Αρχείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος– ΕΑΜική πλευρά και Γερμανικά Αρχεία (Μέρος 3)

Η Α.Α 116 Μάχιμη Μονάδα Αναγνωρίσεως της Βέρμαχτ στο Δάρα Γορτυνίας οδεύοντας προς Μαζέικα (5.12.1943) τα κείμενα και οι φωτογραφίες δ...

Η Α.Α 116 Μάχιμη Μονάδα Αναγνωρίσεως της Βέρμαχτ στο Δάρα Γορτυνίας οδεύοντας προς Μαζέικα (5.12.1943)

τα κείμενα και οι φωτογραφίες διέπονται από τη Νομοθεσία περί Πνευματικών Δικαίωμάτων
copyright Ιστορικό Αρχείο Κανελλόπουλου

Φως στα ντοκουμέντα του Ιστορικού Αρχείου του Δημ.Κανελλόπουλου για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα

-32-

…ΠΑΡΑΠΛΑΝΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ

Μητρόπουλος Ηρακλής η "Αφρίγκανος"

 ● ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΗΡΑΚΛΗΣ του Νικολάου ή Αφρίγκανος, καταθέτει στον Ιστορικό Ερευνητή Δημήτρη Κανελλόπουλο, στα Μαζέικα [18.04.1974] την θύμησή του από τα πολυσήμαντα γεγονότα της 07.12.1943 στο Μάζι. Θυμάται, λοιπόν, ο Αφρίγκανος:

Οι γερμανοί αιχμάλωτοι παρέμειναν εις Κλειτορία επί ένα μήνα περίπου (πότε στην εκκλησία, σχολείο, και μετά στο σπίτι του Αθ. Λουκόπουλου). Οι Μαζιώτες έπαιρναν 2-3 αιχμαλώτους στα σπίτια τους και τους έδιδαν τρόφιμα κρυφά από τον ΕΛΑΣ.

Όταν έγινε γνωστόν ότι έρχονται Γερμανοί από την Τρίπολι οι αιχμάλωτοι μετεφέρθησαν προς τον Πριόλιθο [απογευματινές ώρες της Κυριακής 05 Δεκεμβρίου 1943] και απ’ εκεί τους ωδήγησαν στο συνοικισμό Μάζι την Τρίτη 07 Δεκεμβρίου 1943. Ήταν 80-85 άτομα, απλοί στρατιώτες και αξιωματικοί (Πολωνοί-Γερμανοί κλπ.). Την φρούρηση των αιχμαλώτων στο Μάζι ανέλαβε ο Αναστάσιος Ανδρούτσος (Ανδρουτσόπουλος). Από το Μάζι οι αντάρτες ωδήγησαν τους Γερμανούς προς την θέσιν «Μαγείρου», όπου και τους εξετέλεσαν. Η εκτέλεσις εγένετο την 07^ην Δεκεμβρίου 1943 την 5^η απογευματινή επί παρουσία Άγγλων Συνδέσμων. Τους έπαιρναν ομαδικώς 5-10 άτομα, υπό την επίβλεψη του Ανδρούτσου (Κολοκοτρώνη). Στο μέσον του δρόμου προς «Μαγείρου» ο Κολοκοτρώνης τους παρέδιδε στο εκτελεστικό απόσπασμα [ομάδα Χρ. Στασινόπουλου του 11^ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Αρκαδίας], ο δε Ανδρούτσος (Κολοκοτρώνης) γύρισε στο Μάζι και έσφαξε μια προβατίνα για να φάνε μετά την εκτέλεση. Η εκτέλεσις των Γερμανών έγινε με πολυβόλο. Στον πανικό που εδημιουργείτο και λόγω της νυκτός οι γερμανοί έτρεχαν να σωθούν και εγκρεμίζοντο στο βράχο του «Μαγείρου». Γλύτωσαν 5-6 αλλά σκοτώθηκαν από αντάρτες βαδίζοντας προς Σουδενά. Επέζησαν τελικά μόνο δύο (2) που ενώθησαν με τους Γερμανούς που τους αναζητούσαν [Ντονέρ και Βαλτέρ].

Οι Γερμανοί έφθασαν από την Τρίπολι στην Κλειτορία το ίδιο βράδυ που έγινε η εκτέλεσις των Γερμανών [Τρίτη 07 Δεκεμβρίου 1943]. Εγκατεστάθησαν στο σπίτι του Φώτη Χρόνη, και την άλλη μέρα πρωί-πρωί, και περί ώρα 8 [08.12.1943], έφθασαν στο Μάζι. Στη θέσι «Βράχος» Γλάστρας εγκατέστησαν την μηχανοκίνητο φάλαγγα, ως και ασύρματο και απ’ εκεί με ζώα και βαρύ οπλισμό (πολυβόλα, κανόνια κλπ.) έφθασαν στο συνοικισμό Μάζι. Οι Γερμανοί είχαν επιστρατεύσει ως οδηγούς των, τους Δημ. Αποστολόπουλο, Δημ. Σμυρνή και Ευστάθιο Καραθάνο, γνησίους Έλληνας και καλούς πατριώτας που αναγκάσθηκαν να ακολουθήσουν διότι δεν μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά.

