Τα Παρασκήνια και το Ναυάγιο των Διαπραγματεύσεων (;) για την τύχη των Γερμανών Αιχμαλώτων (5)

Καλαβρυτινοί αντάρτες στην Κούτελη Καλαβρύτων (καλοκαίρι 1943) (Ανδρέας Παυλόπουλος, Ανδρέας Παπανδρέου, Τάκης Κατσικόπουλος, Γκολφίνος Γ...

Καλαβρυτινοί αντάρτες στην Κούτελη Καλαβρύτων (καλοκαίρι 1943)
(Ανδρέας Παυλόπουλος, Ανδρέας Παπανδρέου, Τάκης Κατσικόπουλος, Γκολφίνος Γκολφινόπουλος και ο "Ψηλορείτης")

ΜΝΗΜΟΝΙΚΟ ΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΜΕΝΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ No 89

(Ελληνικά Ντοκουμέντα. Εκκλησιαστική Πλευρά.  
Απόψεις του Μητροπολίτου κ. Κωνστάντιου (Χρόνη) -Πάνου Νικολαΐδη - 
Κριτικά Συμπεράσματα του

Μητροπολίτη Καλαβρύτων - Αιγιαλείας κ. Αμβροσίου

για την ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ)

(ΜΕΡΟΣ 5ο)

τα κείμενα και οι φωτογραφίες διέπονται από τη Νομοθεσία περί Πνευματικών Δικαίωμάτων

 copyright Ιστορικό Αρχείο Κανελλόπουλου

Φως στα ντοκουμέντα του Ιστορικού Αρχείου του Δημ.Κανελλόπουλου για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα

-11-

ΤΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΟΠΟΥΛΑ ΣΤΟΝ ΕΛΑΣ …

 (Νικολαΐδης) Τα Καλαβρυτινόπουλα που βγήκανε αντάρτες δεν ήσαν κομμουνιστές τουλάχιστον 99% αλλά πως βγήκανε. Μερικά δεν ενθυμούμαι ποια από ενθουσιασμό ακολούθησαν τον Μίχο. Οι αντάρτες τόσο του ΕΛΑΣ όσο και αξιωματικοί που ήσαν οργανωμένοι και κατόπιν πήγανε στον Καραχάλιο. Προσπάθησαν κατά την συνθηκολόγηση των Ιταλών να αφοπλίσουν την Ιταλική Καραμπινερία, που ήτανε στα Καλάβρυτα Αλλά οι αξιωματικοί δεν πρόλαβαν. Πρόλαβαν ο Τάκης ο Κατσικόπουλος με τους Αντάρτες του ΕΛΑΣ. Το Τάγμα παρεδόθη, ο Μπρικοντιέρης, όπως τον λέγανε, ο αρχιαστυνόμος και διάφοροι που ήσαντε εξωτερικά απ'το στρατόπεδο του ιταλικού τάγματος πήγαν και μερικά όπλα κ.λπ. Τότε τα Καλαβρυτινόπουλα όλα, πήγαν μαζί κι εγώ μαζί προς το Στρογγυλόβουνο στην Καλαβρυτινή. Φωνάζανε ζήτω, χαρούμενοι για το γεγονός αυτό. Το Τάγμα όμως δεν παραδόθηκε τελικά. Τα παιδιά φοβήθηκαν και αναγκάστηκαν και εντάχθηκαν στον ΕΛΑΣ, όπως ο Μίμης ο Κατσίνης, ο θανόπουλος, ο Ζησιμόπουλος, ο Φερλελής. Πολλά δε από αυτά τα παιδιά δεν είναι κομμουνιστές. Απόδειξη δε τούτου είναι ότι με τον Χρήστο το Φερλελή που ήτανε στο Αντάρτικο και μετέσχε στη μάχη της Κερπινής με τη δύναμη, του Μουτούση τον είχα στο συρματοπόλεμο στην ίδια ταξιαρχία. Εγώ ήμουν στο 629 τάγμα ως υποδιοικητής και 'κείνος ήταν στρατιώτης στο 628 τάγμα του Σοφοκλή του Τζανετή. Πολέμησε εναντίον των κομμουνιστών. Το ίδιο και ο κουρέας Φίλιππος Ζησιμόπουλος.

(Α.): Εντάχθηκαν αναγκαστικά στον ΕΛΑΣ;

(Ν.): Ναι, είναι ψυχολογικό φαινόμενο. Δεν μας αφήνει ο εγωισμός, δεν μας αφήνει να πούμε κάναμε λάθος ρε παιδιά, κάναμε λάθος και αφού κάναμε λάθος πρέπει να το διορθώσουμε το λάθος. Πρέπει να πούμε την αλήθεια για τα παιδιά μας, για τα εγγόνια μας, για τις μέλλουσες γενεές. Για την Ελλάδα μας, αν πιστεύουμε σ'αυτήν.

