του Δαμιανού Βασιλειάδη Με αφορμή την παρουσίαση του καινούριου βιβλίου του Δαμιανού Βασιλειάδη, εκπαιδευτικού, συγγραφέα. Αθήνα, 3.12.201...
Με αφορμή την παρουσίαση του καινούριου βιβλίου του Δαμιανού Βασιλειάδη, εκπαιδευτικού, συγγραφέα. Αθήνα, 3.12.2011
Δύο είναι οι βασικές αρχές, εν είδη αξιωμάτων, που διέπουν και καθορίζουν τη δράση μου και περιλαμβάνονται στο καινούριο μου βιβλίο «Ο Μαρξ, ο Λένιν, ο Γκράμσι και η πολιτισμική ηγεμονία της Αριστεράς».:
Το ένα είναι, αυτό που έχει σχέση με την θεωρία και το εξέφρασε ως μεθοδολογική αρχή ο Αριστοτέλης και αφορά το «ορθώς απορείν». Δηλαδή, διατηρώντας την ανεξάρτητη κριτική σκέψη, να αμφιβάλεις ως μεθοδολογία για τα πάντα (όχι ως αγνωστικισμός, που αρνείται τα πάντα ως θεωρία). Το άλλο, αυτό που έχει σχέση με την πράξη και το εκφράζω ως εξής: «Βλέπω την πραγματικότητα όπως είναι, δε συμβιβάζομαι μαζί της και προσπαθώ να την αλλάξω».
Ο παλαίμαχος κομμουνιστής, Πιέτρο Ινγκράο, μετά από μια εμπειρία ολόκληρης ζωής, είπε αναφερόμενος τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη: «΄Ελεγα στον εαυτό μου: Πρέπει να ξαναδούμε τα πάντα, ακόμη και τα ‘ιερά κείμενα’», προσθέτοντας ότι πρέπει να κατακτήσουμε «τη γονιμότητα της αμφιβολίας και το αρραγές του αγώνα».
Με ιερά κείμενα εννοούσε φυσικά τον μαρξισμό - λενινισμό.
Στο πλέγμα αυτού του προβληματισμού το βασικό και θεμελιακό ερώτημα, το οποίο ανέκαθεν με απασχολούσε από το 1967, που μπήκα στο κίνημα, και με απασχολεί, (και λέω απασχολεί, γιατί αυτή η έρευνα δε σταματά), ήταν και είναι, το εάν και κατά πόσον και σε ποιον βαθμό η θεωρία του Μαρξ απετέλεσε τον πρωταρχικό παράγοντα της εξελικτικής πορείας προς τον υπαρκτό σοσιαλισμό, ο οποίος μετά απ’ τον Λένιν βρήκε την πληρέστερή εκδοχή του στον Στάλιν και στο φαινόμενο του ολοκληρωτισμού.
Η Αριστερή διανόηση στην πλειοψηφία της μπερδεύει πολλές φορές τον μαρξισμό με τον νεοφιλελευθερισμό, την ταξική πάλη με τον ιμπεριαλισμό, τον ανθρωπισμό με τον κοσμοπολιτισμό, την οικονομική παγκοσμιοποίηση με την πολιτική παγκοσμιοποίηση (δηλαδή με την παγκόσμια διακυβέρνηση) κ.λπ., δημιουργώντας ένα πρωτόφαντο κράμα «φιλελεύθερου διεθνισμού». Εξ ου και η προσπάθειά της κατάργησης του έθνους - κράτους και του πολιτισμού που το έθνος παράγει, σύμφωνα με τους μοντέρνους αναθεωρητές.
Επιπλέον η παθογένειά της δεν της επιτρέπει να συλλάβει την καινούργια πραγματικότητα. Βασικά στην πλειοψηφία της δεν συνειδητοποιεί ότι στραβά αρμενίζει και δεν είναι στραβός ο γιαλός. Το αποδεικνύει η πραγματικότητα και δε χρήζει αποδείξεως. Παρ’ όλα αυτά θα αναφέρω μερικά χτυπητά παραδείγματα: Έως χθες διαγκωνίζονταν τα αριστερά κόμματα ποιο θα δώσει περισσότερα για μισθούς και συντάξεις. Το ένα κόμμα έλεγε 1400 το άλλο 1500 Ευρώ και έπαιζαν την κολοκυθιά. Ακόμη και στην ύστερη φάση, όταν βρισκόμασταν στο χείλος της χρεοκοπίας απαιτούσαν 100.000 διορισμούς στο δημόσιο. Γι’ αυτό μόλις άκουσαν οι ψηφοφόροι από τον Γιώργο Παπανδρέου ότι «λεφτά υπάρχουν» έτρεξαν να τα αρπάξουν. Κακά τα ψέματα: Η Αριστερά είναι κι’ αυτή μέρος και αιτία του προβλήματος της μεταπολιτευτικής χρεοκοπίας.
