του Θανάση Παλούμη* «Γρήγορα. Προτού ξεθωριάσουν οι εικόνες. Ή σταματήσουνε άξαφνα -κι η ταινία η φθαρμένη κοπεί». Αυτοί οι στίχο...
του Θανάση Παλούμη*
«Γρήγορα. Προτού
ξεθωριάσουν οι εικόνες. Ή σταματήσουνε άξαφνα -κι η ταινία η φθαρμένη κοπεί». Αυτοί οι στίχοι του Οδυσσέα Ελύτη από το
«Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου»,
μάλλον άθελά τους, ωστόσο εύστοχα μπορούν να περιγράψουν τις ιλιγγιώδεις
διεθνείς, ευρωπαϊκές και εθνικές εξελίξεις που βιώνουμε οι Ευρωπαίοι πολίτες
και πολιτικοί τα τελευταία χρόνια…
Βρισκόμαστε στην τροχιά καταιγιστικών γεωπολιτικών, αλλά
κυρίαρχα οικονομικών ανατρεπτικών αλλαγών…
Κανείς αναρωτιέται: Υπήρξαν προμηνύματα;
Η απάντηση είναι τόσο απλή όσο και αυτονόητη: Ναι, υπήρξαν!
Τότε τι συνέβη στην Ελληνική Δημοκρατία;
Πώς ξαφνικά οι δεκαετίες της Μεταπολίτευσης από
«δημοκρατικό άρμα ανάπτυξης και εξέλιξης», έχουν μετατραπεί σε μια βαθύτατα
αμφισβητούμενη πολιτική διαδρομή;
Είναι η Δημοκρατία που
αποδοκιμάζουν καθημερινά χιλιάδες πολίτες ή τα καμώματα ενός οθωμανικού τύπου
πολιτικού συστήματος που η κοινωνία -αν και συχνά συμμέτοχη- σήμερα αποστρέφεται;
Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, σύσσωμη η Ευρώπη και
η Αμερική αποκήρυξε κάθε ιδέα που δεν «χωρούσε» στις ανάγκες των αγορών. Με ένα
παράδοξο δηλαδή τρόπο, οι νέοι πολιτικοί ηγέτες επέλεξαν την οδό του
αυτό-εξοστρακισμού τους.
Ισχυρός ο Οικονομικά Κυρίαρχος…
Ο διευθυντής της γαλλικής επιθεώρησης Le
Monde Diplomatique Ραμονέ είχε
επισημάνει εγκαίρως την ιδεολογική ηγεμονία, αλλά και την πολιτική ισχυροποίηση
του κεφαλαίου σε βάρος της κοινωνίας και της πολιτικής δράσης, διαπιστώνοντας
ότι στον κατάλογο των πενήντα ισχυρότερων ανθρώπων του πλανήτη, όπως αυτός
διαμορφώθηκε από σχετική διεθνή έρευνα και δημοσιεύθηκε το 1995, δεν
συμπεριλαμβανόταν ούτε ένας πολιτικός ηγέτης.
Ο «άνθρωπος με την μεγαλύτερη επιρροή στον πλανήτη», έπαψε να
είναι ο πολιτικός…
Ακόμα, ανάλογα ήταν και τα αποτελέσματα αντίστοιχης
έρευνας σχετικά με «τον άνθρωπο με την μεγαλύτερη επιρροή στον πλανήτη», στα
οποία επίσης δεν εμφανιζόταν κάποιος πολιτικός ηγέτης, όπως, για παράδειγμα, ο
τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον ή ο (τότε) Πρόεδρος της Ρωσίας Μπ. Γιέλτσιν,
ούτε οποιαδήποτε άλλη προσωπικότητα από τον χώρο της πολιτικής. Στην προνομιακή αυτή θέση βρέθηκε όμως «το
αφεντικό της Microsoft», Μπιλ
Γκέιτς.
