Αρχείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος– ΕΑΜική πλευρά και Γερμανικά Αρχεία (Μέρος 2)

Ο Λοχαγός Χρήστος Στασινόπουλος διοικητής του 11ου Συντάγματος ΕΛΑΣ η ομάδα του οποίου εκτέλεσε την εντολή του Αρχηγείου ΕΛΑΣ Πελοποννήσου...

Ο Λοχαγός Χρήστος Στασινόπουλος διοικητής του 11ου Συντάγματος ΕΛΑΣ η ομάδα του οποίου εκτέλεσε την εντολή του Αρχηγείου ΕΛΑΣ Πελοποννήσου για την δολοφονία των Γερμανών αιχμαλώτων (7.12.1943)

τα κείμενα και οι φωτογραφίες διέπονται από τη Νομοθεσία περί Πνευματικών Δικαίωμάτων
copyright Ιστορικό Αρχείο Κανελλόπουλου

Φως στα ντοκουμέντα του Ιστορικού Αρχείου του Δημ.Κανελλόπουλου για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα

-31-

…ΟΔΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΣΤΟ ΜΑΖΙ

● ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ του Χρήστου ή Τσιντάνης, Αγροφύλακας στα Μαζέικα, σε αφήγησή του στον Ιστορικό Ερευνητή Δημήτρη Κανελλόπουλο [Μαζέικα 18.04.1974] θυμάται:

Δημήτριος Αποστολόπουλος (Τσιντάνης)

Οι συλληφθέντες υπό του ΕΛΑΣ, κατά την μάχη της Κερπινής, ογδόντα πέντε (85) αιχμάλωτοι γερμανοί στρατιώτες παρέμειναν εις Κλειτορία 40 περίπου ημέρες [28.10-05.12.1943] φυλασσόμενοι στο σπίτι του Λουκόπουλου. Στους γερμανούς αιχμαλώτους προσφέρετο υπό των Κλειτορίων τροφή ως και ρουχισμός, ή εφιλοξενούντο όταν αι συνθήκαι το επέτρεπον στα σπίτια των Μαζιωτών (Κλειτορίων). Μεταξύ των γερμανών αιχμαλώτων συμπεριλαμβά­νοντο και γερμανοί αξιωματικοί. Οι αιχμάλωτοι ήσαν διαφόρων εθνικοτήτων, όπως Γερμανοί, Αυστρια­κοί, Αλσατοί κλπ. Κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας, τους αιχμαλώτους επισκέφθηκαν δυο φορές δύο Ερυθροσταυρίτισσες [10-20.11.1943].

Οι γερμανοί αιχμάλωτοι μετεφέρθησαν από Μαζέικα εις συνοικισμόν Μάζι την Τρίτη 07.12.1943 ύστερα από παραμονή μιας ημέρας στο Πλανητέρου [06.12.1943] υπό του ΕΛΑΣ. Την 7^η Δεκεμβρίου 1943 οι αντάρτες πληροφορούμενοι ότι καταφθάνει εκ Τριπόλεως Γερμανικός Στρατός, μεταφέρουν τους αιχμαλώτους στην απόκρυμνη τοποθεσία «Μαγείρου» και τους εκτελούν. (Οι γερμανοί αιχμάλωτοι μετεφέρθησαν από Κλειτορία εις Μάζι υπό των Κυριάκου Κόλλια (Φίλια), Γουρζελαίους – Αποστολοπου­λαίους, αδελφοί Ιωάν. Αποστολοπούλου πλην Σωτηρίου, Ιωάν. Χαμακιώτη κλπ). Φρούραρχος Κλειτορίας την εποχή εκείνη ήτο ο απόστρατος λοχαγός Πυροβολικού του Ελληνικού Στρατού Σωτ. Θεοδωρακόπουλος (Κριαράς).

