ΛΕΙΒΑΡΤΖΙ: Ο Άγ. Χριστόφορος ο κυνοκέφαλος στην Μονή Αγίας Τριάδος Λειβαρτζίου

του Νίκου Παπακωνσταντόπουλου Εξαιρετικά σπάνια μπορούμε να συναντήσουμε τοιχογραφίες του Αγίου Χριστοφόρου με κεφάλι σκύλου, το...

του Νίκου Παπακωνσταντόπουλου

Εξαιρετικά σπάνια μπορούμε να συναντήσουμε τοιχογραφίες του Αγίου Χριστοφόρου με κεφάλι σκύλου, τον επονομαζόμενο κυνοκέφαλο, γι’ αυτό και το ενδιαφέρον και τα ερωτηματικά που μας γεννούνται είναι επίμονα.

Στον τόπο μας συναντάμε τον Άγιο Χριστόφορο τον κυνοκέφαλο: Στην ιστορική Μονή Αγίας Τριάδος Λειβαρτζίου, στην επίσης ιστορική Μονή Χρυσοπηγής της

Δίβρης (Λαμπείας), καθώς και στο ναό του κοιμητηρίου των Αγίων Αναργύρων στο Αντρώνι Ηλείας. Να τονιστεί δε ότι η αγιογράφηση των ιστορικών Μονών Αγίας Τριάδος Λειβαρτζίου και της Θεοτόκου της Δίβρης, έγινε από τον ίδιο αγιογράφο, τον Αντώνιο, από τα Νεζερά Καλαβρύτων, που αργότερα χειροτονήθηκε ιερέας. Ενδεχομένως δε, να έχει αγιογραφήσει ό ίδιος και το ναό των Αγίων Αναργύρων στο Αντρώνι. Τέτοιου είδους απεικονίσεις του Αγίου υπάρχουν ακόμα και στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου στην Λίνδο της Ρόδου, στην Καπαδοκία, στην Μ. Ασία, στο Ναό του Αγίου Γερμανού των Πρεσπών, στην Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Γραμμένου στην Ήπειρο. Φορητές εικόνες φυλάσσονται στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών του και στο Εκκλησιαστικό Μουσείο Σερρών.

Σύμφωνα με την παράδοση ο Άγιος Χριστοφόρος έζησε τα πρώτα χριστιανικά χρόνια και μαρτύρησε επί του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Δεκίου, γύρω στο 250 μ. Χ. Είχε Λατινική καταγωγή, από τη φυλή των Μαρμαριτών της Βόρειας Αφρικής, τα μέλη της οποίας είχαν δύσμορφο πρόσωπο, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να επηρεάσει και την βυζαντινή εικονογραφία. Το δε αρχικό του όνομα ήταν Ρέπρεβος ή Ρέπροβος, που σημαίνει δύσμορφος, επάρατος. Στη διάρκεια ενός πολέμου συνελήφθη αιχμάλωτος και μαζί με άλλους 200 στρατιώτες μεταφέρθηκε στην Αντιόχεια, όπου βαπτίστηκε Χριστιανός και έλαβε το όνομα Χριστόφορος. Θανατώθηκε δι’ αποκεφαλισμού και αφορμή για το μαρτύριό του ήταν η άρνησή του να θυσιάσει στα είδωλα.

Να υπογραμμισθεί δε πως το συναξάρι της Κωνσταντινουπόλεως αρνείται ότι ο Άγιος ήταν κυνοκέφαλος.

Μια άλλη εκδοχή, σύμφωνα με την παράδοση πάντα, περί της μορφής του Αγίου Χριστοφόρου, είναι ότι η ομορφιά του ήταν τόσο αξιοπρόσεκτη, ώστε πολλές γυναίκες έπεφταν σε πειρασμό βλέποντάς τον. Ο ίδιος δεν ήθελε να γίνεται αιτία σκανδαλισμού και δεήθηκε στο Θεό να του στερήσει την ομορφιά. Οι προσευχές του εισακούστηκαν και στάλθηκε Άγγελος που του άγγιξε το πρόσωπο, το οποίο έγινε αποκρουστικό. Ο αγιογράφος επέλεξε το κεφάλι σκύλου δείξει με αλληγορικό και συμβολικό τρόπο, πως καθένας έχει δικαίωμα στην Ορθόδοξη Πίστη, ανεξάρτητα από την μορφή του.

Σύμφωνα με έρευνες ειδικών, φαίνεται να έχουν υπεισέλθει εδώ και στοιχεία από τη μυθολογία και τις δοξασίες των λαών της εγγύς και της άπω Ανατολής και κυρίως της Αιγύπτου. Έτσι λοιπόν κάποιοι έχουν επιχειρήσει να συσχετίσουν τον Άγιο Χριστόφορο με τον Αιγύπτιο Θεό Ανούβη ο οποίος είχε κεφάλι σκύλου και μετέφερε στον ώμο του τον Ώρον, πάνω από τον Νείλο ποταμό. Ας θυμηθούμε εδώ και την Εκάτη από την Ελληνική μυθολογία, η οποία είχε κι αυτή κεφάλι σκύλου, όπως επίσης και τον Κέρβερο.

Σύμφωνα, τέλος, με την έρευνά μας, ο Άγιος Χριστόφορος δεν είναι άλλος από το γνωστό Άγιο-προστάτη των οδηγών, που εικονίζεται να μεταφέρει το Χριστό στην πλάτη, περνώντας Τον από ένα ποτάμι.

Η Εκκλησία μας τιμά την μνήμη του στις 9 Μαΐου.

Πηγές:

Ι. Περικλή π. Δουδούμη ή Ντουντούμη, «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΩΜΟΠΟΛΕΩΣ ΛΕΙΒΑΡΖΙΟΥ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ», έκδοση 1941.

ΙΙ. http://androni.blogspot.gr/2012/01/blog-post.html

αναδημοσιεύσεις επιτρέπονται με υποχρεωτική αναγραφή της πηγής (και για την φωτο)

Νίκος Παπακωνσταντόπουλος

Ο Νίκος Παπακωνσταντόπουλος γεννήθηκε στο Λειβάρτζι του Δήμου Καλαβρύτων. Πέραν του λειτουργήματός του (Διπλωματούχος Νοσηλευτής) δραστηριοποιείται και στο λογοτεχνικό χώρο, με εκδόσεις βιβλίων και δημοσιεύσεις άρθρων στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Είναι παντρεμένος με την Ελένη Γάλλιου από το Γοργόμυλο Πρέβεζας και έχουν δύο παιδιά.