Και πάλι πανσέληνος τον Αύγουστο!

Τ ου Νίκου Χρ. Παπακωνσταντόπουλου  Είναι μια σχέση ιδιαίτερη αυτή που δένει τον καθένα μας με το φεγγάρι, από τον πρώτο κιόλ...

Του Νίκου Χρ. Παπακωνσταντόπουλου 

Είναι μια σχέση ιδιαίτερη αυτή που δένει τον καθένα μας με το φεγγάρι, από τον πρώτο κιόλας καιρό της ζωής μας, όταν τα παραμύθια της γιαγιάς και τα νανουρίσματα της μάνας, που μίλαγαν γι αυτό, μας κοίμιζαν στην κούνια και στην αγκαλιά τους! Και πόσες φορές κοιτάζοντάς το με έκσταση από το ανοιχτό παράθυρο δεν το δείχναμε με το δαχτυλάκι μας, όταν έλαμπε ολόγιομο στον ουρανό! Ποιος ήθελε να ξεκολλήσει τότε το βλέμμα από πάνω του; Μα δεν χάθηκε αυτός ο ρομαντισμός μεγαλώνοντας και σίγουρα κάθε πανσέληνος έρχεται να μας θυμίσει κάτι από τα ανέμελα εκείνα χρόνια μας. Ίσως και να είναι ένας λόγος παραπάνω αυτός που κυριαρχεί το φεγγάρι, και δη η πανσέληνος, σε πολλές πτυχές της ζωής μας: στη λαογραφία, στη λογοτεχνία, στη μουσική, στην ψυχολογία μας, στην επιστήμη. Τόσο απαραίτητο και τόσο διαφορετικό όμως και στη ζωή των ανθρώπων του τόπου μας – του κάθε τόπου – σε κάποιες άλλες εποχές, που ήταν και η «παράταση» της ημέρας, φωτίζοντας στις δουλειές της ξωμαχιάς τη νύχτα. Μην ξεχνάμε ακόμα πως και η μεγαλύτερη γιορτή της πίστης μας, η Ανάσταση, με το φεγγάρι υπολογίζεται, αφού γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο της εαρινής ισημερίας.

Ανέκαθεν αντικείμενο έρευνας της αστρονομίας ο γειτονικός μας πλανήτης και δορυφόρος της γης μας, έφτασε να εξερευνηθεί και να πατηθεί στις μέρες μας από τον άνθρωπο. Θεωρείται (και είναι) δε τόσο σημαντική η κατάκτηση αυτή, που θα έλεγε κανείς πως χωρίζεται η ιστορία σε «προ σελήνης» και «μετά σελήνης» εποχή, με τη γνωστή φράση: «Τότε δεν είχαμε πάει ακόμα στο φεγγάρι»! 

Δεν θα μπορούσε να μείνει το φεγγάρι μακριά και από τη λαογραφία μας, που από τα αρχαία χρόνια οι προλήψεις έχουν την… τιμητική τους, ειδικά στην πανσέληνο. Γνωστότερες είναι:

- Η πρόγνωση του καιρού και ο υπολογισμός της νυχτερινής ώρας. 

- Πρόβλεψη επικίνδυνων καταιγίδων και καταστροφικών σεισμών, που θεωρούνται μάλιστα περισσότερο απειλητικοί όταν έχει και έκλειψη. 

- Σε καιρούς πολέμου το κόκκινο βαθύ χρώμα του προμήνυε κακά μαντάτα.

- Οι λυκάνθρωποι και οι βρικόλακες βρίσκουν κι αυτοί την ευκαιρία να κάνουν την εμφάνισή τους. 

- Η γνωστή φράση «το φεγγάρι για όλα φταίει» δικαιολογεί την κακή μας διάθεση και την αϋπνία. 

- Πιστεύεται πως οι επιληπτικές κρίσεις και η «έξαρση» της «τρέλας» οφείλονται σε «σεληνιασμό». 

- Θεωρείται περίοδος που «πιάνουν» καλύτερα και τα μάγια.

- Όλο και περισσότεροι είναι εκείνοι που βασίζονται στις προβλέψεις των αστρολόγων και πιστεύουν πως επηρεάζει το ζώδιό τους, προκαλώντας έντονες επιρροές στη ζωή τους, είτε θετικές, είτε αρνητικές.

Δεν λείπουν όμως και οι θετικές απόψεις, όπως: 

- Όσο το φεγγάρι γεμίζει, «γεμίζει» με καλά και η ζωή των ανθρώπων. 

- Τις μέρες της πανσελήνου μαζεύουν και τα διάφορα βότανα, για να είναι πιο αποτελεσματική η θεραπευτική τους δράση. 

- Η σύλληψη μιας νέας ανθρώπινης ζωής θεωρείται κι αυτή ευκολότερη στην πανσέληνο, ενώ αν γίνει σε ορισμένες φάσεις του φεγγαριού καθορίζεται και το φύλλο. 

Μα ούτε και από τη λογοτεχνία και τη μουσική θα μπορούσε να μείνει μακριά το φεγγάρι. Από τους Ομηρικούς στίχους μέχρι σήμερα και μέχρι όσο θα υπάρχει κόσμοε άνθρωποι και σύμπαν, σκορπάει απλόχερα το ρομαντισμό του και στους ανθρώπους του πνεύματος. Πόσα ποιήματα και πόσα κείμενα δεν έχουν γραφεί γι αυτό, αφού κανένας λογοτέχνης δεν έμεινε ανεπηρέαστος από τη μαγεία του. Αλλά και πόσα από δεν αυτά έγιναν τραγούδια, που σιγοτραγουδιούνται απ’ όλους μας. Και πόσες φορές ακόμα δεν έχουν ακουστεί τα τραγούδια του κάτω από το δικό του φως, σε μεγάλες και μικρότερες συναυλίες.

Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο έπαιζε και θα παίζει πάντα στη ζωή την ανθρώπων της υπαίθρου και εν γένει στην οικονομία μας το «γεμάτο» (ή ακόμα και το «μισογεμάτο») φεγγάρι. Τους δίνει την ευκαιρία να συνεχίζουν τις δουλειές τους και τη νύχτα, για να μπορέσουν να κεφαλώσουν*, μα ακόμα και στην κλεψιά το αυτό είχαν σύμμαχό τους! «Σε φεγγάρι» έπρεπε να κοπούν και τα ξύλα που θα χρησίμευαν για πάτερα* του σπιτιού: Η μερική φωτοσύνθεση που συνεχιζόταν με το φως του και τις νυχτερινές ώρες, περιόριζε το σκωροφάγωμα. 

Τον τελευταίο καιρό, που η είσοδος σε αρχαιολογικούς χώρους τα βράδια της Αυγουστιάτικης πανσελήνου είναι ελεύθερη, προβάλλεται η ιστορία και ο πολιτισμός της Πατρίδας μας με έναν διαφορετικό ρομαντικό, αλλά και καλλιτεχνικό τρόπο, αφού συνδυάζεται η βραδιά αυτή και με εκδηλώσεις.

Φέτος, στις 31 του μήνα θα είναι η δεύτερη φορά που το Αυγουστιάτικο φεγγάρι θα κάνει βόλτα στον ουρανό. Είναι η «μπλε πανσέληνος» και έχει ονομαστεί έτσι (όταν συμβαίνει για δεύτερη φορά τον Αύγουστο) από το 1883, που έγινε η μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατόα στην Ινδονησία: η στάχτη και το χώμα που εκτινάχτηκαν στα ψηλά στρώματα της ατμόσφαιρας το έκαναν να φαίνεται μπλε.

Εν τέλει, παρά τα όποια αρνητικά πιστεύουν κάποιοι πως τους φέρνει το ολόγιομο φεγγάρι, είναι περισσότεροι εκείνοι που το θαυμάζουν, που απολαμβάνουν το ρομαντισμό και την αισιοδοξία που σκορπάει, που νοιώθουν τη θετική του επίδραση στη ζωή τους, ενώ το ίδιο συγκεντρώνει τα μάτια όλου του κόσμου επάνω του. Σαν και πόσα δις και τρισεκατομμύρια όρκους και άλλες τόσες υποσχέσεις ερωτευμένων «κρατάει» και δικά του μυστικά!

Ας ξεχάσουμε, λοιπόν, για λίγο την καθημερινότητα και τις έννοιες που μας βασανίζουν κι ας χαλαρώσουμε να απολαύσουμε τη μαγεία της νύχτας κάτω από τη δεύτερη για φέτος Αυγουστιάτικη πανσέληνο – τη «μπλε πανσέληνο» –, στο χωριό μας, στην παραλία, στην εξοχή, στο βουνό και γενικά όσο μπορούμε μακρύτερα από τη φωτορρύπανση της πόλης, γιατί όπως λέει και μια κρητική μαντινάδα

«Όποιος δεν επερπάτησε τη νύχτα με φεγγάρι 

και την αυγή με τη δροσά, τον κόσμο δεν εχάρη».

==========================

* Παραπέμπει στο «Καλαβρυτινό… λεξικό»: http://www.kalavrytanews.com/2011/04/blog-post_2760.html

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος

--------------------------

Ο Νίκος Παπακωνσταντόπουλος γεννήθηκε στο Λειβάρτζι του Δήμου Καλαβρύτων και είναι υγειονομικός (Διπλωματούχος Νοσηλευτής).Στο χώρο των γραμμάτων εμφανίστηκε εδώ και αρκετά χρόνια, δημοσιεύοντας αρχικά άρθρα και κείμενά του στον Επαρχιακό – Καλαβρυτινό Τύπο, καθώς και σε διάφορα περιοδικά. Το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Λειβάρτζι σ’ ευχαριστώ!» εξέδωσε το 2002. Δύο χρόνια αργότερα προχώρησε σε μια προσπάθεια μετάφρασης για «Τα Ευαγγέλια της Μεγάλης Πέμπτης και του Μεγάλου Σαββάτου», καθώς και άλλων περικοπών της Μεγάλης Εβδομάδος (περιορισμένος αριθμός αντιτύπων). Ακολούθησε η συλλογή ποιημάτων με τίτλο «Έμμετρα», το 2008, από τις Εκδόσεις «Άπειρος Χώρα». Το 2009 ολοκλήρωσε την ογκώδη έρευνά του με τίτλο «“Καταθέσεις” από την Νοσηλευτική μου διαδρομή». Το 2011 εκδόθηκαν τα βιβλία του «Η Φωτογραφία» και «Όταν η ελπίδα άρχισε ν’ ανατέλλει» («Άπειρος Χώρα»). Αναμένεται να εκδοθεί ακόμα και το σχεδόν ολοκληρωμένο βιβλίο του (μυθιστόρημα), με τίτλο «Αθόρυβοι εργάτες». Παράλληλα, συνεχίζει να δημοσιεύει πολύ συχνά άρθρα, κείμενα και ποιήματα σε εφημερίδες και περιοδικά (έντυπος και ηλεκτρονικός Τύπος). Ακόμα, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι ομιλίες του για διάφορα λογοτεχνικά και κοινωνικά θέματα.Είναι παντρεμένος με την Ελένη Γάλλιου από το Γοργόμυλο Πρέβεζας και έχουν δύο παιδιά.