Αρχείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος– ΕΑΜική πλευρά και Γερμανικά Αρχεία (Μέρος 3)

Ο διασωθείς Γερμανός (Αλσατός)  από την δολοφονία των Γερμανών αιχμαλώτων (7.12.43) Ροζέ Βα λτέ ρ, στην θέση Μύλος Γούλα (Κερπινή) Σεπτέβρ...

Ο διασωθείς Γερμανός (Αλσατός)  από την δολοφονία των Γερμανών αιχμαλώτων (7.12.43) Ροζέ Βαλτέρ, στην θέση Μύλος Γούλα (Κερπινή) Σεπτέβριος 1991, αφηγείται στον Δημ. Κανελλόπουλο την μάχη Ρωγών - Κερπινής στην οποία συμμετείχε.

τα κείμενα και οι φωτογραφίες διέπονται από τη Νομοθεσία περί Πνευματικών Δικαίωμάτων
copyright Ιστορικό Αρχείο Κανελλόπουλου

Φως στα ντοκουμέντα του Ιστορικού Αρχείου του Δημ.Κανελλόπουλου για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα

-33-

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΥΣ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΡΩΓΩΝ-ΚΕΡΠΙΝΗΣ [16-17.12.1943]  [Έκθεση του 11/737 Jager Retsiment αριθ. 43889/2/21 Δεκεμβρίου 1943]

Ο διοικητής της ΙΙ/737 Jager Regiment, Λοχαγός Kockert

 
Η αναζήτηση των αιχμαλώτων της μάχης Ρωγών-Κερπινής [16-17.12.1943] ανετέθη στην Α.Α. Μάχιμη Ομάδα Αναγνωρίσεων, ενισχυμένη από τον 11/737 Jager Retsiment (Τρίπολη) και την 3/670 πυροβολαρχία με μια Διμοιρία Μηχανικού και μια Διμοιρία Υγειονομικού [μηχανοκίνητες] της Βέρμαχτ. Το χρονικό της αναζητήσεως, κατά τη διάρκεια 02-19.12.1943, εκθέτει με την υπό 21.12.1943 έκθεσή του ο Διοικητής του 11/737 Jager Retsiment Λοχαγός Kockert με την κατωτέρω παρατιθέμενη έκθεσή του [ΒΑ-ΜΑ 43889/2].

Στο πλαίσιο της ευρείας Επιχειρήσεως «Καλάβρυτα», η οποία είχε ως στόχο τη συντριβή και εξολόθρευση των συμμοριτικών ομάδων στο βορειοδυτικό τμήμα της Πελοποννήσου και την ανεύρεση των περιελθόντων σε κατάσταση αιχμαλωσίας Γερμανών στρατιωτών, οργανώθηκε μια μάχιμη ομάδα από το Νότο, της οποίας ο κύριος όγκος αποτελείτο από την Α.Α. 116 Μάχιμη Ομάδα Αναγνωρίσεως υπό τη διοίκηση του Ιλάρχου Gnass. Η ομάδα αυτή ενισχύθηκε από τους ενισχυμένους 11/737 και 13/737 Λόχους της 737 Jager Division (Τρίπολη), την 3/670 Πυροβολαρχία, μια διμοιρία Μηχανικού και μια διμοιρία Υγειονομικού (αμφότερες μηχανοκίνητες). Η Μάχιμη Ομάδα Gnass είχε στο πλαίσιο της επιχειρήσεως την αποστολή, αναχωρώντας από τη Βυτίνα κατά την ημέρα X, να προωθηθεί προς Βορρά στα Μαζέικα και να αποκλείσει προς Βορρά την ορεινή διάβαση 10 χλμ. βορειοδυτικά των Μαζέικων.

