιείχε αρκετά χειρόγραφα και έντυπα βιβλία, ανάμεσα τους και έργα του Πίνδαρου και του Πλωτίνου, πολλά από τα οποία καταστράφηκαν στη διάρκεια της επανάστασης καθώς χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή φυσιγγίων, αλλά και όσα άντεξαν τη φθορά του χρόνου έγιναν έρμαια αρπαγής με αποτέλεσμα να υπάρχουν σήμερα ελάχιστα, διασκορπισμένα σε διάφορες βιβλιοθήκες, αρκετά όμως για να καταδείξουν τον πλούτο της βιβλιοθήκης.

5. Το Σοποτό κατά την επανάσταση του 1821
Όπως ήταν φυσικό, κυρίως λόγω της γειτνίασης του χωριού με το ιερό του αγώνα – την Αγία Λαύρα, οι κάτοικοι του Σοποτού είχαν ενεργό συμμετοχή στις πρώτες συμπλοκές με τους Τούρκους, που σήμαναν και την έναρξη της επανάστασης του 1821.
Στη θέση « Ανάργυρος », κοντά στο παρεκκλήσι του Αγίου Αθανασίου στα σύνορα του χωριού με την Χόβολη, σημειώθηκε μια από τις πρώτες εχθροπραξίες του αγώνα. Στις 19 Μαρτίου, Σοποτινοί με εντολή του πρόκριτου Φωτήλα επιτέθηκαν και κατατρόπωσαν την τουρκική φρουρά που μετέβαινε στην Τρίπολη προκειμένου να ενημερώσει τον τούρκο διοικητή για τις κινήσεις των ελλήνων στην περιοχή. Έτσι, δίκαια το Σοποτό, μαζί με την Χελωνοσπηλιά στην Νωνακρίδα, θεωρείται μία από τις πρώτες περιοχές στις οποίες χύθηκε τουρκικό αίμα.

Ωστόσο, το Σοποτό κατέχει και άλλη μια πρωτιά. Την 25η Μαρτίου ο Κωνσταντής Πετιμεζάς μαζί με τους πρόκριτους του χωριού και κατόπιν δημοψηφίσματος -στο οποίο συμμετείχαν όχι μόνο οι άνδρες αλλά και οι γυναίκες του χωριού- συνέστησε την πρώτη επαναστατική διοίκηση του αγώνα σύμφωνα με την ακόλουθη προκήρυξη:
« Οι νέοι νόμοι της πατρίδας μας προστάττουν να γένωσι και νέα συστήματα, δια τούτο ημείς οι κάτωθεν υπογεγραμμένοι της χώρας Σοποτού κάτοικοι εκλέξαμεν και εδιωρίσαμεν τον κύριον Χαραλάμπη Λοντόπουλον πρόεδρον , τους κυρίους Αναγνώστην Τσακίρην, Ασημάκην Σοφιανόπουλον, Χριστόδουλον Σταυρόπουλον, Αναγνώστην Μπαλασόπουλον, Φιλιππήν Κωνσταντινόπουλον, Αναγνώστην Φάσον και Παναγιώτην Στρατήν μέλη, και όσοι άνδρες είναι εις το χωρίον τόσον οπλοφόροι, ώσαν και άοπλοι, θέλουν υποτάσσωνται εις τους άνωθεν και φέρωνται με κάθε ευταξίαν και ευπείθειαν κατά την προσταγήν των νόμων της πατρίδος. Και αν κανείς παραβαίνει την ευταξία, θέλει παιδεύεται ομοίως κατά τους νόμους. Και ούτως υποσημημειούμεθα.
1821 Μαρτίου 26, εν Σοποτω
Ο στρατιώτης της πατρίδος
Κ.Πετιμεζάς »
Σύμφωνα με τα πιστοποιητικά πολεμικής δράσης, που βρίσκονται στο αρχείο αγωνιστών της εθνικής βιβλιοθήκης, αρκετοί Σοποτινοί έλαβαν μέρος σε σημαντικές μάχες του αγώνα, όπως στο Λεβίδι ( όπου σκοτώθηκε κατά λάθος από τον Γκολφίνο Πετιμεζά ο σοποτινός Ανδριόπουλος Αντώνιος ) στην Ακράτα καθώς και στην μάχη του Λάλα. Ανάμεσα στους σοποτινούς αγωνιστές διακρίθηκαν και οι δύο ιερείς του χωριού, Ιωάννης Ανδρέου και Σπήλιος Σακελλάριος. Η συμμετοχή των κατοίκων του χωριού στον αγώνα συνεχίστηκε με την παροχή έμψυχης και υλικής βοήθειας σε κάθε πρόσταγμα της πατρίδας.

