Αρχείο Ολοκαυτώματος - Οι ανεκπλήρωτες υποσχέσεις των Άγγλων

Ομάδα της SOE 114 (Άγγλων) με ομάδα ανταρτών ΜΝΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ Νο 138 (Μέρος 12ο) τα κείμενα και οι φωτογραφίες ...

Ομάδα της SOE 114 (Άγγλων) με ομάδα ανταρτών

ΜΝΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ Νο 138 (Μέρος 12ο)

τα κείμενα και οι φωτογραφίες διέπονται από τη Νομοθεσία περί Πνευματικών Δικαίωμάτων

copyright Ιστορικό Αρχείο Κανελλόπουλου

Φως στα ντοκουμέντα του Ιστορικού Αρχείου του Δημ.Κανελλόπουλου για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα

-51-

Οι ανεκπλήρωτες υποσχέσεις των Άγγλων

Από τις έδρες των Αγγλικών Αποστολών χιλιάδες λαού περνούσε κάθε μέρα ζητώντας να δώσουν όπλα στους αντάρτες. Ο Campbell πρόθυμα απαντούσε ότι θα τηλεγραφήσει στο Κάιρο, και φυσικά δεν έστειλε κανένα τέτοιο τηλεγράφημα. Τον Ιούνιο 1943 ο Campbell εγκαταστάθηκε στο Δούκα. Μαζί του κι ο Peter. Σε λίγες μέρες τους έγινε μια ρίψη από 25 όπλα, 2 οπλοπολυβόλα και μερικά αυτόματα. Τόμαθε ο ΕΛΑΣ το περιστατικό. Έμαθε ακόμα ότι κάτι μαγείρευαν οι δυο αυτοί Άγγλοι κατά του ΕΛΑΣ να στρέψουν τα όπλα που πήραν εναντίον του. Αλλά δεν είπε τίποτα. Οι άγγλοι εζήτησαν από τον ΕΛΑΣ μια ομάδα για ασφάλειά τους. Οι αντάρτες που θα πήγαιναν στους άγγλους έπρεπε να φορούν τις στολές του στρατηγείου Μέσης Ανατολής. Έτσι κι έγινε. Ο ΕΛΑΣ έντυσε 10 αντάρτες και τους έστειλε άοπλους στους Άγγλους, Θύμωσε ο Campbell και ο Peter (...). Χωρίς όπλα ήρθατε; Πώς θα μας  φρουρήσετε χωρίς όπλα; Ε δεν πειράζει ξαναφεύγουμε (...) είπαν οι αντάρτες. Δαγκώθηκαν οι Άγγλοι. Τους έδωσαν 8 όπλα και 2 οπλοπολυβόλα. Έτσι τα όπλα που η αγγλική ραδιουργία τα είχε να τα στρέψει κατά του ΕΛΑΣ, τους τα πήρε ο ΕΛΑΣ δια της... «διπλωματικής οδού»   

Τον Απρίλιο του 1944 στου Καϊάφα προσάραξε ένα συμμαχικό υπο­βρύχιο είναι μια ολόκληρη ιστορία αυτή η προσάραξη. Μια και δεν μπορού­σαν να κάνουν αλλιώς απεφάσισαν να το βουλιάξουν. Ο ΕΛΑΣ εζήτησε να τον αφήσουν να ξηλώσει τα όπλα του υποβρυχίου πριν να το βουλιάξουν. Ο Peter απαγόρευσε στον ΕΛΑΣ να βάλει χέρι στα όπλα του υποβρυχίου. Κατόπιν το γέμισε με εκρηκτικές ύλες και το βούλιαξε όπως ήταν.