Εξαιτίας του διαφορετικού εξοπλισμού και εφοδιασμού σε οχήματα η Μάχιμη Ομάδα Gnass διαιρέθηκε σε μία πεδινή και μία ορεινή ομάδα προελάσεως και μάχης. Η πρώτη, αποτελούμενη από Μάχιμη Ομάδα Αναγνωρίσεως, Διμοιρία Μηχανικού, Διμοιρία Υγειονομικού και σταθμό ασυρμάτου, ήταν πλήρως μηχανοκίνητη ή εφοδιασμένη με δίκυκλα. Η δεύτερη, ορεινό μάχιμη ομάδα, υπό τον Λοχαγό Kockert, συγκροτήθηκε από τον ενισχυμένο 13/737 Λόχο Κυνηγών και την 3/670 Πυροβολαρχία, και χρησιμοποίησε για τις μεταφορές του αποκλειστικά υποζύγια. Μόνο οι δύο Λόχοι Κυνηγών είχαν ορισμένες άμαξες για την κίνηση προς το χώρο συγκεντρώσεως. Εκτός αυτού η μάχιμη ομάδα είχε εξ ολοκλήρου ορεινό χαρακτήρα.Ως ημέρα X ορίσθηκε η 5^η Δεκεμβρίου 1943. Ως εκ τούτου προέκυψε η ακόλουθη εκτέλεση (αφορά τους 11/737 και 13/737 Λόχους Κυνηγών):

I. Πορεία προς το χώρο συγκεντρώσεως της Βυτίνας

2.12.43 Αναχώρηση από Μεγαλόπολη στις 0700. Άφιξη στο Μουλάτσι στις 1530.

3.12.43 Πορεία από Μουλάτσι προς Δημητσάνα.

4.12.43 Πορεία προς Βυτίνα. Άφιξη στις 1430. Διαμονή στο νοσοκομείο. Υπαγωγή στη Μάχιμη Ομάδα Gnass. Η έναρξη της επιχειρήσεως ορίσθηκε για τις 5.12.43.

Ο 3/670 Λόχος Πυροβολικού μεταφέρθηκε με φορτηγά οχήματα στις 3 και 4.12.1943 στη Βυτίνα μέσω Τρίπολης. Στη Βυτίνα παρασκευάστηκε συσσίτιο, αφού η επιχείρηση επρόκειτο αρχικώς να διαρκέσει μόνο έξι ημέρες και δεν υπήρξε πρόβλεψη για επανεφοδιασμό, οπότε η ληφθείσα επιμελητεία επεκτάθηκε κατά 1/3, ώστε τις επόμενες ημέρες να προσφέρεται σκέτο ψωμί, ενώ δόθηκε μάλιστα άδεια να εξασφαλίζεται η υπόλοιπη διατροφή από την περιοχή.

II. Διεξαγωγή της επιχειρήσεως

5.12.43 Σχηματισμός δύο ομάδων προελάσεως: η Ομάδα Προελάσεως Gnass έπρεπε να φθάσει στο Παγκράτι και η Ομάδα Kockert στου Δάρα. Αναχώρηση στις 0700, έρευνα στα χωριά Γρανίτσα και Καμενίτσα άκαρπη, ο πληθυσμός δεν είχε διαφύγει. Ο άμαχος πληθυσμός κατέθεσε ότι ο αρχηγός των συμμοριτών Στασινόπουλος (Χρήστος) από τα Τρόπαια, στις 3.12, ερχόμενος ένστολος από τη Βυτίνα κατά τη διάρκεια της ημέρας προχώρησε μέσω Γρανίτσας και Καμενίτσας προς του Δάρα. Αναφέρεται πως στο Δάρα είναι η έδρα του 11^ου Συντάγματος ΕΛΑΣ με στρατιωτικό Διοικητή τον Λοχαγό Στασινόπουλο. Ο Δάρας προσεγγίστηκε στις 1530, από διαφεύγοντες πολίτες, πιθανώς μέλη των συμμοριών. Την ίδια ώρα η ομάδα έλαβε από την προπορευόμενη Μάχιμη Ομάδα Αναγνωρίσεως το ακόλουθο τηλεγραφικό μήνυμα: «Προ του Παγκρατίου προσκρούσαμε σε αιφνίδια εχθρική αντίσταση. Το Πεζικό προωθείται εσπευσμένα προς Παγκράτι μέσω Δάρα». Όταν η Μάχιμη Ομάδα Kockert αποχώρησε από τον Δάρα, είχε καταλαγιάσει πλέον ο οξύς θόρυβος της συμπλοκής και η μάχιμη ομάδα [Kockert] και πάλι προς Δάρα. Ο Δάρας απέχει από το δρόμο περίπου 1 χλμ., το Παγκράτι περίπου 2 χλμ. Όταν η Α.Α 116 Μάχιμη Ομάδα Αναγνωρίσεως θέλησε να ερευνήσει το Παγκράτι με δύο ίλες, δέχθηκε αιφνιδίως πυρά πολυβόλων και τυφεκίων από κατάλληλες θέσεις στα υψώματα, τα οποία μπόρεσαν να αποκρουστούν μόνον κατόπιν πυρών από πολυβόλα και χειροβομβίδες. Η Α.Α. 116 Μάχιμη Ομάδα Αναγνωρίσεως είχε ένα νεκρό και έναν τραυματία, το Παγκράτι πυρπολήθηκε, ο ανδρικός πληθυσμός τυφεκίσθηκε. Από την αναγνώριση προέκυψε ότι πραγματο­ποιήθηκαν μεταγενέστερες ανατινάξεις οδών μεταξύ Παγκρατίου και Καλυβιών και καταστροφή της γέφυρας του ποταμού Αροάνιου [Λάδωνα].