Στα χρόνια που ακολούθησαν την κήρυξη και τις πρώτες επιτυχίες της επανάστασης το χωριό γνώρισε, όπως άλλωστε και ολόκληρη η Πελοπόννησος, τα δεινά του εμφυλίου πολέμου, που έθεσε σε κίνδυνο την εξέλιξη του απελευθερωτικού αγώνα Στην τραγική αυτή στιγμή της νεότερης ιστορίας μας, ένας από τους αφανείς πρωταγωνιστές ήταν και ο σοποτινός Παναγιώτης Σοφιανόπουλος, που υπήρξε ιατρός και σύμβουλος του Γκούρα καθώς και προσωπικός φίλος του Κωλέτη. Έτσι, στον εμφύλιο πόλεμο πήρε το μέρος των Ρουμελιωτών και στράφηκε εναντίον των συμπατριωτών του. Μάλιστα, με διαταγή του Γκούρα, ο αδελφός του Νικολέτος συνέλαβε τον πνευματικό ηγέτη της επανάστασης, τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, και τον μετάφερε στο Ναύπλιο. Η κακή μεταχείριση και η κακουχία κατά την διάρκεια της μεταφοράς του, κατέβαλαν σωματικά τον γέροντα πλέον κληρικό, με αποτέλεσμα να καταραστεί τον οπλαρχηγό. Ο αιφνίδιος θάνατος του Νικολέτου, λίγους μόλις μήνες μετά, αποδίδεται σύμφωνα με τον θρύλο στο γεγονός αυτό.

Στην αναφορά μας αυτή δεν πρέπει να παραλείψουμε την σπουδαία συνεισφορά των παρακείμενων Μονών Φανερωμένης και Αγίων Θεοδώρων, που πρόσφεραν πολλούς από τους θησαυρού τους για τις ανάγκες του αγώνα. Στην Μονή των Αγίων Θεοδώρων, μάλιστα, βρήκε καταφύγιο ο Κανέλος Δεληγιάννης κυνηγημένος από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ Πασά κατά την προέλαση τους στην Πελοπόννησο.

6.Νεότερη ιστορία του Σοποτού
Με το τέλος της επανάστασης το χωριό γίνεται έδρα του δήμου Αροανίας, οπότε και εγκαθίστανται εκεί διάφορες δημόσιες υπηρεσίες, καθιστώντας το χωριό εμπορικό και πνευματικό κέντρο της περιοχής. Το 1851 μαζί με το γειτονικό χωριό Χόβολη (που ίδρυσαν έποικοι Σοποτινοί) αριθμούσε τους 1226 κατοίκους και το 1889 τους 760.
Με την κατάργηση των δήμων το 1914, πρώτος πρόεδρος της κοινότητας Σοποτού γίνεται ο Ανδρέας Σταυρουλόπουλος, θέση την οποία διατήρησε για αρκετά χρόνια, προσφέροντας πολύτιμες υπηρεσίες στο χωριό. Το μεγαλύτερο έργο του, τόσο για το Σοποτό όσο και για ολόκληρη την περιφέρεια, είναι η κατασκευή του δημόσιου δρόμου Καλαβρύτων – Τριποτάμων.
Το 1940 υφίσταται και το Σοποτό, όπως ολόκληρη η επαρχία, τα δεινά της γερμανικής κατοχής καθώς και του εμφύλιου πολέμου, πληρώνοντας και αυτό το δικό του φόρο αίματος.
Από το 1950 και έπειτα λόγω της εσωτερικής μετανάστευσης ο πληθυσμός του χωριού διαρκώς συρρικνώνεται για να παραμείνουν σήμερα ελάχιστοι κάτοικοι, μεγάλης κυρίως ηλικίας, θεματοφύλακες της ιστορίας και των παραδόσεων του χωριού.
Σήμερα, το χωριό ανήκει διοικητικά στο νεοσύστατο Δήμο Αροανίας και ελπίζει να πρωταγωνιστήσει στην ανάπτυξη της περιοχής.