 Ο Πρόεδρος Κοινότητας Μαζέικων Ιατρός Γεώργιος Καρκούλιος

Όταν πάτησαν το πόδι τους στο Μωρηά οι Άγγλοι πράκτορες βρήκαν μια δημιουργημένη κατάσταση, στις πόλεις και στα χωριά το ΕΑΜ κυριαρχούσε απόλυτα, σ' όλα τα βουνά του Μωρηά. Από τον Ταΰγετο και τον Πάρνωνα ως τον Παναχαϊκό και τον Χελμό δρούσαν τα όπλα του ΕΛΑΣ, ο εχθρός είχε περιορισθεί στις πόλεις και σε μερικούς κόμβους συγκοινωνιών. Αυτή την κατάσταση βάλθηκαν οι Άγγλοι να την ανατρέψουν, δημιουργώ­ντας αντιελασίτικο αντάρτικο. Λίρες, όπλα, πυρομαχικά κι εφόδια τους έριχναν ακατάπαυστα τα αεροπλάνα τους όσα και όπου αυτοί ήθελαν. Νόμιζαν πώς μ' αυτόν τον τρόπο μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα ισχυρό δικό τους στρατό, τόσον ισχυρό ώστε σε μια δοσμένη στιγμή να επιτεθεί και να διαλύσει τον ΕΛΑΣ. Προσπαθούν στις αρχές να προσεταιρι­σθούν Ελασίτες αξιωματικούς. Αλλά αποτυχαίνουν. Με τους Έλληνες αξιωματικούς, που στάλθηκαν από το Κάιρο τους πλαισιώνουν και τους βοηθούν στις προσπά­θειές τους, έρχοντας σ' επαφή σε κάθε περιοχή με αντιεαμίτες αξιωματικούς. Στη Λακωνία με τον ίλαρχο Βρεττάκο, στην Ηλεία με τον ταγματάρχη Καραχάλιο, στην Κορινθία με τον ταγματάρχη Βαζαίο, και σ’ όλες τις άλλες περιοχές μ' άλλους αξιωματικούς. Πολλών απ' αυτούς φούσκωσαν τα μυαλά με υποσχέσεις προαγωγών και ωφελημάτων και τις τσέπες με λίρες. Οι σειρήνες της Intelligence Service χτυπούσαν δυνατά και η αίγλη της Βρετανικής Αυτοκρατορίας θάμπωνε το νου. Ακούραστα δουλεύουν προς την κατεύθυνση αυτή οι Άγγλοι πράκτορες. Τα ερείπια των Αρχαίων Ολυμπίων  είναι σιωπηλοί μάρτυρες των επανειλημμένων συναντή­σεων Peter – Καραχάλιου και των επίμονων προσπαθειών του πρώτου να ενσφηνώσει στο μυαλό του δεύτερου την ιδέα της δημιουργίας αντιεαμικού αντάρτικου που θα είχε αμέριστη την αγγλική υποστήριξη. Έτσι ξεφυτρώνουν εκεί γύρω τον Ιούλιο – Αύγουστο 1943 αντιελασίτικα τμήματα, σπασμωδικά μαζώματα χωρίς συνοχή κι' ιδεολογικό εξοπλισμό, χωρίς πίστη σε ιδανικά και χωρίς σκοπό να πολεμήσουν τους γερμανούς, με τους οποίους όχι μόνο δεν πολέμησαν αλλά σε πολλές περιπτώσεις βοηθήθηκαν απ' αυτούς σε όπλα και πυρομαχικά. Ένας σκοπός τους ένωνε: Η διάλυση του ΕΛΑΣ. Άρχισαν από πολλές πλευρές την επίθεση. Αλλά ο ΕΛΑΣ που απεγνωσμένα έκανε συνεχώς προτάσεις για συνεργασία και συντονισμό, όταν δέχθηκε την επίθεση με πολλούς νεκρούς και τραυματίες, απάντησε κεραυνοβόλα. Μέσα σε λίγες μέρες, σχεδόν χωρίς μάχες αλλά με την μεγάλη του επιρροή που είχε στις μάζες της υπαίθρου, απάντησε, αντεπετέθηκε και τους διάλυσε, αν και αριθμητικά ήσαν υπέρτεροι.

Πεθαίνοντας τραυματισμένος ο ίλαρχος Βρεττάκος πρόφτασε να πει στον συνταγματάρχη του ΕΛΑΣ Τσικλητήρα: (...). Αν ζήσω δύο πράγματα θα ομολογώ. Το μεγαλείο πρώτα και τη δύναμη του λαού. Τις ραδιουργίες δεύτερον των σκοτεινών δυνάμεων των οποίων έπεσα Θύμα. Δυστυχώς υποσχέσεις μεγαλύτερων δημιουργούν περιπέτειες δια τους μικρότερους (...). Ο ταγματάρχης Καραχάλιος, την ώρα που έπεσε τραυματισμένος στη μάχη είπε: (...). Αλλοίμονο στους μικρούς όταν καταντούν κλωτσοσκούφι στη διάθεση των ισχυρών» (εννοούσε τους άγγλους) (...).