6.12.43 Έργα επισκευής στην οδό, πορεία της Μάχιμης Ομάδας Kockert χωρίς φορτηγά οχήματα ως τα Καλύβια, εκεί καταυλισμός και διαμονή. Τα υποζύγια παρέμειναν με την Α.Α. 116 Μάχιμη Ομάδα Αναγνω­ρίσεως.

7.12.43 Διαταγή για τη Μάχιμη Ομάδα Kockert: να προωθηθεί από τα Καλύβια μέσω Φιλίων και Τσορωτών προς Μαζέικα, να ερευνήσει την [Ιερά] Μονή Αγίου Αθανασίου. Η Α.Α. 116 Μάχιμη Ομάδα Αναγνωρίσεως καθ’ οδόν προς Μαζέικα. Επειδή η γέφυρα πάνω από τον ποταμό δεν είχε επισκευασθεί, η διάβαση του ποταμού υπήρξε εξαιρετικά δυσχερής, όπως επίσης και η απότομη ανάβαση στη Μονή Αγίου Αθανασίου. Η Μονή βρέθηκε ολοσχερώς πυρπολημένη. Λέγεται ότι τα Φίλια είναι ημικατεστραμμένα από τους Ιταλούς. Ο πληθυσμός μάς υποδέχθηκε με υψωμένα χέρια. Τα Μαζέικα προσεγγίστηκαν στις 1600, ταυτόχρονα με την Α.Α. Μάχιμη Ομάδα Αναγνωρίσεως. Το μεγαλύτερο μέρος του ανδρικού πληθυσμού είχε διαφύγει. Σε όλες τις οικίες κρέμονταν λευκές πετσέτες ως ένδειξη παράδοσης. Ο πληθυσμός κατέθεσε ότι στα Μαζέικα 78 Γερμανοί στρατιώτες κρατούνται αιχμάλωτοι, υπό ασθενή φρούρηση, επί 4 εβδομάδες και ότι, προ δύο ημερών, αναχώρησαν με κατεύθυνση την οροσειρά του Χελμού. Κατά την ίδια ημέρα που φθάσαμε στα Μαζέικα οι Γερμανοί αιχμάλωτοι λέγεται πως εθεάθησαν στο Μάζι, 6 χλμ. βορειοδυτικά των Μαζέικων, μαζί με φρουρά 25 ανδρών. Ένας Γερμανός αιχμάλωτος που έπασχε από ελονοσία είχε ξεχασθεί από τους αντάρτες στα Μαζέικα και βρέθηκε από εμάς. Επιβεβαίωσε ότι μεταξύ των αιχμαλώτων ήταν και ο Λοχαγός Schober. Ο Ίλαρχος Gnass αποφάσισε να ξεκινήσει, από τη νύκτα ακόμη, η αναζήτηση των Γερμανών αιχμαλώτων. Καθώς η Μάχιμη Ομάδα Αναγνωρίσεως, σύμφωνα με τις διαταγές, έπρεπε να πραγματοποιήσει στις 8.12.1943 τον αποκλεισμό της ορεινής διαβάσεως 10 χλμ. βορειοδυτικά των Μαζέικων, τη διαταγή εκτελέσεως καταδρομικής επιχειρήσεως για την κατάληψη του Μαζίου έλαβε η Μάχιμη Ομάδα Kockert.

