Τα Δωδεκάμερα στη Κέρτεζη

Του Νίκου Κωνσταντακόπουλου   Παραμονή Χριστουγέννων ! Όλοι, κουρασμένοι από τη σκληρή δουλειά, λασπωμένοι και βρεγμένοι μέχρι το κόκα...

Του Νίκου Κωνσταντακόπουλου  

Παραμονή Χριστουγέννων ! Όλοι, κουρασμένοι από τη σκληρή δουλειά, λασπωμένοι και βρεγμένοι μέχρι το κόκαλο, μαζεύονταν νωρίς το βράδυ στο σπιτικό τους. Η φωτιά, έκαιγε στο τζάκι το πιο μεγάλο κούτσουρο για να μη ζυγώνουν τα γκατζόνια ( καλικάντζαροι ) που ερχόντανε "από τη γη απουκάτου" αφού "ούλο το χρόνο πελεκάγανε το δένδρο που βαστάει τη γη".

Στην καρδιά του χειμώνα και ύστερα από πολυήμερη νηστεία, με την οικογένεια συμμαζωμένη και με συντροφιά τη ζεστασιά και την αισιοδοξία που προσφέρει η φωτιά του τζακιού, περίμεναν όλοι τα Χριστούγεννα, την Πρωτοχρονιά και τα Φώτα .

Οι μικροί για να "πούνε" τα κάλαντα κι όλοι για να εκκλησιαστούν και να διασκεδάσουν

. Εκείνες τις χαρούμενες μικρόφωνες μας! Σα σπουργίτια φτερουγίζαμε τραγουδώντας στις αυλές και στις εμπατές "Καλήν εσπέραν άρχοντες, αν είναι ορισμός σας …";

Είχαμε μέρες πριν ακονίσει τις φωνές μας!

Για μας τους μικρούς ήταν οι ποιο όμορφες, οι πλέον χαρούμενες ημέρες.

Γυρίζαμε και πιπιλάγαμε τα δάχτυλα μας παγωμένα από το τσουχτερό κρύο, πατάγαμε στα λασπωμένα σοκάκια με κάτι παλιοπάπουτσα μουσκεμένα, που φεύγανε από τα πόδια μας . και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, είχαμε και ισχνές εισπράξεις! Μια δεκάρα, ένα πενηνταράκι, Και για ταμειακή είχαμε ένα σπιρτόκουτο που δεν γέμιζε ποτέ, και να τα μοιραστούνε δυό.

Όμως, δεν δυσανασχετούσαμε! Ακόμη κι εμείς τα παιδιά, εκείνης της μίζερης εποχής τα πιτσιρίκια, δείχναμε κατανόηση, γιατί γνωρίζαμε τα προβλήματα και βιώναμε τη φτώχεια!

Την υπέροχη νοικοκυρά του σπιτιού, που εκείνες τις άγιες μέρες των Χριστουγέννων με την κυρίαρχη δικαιοδοσία της, ήταν στην πρώτη γραμμή, πάσχιζε με κάθε τρόπο να καλύψει τις σπιτικές ελλείψεις και με τα περιορισμένα μέσα που είχε στη διάθεση της, παρασκεύαζε πεντανόστιμα εδέσματα .

Ακολουθούσε τη γενική παράδοση, αλλά εφάρμοζε και τη δική της μαγειρική, που τη διαλαλούσαν οι μοσχοβολιές του σπιτιού της. Φυσικά, είχε και τη συμπαράσταση της γιαγιάς, η οποία παρακολουθούσε με το έμπειρο μάτι της κι έδινε τις απαραίτητες οδηγίες.

Το πλούσιο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι με την καλομαγειρεμένη και νόστιμη κοτόσουπα , το κρασί και το οικογενειακό ξεφάντωμα!

Ο αρχηγός της οικογενείας με την ευχή "χρόνια πολλά", "σταύρωνε" κι έκοβε το αφράτο χριστόψωμο, που ήταν στολισμένο με πολλά κεντίδια , όπως απαιτούσε το έθιμο.

Το φαγοπότι από τις λίγες φορές που αφθονούσε.

Τη ίδια χαρούμενη και πανηγυρική ατμόσφαιρα που επικρατούσε και στο πρωτοχρονιάτικο τραπέζι, όταν ο παλιός ο χρόνος είχε ξεψυχήσει! Έτρωγαν πλούσια και χορταστικά για να τους βρει ο καινούργιος χρόνος χορτάτους.

Ο νοικοκύρης, έκοβε τη βασιλόπιτα ( βασιλοκουλούρα ) σε πολλά κομμάτια, που ονομάτιζε : του Χριστού, τα’ Αγιοβασίλη, του σπιτιού κι όλων αυτών που βρίσκονταν μακριά. Έκοβε και του φτωχού ( ζητιάνου ) ένα κομμάτι, λες κι όλοι στο σπιτικό ήσαν πλούσιοι .Κι όμως, περίσσευε κάτι γι’ αυτόν τον διακονιάρη.

Όλοι αναζητούσαν το "λεφτό"( φλουρί) κι αυτός που το βρίσκε, ένιωθε χαρά μεγάλη. Φυσικά, δώρα για τα παιδιά δεν υπήρχαν. Ο Αγιοβασίλης , εκείνης την εποχή, ήταν μόνιμα στην ξενιτιά! Αλλά κι αν ακόμη ερχόταν, πού να μας εύρισκε εκεί πάνω στα ψηλώματα!

Βλέπεις η Κέρτεζη δεν ήταν πέρασμα!

Την παραμονή των Θεοφανείων, την "Πρωτάγιαση"με το "Μικρό Αγιασμό" Ο ιερέας του χωριού με το αγιασμένο νερό μέσα σε σκεύος χάλκινο, μ’ ένα μικρό μάτσο χλωρό δενδρολίβανο, πήγαινε από σπίτι και άγιαζε κι ευλογούσε τους πιστούς .

Άγιαζε τα νοικοκυριά κι όλους τους χώρους. Ήταν η μέρα που οι καλικάντζαροι φεύγουνε και τρέχανε να επιστρέψουν στον "Κάτου Κόσμο". Την ημέρα των Φώτων , μια μέρα ξεχωριστή! "μεγάλη γιορτή" ,που κατά την αντίληψη των χωρικών μας, είχε την έννοια του καθαρισμού, του εξαγνισμού τους και της απαλλαγής από την επήρεια των πνευμάτων του κακού.

Κι αν ήταν και χιονισμένη , είχαν χαρά μεγάλη. Γιατί, σύμφωνα μ’ όσα πιστεύει ο λαός μας, το χιόνι προαναγγέλλει αφθονία σιταριού, γιομάτα αμπάρια: " Φώτα χιονισμένα, αμπάρια γιομισμένα "

 Νίκος Κωνσταντακόπουλος
                 Κέρτεζη