Οι προσπάθειες των Άγγλων για τη δημιουργία αντάρτικων ομάδων, στο Μωρηά, με σκοπό τη διάλυση του ΕΛΑΣ, απέτυχε. Τα τμήματα του Βρεττάκου και Καραχάλιου αυτοδιαλύθηκαν. Ο Βαζαίος στην Κορινθία προσχώρησε στον ΕΛΑΣ. Ο Ζέρβας δεν μπόρεσε να στεριώσει δικά του τμήματα, στο Μωρηά. Ο ΕΛΑΣ παρέμεινε μόνος και κυρίαρχος σ' όλη την περιοχή. Οι Άγγλοι όμως δεν παραιτήθηκαν από τις προσπάθειές τους. Υπάρχουν άλλοι «σύμμαχοι» που θα τους βοηθήσουν στην προσπάθειά τους να διαλύσουν τον ΕΛΑΣ. Οι Γερμανοί. Κοντά τους τοποθετούν τους νέους προστατευόμενους, τα Τάγματα Ασφαλείας, δημιουργήματα δικά τους. Σε κάθε περιοχή, όπου υπάρχουν τάγματα ασφαλείας, υπάρχει κι ένας άγγλος πράκτορας που τα κατευθύνει.

Άγγλοι και τα Τάγματα Ασφαλείας

Ότι οι Άγγλοι των αποστολών είχαν επαφές με τα τάγματα Ασφαλείας, αυτό είναι κοινό μυστικό. Και οι ίδιοι το έλεγαν. Αλλά και με τους Γερμανούς είχαν τις επαφές τους για συνεργασία στον κοινό τους σκοπό, στον πόλεμο κατά του ΕΛΑΣ. Οι μυστικές υπηρεσίες έχουν δικό τους κώδικα ηθικής συμπεριφοράς. Ο Campbell αλληλογραφούσε ανοιχτά με τον διοικητή των ταγματασφαλιτών Πύργου ταγματάρχη Κοκώνη. Όταν μάλιστα ο Κοκώνης έπιασε μερικούς πατριώτες και μαζί μ' αυτούς και το δικηγόρο Γ. Μπουλαλά, ο Campbell, που ενδιαφερόταν για το Μπουλαλά, του έστειλε με τον Κυριακόπουλο από τα Κρέσταινα ένα μπιλιετάκι κι ο Μπουλαλάς απελευθερώθηκε αμέσως. Άλλοτε πάλι, όταν μια επιτροπή κατοίκων της ελεύθερης περιοχής επεσκέφθη τον Campbell στο Δούκα της Ηλείας και ήρθε η κουβέντα για τους τσολιάδες ο Campbell εδήλωσε: (...). Οι τσολιάδες δεν είναι εχθροί. Είναι αντιεάμ (...). Ένας άλλος άγγλος, ο Gray (Ηρακλής) κρατούσε ταχτική επαφή με τον διοικητή των ταγματασφαλιτών της Πάτρας συνταγματάρχη Κουρκουλάκο και μέσω αυτού με τα Ες-Ες. Ένας αξιωματικός των Ταγμάτων στην Πάτρα, ο Μπόλμπος, που πιάστηκε από τον ΕΛΑΣ, ομολόγησε στη δίκη του τη συνεργασία της Intelligence Service με τη Γκεστάπο και το ρόλο που αυτός έπαιζε. Ο Peter, δυο μέρες πριν φύγει για το Κάιρο, σε μια συζήτηση στο Δούκα Ηλείας για τα Τάγματα Ασφαλείας εδήλωνε: (...). Τα Τάγματα Ασφαλείας τώρα δεν φαίνονται τι είναι! Αργότερα θα δείτε το ρόλο που θα παίξουν, σαν θα χτυπήσουν τους γερμανούς. Εγώ αν ρωτηθώ στο Κάιρο πού θέλω να υπηρετήσω, ευχαρίστως θα δεχόμουνα να υπηρετήσω στα Τάγματα Ασφαλείας (...). Στη συζήτηση αυτή παρευρισκόταν και ο Campbell, ο ανθ/γός Κ. Σταματόπουλος και ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Ξάνθος. Ο Anthony συνέχισε την επαφή με τα Τάγματα Ασφαλείας. Μιλούσε με μίσος κατά του ΕΛΑΣ, στις κινητοποιήσεις του λαού Ηλείας, στο Σιμόπουλο – Χαλαμπρέζα – Χαντζούρι. Το καλοκαίρι του 44, που του ζητούσαν όπλα, ο Anthony εδήλωσε καθαρά που δεν πρόκειται ο ΕΛΑΣ να πάρει όπλα γιατί δεν πολεμάει τους γερμανούς.