Ο γερμανικός στρατός [Α.Α. 116 μάχιμη μονάδα Αναγνωρίσεων] έφτασε από Τρίπολιν στα Μαζέικα τις απογευματινές ώρες της Τρίτης 07 Δεκεμβρίου 1943. Περί ώρα 20.00 της αυτής ημέρας [17.00 - 07.12.1943] ο Πρόεδρος της Κοινότητας Μαζέικων ιατρός Γεώργιος Καρκούλιας (γερμανόφιλος) και ο συμβολαιογράφος Φωκίων Κατσίνης έστειλαν και με ειδοποίησαν να κατεβώ στην πλατεία του χωριού να τους συναντήσω. Πράγματι ανταποκρίθηκα στο κάλεσμα του Προέδρου να μεταβώ προς συνάντησή του, όπου ήταν μαζί με τους συγχωριανούς μου Δημήτριο Σμυρνή και Ευστάθιο Αντωνόπουλο [Καραθάνο]. Αμέσως μας οδήγησε στο Ξενοδοχείο του Φώτη Χρόνη, μας παρουσίασε τον Γερμανό Αξιωματικό, μάλλον Διοικητή, μας συνέστησε μέσω διερμηνέα και μας έδωσε την εντολή να τεθούμε στη διάθεση των Γερμανών και να οδηγήσουμε τους Γερμανούς  στο συνοικισμό Μάζι. Είναι εντολή, μας είπε, και αυτό το επιβάλλει το συμφέρον του χωριού, για να σωθεί το χωριό, όπως χαρακτηριστικά μας είπε. Ανταποκριθήκαμε και οι τρεις και αμέσως οδηγηθήκαμε σε ένα δωμάτιο του Ξενοδοχείου Χρόνη όπου απαντήσαμε μια ομάδα γερμανών αξιωματικών οι οποίοι σημείωναν σε χάρτη την πορεία προς Πλανητέρου και τα περάσματα προς Μάζι.

Η Γερμανική Διοίκηση είχε εγκατασταθεί στο Ξενοδοχείο Φώτη Χρόνη. Ήταν ανάμεσα στους γερμανούς και γερμανοντυμένοι που μιλούσαν άπταιστα Ελληνικά και μάλλον ήταν Έλληνες. Μετά τις πληροφορίες που δώσαμε (Αποστολόπουλος – Σμυρνής – Καραθάνος) οδηγηθήκαμε στο σπίτι του ιερέως Αριστοτέλους Μανθοπούλου [παπα-Τέλης] όπου παραμείναμε φρουρούμενοι μέχρι την 01.00 ώρα της επομένης [08.12.1943]. Την 01.00 ώρα της Τετάρτης 08.12.1943 μας παρέλαβαν οι γερμανοί προκειμένου να τους οδηγήσουμε στο Μάζι. Οι Γερμανοί, μάλλον καταδρομείς, με οπλισμό, φακούς και ασυρμάτους, χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες (λόχους) των 300 περίπου ανδρών κάθε ομάδα. Επικεφαλής κάθε ομάδας ήταν γερμανός αξιωματικός με χάρτη στο χέρι, υπαξιωματικοί και γυμνασμένοι στρατιώτες. Ο Δημήτρης Σμυρνής τέθηκε στην πρώτη ομάδα, εγώ στην δεύτερη και ο Στάθης Καραθάνος στην τρίτη. Δίπλα μας ήταν ένας ασυρματιστής. Καθ’ οδόν μας είχαν απαγορεύσει να μιλάμε ελληνικά και να προφέρουμε την λέξη «Μάζι». Επροχωρούσαμε νύχτα και κάθε λίγο με ρωτούσαν πού ακριβώς ευρισκόμεθα με νοήματα ή ελληνικά.

Την 6^ην πρωινήν της Τετάρτης 08 Δεκεμβρίου 1943 φθάσαμε στο χωρίον Πλανήτερον όπου οι γερμανοί συλλαμβάνουν τους μετέπειτα εκτελε­σθέντας εις Μάζι Ρηγόγιαννην και Ιωάννην Τζιτζίκην (Παπαδημητρό­πουλος). Προχωρήσαμε προς συνοικισμόν Μάζι χωρίς οι γερμανοί να συναντήσουν ουδεμίαν αντίστασι εκ μέρους των ανταρτών. Την 8^ην πρωινήν της 8^ης Δεκεμβρίου 1943 οι γερμανικές φάλαγγες έφθαναν στον συνοικισμό Μάζι. Συλλαμβάνουν αμέσως τον εκεί άμαχο πληθυσμό, εκ γυναικοπαίδων [300 άτομα περίπου], που είχεν καταφύγει εκεί από τα Μαζέικα όταν επληροφορήθη τον ερχομό των Γερμανών από την Τρίπολιν. Σε μας τους οδηγούς απηγόρευσαν να έλθουμε σ’ επικοινωνία με τους συλληφθέντας συμπατριώτας μας και να μιλήσουμε μ’ αυτούς.