(Α.): Μάλιστα, πάντως...

ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΑΣ – ΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ …

(Κ.): Όπως λέει ο Παναγιώτης, όλοι είμεθα συνυπεύθυνοι και εγώ έκανα προπαγάνδα για το Ε.Α.Μ. Όλοι είμεθα Εαμίται. Αλλά όταν αρχίσαμε και πληροφορούμεθα το αληθινό πρόσωπο του ΕΛΑΣ διαχωρίσαμε την θέση μας. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι Αντάρτες στην Τράπεζα του Αιγίου είπαν ότι ο πόλεμος δεν θα λήξει ακόμα, θα πολεμήσουμε και τους Άγγλους, θα πολεμήσουμε και το Βασιλιά, θα πολεμήσουμε και όλους, μέχρι να επικρατήσει το κόμμα. Πήγα, λοιπόν, στην Τράπεζα και ρώτησα αν είπαν τέτοια πράγματα. Δυστυχώς τα είπανε. Ε! Τότε πως να υποστηρίξω το Ε.Α.Μ. Εγώ τότε τι κάνω Παναγία μου; Λέω θα πάω να βρω τον Άγγλο αντιπρόσωπο. Μου είπανε ότι ήταν στην Ρακίτα. Πάω στη Ρακίτα, μου λέει έχει φύγει είναι προς την Μποντιά, πάνω στα Καλάβρυτα για συνάντηση των ανταρτών. Πάω στα Καλάβρυτα και κείνη τη βραδιά ερχόσαντε στο χωριό, ο Μίχος, οι καπεταναίοι του ΕΛΑΣ και η Αγγλική Αποστολή.

(Ν.): Ο Άντονυ Άντριους και η παρέα του ...

(Κ.): Ναι, ο Άντονυ.

- "Πού θα μείνετε απόψε", τους λέω μετά τον πρώτο χαιρετισμό.

- "Όπου μας πει ο υπεύθυνος", απάντησαν. Υπεύθυνος ήταν ο Αντρέας Κοντής ο τελευταίος του χωριού.

- "Εσείς ελάτε Αρχηγέ με τον κύριο Άντονυ να μείνετε στο σπίτι έχουμε και δωμάτια να σας φιλοξενήσουμε", τους πρότεινα.

Τους υπόλοιπους τους άφησα να τους κανονίσει ο υπεύθυνος της οργανώσεως. Τους πήρα και πήγαμε σπίτι. Καθίσαμε στο αναμμένο τζάκι ο Μίχος, ο Αντονυ και μερικοί άλλοι καπεταναίοι του ΕΛΑΣ. Κανόνισα να κοιμηθεί ο Αντονυ σε ξεχωριστό δωμάτιο. Έτσι όταν πήγαν να κοιμηθούν, πήγα στο δωμάτιο του Αντονυ και ξεκάθαρα του είπα:

- "Ξέρετε ποιοι είναι αυτοί οι οποίοι ακολουθείτε; Είναι όλοι κομμουνιστές, έχουν σαν σκοπό να επικρατήσει το κόμμα και ο κομμουνισμός, στο τέλος θα πολεμήσουν και εσάς τους Άγγλους και τον Βασιλιά. Γιατί τους υποστηρίζετε;"

-      "Τα γνωρίζουμε όλα, μου απάντησε ο Άντονυ. Μην ανησυχείς, πρόθεση μας είναι να πολεμήσουμε τον κομμουνισμό από μέσα, θα διαλύσουμε τον ΕΛΑΣ και θα κάνουμε ότι πρέπει να ξαναγυρίσει ο Βασιλιάς. Έχουμε τους ανθρώπους μας και στους Γερμανούς και στον ΕΛΑΣ. Είμαστε ενήμεροι". Και συνέχισε ο Αντονυ:

-     "Πολιτική μας είναι να διαβάλλουμε τον ΕΛΑΣ και την Ηγεσία του. Η Ελληνική Κυβέρνηση συνεργάζεται με τον Τσώρτσιλ στον Κάιρο. Ποτέ δεν θα παραδώσουμε την Ελλάδα στον ΕΛΑΣ όταν θα φύγουν οι Γερμανοί. Ο ΕΛΑΣ θα πέσει στην παγίδα μας και θα στραφεί ο κόσμος εναντίον του".

