Οι Ρώσοι στην Τουρκία ....

Του Δημ. Σταθακόπουλου Η Ελλάδα, ουδέποτε άνοιξε ουσιαστική "πόρτα" στη Ρωσία, δεμένη στο ΝΑΤΟικό της άρμα, σήμερα δε ...

Του Δημ. Σταθακόπουλου

Η Ελλάδα, ουδέποτε άνοιξε ουσιαστική "πόρτα" στη Ρωσία, δεμένη στο ΝΑΤΟικό της άρμα, σήμερα δε υπό το βάρος της πτώχευσης και της Τρόϊκα δέθηκε αναγκαστικά με τη Γερμανία, κάτι το οποίο σίγουρα δεν αρέσει στην πέρα από τον ατλαντικό δύναμη και σίγουρα θα έχουμε κάποιες εξελίξεις επ' αυτού. Σε κάθε όμως περίπτωση οι γεωπολιτικές ανάγκες είναι άμεσες και η Ρωσία φαίνεται να μας άφησε οριστικά, ανοίγοντας δίοδο μέσω της Τουρκίας, προς όφελος της γείτονος.

Ειδικότερα:. Τη Δευτέρα (3/12) πραγματοποιήθηκε επίσημη επίσκεψη του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Τουρκία , η οποία είχε αναβληθεί λόγω αδιαθεσίας του τον Οκτώβριο. Ο Β.Πούτιν έφτασε στην Κωνσταντινούπολη για τη συνάντηση ‘Στρατηγικής Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου’ με έξι υπουργούς συμπεριλαμβανομένου και του ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ και εκτός από τις συναντήσεις αντιπροσωπειών είχε κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν που κράτησε 2,5 ώρες και στην οποία συμμετείχαν από ρωσικής πλευράς ο Λαβρόφ και ο Γιούρι Ουσάκοφ, σύμβουλος επί θεμάτων εξωτερικής πολιτικής του Πούτιν και από τουρκικής, ο τ/ΥΠΕΞ Νταβούτογλου και ο αντιπρόεδρος του ΑΚΡ βουλευτής Ομέρ Τσελίκ.

Από την κοινή συνέντευξη Τύπου Πούτιν-Ερντογάν φαίνεται ότι κατά τη συνάντηση συζητήθηκε κυρίως το θέμα της Συρίας, γενικότερα η κατάσταση στη Μέση Ανατολή και το θέμα της τοποθέτησης των πυραύλων Πάτριοτ στο τουρκικό έδαφος. Αν και οι τουρκικές εφημερίδες χρησιμοποίησαν εν πολλοίς ως τίτλο τη φράση του Πούτιν «δεν είμαστε οι δικηγόροι της Συρίας», ο ρώσος Πρόεδρος είπε και τα εξής: «Συζητήσαμε το θέμα της Συρίας τόσο από άποψη ανθρωπιστική όσο και από τις άλλες πλευρές του. Οι θέσεις μας μοιάζουν. Διαφέρουν οι απόψεις μας ως προς τις μεθόδους που θα ακολουθηθούν για το μέλλον της Συρίας. Ακούσαμε νέες ιδέες, τις οποίες θα μελετήσουμε». Ο Πούτιν εξέφρασε επίσης επιφυλάξεις στο θέμα της τοποθέτησης των Πάτριοτ λέγοντας: «Οι πύραυλοι Πάτριοτ δεν είναι το καλύτερο σύστημα του κόσμου. Μοιραζόμαστε τις ανησυχίες της Τουρκίας σχετικά με τα γεγονότα στα σύνορά της. Θεωρούμε όμως λάθος τη δημιουργία μιας κατάστασης που θα υποκινούσε τέτοια γεγονότα. Αν κάποιος έχει ένα τουφέκι κρεμασμένο στον τοίχο, το όπλο αναπόφευκτα κάποια στιγμή θα χρησιμοποιηθεί».

Η οικονομία ήταν ένα από τα σημαντικά θέματα της ημερησίας διάταξης της επίσκεψης Πούτιν. Οι σχετικές ειδήσεις βρήκαν θέση στις οικονομικές σελίδες των τουρκικών εφημερίδων με παράθεση αριθμών χωρίς, προς το παρόν, πολλά σχόλια και μόνο ο Μουράτ Γετκίν έγραψε ένα σχετικό ‘αισιόδοξο’ άρθρο στη ‘Ραντικάλ’ (4/12/12), που περιέχει και στοιχεία για τις συμφωνίες, με τον τίτλο «Η Ρωσία κατεβαίνει στις ‘θερμές θάλασσες’ με τουρκική συνεργασία», το οποίο μεταφράζουμε ολόκληρο παρακάτω:

«Η στρατηγική της Ρωσίας να κατεβεί στις θερμές θάλασσες διαμορφώθηκε στις αρχές του 1700 από τον τσάρο Πέτρο Α’ (Μέγα Πέτρο). ‘Θερμές θάλασσες’ εννοούνταν, η Μεσόγειος και κάπως λιγότερο ο Κόλπος της Βασόρας. Ο ορισμός του ‘ασθενούς’, που κυκλοφόρησε αμέσως πριν τον Κριμαϊκό Πόλεμο (1853) για την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην εποχή της παρακμής της, αποδίδεται επίσης σε έναν τσάρο, τον Νικόλαο Α΄.Ο ασθενής σηκώθηκε πάλι όρθιος, μετά τη ρωσική επανάσταση, με τον απελευθερωτικό αγώνα που έδωσε υπό την ηγεσία του Μουσταφά Κεμάλ και την ίδρυση της Δημοκρατίας. Οι σοβιετικοί ηγέτες όμως και ιδιαίτερα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ο Στάλιν, συνέχισε τη στρατηγική της καθόδου σε θερμές θάλασσες. Αν ένας λόγος για την ένταξη της Τουρκίας στη δυτική συμμαχία είναι η συμμετοχή της στον πόλεμο της Κορέας, ο άλλος είναι η υπεράσπιση των ανατολικών συνόρων της και των Στενών ενάντια στους σοβιετικούς και η στρατηγική της εμπόδισης της καθόδου τους στις θερμές θάλασσες.Ο Πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, υπογράφοντας χθες, μπροστά στη θέα του Βοσπόρου, με τον Πρωθυπουργό Ερντογάν 11 συμφωνίες συνεργασίας, έκανε στην πραγματικότητα αυτό που δεν είχαν μπορέσει να κάνουν ο Μέγας Πέτρος, ο Νικόλαος και ο Στάλιν, και πέτυχε να κατεβεί στις θερμές θάλασσες όχι πολεμώντας με την Τουρκία αλλά κάνοντας εμπόριο μαζί της.