Αναχώρηση από Μαζέικα στις 0200 [08.12.1943], ώστε να φθάσει στο Μάζι με την αυγή. Οι αντάρτες στις 1400 της 7.12.1943 αποχώρησαν από το Μάζι με τους αιχμαλώτους μας. Δύο ένοπλοι αντάρτες συνελήφθησαν έξω από το Μάζι και τυφεκίσθηκαν μαζί με δύο άλλους υπόπτους. Επειδή στο Μάζι ανευρέθησαν πολεμοφόδια, εκρηκτικά και πολλές άθικτες εξαρτύσεις, το Μάζι καταστράφηκε εκ θεμελίων. Στο Πλανητέρο, κατά τη διάρκεια του πρωινού, ένας πρώην αιχμάλωτος Γερμανός στρατιώτης, βαριά τραυματισμένος και εντελώς εξαντλημένος, συνάντησε τυχαία την Α.Α. 116 Μάχιμη Ομάδα Αναγνωρίσεως και ανέφερε ότι οι αιχμάλωτοι είχαν εκτελεστεί από τους αντάρτες τρεις ώρες δρόμο βορειοανατολικά του Μαζίου και είχαν ριφθεί σε μια χαράδρα. Στις 07.12.1943 η Μάχιμη Ομάδα Kockert έλαβε μέσω ασυρμάτου την εντολή να εντοπίσει τον τόπο της εκτελέσεως και να ανασύρει τους νεκρούς. Η αναζήτηση των νεκρών, από τις 1000 ως τις 1700, στην περιοχή του Χελμού, η οποία είναι γεμάτη φαράγγια και δύσβατη, απέβη αυτή τη φορά άκαρπη. Στο Μάζι ακόμη ένας τραυματίας και επιζών των εκτελεσθέντων συνάντησε τυχαία τη μάχιμη ομάδα πριν από την αναχώρησή του και επιβεβαίωσε και αυτός την εκτέλεση, αφού οι αιχμάλωτοι ήδη, κατά τη διάρκεια της πορείας, ήταν δεμένοι. Επιστροφή στα Μαζέικα στις 2300.

9.12.43 Η εκτέλεση της αποστολής αποκλεισμού της ορεινής διάβασης στη διασταύρωση των οδών 10 χλμ. βορειοδυτικά των Μαζέικων δεν είναι πλέον απαραίτητη, επειδή κατά τις 1500 η επαφή με την εκ Καλαβρύτων ερχόμενη μάχιμη ομάδα είχε ήδη επιτευχθεί. Η μάχιμη ομάδα είχε ήδη αφιχθεί στην ορεινή διάβαση και μπόρεσε να επιστρέφει εκ νέου στα Μαζέικα. Ο εχθρός αποσύρθηκε από την περιοχή των Μαζέικων κατευθυνόμενος βορειοανατολικά. Αντ’ αυτού η Μάχιμη Ομάδα Glitz επιφορτίσθηκε με τον αποκλεισμό της κοιλάδας του Φενεού με κατεύθυνση προς τα δυτικά. Αντάρτες από την περιοχή των Καλαβρύτων αποσύρθηκαν προς νοτιοδυτικά. Για την παρεμπόδιση της κινήσεως αυτής μια μάχιμη ομάδα ξεκίνησε από την κατεύθυνση του Πύργου επί της οδού προς Καλάβρυτα, ενώ η Α.Α. 116 Μάχιμη Ομάδα Αναγνωρίσεως έπρεπε να πραγματο­ποιήσει αποκλεισμό προς Βορρά στην περιοχή των Τριποτάμων.

10.12.43 Ημέρα ξεκούρασης στα Μαζέικα. Αναγνώριση του πέριξ χώρου. Έρευνα στα Μαζέικα, χωρίς ιδιαίτερο αποτέλεσμα. Επιχείρηση «Καλάβρυτα» ολοκληρώθηκε. Ως αντίποινα για τους εκτελεσθέντες αιχμαλώτους διατάχθηκε η πυρπόληση των γειτονικών χωριών και ο τυφεκισμός του ανδρικού πληθυσμού.

