του Νίκου Χρ. Παπακωνσταντόπουλου Στον τόπο μας, όπως και σε όλη την πατρίδα μας και όλη τη Χριστιανοσύνη, τα μνημόσυνα πέρα από...
.jpg)
Στον τόπο μας, όπως και σε όλη την πατρίδα μας και όλη τη Χριστιανοσύνη, τα μνημόσυνα πέρα από «εκδηλώσεις» αγάπης, χρέους, προσευχής, σεβασμού και «επικοινωνίας» με τους νεκρούς, είναι και δέηση προς Τον «και νεκρών και ζώντων την εξουσίαν έχοντα» Κύριο. Στις μικρότερες κοινωνίες, μάλιστα, λαμβάνουν μορφή και πάνδημου «κινητοποίησης» και πέρα από το θρησκευτικό «κομμάτι» γίνονται και μια αφορμή για επαφή και επικοινωνία τόσο των συγγενών της/του εκλιπόντος, όσοι και των συγχωριανών και κοντοχωριανών.
Θυμάμαι όμως πως σε κάποια χωριά μας, όπως και στο χωριό μου, το Λειβάρτζι, γινόταν και ένα «άλλου είδους» μνημόσυνο. Ήταν το λεγόμενο «μοίρασμα», που το θεωρούσαν ισάξιο του «κανονικού» μνημοσύνου, του οποίου την αξία, φυσικά, καθόλου δεν παραγκώνιζαν.
Το «μοίρασμα» γινόταν «μακριά» από εκκλησία και παπά: Η οικογένεια έβραζε ένα μεγάλο και καλό σφαχτό στο κακκάβι, που μετά το βράσιμο το άφηναν λίγο να στραγγίσει, το έκοβαν μικρές μερίδες (για να «αβγατίζει») και το «σπυραλάτιζαν1». Είχαν ζυμώσει και μια φουρνιά ψωμί, που και αυτό έκοβαν μικρές φέτες, και μαζί με μια μεγάλη «τραμπουζάνα2» «πιάνανε» αργά το απόγιομα ένα πέρασμα. Όσο ζύγωνε το βράδυ, τόσο περισσότεροι γίνονταν εκείνοι που γύριζαν από τα χωράφια τους και τις δουλειές τους. Σταμάταγαν, ξεπέζευαν και οι άντρες έβγαζαν το καπέλο τους, σε ένδειξη σεβασμού! Μάθαιναν «ποιανού είναι το ‘‘μοίρασμα ’’», έπαιρναν μια φέτα ψωμί κι ένα μεζέ και περίμεναν τη σειρά τους να πιούν ένα ποτήρι κρασί να συγχωρέσουν, αφού τα ποτήρια ήσαν λίγα (και, φυσικά, όχι «μιας χρήσεως»). Κατάκοποι καθώς γύρναγαν από τη δουλειά της ημέρας, το πολύ νόστιμο αυτό «αντιψύχι3» τους «στύλωνε» και όχι μόνο με το στόμα τους, αλλά και με την καρδιά τους και την ψυχή τους συγχώραγαν!
Κατ’ εξοχήν Λειβαρτζινή συνήθεια το «μοίρασμα», το συναντούσε κανείς και σε άλλα χωριά, που γίνονταν όμως από «σπίτι σε σπίτι», κυρίως. Απ’ ότι θυμάμαι, έχουν περάσει δεκαετίες από τότε που έγινε το τελευταίο «τέτοιο» μνημόσυνο στο χωριό!
1 Σπυραλατιστό: Κρέας βραστό, χωρίς «ζουμιά», με αλατοπίπερο.
2 Μεγάλη γυάλινη μπουκάλα. Δαμιζάνα.
3 Μικρή ποσότητα φαγητού, γλυκού ή ποτού, που ανακουφίζει τον πολύ κουρασμένο ή τον άρρωστο.
(φωτο Λειβάρτζι από τον Λευτέρη Αβραμίδη)