Γι’ αυτό κι’ ένας μεγάλος Έλληνας στοχαστής, ο Παναγιώτης Κονδύλης, τον οποίο ανάμεσα σε άλλους Έλληνες στοχαστές ιδιαίτερα εκτιμώ, εξομολογείται σχετικά: «Στον βαθμό όπου κατανοούσα καλύτερα τους μηχανισμούς της ιδεολογικής και της ουτοπικής σκέψης, την κλασική αρχαιότητα την έφερνε κοντύτερά μου ένα ακόμα γνώρισμά της: η απουσία εσχατολογίας και ευθύγραμμων αντιλήψεων για το ιστορικό γίγνεσθαι, οι οποίες ως γνωστόν έχουν ιουδαιοχριστιανική προέλευση και εκκοσμικεύθηκαν τόσον απ’ τον σοσιαλιστικό μαρξισμό, όσο και απ’ τον καπιταλιστικό φιλελευθερισμό».
Σε αντίθεση μάλιστα με τον ελληνικό πολιτισμό, ο οποίος ούτε με υπέργειους και ούτε με επίγειους παραδείσους ασχολείται, αλλά η όλη του φιλοσοφία είναι αυστηρά ανθρωποκεντρική και όχι οικονομοκεντρική, δημιουργώντας αρμονική σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και την φύση.
Αυτός είναι ο λόγος που ο νομπελίστας Γάλλος οικονομολόγος Maurice Allais τονίζει, ότι η υπονόμευση του εθνικού κράτους «συντελεί στην «υφαρπαγή απ’ τους λαούς της κυριαρχίας τους, της ελευθερίας τους, της δημοκρατίας τους και της ταυτότητάς τους και την αναγωγή τους από πολίτες σε χειραγωγούμενους καταναλωτές μιας ασύδοτης αγοράς, χωρίς σύνορα και θεσμικό πλαίσιο, χωρίς εγγυήσεις και ελέγχους».
Το γενικό μας συμπέρασμά, ως απαύγασμα της ανάλυσης μου, συμπυκνώνεται στην άποψη ότι, το λαϊκό κίνημα δεν είναι δυνατό να γίνει πλειοψηφικό ρεύμα, να ανατρέψει την καπιταλιστική τάξη πραγμάτων και να αλλάξει την κοινωνική δομή, εάν δεν αποκτήσει πολιτισμική (ιδεολογική) ηγεμονία απέναντι της.
Όσον αφορά εμάς τους Έλληνες, θα πρέπει να κάνουμε τον πολιτισμό μας, όπως είπε ο Ερατοσθένης Καψωμένος πολύ σωστά, «στρατηγικό άξονα της ελληνικής πολιτικής, εσωτερικής και διεθνούς», γιατί, όπως είπε πάλι ο ίδιος «Ο πολιτισμός αντιπροσωπεύει τη συνολική αντίληψη που έχει μια κοινωνία για τον άνθρωπο, τη φύση και τον κόσμο. Είναι λοιπόν ένα σύστημα συστημάτων, που περιλαμβάνει και ιεραρχεί όλες τις εκφράσεις της υλικής και πνευματικής ζωής του λαού».
Αυτός ο πολιτισμός θα πρέπει να αποτελεί την πολιτισμική ηγεμονία της Αριστεράς.
Θα παραθέσω και τα λόγια ενός διανοούμενου της Αριστεράς που ασκεί αυστηρή κριτική στο έλλειμμα της Αριστεράς σχετικά με την πολιτισμική ηγεμονία. ((Απόσπασμα από προδημοσίευση στην Αυγή της 30 Νοεμβρίου από το καινούργιο βιβλίο του Λαοκράτη Βάσση).
«Δεν μπορώ εδώ να καταπιαστώ με το αν η ιδεολογική της σύγχυση, όπως εκφράζεται και μέσα απ’ την πολυδιάσπασή της, είναι και η βαθύτερη ρίζα της πολιτιστικής της σύγχυσης. Σε κάθε όμως περίπτωση μπορώ να πω πως είναι αλληλοπροσδιοριζόμενες. Μπορώ ακόμη να πω πως η Αριστερά, όπως δεν αναδείχτηκε κατά τη μεταπολιτευτική περίοδο σε πολιτική πρωτοπορία, έτσι δεν αναδείχτηκε και σε πολιτιστική πρωτοπορία. Με βαθιά όμως την πεποίθησή μου πως χωρίς πολιτιστική πρωτοπορία δεν μπορεί να υπάρξει αληθινή πολιτική πρωτοπορία. Δυστυχώς, δίκην προπατορικού αμαρτήματος, δεν μπόρεσε να πατήσει γερά στον τόπο μας και να «αποβραχυκυκλώσει» τη σχέση της με το «εθνικό», κάτι που είχε κατακτήσει, για παράδειγμα, η ΕΑΜική Αριστερά με την εναρμόνιση στην πολιτική της λογική: της ελληνικότητας, του διεθνισμού, της δημοκρατίας και του ουμανισμού, που ήταν και η στέρεη βάση του ΕΑΜικού πατριωτισμού...