III. Αναζήτηση των εκτελεσθέντων αιχμαλώτων και αντίποινα

Η Α.Α. 116 Μάχιμη Ομάδα Αναγνωρίσεως παρέμεινε αρχικά στην περιοχή των Τριποτάμων και εκεί έπρεπε να επιβάλει τα διαταχθέντα αντίποινα. Η Μάχιμη Ομάδα Kockert, με την υπαχθείσα Διμοιρία Υγειονομικού, έλαβε την εντολή για τις 11 και 12.12 να αναζητήσει τους δολοφονηθέντες αιχμαλώτους και να επιβάλει τα αντίποινα στα χωριά βόρεια και νοτιοανατολικά των Μαζέικων.

11.12.43 Αναχώρηση για Πλανητέρο, εκεί επί τόπου στρατοπέδευση. Κατάτμηση του αποσπάσματος.

12.12.43 Ενισχυμένος 13/737 Λόχος Κυνηγών: διερεύνηση των περιοχών και επιβολή των αντιποίνων στην περιοχή ανατολικά και δυτικά των Μαζέικων. Ενισχυμένος 11/737 Λόχος Κυνηγών: με δύο σκοπευτές αναζήτηση των εκτελεσθέντων. Στις 0600 αναχώρηση από το Πλανητέρο, ανοδική πορεία κατά μήκος της κοιλάδας του ποταμού, οι νεκροί ανευρέθησαν στις 1130 σε μια βαθιά χαράδρα. Ήταν ρακένδυτοι και, εν μέρει, με μέλη άσχημα εξαρθρωμένα λόγω της πτώσης στην 100 μ. βαθιά χαράδρα. Η ανάσυρσή τους αποδείχθηκε εξαιρετικά δυσχερής, ωστόσο κατέστη δυνατόν να ανασυρθούν 70 νεκροί, εν μέρει να αναγνωρισθούν και να ενταφιαστούν σε τέσσερα σημεία. Επιστροφή στα Μαζέικα στις 2000.

IV. Επιχείρηση στην περιοχή μεταξύ Μαζέικων και κοιλάδας Φενεού

Αιτία: Η Μάχιμη Ομάδα Glitz αναφέρει την προπαρασκευή 2.000 ανταρτών στην περιοχή 4 χλμ. νοτιοανατολικά του Φονιά.

Αποστολή: Η Μάχιμη Ομάδα Kockert με το Ορεινό Πυροβολικό να σπεύσει αμέσως προς ενίσχυση. Κατόπιν ερωτήματος περί των προθέσεων του Glitz ελήφθη το τηλεγραφικό μήνυμα: «Η Μάχιμη Ομάδα Glitz με μάχιμα τμήματα ξεκίνησε επιχείρηση κυκλώσεως βόρεια και νότια της κοιλάδας του Φενεού». Η απόφασή μου: Μέσω Βάλτου να εξασφαλισθεί αρχικά το ύψωμα κοντά στο όρος Ντουρντουβάνα.

13.12.43 Μετά τη λήψη της επιμελητείας για πέντε ημέρες, αναχώρηση στις 1030 από τα Μαζέικα μέσω Βάλτου προς την ορεινή διάβαση της Ντουρντουβάνας. Στρατοπέδευση εκεί.

14.12.43 Αποκλεισμός της ορεινής διάβασης στη Ντουρντουβάνα. Πρώτη αναφορά του Glitz στις 1400: Ο εχθρός αποσύρθηκε προς άγνωστη κατεύθυνση, η κοιλάδα του Φενεού είναι ελεύθερη από τον εχθρό. Ο Glitz αποχωρεί μέσω Καστανιάς. Η Μάχιμη Ομάδα Kockert εξασφαλίζει επιτόπιο κατάλυμα στα Καλύβια. Τηλεγραφικό μήνυμα της Μεραρχίας: «Επιχείρηση ολοκληρώθηκε, τα στρατεύματα να οδηγηθούν πίσω στις βάσεις τους από τη συντομότερη οδό». Τα Μαζέικα πυρπολήθηκαν από την Α.Α. 116 Μάχιμη Ομάδα Αναγνωρίσεως, η αποσκευή μεταφέρθηκε υπό φρούρηση στη Βλαχέρνα.

