Οι Ζεϋ(ϊ)μπέκοι

Του Δημήτρη Σταθακόπουλου Πολλά ακούμε και λέγονται για τον εννεάσημο Ζεϋ(ι)μπέκικο χορό και τη φυλή των Ζεϋ(ι)μπέκων/κηδων. Ας δούμ...

Του Δημήτρη Σταθακόπουλου

Πολλά ακούμε και λέγονται για τον εννεάσημο Ζεϋ(ι)μπέκικο χορό και τη φυλή των Ζεϋ(ι)μπέκων/κηδων.

Ας δούμε ενδεικτικά και όχι περιοριστικά μερικά πράγματα γι’ αυτούς:

Πρόκειται για φύλο/φυλή της κεντροδυτικής M. Aσίας, με ιδιότυπα κοινωνικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά, που τελικά αφομοιώθηκε, χωρίς ν' αφήσει επιβιώματα, μέσα στο πολυεθνικό χαρμάνι της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Ο Ζεϋ(ϊ)μπέκης Cakircali Mehmet Εfe Ζεϋ(ϊ)μπέκηδες ή Cakici

Μάλλον προέρχονται από επιμειξία Θρακών μεταναστών της Φρυγίας, που αγωνίστηκαν πεισματικά για την διατήρηση της ελευθερίας και της αυτονομίας τους, με ανάπτυξη συχνά ληστρικής και επαναστατικής δράσης ( μήπως προέρχονται από τους Βυζαντινούς Απελάτες ; ), ενώ στη Μ. Ασία λογίζονταν σαν τους Κλέφτες και τους Αρματωλούς της Ελλάδας ή τους Χάϊντουκς της Βαλκανικής, μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα, αλλά όχι με έντονο ορθόδοξο τρόπο. Επί Κεμάλ, εντάχθηκαν στα τάγματα εκκαθαρίσεων.

Η ζωή και η δράση τους, τροφοδότησε την λαϊκή φαντασία και κυρίως την μουσική σε όλη την αυτοκρατορία και στην συνέχεια σε Τουρκία και Ελλάδα (μην ξεχνάμε τον περίφημο Τσακιτζή ).

Ο μουσικός τους πολιτισμός και ιδιαίτερα ο χορός τους (Ζεϋ(ϊ)μπέκικος), η μετρι-κή του ανάλυση και η ετυμολογία της λέξεως Ζεϋ(ϊ)μπέκικο/ηδες, πυροδότησαν ατέρ-μονες συζητήσεις μεταξύ των εθνομουσικολόγων, αναφορικά με την καταγωγή τους. Από αρχαία Ελλάδα, μέχρι Ανατολία και Αίγυπτο!!!!

Επειδή το θέμα δεν έχει λυθεί ακόμα και επειδή την καλλίτερη μελέτη που έχω δια¬βάσει μέχρι σήμερα είναι αυτή του Θωμά Κοροβίνη (Οι Ζεϊμπέκοι της Μ. Ασίας, εκ¬δόσεις Άγρα), παραπέμπω στο εν λόγω βιβλίο, όπου όλες οι πιθανές εκδοχές εξαντλούνται διεξοδικά, καθώς και στο βιβλίο με τίτλο: «Πε¬ρί της λέξεως ρεμπέτικο το ανάγνωσμα και άλλα» του Πάνου Σαββόπουλου, εκδοσ. Οδός Πανός, ενώ σε κάθε περίπτωση παραπέμπω στην Ρεμπέτικη Ανθολογία του Τά¬σου Σχορέλη, στα Ρεμπέτικα Τραγούδια του Ηλ. Πετρόπουλου, τον Ηλ. Βολιότη-Καπετανάκη, τον Στάθη Δαμιανάκο, τον Νέαρχο Γεωργιάδη, την Μαρία Κωνσταντινίδου, τον Στάθη Gauntlett και φυσικά τον Παναγιώτη Κουνάδη που έχει αντιμετωπίσει εξαντλητικά το θέμα.

Στους παραπάνω συγγραφείς/ερευνητές και στα βιβλία τους, εκτόςτων Ζεϋ(ϊ)μπέκηδων, υπάρχουν αναλύσεις και για τα θέματα των λεβέντηδων, των μαγκών, των καπανταήδων, των τραμπούκων, των κουτσαβάκηδων και λοιπών ομά-δων και υποομάδων που σχετίστηκαν με την λαϊκή μουσική παράδοση .

Εδώ «Τούρκικος Ζεϋ(ι)μπέκικος»:

1) http://www.youtube.com/watch?v=WSqUeLo7qmM&feature=related

2) http://www.youtube.com/watch?v=H3Kf9tW4XJw

3) http://www.youtube.com/watch?v=n8boVuWK4_Y&feature=related ( με ταμπουράδες/ σάζια σε κλειστό χώρο )

Παρατηρήστε την ομοιότητα της στολής με την αντίστοιχη Κρητική βράκα και τα στιβάλια, καθώς και τον κεφαλόδεσμο πόσο ομοιάζει με τον αντίστοιχο που φόραγε ο Νικηταράς. Τέλος παρατηρήστε το στυλ του χορού και το άνοιγμα των χεριών, καθώς και ότι τα παραδοσιακά Ζεϋ(ι)μπέκικα παίζονται σε ανοιχτούς χώρους με ζουρνάδες και νταούλια, ενώ σε κλειστούς με ταμπουράδες, κάτι που συμβαίνει και στην Ελλαδική μουσική παράδοση των εν γένει παραδοσιακών τραγουδιών και χορών.

Και εδώ ελλαδικοί Ζεϋ(ι)μπέκικοι:

1) Παραδοσιακός Μυτιλήνης: http://www.youtube.com/watch?v=lq9C_Mh6Pq4 το λεγόμενο Αϊβαλιώτικο, από την εκπομπή της ΕΤ1, το αλάτι της γης.

2) Αστικός: http://www.youtube.com/watch?v=7DDzmjHkQUg&feature=related

Δημήτρης Σταθακόπουλος

Δημήτριος Οδ. Σταθακόπουλος    Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, μέλος του Δ.Σ  του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά, μέλος της Ένωσης Ευρωπαίων Δικηγόρων CCBEΔιδάκτορα κοινωνιολογίας της ιστορίας οθωμανικής περιόδου - μουσικολόγου. Αντιπρόεδρος της Ένωσης Καλαβρυτινών Πειραιά, εκ Λευκασίου ( Τσορωτά ) Καλαβρύτων ορμώμενου.

Ενημέρωση για όλες τις ειδήσεις των Καλαβρύτων και της ορεινής Αχαΐας με ένα στη σελίδα του kalavrytanews.com.