Αλλά και πώς να εκπονήσεις πολιτική πολιτισμού για έναν τόπο, για τον τόπο σου, όταν ούτε που αγγίζεις την πολιτιστική του ταυτότητα και τα κληρονομημένα αξιακά του φορτία; Κι ούτε είναι τυχαίο που σε κάποια «ρεύματα» της Αριστεράς, που αυτοαποκαλούνται «εκσυγχρονιστικά», ή στις παρυφές τους, εκκολάφτηκε ο πιο ακραίος αποδομητικός, αποεθνοποιητικός και αστιγματικά αντιελληνοκεντρικός λόγος, πάντοτε υπό μανδύα αντιεθνικιστικό, προοδευτικό και ευρωπαϊκό, που κατά βάθος είναι και ο πιο... νεοταξικός παγκοσμιοποιητικός λόγος; Ποιος, αν όχι η Αριστερά, θα έπρεπε να έχει μακράς πνοής ελληνική πολιτική πολιτισμού, με την ελληνικότητα να έχει αυτονοήτως ευρωπαϊκό και οικουμενικό ορίζοντα, ιδίως σε τούτη τη γκρίζα εποχή της ισοπεδωτικής παγκοσμιοποίησης, που απειλείται η πολιτιστική «βιοποικιλότητα» απ’ τη μια άκρη της γης έως την άλλη; Αν όμως είχε τέτοια αντίληψη και πνοή η Αριστερά, θα ήταν, όπως και θα έπρεπε, η ηγεμονική ιδεολογικά και πολιτιστικά πολιτική δύναμη του τόπου μας, η πνευματική πρωτοπορία και η οραματική έμπνευση της χειμαζόμενης ελληνικής κοινωνίας, που όσο ποτέ άλλοτε είναι βυθισμένη σε μια αμήχανη πολιτιστική (και ταυτοτική!) σύγχυση [...>». (Απόσπασμα από προδημοσίευση στην Αυγή της 30 Νοεμβρίου από το καινούργιο βιβλίο του Λαοκράτη Βάσση).
Χωρίς αυτήν την πολιτισμική ηγεμονία, λοιπόν, η Αριστερά θα παραδέρνει, απαξιωμένη, στο περιθώριο της ελληνικής κοινωνίας.
Μια πολιτισμική ηγεμονία η οποία, βασισμένη στον ελληνικό πολιτισμό, θα υπηρετεί το λαϊκό κίνημα και όχι την καπιταλιστική τάξη πραγμάτων, όπως σε μεγάλο βαθμό συμβαίνει σήμερα. Διότι δεν μπορείς ν’ αλλάξεις την κοινωνία, υπηρετώντας τον καπιταλισμό και την καπιταλιστική λογική, που είναι ξένα προς τον ελληνικό πολιτισμό και οδηγούν την Ελλάδα στο περιθώριο της ιστορικής εξέλιξης.
Ο Αχμέτ Νταβούτογλου, στοχοποιώντας τους Έλληνες, το εκφράζει ξεκάθαρα: «Κοινωνίες με ριζικά αποδυναμωμένη και φθαρμένη εθνική συνείδηση, δεν έχουν πεδίο στρατηγικής λογικής, θέτουν σε κίνδυνο την ιστορική τους ύπαρξη, περιθωριοποιούνται στη διεθνή σκακιέρα».
Η Αριστερά στην Ελλάδα μία δυνατότητα έχει, να ξεπεράσει την ιδεολογική- πολιτισμική της κρίση και να δώσει προοπτική στην ελληνική κοινωνία: Ν’ αποκτήσει την πολιτιστική ηγεμονία, με το περιεχόμενο που της δώσαμε και να προβάλει μιαν άλλη εναλλακτική πρόταση στο σημερινό καπιταλιστικό καταναλωτικό μοντέλο. Αλλιώς, εγκλωβισμένη στο σύστημα, θα περιοριστεί στον ρόλο ν’ αντιδρά στις πρωτοβουλίες και στη δράση των αστικών κομμάτων εξουσίας στα πλαίσια της λογικής της αγοράς, χωρίς προοπτική και χωρίς διέξοδο απ’ την κρίση. Αν θέλει να προσφέρει κάτι η αριστερά πρέπει να θυμηθεί πάλι την πολιτισμική ηγεμονία του Γκαράμσι, για τη θεμελίωση ενός νέου Διαφωτισμού, που θα δημιουργήσει νέους, φωτεινούς ορίζοντες στο γκρίζο και καταθλιπτικό τοπίο του σήμερα.
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.