Δεν γνωρίζω πώς έμαθαν οι Γερμανοί ότι οι αιχμάλωτοι είχαν μεταφερθή εις Μάζι. Οι αντάρτες στο στρατόπεδο του συνοικισμού Μάζι δεν διέθετον ασύρματο. Έχει κυκλοφορήσει η φήμη ότι ο γερμανόφιλος γιατρός Γιώργος Καρκούλιας, Πρόεδρος της Κοινότητας, ειδοποιούσε τους Γερμανούς συχνά με ασύρματο, ανήκε στην Αντικομμουνιστική Σταυροφορία υπό τον λοχαγό Καραχάλιο [Πύργος Ηλείας]. Όταν έφθασαν οι Γερμανοί στο Μάζι [08.12.1943] βρήκαν άμαχο πληθυσμό που είχε καταφύγει εκεί από Μαζέικα δια να διασωθή. Συγκέντρωσαν τότε τον πληθυσμό στου Παπαγεωργίου τον πλάτανο, έξωθεν της οικίας Κων. Γεωργακοπούλου, και τον έθεσαν υπό κράτησιν, υπό την φρούρησιν Γερμανού στρατιώτου. Άρχισαν αμέσως ανακρίσεις διά να πληροφορηθούν την τύχη των αιχμαλώτων, αλλά ο άμαχος πληθυσμός δεν γνώριζε πού είχαν ωδηγήσει οι αντάρτες τους Γερμανούς. Περί ώραν 8^η πρωινή της αυτής ημέρας (08.12.1943) ο ένας από τους δύο διασωθέντας, από την εκτέλεσι, γερμανός αιχμάλωτος καταφθάνει στην θέσι «Βράχος» Γλάστρας όπου είχε εγκατασταθεί το μηχανοκίνητο τμήμα των Γερμανών, και δίδει πληροφορίες περί του πώς εξετελέσθησαν οι λοιποί συνάδελφοί του αιχμάλωτοι. Οι Γερμανοί του μηχανοκίνητου τμήματος δίδουν σήμα, διά του ασυρμάτου των, στα τμήματα που ευρίσκονται στο Μάζι, οι οποίοι ξεκινούν αμέσως διά την ανεύρεσιν των πτωμάτων στον τόπο εκτελέσεως Μαγείρου.

Καθ’ οδόν και έξω από το Μάζι στην εκκλησία Άγιος Δημήτριος συλλαμβάνουν εμένα (Ηρακλή Μητρόπουλο) τον μοναδικό άνδρα που ευρίσκετο ελεύθερος εκείνη την ημέρα στο Μάζι. Έβοσκα εκεί τα πρόβατά μου και δεν είχα ποτέ καμία ανάμειξι στο αντάρτικο κλπ. Με σπασμένα ελληνικά μου δίδουν την εντολή να τους οδηγήσω προς του Μαγείρου. Φθάσαμε στο διάσελο Μάζι και εκεί ζητούν να πληροφορηθούν ποιο μονοπάτι οδηγεί στην θέσι Μαγείρου. Τους είπα ότι ευρισκόμεθα σε απόστασι μιας ώρας από την τοποθεσία που ενδιαφέρονται. Ακολουθήσαμε το μονοπάτι μαζί με 100 περίπου Γερμανούς στρατιώτας. Βάδιζαν σε σχηματισμό φάλαγγος προς πορείαν, χωρίς καμία ιδιαίτερη προφύλαξη. Καθ’ οδόν με ρωτούσαν «πού σκότωσαν οι Παρτιζάνοι τους αιχμαλώτους». Τότε άρχισα να υποψιάζομαι το τι είχε συμβεί και πού με πήγαιναν. Βρέθηκα λοιπόν σε μεγάλο δίλημμα, αν δηλαδή θάπρεπε να οδηγήσω τους Γερμανούς στου Μαγείρου όπου είχαν εκτελεσθεί οι αιχμάλωτοι ή να βρω τρόπο να κερδίσω χρόνο με απώτερο σκοπό να σωθούν τα συλληφθέντα γυναικόπαιδα στο Μάζι, αλλά και τρόπο να ξεφύγω και εγώ γιατί αμέσως θα με σκότωναν όταν φθάναμε στου Μαγείρου. Οπότε αλλάζω κατεύθυνσι της φάλαγγος και την οδηγώ 300 μέτρα χαμηλότερα προς την «Καστανιά», κάτω από τον τόπο εκτελέσεως των γερμανών.