Στόχος εμπορικές συναλλαγές ύψους 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τη ΡωσίαΟ Πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι οι εμπορικές συναλλαγές με τη Ρωσία, που κυμαίνονται αυτή τη στιγμή στα 40 δισεκατομμύρια δολάρια, θα στοχεύσουν στα επόμενα 7-8 χρόνια να φτάσουν και να ξεπεράσουν τα 100 δις. Η Ρωσία είναι εξάλλου ο υπ’ αριθμόν ένα εταίρος της Τουρκίας στις διμερείς εμπορικές συναλλαγές.Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των εμπορικών συναλλαγών το καταλαμβάνει η ενέργεια. Η Τουρκία εξαρτάται από το ρωσικό φυσικό αέριο που το χρειάζεται τόσο πολύ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας καθώς αναπτύσσεται. Η αντιστάθμιση από τη Ρωσία των απωλειών-ελλείψεων που μπορεί να προκύψουν με τις νέες συμφωνίες και λόγω των κυρώσεων εναντίον του Ιράν, θα αυξήσουν αυτή την εξάρτηση. Η Ρωσία ανέλαβε επίσης την κατασκευή του πρώτου σταθμού πυρηνικής ενέργειας που θεωρείται ένας από τους τρόπους για την μείωση της εξάρτησης από το φυσικό αέριο. Το Άκκουγιου θα είναι ο πρώτος πυρηνικός σταθμός της Ρωσίας εκτός των συνόρων της και, σύμφωνα με τη δήλωση του Ερντογάν- θα στοιχίσει 20 δισεκατομμύρια δολάρια, το πιο ακριβό έργο που πραγματοποιεί η Τουρκία.Ο Ερντογάν και ο Πούτιν χρησιμοποίησαν ο καθένας ξεχωριστά τον όρο ‘στρατηγικός’. Είναι σημαντική η χρήση αυτού του όρου από τον πρωθυπουργό μιας χώρας μέλους του ΝΑΤΟ για τη Ρωσία. Και είναι ενδιαφέρον ότι την ίδια ώρα ο υφυπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Έρικ Ρούμπιν, μιλώντας στα Άδανα, που φιλοξενούν τη βάση Ίντζιρλικ η οποία θεωρείται η μεγαλύτερη νατοϊκή βάση, επαναλάμβανε την εγγύηση της χώρας του στο θέμα της ασφάλειας της Τουρκίας στην περιοχή.

Ρωσία-Τουρκία: Κάντε εμπόριο όχι πόλεμοΜε τα περίπου τέσσερα εκατομμύρια ρώσων τουριστών που κατεβαίνουν κάθε χρόνο στις θερμές παραλίες της Τουρκίας και τον αριθμό των ρωσο-τουρκικών γάμων που αυξάνει κάθε χρόνο, η σχέση με τη Ρωσία μπορεί να υποθέσει κανείς ότι θα είναι μακρόπνοη. Δίπλα στη σχέση αυτή, η τεράστια κρίση της Συρίας έχει πάψει να αποτελεί κώλυμα. Μπορεί με την πτώση του καθεστώτος Άσαντ να χάσει η Ρωσία τη στρατιωτική βάση της στην Ταρσό, αλλά με τη συνεργασία της με την Τουρκία μπορεί να θεωρείται ότι έχει κατεβεί στις νότιες θάλασσες. Τα λόγια του Πούτιν «δεν είμαστε δικηγόροι της Συρίας» είναι σημαντικά και είναι αρκετής ισχύος ώστε να επιταχύνουν την διάλυση στη Δαμασκό. Εξάλλου, λίγο μετά τη δήλωση αυτή του Πούτιν, ο Γενικός Γραμματέας του Αραβικού Συνδέσμου Νεμπίλ Αλ Αράμπι ισχυριζόταν ότι το καθεστώς της Δαμασκού είναι ετοιμόρροπο.Το πνεύμα της τουρκο-ρωσικής συνεργασίας είναι σαφές: όταν πρόκειται για εμπορικές συναλλαγές, αφήνουμε τα διπλωματικά κωλύματα στους διπλωμάτες και συνεχίζουμε το δρόμο μας. Το σύνθημα αυτής της σχέσης θα έπρεπε ίσως να είναι ‘μη κάνεις πόλεμο, κάνε εμπόριο’».

Δημήτρης Σταθακόπουλος Δρ. κοινωνιολογίας της ιστορίας, Παντείου πανεπιστημίουΔιπλωματούχου Βυζαντινής μουσικής - μουσικολόγου Μέλους του international society for ethnomusicology Bloomington Indiana Univ. Δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω Μέλους του Δ.Σ του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά Μέλους της Ελληνικής αντιπροσωπείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Δικηγόρων CCBE