Την 8^ην πρωινήν της αυτής ημέρας (08.12.1943) παρουσιάζεται στην μηχανοκίνητο φάλαγγα των γερμανών που είχεν σταθμεύσει στην θέσι «Βράχος Βρωσθαίνης» 5-7 χιλιόμετρα έξω από τα Μαζέικα και προς το Πλανήτερον ο διασωθείς από την εκτέλεσι γερμανός αιχμάλωτος [Ντόνερ] ο οποίος διηγείται τα συμβάντα στους συναδέλφους του και το μηχανοκίνητον τμήμα δίδει σήμα μ’ όλες τις λεπτομέρειες εκ της αφηγήσεως του διασωθέντος γερμανού. Έτσι οι Γερμανοί που βρίσκονται στο συνοικισμό Μάζι πληροφο­ρούνται πλέον επίσημα την τύχη των γερμανών αιχμαλώτων. Αρχίζουν αμέσως να πυρπολούν τα σπίτια στο Μάζι, μαζεύουν τα ζώα, τα σφάζουν κ.λπ. Οι γερμανοί παίρνουν τότε τον Ηρακλή Μητρόπουλο και του ζητούν να τους οδηγήσει στην θέσι «Μαγείρου» όπου και ο τόπος εκτελέσεως των γερμανών αιχμαλώτων. Όλη την υπόλοιπο ημέρα της 8^ης Δεκεμβρίου 1943 ο Ηρακλής Μητρόπουλος περιπλανούσε τους γερμανούς μέσα στο πυκνό ελατοδάσος γύρω από τον τόπο εκτελέσεως των αιχμαλώτων χωρίς να τους οδηγεί στα πτώματα των εκτελεσθέντων.

Στην θέσι «Κορδέλλες» οι γερμανοί συλλαμβάνουν αντάρτη-σύνδεσμο του ΕΛΑΣ ερχόμενο από την Γκούρα. Τον μεταφέρουν στο συνοικισμό Μάζι, τον δένουν σε μια μουριά και όλη την ημέρα τον τρυπούσαν με ξιφολόγχες. Βάζουν στην γραμμή τα γυναικόπαιδα και τους λίγους πολίτες και βάζουν σκοπό να τους επιβλέπει. Την 12.00 ώρα της αυτής ημέρας [08.12.1943] παρουσιάστηκε στο Μάζι και ο δεύτερος διασωθείς γερμανός αιχμάλωτος [Βαλτέρ] ο οποίος ενημέρωσε τον επικεφαλής γερμανό αξιωματικό για τις συνθήκες διαμονής των γερμανών αιχμαλώτων στα Μαζέικα κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας του. Όταν είδε τους κρατούμενους, τριακόσιους (300) Μαζιώτες έξω από την οικία του Κων. Γεωργακόπουλου, στον πλάτανο Παπαγεωργίου, ζήτησε την απελευθέρωσή τους λέγοντας στον επικεφαλής Γερμανό Αξιωματικό ότι οι Μαζιώτες στη διάρκεια της αιχμαλωσίας τους τούς φέρθηκαν ανθρώπινα, φιλικά, τους έδιναν τροφή, τους φιλοξενούσαν στα σπίτια τους και γενικά τους φέρθηκαν πολιτισμένα. Αμέσως ο γερμανός αξιωματικός έρχεται σε επαφή με τον ασύρματο με τον Διοικητή του στα Μαζέικα και αμέσως διέταξε την απελευθέρωση των Μαζιωτών. Αμέσως οδηγούν εμπρός του τους κρατουμένους Ηρακλή Μητρόπουλο, Τζιτζικόγιαννη και Ρηγόγιαννη με σκοπό ν’ αναγνωρίση ο διασωθείς γερμανός εάν ούτοι συμμετείχον στην εκτέλεσι των γερμανών αιχμαλώτων ή ήσαν αντάρτες. Δεν γνωρίζω τι απήντησε ο διασωθείς γερμανός, αλλά βλέπω ότι αμέσως τους οδηγούν μαζί με τον συλληφθέντα σύνδεσμο για εκτέλεσι. Ο Μητρόπουλος με ψυχραιμία θαυμαστή τρέπεται εις φυγή μέσα στο ελατοδάσος και διασώζεται ενώ οι υπόλοιποι εκτελούνται.