Για την απελευθέρωση του Πύργου ο Anthony έπαιξε ένα βρωμερό παιχνίδι σε βάρος της χώρας μας. Ο ΕΛΑΣ μετά την εκδίωξη των γερμανών από την Πελοπόννησο περιέσφιγγε την πόλη του Πύργου που η πτώση της ήταν ζήτημα ωρών. Ο εκεί διοικητής των ταγματασφαλιτών Ταγματάρχης Κοκώνης πιεζόταν να φύγει. Αυτή άλλωστε ήταν και η γνώμη του αρχηγού των ταγματασφαλιτών της Πάτρας συνταγματάρχη Κουρκουλάκου και η επιθυμία του Κοκώνη. Δεν συνέφερε όμως στους άγγλους πράκτορες να παραδοθεί ο Πύργος στους αντάρτες χωρίς μάχη. Δεν συνέφερε για δυο λόγους. Ήθελαν να καθηλώσουν τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ γύρω από μια πόλη για να μπορούν ανενόχλητα να υφαίνουν τις ραδιουργίες τους γύρω από τις άλλες που ήσαν και μεγαλύτερες – την Πάτρα, την Καλαμάτα, την Τρίπολη. Δεύτερο ήθελαν να δώσει μάχη ο ΕΛΑΣ να υπάρξουν θύματα και από αυτόν και από τους τσολιάδες ώστε και ο ΕΛΑΣ να αδυνατίσει και το χάσμα ανάμεσα στον ελληνικό λαό να ευρύνει με το νέο αίμα που θα χυνόταν. Διαίρει και βασίλευε. Ο Κοκώνης έγραφε και ξανάγραφε στον Anthony, στη Χαλαμπρέζα, και με αγωνία του ζητούσε τη γνώμη του, τί να κάνει, να παραδοθεί στον ΕΛΑΣ όπως του συνιστούσε ο αμερικανός Λάρυ ή να αμυνθεί; Ζητούσε μάλιστα ο Κοκώνης να συναντηθεί με τον Anthony στον Πύργο. Και του έλεγε ότι αν έπαιρνε εντολή θα κατέθετε τα όπλα. Το γράμμα, όλως παράδοξα, το διάβασε ο ίδιος ο Anthony στον καπετάνιο του ΕΛΑΣ και σύνδεσμο του ΕΛΑΣ με τον Anthony τον αξιωματικό Ξάνθο, που έμενε κοντά στο κλιμάκιό του. Ο Anthony, παρ' όλη την πίεση που του ασκήθηκε από τον Ξάνθο να κατεβούν στον Πύργο είτε μαζί οι δυο τους, είτε μόνος του ο Anthony και να ρυθμίσει το ζήτημα σύμφωνα με τη δήλωση της Κυβέρνησης Παπανδρέου που απεκήρυσσε τα Τάγματα Ασφαλείας, αρνήθηκε με την δικαιολογία ότι δεν μπορούσε να κουβεντιάζει με συνεργάτες των γερμανών ή ν' αλληλογραφεί μαζί τους. Εξέφραζε δε την έκπληξή του πως ο Κοκώνης τολμούσε να του γράφει τέτοια πράγματα. Κρυφά όμως του έγραψε να προβάλει αντίσταση και να μη παραδοθεί. Έπειτα από δυο μέρες ο Κοκώνης σταματούσε τις συνεννοήσεις με τον ΕΛΑΣ με επακολούθημα το αιματοκύλισμα του Πύργου και τον σκοτωμό του Κοκώνη στις μάχες που επακολούθησαν. Η δικαιολογία του Anthony ότι δεν δεχόταν να μιλήσει με συνεργάτες των γερμανών ήταν υποκριτική. Οι Άγγλοι είχαν στενή επαφή με τα Τάγματα. Λίγες μέρες αργότερα έμπαιναν μέσα στην κατεχόμενη Πάτρα και μιλούσαν όχι μόνο με τους συνεργάτες του κατακτητή, αλλά και μ' αυτόν τον ίδιο. Άλλωστε ποιός καταλογίζει σαν ανέντιμη πράξη τη συνάντηση με τον αντίπαλο για να συζητήσει μαζί του τους όρους της υποταγής του; Ο Anthony όμως πίστευε ότι ο ΕΛΑΣ δεν θα μπορούσε τελικά να εκπορθήσει το φρούριο του Κοκώνη. Άλλωστε περίμενε μέρα με τη μέρα αγγλικές αποβάσεις στο Κατάκωλο και στον Άραξο. Εδώ όμως έπεσε έξω. Ο ΕΛΑΣ κατέλαβε τον Πύργο και οι αποβάσεις έγιναν μετά την είσοδο του ΕΛΑΣ στην Ηλειακή πρωτεύουσα.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ.......
ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ: Η μαρτυρία του Μανώλη Βαζαίου