Η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης…
Στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, με την «κατάρρευση»
του πολιτικού πλαισίου στην Ανατολική Ευρώπη, στη χώρα μας ήρθαν κι άλλα πολλά…
Η γνωριμία μας με τους θεσμούς της Ε.Ε. και με τις επιδοτήσεις
της, η εξοικείωση με τα χρηματιστηριακά
«bonus» και η εισβολή των γνωστών πια «οίκων αξιολόγησης», η
μεταφορά του κέντρου λήψης αποφάσεων σε μια ευρύτερη συμμαχία… Μαζί με αυτά
ήρθε η αποβιομηχανοποίηση και τα νέα ρεύματα μετανάστευσης… Η Ελλάδα, μια χώρα
που η ιστορία της σημαδεύτηκε ανεξίτηλα από γκρίζες ζώνες εσωστρέφειας,
εντάχθηκε στον σκληρό πυρήνα της ΟΝΕ… και πραγματοποίησε Ολυμπιακούς Αγώνες στα
εδάφη της.
Ο όρος «ανάπτυξη», έγινε ένα εύηχο σύνθημα στα αυτιά των
ψηφοφόρων…
Ουσιαστικά όμως, μεγάλο
μέρος του πολιτικού μας συστήματος βυθίστηκε σε μιαν ανερμήνευτη ευεξία και σε μια κοινά αποδεκτή
μεταφορά των προβλημάτων που διογκώνονταν, από κυβέρνηση σε κυβέρνηση.
Σήμερα, οι πολιτικοί ταγοί μας, στην πλασματική
διάσταση της εξουσίας που κατέχουν, απαίδευτοι -στην συντριπτική τους πλειοψηφία-
σε αυτό που ευγενικά θα αποκαλούσαμε διαχείριση κρίσης, περιορίζονται σε αναθέματα
και ματαιόδοξες επάρσεις, που τις σημαδεύει η εμπαθής βεβαιότητα.
Μπερδευτήκαμε και χάσαμε τις ισορροπίες στον
πολιτισμό, στο τι είναι εθνικό, τι κοινωνικό, τι θεμιτό και αθέμιτο.
Ο πολιτικός κόσμος της χώρας, αν όχι και το πολίτευμα
παραδόθηκε στους λίγους, οι οποίοι, διαμόρφωσαν, διέπλασαν, δημιούργησαν την
άναρχη, ασύδοτη, ανελέητη, θρασεία, απαιτητική σχέση συναλλαγής, στην κρίσιμη
περίοδο αναδιαμόρφωσης της πολύπαθης, μα γεωπολιτικά σημαντικής πατρίδας.
Μια κακοήθης νεοπλασία αναπτύχθηκε στον οργανισμό του
δημόσιου βίου της χώρας. Πρόκειται άραγε για μια σιωπηρή, συναινετική,
αμφοτεροβαρή συνωμοσία με πολλούς συνεργούς και συμμέτοχους, αυτουργούς
-φυσικούς και ηθικούς- συναυτουργούς, αναγκαίους και μη όπως τα «ελεύθερα» ΜΜΕ
που αναπτύχθηκαν την επίμαχη περίοδο;
Η κρίση αφορά μόνο τη χώρα μας;
Στην τρέχουσα συγκυρία, η αποδοκιμασία του πολιτικού
συστήματος δεν αφορά σε καμιά περίπτωση μόνο την Ελλάδα, άρα και τον θεσμό της
Δημοκρατίας.
Είναι ένα φαινόμενο, με πολλαπλά συμπτώματα και εκφράσεις,
το οποίο ξεδιπλώνεται σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο… από τη στιγμή που η
άσκηση πολιτικής ταυτίστηκε με τις προτεραιότητες των οικονομικών συμφερόντων…
Η Ευρώπη των πανάκριβων Επιτροπών και Θεσμών,
παγιδεύτηκε σε μια ατέρμονη σύνταξη δυσνόητων και δαιδαλωδών συνθηκών,
αποδεικνύεται όμως ανίσχυρη να απαντήσει ενιαία στις μεγάλες προκλήσεις.