7.Επιφανείς Σοποτινοί και το έργο τους
Ο Νεομάρτυρας Παύλος. Γεννήθηκε στο Σοποτό το 1785 βρήκε τραγικό θάνατο στην Τρίπολη το 1818, όταν θέλησε να υπερασπιστεί την πίστη των προγόνων του.. Η μνήμη του τιμάται στις 22 Μαίου. Ο γραφικός ναός του Νεομάρτυρα στο χωριό κοσμείται με αγιογραφίες του Φώτη Κόντογλου.
Νεόφυτος Καυσοκαλυβίτης. Υπήρξε από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του νεοελληνικού διαφωτισμού με σημαντικότατο συγγραφικό έργο. Διατέλεσε μαθητής του Ευγένιου Bούλγαρη και υπήρξε καθηγητής στην Αθωνιάδα Σχολή.
Παναγιώτης Σοφιανόπουλος, ο Ιατροφιλόσοφος. Από πολλούς θεωρείται ως ο πρώτος έλληνας οραματιστής του σοσιαλισμού, λόγω των προοδευτικών για την εποχή του ιδεών του. Ήταν από τους πρώτους ένθερμους υποστηρικτές της ισότητας των δύο φύλων και δεν δίσταζε να έρθει σε ρήξη με τον Όθωνα καυτηριάζοντας τα πολιτικά δρώμενα μέσα από το περιοδικό του «Πρόοδος». Ωστόσο, η προσωπική του ιστορία στιγματίστηκε από την συμμετοχή του στον εμφύλιο πόλεμο στο πλευρό του οπλαρχηγού Γκούρα.
Ανδρέας Πετιμεζάς. Γόνος της γνωστής οικογένειας που αν και δεν γεννήθηκε στο Σοποτό, λόγω της μακρόχρονης διαμονής του σε αυτό, έχει συνδεθεί άρρηκτα με την ιστορία του χωριού. Υπήρξε, μαζί με τον πατέρα του Κωνσταντή Πετιμεζά, από τους πρωτεργάτες της επανάστασης του 1821 και προσωπικός γιατρός του Γεώργιου Καραϊσκάκη. Μετά την επανάσταση εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Σοποτό όπου έκτισε τον γνωστό πύργο των Πετιμεζαίων, που δεσπόζει σε περίοπτη θέση μέσα στο χωριό.
Ευάγγελος Παπανούτσος. Γεννήθηκε στον Πειραιά από Σοποτινούς γονείς. Είναι γνωστός κυρίως για τον ρόλο του στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και το πλούσιο συγγραφικό του έργο.
Ο ζωγράφος Κωνσταντίνος Φάσσος. Μόνιμη πηγή έμπνευσής των έργων του, που διακρίνονται από την έντονη παρουσία του ελληνικού στοιχείου, είναι η ιδιαίτερη πατρίδα του. Κόρη του είναι η γνωστή τραγουδίστρια και συγγραφέας Γιοβάννα.
Ιωάννης Σοφιανόπουλος. Διατέλεσε διευθυντής του γραφείου τύπου κοντά στον Ελευθέριο Βενιζέλο και υπουργός εξωτερικών στην κυβέρνηση Σοφούλη. Διακρίθηκε κυρίως για την εντιμότητα του και την παρρησία των λόγων του.
Η οικογένεια Σοφιανοπούλου στο πρόσφατο παρελθόν σύνδεσε το όνομά της με το εργοστάσιο ΧΡΩΠΕΙ συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής μέσα από κληροδοτήματα και προσφορές για κοινωφελείς σκοπούς.

Αθ.Κ.Παπαζαφειροπούλου

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Το Σοποτό – Δημητράκη Κίτσου
Ιστορικά Αροανίας ( Σοποτού ) Καλαβρύτων – Αθανάσιου Θ.Φωτόπουλου
Λαογραφικά Καλαβρύτων – Πάνου Παπαρρηγόπουλου
Αζανιάς – Γεώργιου Παπανδρέου
Ναοί και Μοναί Αροανίας (Σοποτού) Καλαβρύτων- Βασ. Χ. Χαραλαμπόπουλου
Η Ελληνική Σχολή Σοποτού-Καλαβρύτων και ανέκδοτα τινά περί αυτής έγγραφα- Βασ. Χ. Χαραλαμπόπουλου
Επετηρίδα των Καλαβρύτων

http://users.forthnet.gr/ath/pathan/Sopoto/sub2.htm