V. Επιστροφή στις βάσεις

15.12.43 Πορεία από τα Καλύβια διαμέσου Ματιού, Κώμης [;] προς Δάρα.

16.12.43 Πορεία από Δάρα προς Βοτίνα. Η Διμοιρία Υγειονομικού και ο μεγάλος σταθμός ασυρμάτου διαλύθηκαν, η φίλια αποσκευή αναλήφθηκε εκ νέου. Η οδός Βλαχέρνας - Βυτίνας είχε ανατιναχθεί σε δύο σημεία κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, είχε όμως ήδη επιδιορθωθεί από τον άμαχο πληθυσμό.

17.12.43 Πορεία από Βυτίνα προς Δημητσάνα. Η οδός 2 χλμ. ανατολικά του χωριού Καρκαλού ανατινάχθηκε δύο φορές, ένα από τα σημεία ανατινάξεως είχε μήκος 15 μ. Με τη βοήθεια 200 πολιτών από τη Δημητσάνα στις 1430 η οδός ήταν και πάλι προσβάσιμη για τροχοφόρα. Ο πληθυσμός της Δημητσάνας έκανε εν γένει καλή εντύπωση.

18.12.43 Δημητσάνα - Μουλάτσι.

19.12.43 Μουλάτσι - Μεγαλόπολη.

Ο Ίλαρχος Johan Gnass διοικητής της ΑΑ.116 Μάχιμης Μονάδας Αναγνωρίσεων της Βέρμαχτ

Αξιολόγηση – Εκτιμήσεις

Ι. Εχθρός

1. Οι αναφορές για την ισχύ του εχθρού [ΕΛΑΣ] φαίνεται πως είναι άκρως υπερβολικές. Ακόμη και πριν από την επιχείρηση στην περιοχή αυτή οι αντάρτες δεν εμφανίστηκαν ποτέ σε μεγάλες ομάδες παρά μόνο κατά τη διενέργεια επιδρομών. Παραμένουν σε συγκεκριμένες περιοχές σε πολύ μικρές ομάδες, ποτέ περισσότερο από λίγες μέρες σε συγκεκριμένα χωριά. Για το λόγο αυτό ο άμαχος πληθυσμός δεν μπόρεσε να δώσει συγκεκριμένη αναφορά για την ισχύ ή τη θέση τους. Πάντοτε αναφερόταν απλώς και μόνο: «Στα βουνά ή σε αυτή την κατεύθυνση». Ακόμη και στα Μαζέικα σπάνια μόνο εθεάθησαν μεγάλες ομάδες ανταρτών, ωστόσο τα περιβάλλοντα υψώματα ήταν μονίμως κατεχόμενα. Οι Γερμανοί αιχμάλωτοι βρίσκονταν υπό φρούρηση για τέσσερις εβδομάδες στα Μαζέικα από λίγους (πέντε) ένοπλους πολίτες. Κατά τα άλλα μπορούσαν να κινούνται ελεύθερα κατά τη διάρκεια της ημέρας και να επαιτούν τρόφιμα από τον άμαχο πληθυσμό. Τη νύκτα μεταφέρονταν και φρουρούνταν σε έναν κλειστό χώρο. Η ισχύς ενός λόχου ανταρτών ανέρχεται σε περίπου 60 άνδρες.

2. Ο εξοπλισμός και ο οπλισμός είναι ελλιπής, εκπαίδευση δεν φαίνεται να υφίσταται. Οι περισσότεροι [αντάρτες] έφεραν πολιτική ενδυμασία, πολλοί φορούσαν γερμανικές λαφυραγωγημένες στολές και μόνο λίγοι τη στολή του ΕΛΑΣ. Στους Γερμανούς αιχμαλώτους, μετά τη σύλληψη, φόρεσαν ευτελή πολιτικά ενδύματα, και τύλιξαν τα πέλματά τους με κουρελόπανα. Εντούτοις φαίνεται πως οι αντάρτες έχουν αρκετά πολεμοφόδια. Κατά την ένοπλη συμπλοκή του Παγκρατίου μπόρεσε να διαπιστωθεί η ύπαρξη ενός εχθρικού βαρέος πολυβόλου.

3. Η μαχητική τους αξία δεν είναι ιδιαίτερα υψηλή: προ ενός επιτιθεμένου γερμανικού στρατεύματος τρέπονται σε φυγή. Η συμπλοκή του Παγκρατίου φέρεται να διεξήχθη αποκλειστικά από 22 Ρώσους, λιποτάκτες μιας τουρκμενικής φάλαγγας. Οι Έλληνες αντάρτες φέρεται να βρίσκονταν απλώς πιο πίσω ενεδρεύοντες.

4. Η διαβίβαση σημάτων μεταξύ των ανταρτών ήταν αξιοθαύμαστη. Εκτός από τα τεχνικά μέσα (το Σοπωτό διέθετε έναν κεντρικό τηλεγραφικό σταθμό εγκατεστημένο από τους Άγγλους, ενώ συχνά, κατά τη διάρκεια της επιχειρήσεως, διαπιστώθηκε η ύπαρξη τηλεγραφικών συσκευών στον άμεσο περίγυρο), η μετάδοση μηνυμάτων επιτυγχάνεται μέσω πεζών και ιππέων αγγελιοφόρων και μέσω των λεγόμενων τηλεφωνικών αλυσίδων. Για το λόγο αυτό λέγεται πως κανείς δεν μπορούσε να εγκαταλείψει τα Μαζέικα χωρίς να το γνωρίζουν οι αντάρτες. Η Επιχείρηση «Καλάβρυτα» ήταν ήδη γνωστή μερικές μέρες πριν, και οι κατευθύνσεις προωθήσεως των αποσπασμάτων είχαν αναφερθεί. Για αυτό προέκυψαν για τους αντάρτες οι δύο κατευθύνσεις συμπτύξεως προς βορειοανατολικά και νοτιοδυτικά. Οι αντάρτες δεν παρατάχθηκαν πουθενά για μάχη κατά τη διάρκεια της επιχειρήσεως.

II. Συμπεριφορά του άμαχου πληθυσμού

1. Στα περισσότερα χωριά αποκομίζει κανείς την εντύπωση ότι ο άμαχος πληθυσμός απλώς τρομοκρατείται από τους αντάρτες και οφείλει απλώς να υποταγεί. Σε αυτή την περιοχή οι αντάρτες προσπάθησαν να οργανώσουν ένα αυθύπαρκτο κράτος, ως επί το πλείστον, όμως, ουδόλως αναγνωρίστηκαν ως δύναμη εξουσίας. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού θα επιθυμούσε μια πιο μακρά παραμονή των γερμανικών στρατευμάτων για προστασία από τους αντάρτες. Πολλά χωριά είδαν για πρώτη φορά Γερμανούς στρατιώτες. Η προπαγάνδα των κομμουνιστών είχε ήδη επικρατήσει παντού. Η συμπεριφορά του πληθυσμού στη Βυτίνα και στη Δημητσάνα υπήρξε άψογη, τα οδοφράγματα απομακρύνθηκαν από τους ίδιους τους κατοίκους των περιοχών αυτών.

2. Η συμπεριφορά του άμαχου πληθυσμού απέναντι στους Γερμανούς αιχμαλώτους υπήρξε ποικίλη. Στα Καλάβρυτα ο πληθυσμός επέδειξε αμέσως απειλητική διάθεση για τους αιχμαλώτους και διοργάνωσε χαρμόσυνες εορτές. Ο πληθυσμός των Μαζέικων χαρακτηρίστηκε ομοφώνως από τους επιζώντες ως πολύ φιλικός. Πρόσφεραν τρόφιμα, κουβέρτες, ιματισμό και συναφή. Για την εκτέλεση των αιχμαλώτων έδειξαν βαθύ αποτροπιασμό. Ωστόσο, είναι σε βάρος του πληθυσμού των Μαζέικων το ότι, κατά τη διάρκεια των τεσσάρων εβδομάδων, δεν έφθασε στις γερμανικές υπηρεσίες ούτε μία αναφορά για τον τόπο κράτησης των Γερμανών αιχμαλώτων και για την ύπαρξη των οδοφραγμάτων.

III. Τα ημέτερα στρατεύματα

1. Η συγκρότηση της Μάχιμης Ομάδας Gnass διατάχθηκε καλώς, δεν μπόρεσε ωστόσο πριν από την αναχώρηση από τις βάσεις να επιτευχθεί καμία επαφή με την Α.Α. 116 Μάχιμη Ομάδα Αναγνωρίσεως για την αποσαφήνιση ερωτημάτων. Η πρώτη επαφή υπήρξε μόλις στη Βυτίνα.

2. Είναι δεδομένο ότι οι λόχοι Κυνηγών υπάγονται μεμονωμένα στη μάχιμη ομάδα και ότι ακολούθως σχημάτισαν καθαυτά μια μάχιμη ομάδα. Αυτό θα έπρεπε να είχε διαταχθεί ήδη νωρίτερα. Για το λόγο αυτό υπήρξε έλλειψη ενός ηγετικού επιτελείου. Ο 11/737 Λόχος Κυνηγών έμεινε χωρίς αξιωματικούς λόχου, τα ζητήματα των μέσων επικοινωνίας, του ιατρικού και κτηνιατρικού εφοδιασμού παρέμειναν ανοικτά. Η αποσκευή έπρεπε να αποτεθεί στην Α.Α. 116 Μάχιμη Ομάδα Αναγνωρίσεως και να διασφαλισθεί από αυτό.

3. Μια συνεργασία μεταξύ της πλήρως μηχανοκίνητης Α.Α. 116 Μάχιμης Ομάδας Αναγνωρίσεως, το οποίο εξαιτίας των πολλών ανατινάξεων συνάντησε δυσκολίες, των Κυνηγών και του Ορεινού Πυροβολικού ήταν δύσκολη. Ο ρυθμός προελάσεως και ο τρόπος διεξαγωγής των μαχών ήταν τόσο διαφορετικοί, που δεν υπήρχε συνεχής συνεργασία μεταξύ των μονάδων.

4. Στη Μάχιμη Ομάδα παραχωρήθηκε μια διμοιρία Υγειονομικού, η οποία ήταν εξοπλισμένη κυρίως με υλικά για τη δημιουργία σταθμών πρώτων βοηθειών και λιγότερο για την περίθαλψη του στρατεύματος.

5. Το ίδιο ίσχυσε και για το μεγάλο μηχανοκίνητο Σταθμό Διαβιβάσεων, ο οποίος, μόλις στο μέσο της επιχειρήσεως, κατέστη αναγκαίο να ρυθμιστεί για ορεινή υποστήριξη.

6. Επί ενός μεγάλου αριθμού υποζυγίων σε μία επιχείρηση 20 ημερών είναι απολύτως απαραίτητος ένας κτηνίατρος.

7. Προετοιμάσθηκε πολύ λίγη ποσότητα τροφής. Για το λόγο αυτό η υπάρχουσα διατροφή έπρεπε να επιμηκυνθεί χρονικά και να εξοικονομηθούν 3 ημερήσιες μερίδες για 4 ημέρες. Αυτό κατέστη εφικτό με την εξαίρεση του άρτου. Από τον πληθυσμό είχαν αποκρύψει τα διατροφικά είδη, και δεν υπήρχε χρόνος για την παρασκευή άρτου. Οι κονσέρβες της διατροφής των Κυνηγών ήταν πάρα πολύ καλές και απολύτως καταναλώσιμες.

8. Η έκδοση διαταγών σύμφωνα με το χάρτη ήταν αδύνατη, αφού το χαρτογραφικό υλικό αυτής της περιοχής είναι εντελώς ανεπαρκές.

9. Τα ιταλικά υποδήματα αποδείχθηκαν άχρηστα. Τα περισσότερα από αυτά αχρηστεύθηκαν κατά την επιχείρηση, το αποτέλεσμα ήταν [δυσ].

Kockert

Λοχαγός και Διοικητής

11/737 Joger Regiment

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ....

ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ: "ΕΚΘΕΣΗ Νο 1 ΜΑΧΙΜΗΣ ΟΜΑΔΑΣ GNASS Α.Α. 116 Μάχιμη Ομάδα Αναγνωρίσεως Τμήμα Ιc – Αριθ. 582/1943, 04.12.1943"