-     Αφού τα ξέρετε, είπα στον Αντονυ, τότε κάνετε ότι θέλετε.

Και πέσαμε για ύπνο.

(Α.): Μάλιστα.

(Κ.): Τί να τους πω.

ΕΥΘΥΝΕΣ ΤOY MHTΡOΠOΛΙΤΗ ΘΕΟΚΛΗΤΟΥ…

(Α.): Λοιπόν, σημασία έχει αυτό που έχετε ζήσει ότι στις 7 του Δεκεμβρίου εξετέλεσαν τους αιχμαλώτους και στις 13 έγινε η εκτέλεση των Καλαβρυτινών.

(Ν.): Ναι, αυτές είναι οι ημερομηνίες οι σωστές.

(Α.): Αφού ανακάλυψαν τα πτώματα τους.

 (Ν.): Ναι, και να μην ξεχνούμε ότι δολοφόνησαν πολύ νωρίτερα τους 3 τραυματίες παρά τη θέληση του πληθυσμού ...

(Α.): ... της πόλεως των Καλαβρύτων.

(Ν.): ... της πόλεως των Καλαβρύτων

(Κ.): Πεποίθησίς μου είναι ότι αν οι υπεύθυνοι του ΕΛΑΣ άκουγαν αυτό που τους πρότεινα δηλαδή να υποταχθούν στις απαιτήσεις των Γερμανών να απελευθερώσουν τους αιχμαλώτους της Μάχης της Κερπινής, δεν θα γινόταν η καταστροφή των Καλαβρύτων. Αλλά δεν φταίει μόνο ο ΕΛΑΣ. Μεγάλη ευθύνη έχει και ο Σεβασμιότατος θεόκλητος και η Επιτροπή του ΕΑΜ Αιγίου, γιατί αδράνησαν, δείλιασαν, δεν έκαναν τίποτα για να σωθούν τα Καλάβρυτα. Είπα χαρακτηριστικά στον Δεσπότη Θεόκλητο:

- Άκουσε Σεβασμιότατε, εγώ διαπίστωσα ότι δεν θα απελευθερώσει ο ΕΑΛΣ τους αιχμαλώτους, θα πρέπει να σηκωθείτε να πάμε μαζί στο Αρχηγείο του ΕΛΑΣ, εξάλλου ο Αρχηγός είναι προσωπικός σας φίλος...

(Α.): Ο Μίχος;...

(Κ.): Ναι. Μόνο έτσι υπάρχει περίπτωση να πάρουμε τους αιχμαλώτους. Διαφορετικά πρότεινα στον θεόκλητο να καλέσει την τοπική Επιτροπή ΕΑΜ Αιγίου (Παπαδημητρίου, Παπαθόδωρο, Οικονόμου, κ.λπ.) να αναλάβει τις ευθύνες της και να αναλάβει η Επιτροπή ΕΑΜ να πείσει τον ΕΛΑΣ να απελευθερώσει τους αιχμαλώτους.

 - Εγώ δεν γνωρίζω κανέναν του ΕΑΜ, μου είπε ο Θεόκλητος.

- Σεβασμιότατε, σε ποιόν τα λέτε, σε μένα τα λέτε αυτά; Καθημερινά η Επιτροπή του ΕΑΜ είναι μέσα στην Μητρόπολη, ο Παπαδημητρίου, ο Παπαθόδωρος, ο Οικονόμου, ο τάδε, ο τάδε ζούνε κοντά σας μέσα στην Μητρόπολη, αυτοί κατευθύνουν τον ΕΛΑΣ μαζί με το Πελοποννησιακό Γραφείο του ΚΚΕ. Πώς δεν τους ξέρετε; Πρέπει να καταλάβετε τις ευθύνες σας, τα Καλάβρυτα θα καταστραφούν.

Λοιπόν, τίποτα δεν έγινε. Ο Θεόκλητος αδράνησε, δεν έκανε τίποτα. Η Επιτροπή του ΕΑΜ ήταν αντίθετη στην απελευθέρωση των αιχμαλώτων. Δεν έγινε καμμία προσπάθεια να ειδοποιηθεί ο κόσμος των Καλαβρύτων να φύγει, να κρυφτεί στα βουνά. Τα Καλάβρυτα έμειναν μόνα τους στην τύχη τους, κανένας, μα κανένας δεν ενδιαφέρθηκε για την τύχη των Καλαβρυτινών. Έτσι φτάσαμε στην τραγική ώρα της Δευτέρας 13ης Δεκεμβρίου 1943. Αυτή είναι η δική μου πεποίθηση από όλα όσα ήκουσα.

(Α.): Μάλιστα.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ.................