Μετά την 12^ην νυχτερινή (13.12.1943) οι γερμανοί επιστρέφουν από συνοικισμό Μάζι και πάλιν εις Κλειτορίαν. Ο γερμανός αξιωματικός εις τον οποίον είχον διατεθή ως οδηγός μου λέγει να ειδοποιήσω «τα καμαρέτ», δηλαδή τους συμπολίτας μου, να φύγουν από τα σπίτια τους διότι η Κλειτορία θα πυρποληθή και κατόπιν μ’ αφήνει ελεύθερο. Μπροστά στο σπίτι του Ανδρέα Ανδρουτσοπούλου, όπου και γερμανική σκοπιά, με σταματούν γερμανοί στρατιώτες και μου ζητούν χρήματα διά να μ’ αφήσουν να περάσω. Με νοήματα τους εξηγώ ότι εγώ είμαι οδηγός του γερμανικού στρατού και έτσι μ’ αφήνουν να επιστρέψω στο σπίτι μου. Την επομένη (14.12.1943) κατέφυγα εις άλλο χωριό.

Την Κυριακή 12 Δεκεμβρίου 1943 οι γερμανοί έχοντες ως οδηγούς τον Δημ. Κοτσιά (Ζες), Δημ. Κίτσον, ιατρόν και πρόεδρον Κλειτορίας Γεωργ. Καρκούλιαν, Παν. Οικονόμου, Παν. Αναγνωστό­πουλον και Θεόδωρον Μητρό­πουλον φθάνουν στου «Μαγείρου», βρίσκουν τα πτώματα των εκτελεσθέντων αιχμαλώτων κάτω από τον απόκρυμνο βράχο. Οι γερμανοί υποχρεώνουν τους ανωτέρω οδηγούς να μεταφέρουν από το βάραθρο τους εκτελεσθέντας εις θέσιν «Μαγείρου Λάκκα» και να τους ενταφιάσουν προσωρινά. Το βράδυ της ίδιας ημέρας εκτελούν τους οδηγούς των πλην των Δημ. Κίτσου και Γεωργίου Καρκούλια. Την 14^ην Δεκεμβρίου 1943 και κατά τας πρωινάς ώρας πυρπολούν ολόκληρη την Κλειτορία. Πυρπολήθησαν 205 σπίτια επί συνόλου 300. Ο συνοικισμός «Βέργα» δεν πυρπολήται διότι εδώ ενοσηλεύθη αιχμάλωτος-ασθενής εις την οικίαν της Μαρίας Αργυροπούλου και ο οποίος ευρέθη ζωντανός. Οι Γερμανοί ετοποθέτησαν σκοπό στην γέφυρα και απέτρεψαν την πυρπόλησιν. Κατόπιν τούτων οι Γερμανοί απεχώρησαν εις Τρίπολιν.

Το Σάββατο 18^ην Δεκεμβρίου 1943 οι Γερμανοί επιστρέφουν και πάλιν στην Κλειτορία φέρνοντας μαζί τους 100 φέρετρα διά την μεταφορά των εκτελεσθέντων εις «Μαγείρου» αιχμαλώτων. Επιτάσσουν ζώα και με νέα ομάδα οδηγών μεταβαίνουν στη «Λάκκα Μαγείρου» όπου εκτάφουν τα πτώματα των εκτελεσθέντων συναδέλφων των. Κατά την εκταφή και σε θυλάκιο γερμανού αξιωματικού [Σόμπερ] οι Γερμανοί βρίσκουν πρόχειρο ημερολόγιο που κρατούσε ο αξιωματικός. Σ’ αυτό ανεγράφετο το χρονικό της αιχμαλωσίας ως και της μεταχειρίσεως της οποίας έτυχον οι Γερμανοί αιχμάλωτοι από τους Κλειτορίους. Οι Γερμανοί διαβάζοντας το ημερολόγιο δίδουν αμέσως γάντια στους οδηγούς που τοποθετούσαν τα πτώματα στα φέρετρα, επιτρέπουν ν’ ανάψουν φωτιά, γιατί έκανε τρομερό κρύο, και συμπεριφέρονται διαφορετικά. Οι οδηγοί αυτήν την φορά ήσαν γυναίκες. Τα φέρετρα μεταφέρονται εις Κλειτορία και σχηματίζεται φάλαγγα που αναχωρεί διά Τρίπολιν.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΤΗΝ ΔΕΥΤΕΡΑ: "…ΠΑΡΑΠΛΑΝΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ"