Αρχείο Ολοκαυτώματος - Επιστολή του κ. Περικλή Ροδάκη

Η χαριστική βολή στη Ράχη του Καππή [Φωτογραφία 13.12.1943 από Γερμανικά Αρχεία] ΜΝΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ Νο 181 - μέρος 4ο τα κ...

Η χαριστική βολή στη Ράχη του Καππή
[Φωτογραφία 13.12.1943 από Γερμανικά Αρχεία]

ΜΝΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ Νο 181 - μέρος 4ο

τα κείμενα και οι φωτογραφίες διέπονται από τη Νομοθεσία περί Πνευματικών Δικαίωμάτων
copyright Ιστορικό Αρχείο Κανελλόπουλου
Φως στα ντοκουμέντα του Ιστορικού Αρχείου του Δημ.Κανελλόπουλου για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα

-34-

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΥΣ ΤΟΥ κ. ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ

Η εκτέλεση των Γερμανών έγινε την επομένη της φρικιαστικής σφαγής υπερχιλίων Καλαβρυτινών [ΑΥΓΗ 1959]

Επιστολή του κ. Περικλή Ροδάκη στην ΑΥΓΗ

Σε απάντηση των όσων ισχυρίσθη ο κ. Κανελλόπουλος στην Βουλή, στην προσπάθειά του να δικαιολογήσει τα χιτλερικά κτήνη για την καταστροφή των Καλαβρύτων, ο πολιτικός κρατούμενος των φυλακών Αβέρωφ κ. Περικλής Ροδάκης, μας απέστειλε, με δικαιολογημένη καθυστέρηση, την παρακάτω επιστολή: Η εκτέλεση των Γερμανών «αιχμαλώτων» από τους αντάρτες έγινε την επομένη του απαίσιου εγκλήματος της σφαγής των υπερχιλίων Καλαβρυτινών από τα χιτλερικά κτήνη και δεν έχει καμιά απολύτως σχέση μ’ αυτή.

Ο Διοικητής της 117 Jager Division Υποστράτηγος Von Le Souiz που διέταξε
την UNTERNEHMEN KALAWRITA και το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων

Οι Γερμανοί πληροφορήθηκαν αόριστα για την εκτέλεση των «αιχμαλώτων», την τέταρτη μέρα μετά τη σφαγή των Καλαβρύτων και επαλήθεψαν την πληροφορία κατά την όγδοη ήμερα. Είναι καταπληχτικό να ακούγονται μέσα στην Ελληνική Βουλή και από το στόμα του αντιπροέδρου της κυβερνήσεως λόγια σαν εκείνα του κ. Κανελλοπούλου, που προσπάθησε με ανύπαρκτα και ανόητα επιχειρήματα να δικαιώσει τα χιτλερικά εγκλήματα στ’ όνομα ενός δήθεν «γενικότερου συμφέροντος» και να επιρρίψει την ευθύνη αυτών των εγκλημάτων σε εκείνους που πολέμησαν τον κατακτητή. Πέρα όμως από την ανίερη αυτή προσπάθεια που κάνει κάθε τίμιο Έλληνα να αγανακτεί, υπάρχουν τα γεγονότα, που κανένας δεν θα μπορέσει να σβήσει όσο και αν πασχίσει και όση συκοφαντία και αν χρησιμοποιήσει. Κι αυτά τα γεγονότα πρέπει να γίνουν γνωστά στο λαό γιατί στο μεταξύ πέρασαν πολλά χρόνια και συνέβησαν τόσα πολλά που, ή σκόπιμα διαστρεβλώθηκαν η αποσιωπήθηκαν και ξεχάστηκαν, για να εξυπηρετηθεί το μένος των κρατούντων εναντίον των αγωνιστών της Εθνικής Αντιστάσεως.

Βρισκόμαστε στα τέλη του 1943. Οι Γερμανοί μετά την κατάρρευση της Ιταλίας ανέλαβαν την πρώτη ευρεία εκκαθαριστική επιχείρηση στη Βόρεια Πελοπόννησο. Τα στρατεύματά τους ξεκίνησαν από την Πάτρα, Αίγιο, Κιάτο, Κόρινθο, Άργος, Τρίπολη και Πύργο, με τελική κατάληξη το Χελμό. Θα έκαναν εκκαθαρίσεις των περιοχών που βρίσκονταν μπροστά τους και θα στρίμωχναν τα αντάρτικα τμήματα στο Χελμό για να τα εξοντώσουν. Το Χελμό τον υπολόγιζαν πάντα σαν το κέντρο των ανταρτών, γιατί η Επαρχία Καλαβρύτων ήταν τελείως ελεύθερη από τον Αύγουστο – Σεπτέμβριο του 1943 και τα Καλάβρυτα το κέντρο, η πρωτεύουσα, όπως θα λέγαμε, της ελεύθερης περιοχής. Όλοι οι Έλληνες ξέρουν τι θα πει εκκαθαριστική επιχείρηση των Γερμανών: Φωτιά, αρπαγή και σκότωμα. Όλα τα χωριά που πάτησαν το πόδι τους θρηνούσαν νεκρούς. Έφτασαν στους Ρωγούς πολύ πριν να μπουν στα Καλάβρυτα. Και είναι φυσικό οι πράξεις τους εδώ να μην έχουν καμιά σχέση με τους αιχμαλώτους που είχαν πιαστεί από το Σεπτέμβριο και τότε βρισκόντουσαν στα Μαζέικα (Κ. Κλειτοριά). Απομόνωσαν το χωριό, μάζεψαν τους άντρες και όπως στα Καλάβρυτα τους εκτέλεσαν. Η διαφορά είναι ότι το χωριό ήταν μικρό και τα θύματα λίγα σε σχέση με τα Καλάβρυτα. Όπως βλέπουμε, το έγκλημα ήταν προετοιμασμένο από πριν, γιατί στους Ρωγούς δεν έγινε τίποτα που να δικαιολογεί, όπως ισχυρίσθηκε ο κ. Κανελλόπουλος, την πράξη τους. Ο μόνος λόγος ήταν ότι εδώ κοντά είχε γίνει μια μάχη και εξολοθρεύτηκαν 130 Γερμανοί.

Τα πυρπολημένα Μαζέικα [14.12.1943]
 κεντρικός δρόμος της κωμόπολης

Στα Καλάβρυτα μπήκαν πρώτα τα χιτλερικά τμήματα της Πάτρας. Ο διοικητής τους παρουσιάστηκε σαν άκακο αρνί και με ευγενικά λόγια γύρεψε να αποκαταστήσει σχέσεις με τους Καλαβρυτινούς. Και εκείνοι ξεγελάστηκαν. Τους είπε ότι δεν πρόκειται να πάθει κανείς τίποτα και να γυρίσουν όλοι στην πόλη. Οι άνθρωποι πιάστηκαν στα δίχτυα του «καλόγνωμου» αυτού χιτλερικού και γύρισαν στην πόλη ακόμα και οι υπεύθυνοι του ΕΑΜ και ο φρούραρχος των Καλαβρύτων, που είχε πάρει μέρος στη μάχη του Σεπτεμβρίου, όπου πιάστηκαν οι Γερμανοί αιχμάλωτοι. Η ησυχία στα Καλάβρυτα κράτησε μέχρι τη στιγμή που τελείωνε η εκκαθαριστική επιχείρηση και θάπρεπε να τα εγκαταλείψουν. Την έναρξη της αποχωρήσεως την έκαναν τα γερμανικά τμήματα της Πάτρας. Στα Καλάβρυτα είχαν μείνει μόνο τα τμήματα του Αιγίου για να πραγματοποιήσουν το απαίσιο έγκλημά τους.

Είναι φανερό ότι δεν πρόκειται για απόφαση της στιγμής, αλλά για καθορισμένο σχέδιο που περιλαμβανόταν στο γενικότερο της εκκαθαριστικής επιχειρήσεως. Και έγινε για να καταστραφεί το κέντρο των ανταρτών και η πόλη που συμβόλιζε την επανάσταση του 1821. Την ημέρα που θάφευγαν, ο Γερμανός διοικητής έβγαλε τελάλη και κάλεσε τον κόσμο να συγκεντρωθεί στην πλατεία για να τους μιλήσει. Παράλληλα εξαπέλυσε στρατιώτες για να μη μείνει κανένας στο σπίτι. Πήραν ακόμα και τους άρρωστους. Είχε διαδοθεί πως θα τους πήγαιναν για να φτιάξουν τους σαμποταρισμένους δρόμους και γι’ αυτό κανένας δεν ανησύχησε. Τους Ρωγούς τους είχαν αποκλείσει και έτσι δε μαθεύτηκε η σφαγή. Στην πλατεία χώρισαν τις γυναίκες και τα παιδιά από δώδεκα χρονών και κάτω και τις πήγαν στο σχολείο. Τους άντρες τους οδήγησαν στον τόπο του μαρτυρίου. Την ίδια στιγμή ένα τμήμα αναχωρούσε κιόλας. Στο δρόμο ένας από τους Καλαβρυτινούς, που υποψιάστηκε την υπόθεση, τους ξέφυγε και γλύτωσε. Όταν βγήκαν έξω από την πόλη βρέθηκαν κυκλωμένοι από πολυβόλα, που τα είχαν τοποθετήσει από πριν. Κόντευε να νυχτώσει. Οι καπνοί από τα σπίτια τους σκέπαζαν κιόλας τον ουρανό των Καλαβρύτων. Τους μίλησε ένας Γερμανός και τους είπε ότι θα τους σκοτώσουν γιατί ήσαν συνεργάτες των ανταρτών κλπ. Πουθενά δεν ανέφερε λέξη για τους αιχμαλώτους. Μέσα από τη σφαγή είχε γλυτώσει κάποιος και τον άκουσα να τα διηγείται την επομένη της σφαγής. Δεν ξέρω αν ζει τώρα. Μας είπε τότε πως απάντησε στο Γερμανό ο γυμνασιάρχης των Καλαβρύτων, μέλος της Επαρχιακής Επιτροπής του ΕΑΜ, που είπε περήφανα: «Είμαστε Έλληνες και οι Έλληνες ξέρουν να πεθαίνουν για την πατρίδα τους». Γιατί δεν είπε τίποτα ο Γερμαναράς την ώρα που τους ανακοίνωσε ότι θα τους σκοτώσει και δεν αιτιολόγησε την απόφαση αυτή; Μήπως το ξέχασε; Και τι κρίμα που δεν ήταν κοντά του ο κ. αντιπρόεδρος της ελληνικής κυβερνήσεως να του το θυμίσει! Πρέπει ακόμα να θυμίσουμε στον κ. Κανελλόπουλο πως οι ευγενικοί χιτλερικοί, που ανέλαβε την υπεράσπισή τους, για να μην αφήσουν τα θύματά τους μισοζωντανά – μπορούσε και να ζήσει κανένας – ξεκινώντας από «ανθρωπιστικά αισθήματα» τους έσπασαν τα κεφάλια με τους κασμάδες, για να μη χαλάνε σφαίρες! Και αυτό λέγεται πολιτισμός άξιος σεβασμού και υπερασπίσεως!

Τα πυρπολημένα Καλάβρυτα

 Τις γυναίκες, αφού τις αμπάρωσαν καλά μέσα στο σχολείο και βάλαν φρουρά για να φύγουν, έβαλαν φωτιά για να τις κάψουν ζωντανές. Αν δεν πέτυχε το σχέδιό τους, οφείλεται σ’ έναν Αυστριακό υπαξιωματικό, που άνοιξε την πόρτα και οι γυναίκες γλύτωσαν. Οι Γερμανοί είχαν κιόλας φύγει από τα Καλάβρυτα. Την άλλη μέρα τον Αυστριακό τον σκότωσαν για την ανθρωπιά του έξω από το χωριό Βισωκά. Και δω πάλι η ίδια περιέργεια μου γεννιέται: Οι χιτλερικοί που καίγαν τις γυναίκες δεν θα τους έλεγαν τίποτα για τους αιχμαλώτους; Τι περίεργο πράμα! Εδώ αξίζει να βάλω ένα άλλο ερώτημα: Αν είχαν εκτελεστεί οι Γερμανοί αιχμάλωτοι προηγούμενα, οι οργανώσεις του ΕΑΜ δεν θα ειδοποιούσαν τουλάχιστον τα μέλη της οργανώσεως του ΕΑΜ Καλαβρύτων να φύγουν από μέσα; Τα Σουδενά ήταν λεύθερα και από τα Καλάβρυτα δεν απέχουν ούτε μια ώρα ποδαρόδρομο. Να ένα άλλο διαφωτιστικό σημείο: Αν ήξεραν πως οι αντάρτες είχαν σκοτώσει τους αιχμαλώτους, γιατί δεν κάθισαν να παραλάβουν τα πτώματα, όπως έκαναν τα γερμανικά τμήματα της Τριπόλεως, όταν το μάθαν; Οι Γερμανοί ποτέ δεν άφηναν τους νεκρούς τους.

Μα τι έγινε με τους αιχμαλώτους; Είπαμε πιο πάνω πως τους είχαν μαζέψει στα Μαζέικα. Όταν πλησίασαν οι Γερμανοί του τμήματος της Τριπόλεως – τα Μαζέικα ήταν το τελευταίο σημείο της αναπτύξεώς τους – τους έδιωξαν από κει. Τους ανέβασαν στο Μάζι, ένα χωριό που δύσκολα πατιέται γιατί το μέρος είναι άγριο. Συμπτωματικά, κοντά τους βρέθηκε ένα τμήμα του 11ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, που δεν κατόρθωσε να απαγκιστρωθεί και εξακολουθούσε να βρίσκεται μέσα στον κλοιό. Το βράδυ της σφαγής των Καλαβρύτων, οι Γερμανοί των Μαζέικων ειδοποιήθηκαν από σπιούνο ότι αιχμάλωτοι βρισκόντουσαν στο Μάζι και κοντά τα χαράματα της επομένης της σφαγής των Καλαβρύτων βρέθηκαν μπροστά στο χωριό. Η δύναμη των ανταρτών ήταν μικρή και ξαφνιάστηκε. Δεν μπορούσε να γίνει σκέψη για αντίσταση. Ευτυχώς, για τους αντάρτες, που το χωριό ήταν μέσα σε δάσος και μπόρεσαν να ξεφύγουν. Με το φώτισμα της ημέρας όμως ήταν φυσικό ότι οι Γερμανοί θα τους καταδίωκαν. Παράλληλα, οι αντάρτες έμαθαν από χωρικούς ότι και τα γερμανικά τμήματα της Κορινθίας, που βρισκόντουσαν στις ανατολικές πλευρές του Χελμού, πήραν διαταγή να κινηθούν προς την κατεύθυνσή τους. Τα πράγματα έμπαιναν πια ωμά: Ή θα απόλυαν τους αιχμαλώτους, οπότε θα πιανόντουσαν στη φάκα, ή θα τους σκότωναν. Τρόπος για να τους πάρουν μαζί τους δεν υπήρχε. Γιατί η φυγή θα γινόταν κατ’ άντρα και όπως μπορούσε ο καθένας. Η κατάσταση επιδεινώθηκε όταν κάποιος αιχμάλωτος κατάφερε να ξεφύγει και να χαθεί μέσα στο δάσος. Αυτή είναι η «βαρβαρότητα» που είδε ο κ. Κανελλόπουλος. Μα ήθελα νάξερα τι θάκανε αυτός αν βρισκόταν σε παρόμοια θέση; Θα λευτέρωνε τους αιχμαλώτους; Οι αντάρτες από κει σκόρπισαν και κατέβηκαν προς τη μεριά των Καλαβρύτων μια και από τις άλλες πλευρές ήταν αποκλεισμένοι. Και την ίδια μέρα που έγινε η εκτέλεση των αιχμαλώτων μερικοί αντάρτες αργά το βραδάκι βρέθηκαν στα Καλάβρυτα και βρήκαν τις γυναίκες να θάβουν τους νεκρούς τους, που οι χιτλερικοί είχαν σκοτώσει την προηγούμενη μέρα.

Ο αιχμάλωτος που τόσκασε περιπλανήθηκε δυο μέρες μέσα στο δάσος και την τρίτη (τετάρτη από της σφαγής των Καλαβρύτων) έφτασε σε γερμανικό τμήμα. Οι Γερμανοί έμαθαν ότι σκοτώθηκαν οι αιχμάλωτοι από τους ντόπιους. Τότε ίσως να βρισκόντουσαν στο Αίγιο. Τον Γερμανό αιχμάλωτο που ξέφυγε όχι μόνο δεν τον πίστεψαν, μα τον είχαν κρατούμενο. Και τελικά τον εκτέλεσαν οι ίδιοι στο δρόμο της υποχωρήσεως προς την Τρίπολη, κάπου κοντά στο Λεβίδι. Ύστερα από 4 ήμερες οι Γερμανοί, με τη βοήθεια και τεσσάρων ντόπιων βρήκαν και κουβάλησαν τα πτώματα στα Μαζέϊκα και από κει στην Τρίπολη. Εκτέλεσαν τους οδηγούς στο ίδιο μέρος που βρήκαν τα πτώματα. Μόνο ο ένας γλύτωσε πηδώντας από ένα βράχο με κίνδυνο να συντριφτεί. Και νομίζω πως ζει ακόμα. Ως τα 1954 ζούσε. Κι αυτό για τους δύσπιστους.
Πώς βγήκε ο μύθος των αιχμαλώτων; Στην κατοχή τέτοιο πράμα δεν ακούστηκε. Τη στιγμή που υπήρχαν άνθρωποι που έλεγαν ότι δεν έπρεπε να πολεμάμε τους Γερμανούς γιατί θα μας καίνε τα χωριά κανένας δεν είπε ότι αφορμή για τη σφαγή των Καλαβρυτινών από τα χιτλερικά κτήνη, στάθηκε η εκτέλεση των Γερμανών αιχμαλώτων από τους αντάρτες. Το παραμύθι των αιχμαλώτων αρχίζει αμέσως μετά την απελευθέρωση, όταν αρχίζει η μεγάλη προσπάθεια να κατασυκοφαντηθεί ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ. Και επιβάλλεται μαζί με την τρομοκρατία των παρακρατικών οργανώσεων, με τις φυλακίσεις και σε συνέχεια με τις εκτελέσεις των αγωνιστών της Εθνικής Αντιστάσεως. Εφευρέθηκε και επιβλήθηκε για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα αυτών των κύκλων και καμιά σχέση δεν έχει με την αλήθεια. Πριν τελειώσω, θάθελα να βάλω μερικά ερωτήματα στον κ. Κανελλόπουλο, που ανέλαβε να δικαιώσει τα έργα των χιτλερικών: Αν είναι σωστός ο ισχυρισμός του για τη σφαγή των Καλαβρύτων από τα χιτλερικά κτήνη, τότε μπορεί να μας πει ποια ήταν η αιτία που επανέλαβαν τα ίδια στους Ρωγούς, στο Δίστομο και στο Χοβιάτη;

Μα πέρα από τα χιλιάδες παραδείγματα, που μπορεί να αναφέρει κανείς, υπάρχουν άλλα πιο γενικά: Ποιος βάρβαρος στρατός εφάρμοσε τόσο ξετσίπωτα, τόσο αδιάντροπα τη συλλογική ευθύνη; Ο κ. αντιπρόεδρος αγανάχτησε για την εκτέλεση των Γερμανών από τους αντάρτες – πράμα που θα τόκανε κι ο ίδιος αν βρισκόταν σε παρόμοια θέση – και το χαρακτήρισε βαρβαρότητα. Και δε βρήκε ούτε δυο λόγια να πει για τους χιλιάδες όμηρους που εξετέλεσαν οι ναζιστικές ορδές σ’ όλες τις γωνιές της Ελλάδος; Δε βρήκε να πει τίποτα για τα Κούρνοδα, για τις Καισαριανές, για τα Χαϊδάρια, για τον Παύλο Μελά, για τα Μονοδέντρια, για τους κρεμασμένους της Πάτρας, για τους κρεμασμένους στα τηλεγραφόξυλα της περιοχής Δερβενιού, Κιάτου κλπ.; Ή μήπως, κατά τον κ. αντιπρόεδρο, οι Γερμανοί έκαναν πολύ καλά επειδή οι όμηροι ήσαν στην πλειονότητά τους εαμίτες και κομμουνιστές; Μπορεί και να στενοχωρείται επειδή δεν κατάφεραν να τους εξοντώσουν όλους. Ας το πει καθαρά για να μάθει ο ελληνικός λαός ποιος είναι. Αυτή είναι η αλήθεια για τα Καλάβρυτα. Κανείς δεν μπορεί να διαψεύσει τα γεγονότα.

ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΡΟΔΑΚΗΣ

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΑΥΡΙΟ 21/3
ΕΠΟΜΕΝΟ: ΟΙ ΑΝΤΑΡΤΕΣ ΤΟΥ ΕΛΑΣ ΣΤΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ (10.09.1943)