Σαν φθάσαμε στην Καστανιά, οι Γερμανοί τοποθετούν στην θέσι «Λαύρα Αλώνι» ασύρματο. Άρχισαν να με κοιτούν περίεργα γιατί εκεί που τους ωδήγησα δεν βρήκαν τίποτε. Άρχισαν να συνεννοούνται μέσω ασυρμά­του, με τα τμήματα που είχαν παραμείνει στο Μάζι και το μηχανοκίνητο που ευρίσκετο στο «Βράχο» Γλάστρας και παίρνουν το δρόμο γυρίζοντας στο συνοικισμό Μάζι. Στο Μάζι ήδη οι Γερμανοί είχαν αρχίσει το κάψιμο των σπιτιών και λοιπών εγκαταστάσεων (στέγαστρα διαμονής ανταρτών, οικίαι Αν. Μαρίνη, Ηρ. Μητροπούλου-Μπιλίτση κλπ.). Συνολικώς πυρπόλησαν 30 οικίαι στο Μάζι και εκτελούν δύο αντάρτας (Κωστάκη εκ Γορτυνίας και Κορδελη εκ Φενεού).

Εν τω μεταξύ αναβρασμός επικρατούσε στον υπό κράτησι άμαχο πληθυσμό που εφρουρείτο από τον Γερμανό στρατιώτη. Προφανώς είχαν καταλάβει τα γυναικόπαιδα τι τύχη τους περίμενε. Από την αμηχανία τούς βγάζει ο Γερμανός φρουρός που τους σκορπά μέσα στο ελατοδάσος και έτσι σώζονται 300 γυναικόπαιδα. Είχε καταφθάσει στο Μάζι ο διασωθείς από την δολοφονία Αλσατός αιχμάλωτος (Βολτέρ), ο οποίος έδωσε πληρο­φορίες στον Γερμανό Αξιωματικό για την συμπεριφορά των Μαζιωτών απέναντι στους αιχμαλώτους. Αυτό συνετέλεσε να μην εκτελεστούν οι συμπατριώτες μου. Την ώρα που συζητούσε ο διασωθείς Γερμανός αιχμάλωτος με λοιπούς Γερμανούς, εγώ ευρισκόμην υπό κράτησιν σε παραπλήσιον σημείον μαζί με τους επίσης συλληφθέντας Τζιτζικόγιαννη και Ρηγόγιαννη. Αμέσως μας ωδηγούν μπροστά στον διασωθέντα Γερμανό αιχμάλωτο με σκοπό ν’ αναγνωρίση αν είμαστε και εμείς αντάρτες και αν συμμετείχομεν στο εκτελεστικό απόσπασμα.

Αντάλλαξαν οι Γερμανοί μεταξύ τους μερικές λέξεις χωρίς να καταλάβω τι είπαν. Μας παίρνουν αμέσως με σκοπό να μας εκτελέσουν, και ωδηγύμεθα 100 μέτρα πιο πέρα, και στο σημείο που είχαν εκτελέσει τους δύο αντάρτες (Κωστάκη-Κορδελή). Δεν χάνω την ψυχραιμία μου και ενώ οι Γερμανοί ετοιμαζόταν διά να μας εκτελέσουν τρέπομαι εις φυγήν στο παραπλήσιο ελατοδάσος. Οι Γερμανοί αρχίζουν να φωνάζουν «αλτ-αλτ» και άρχισαν να πυροβολούν, ενώ ταυτόχρονα εκτελούν τον Τζιτζικόγιαννη και τον Ρηγόγιαννη. Εγώ λόγω του εδάφους και της νύχτας και επειδή εγνώριζα καλά τον τόπο κατάφερα να γλυτώσω. Τους έφυγα και γύρισα ακακέφαλα και αγνάντευα που έβαζαν φωτιές. Οι Γερμανοί έφυγαν νύχτα για τα Μαζέϊκα και απ’ εκεί στην Τρίπολι. Ήλθαν και πήραν τα πτώματα των εκτελεσθέντων αιχμαλώτων ύστερα από 4-5 ημέρες και μετά την εκτέλεσι των Καλαβρυτινών.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ.....ΕΠΌΜΕΝΟ: "ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΥΣ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΡΩΓΩΝ-ΚΕΡΠΙΝΗΣ [16-17.12.1943] [Έκθεση του 11/737 Jager Retsiment αριθ. 43889/2/21 Δεκεμβρίου 1943]"