Το πολιτικό έλλειμμα…
Οι πολίτες είμαστε πεπεισμένοι ότι το κεφάλαιο κυβερνά, ενώ η
πολιτική δράση, σε όλες τις εκφάνσεις της, διαμορφώνεται σε ένα πλαίσιο
καθολικής απαξίωσης.
Αυτό όμως μπορεί να καταλήξει στην πλήρη αμφισβήτηση
του θεσμού της Δημοκρατίας, όπως συγκεκριμένοι κύκλοι επιχειρούν, σε κάθε
δύσκολη για την πατρίδα περίοδο;
Τι είναι Δημοκρατία;
Σύμφωνα με τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη
εγκυκλοπαίδεια:
«Η Δημοκρατία είναι το πολίτευμα όπου η εξουσία πηγάζει από τον λαό, ασκείται από
τον λαό και υπηρετεί τα συμφέροντα του λαού. Κεντρικό χαρακτηριστικό της Δημοκρατίας
είναι η λήψη αποφάσεων με ψηφοφορία: των πολιτών, στην άμεση δημοκρατία, ή κάποιων αντιπροσώπων τους,
στην αντιπροσωπευτική Δημοκρατία. Η
ετυμολογία της λέξεως βρίσκεται στα συνθετικά «δήμος» (το σύνολο ή η συνέλευση
των ανθρώπων που έχουν πολιτικά δικαιώματα) και «κράτος» (δύναμη, εξουσία,
κυριαρχία). Ο όρος επινοήθηκε κατά τον πέμπτο αιώνα π.Χ., στην κλασική Ελλάδα, και χρησιμοποιήθηκε κατ' αντιδιαστολή με τη μοναρχία, την αριστοκρατία και την ολιγαρχία.
Σήμερα, στην καθομιλουμένη, χρησιμοποιείται
συνήθως κατ' αντιδιαστολή με τον όρο δικτατορία. Η λέξη «κράτος» είναι μία απροσδόκητα σκληρή
λέξη. Στις λέξεις «μοναρχία» και «ολιγαρχία» το δεύτερο συνθετικό «άρχω» σημαίνει
«κυβερνώ, οδηγώ, κυριαρχώ».
Η
Δημοκρατία και… «εμείς»
Η Δημοκρατία στον καιρό της κρίσης δοκιμάζεται… Μαζί της
δοκιμαζόμαστε κι εμείς…
Είναι η αγανάκτηση αυτό που θα μας προσδιορίζει; Και πού
καταλήγει ο «μεγάλος θυμός», εκτός από τη φυσική εκτόνωση μιας άλλοτε εύλογης
και άλλοτε ιδιοτελούς οργής;
Είναι πιο βολικό να "φωτογραφίζουμε" σαν ένοχο της
πολιτικοοικονομικής κρίσης την αόρατη "πολιτεία", το
"κράτος", τους "πολιτικούς", παρά να επιχειρούμε την
επώδυνη κάποτε συμμετοχή στην επιδίωξη λόγων και έργων, στην κατάρριψη των
ψευδαισθήσεων σχετικά με τον αμέτοχο ρόλο μας στη διαμόρφωση μιας αληθινά ανθρώπινης
κοινωνίας;
Μάλλον απόλυτοι σε έναν κόσμο αβεβαιότητας και
συνυπευθυνότητας, είμαστε ενσυνείδητα ένοχοι μόνο για την υπερβολική μας
αυτοπεποίθηση ότι οι όροι "προαίρεση" και "ευθύνη",
αποτελούν ρητή υποχρέωση οποιονδήποτε άλλων πλην ημών.
*Ο κ. Θανάσης Παλούμης
είναι Σύμβουλος Επικοινωνίας.
