ΜΝΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ Νο 156 (Μέρος 1ο) Ελληνικά Ντοκουμέντα – Εαμική πλευρά Γερμανικά Ντοκουμέντα – Ναζιστική πλευρά Ο σχεδια...
ΜΝΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ Νο 156 (Μέρος 1ο)
Ελληνικά Ντοκουμέντα – Εαμική πλευρά
Γερμανικά Ντοκουμέντα – Ναζιστική πλευρά
Ο σχεδιασμός και η εκτέλεση της UNTERNEHMEN KALAWRYTA
-56-
τα κείμενα και οι φωτογραφίες διέπονται από τη Νομοθεσία περί Πνευματικών Δικαίωμάτων
copyright Ιστορικό Αρχείο Κανελλόπουλου
Φως στα ντοκουμέντα του Ιστορικού Αρχείου του Δημ.Κανελλόπουλου για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα
-56-
Προλογικό Σημείωμα Δημήτρη Κανελλόπουλου
Γενικά στοιχεία. Καλάβρυτα – Επικίνδυνο Επαναστατικό Κέντρο, Χάρτες Αντιστασιακών Οργανώσεων στην Πελοπόννησο [1943], Κατανομή δυνάμεων ΕΛΑΣ, Κατανομή δυνάμεων Βέρμαχτ, Συνοπτική κατάσταση στην Επαρχία Καλαβρύτων [Ιούνιος 1943 – Δεκέμβριος 1943], Ποιοι διέταξαν την ισοπέδωση των Καλαβρύτων, Επιχείρηση Καλάβρυτα – UNTERNEHMEN KALAWRYTA [Σχεδιασμός], Ποιοι συμμετείχαν στην Επιχείρηση Καλάβρυτα, Η αφορμή, Η σύνθεση της ομάδας Σόμπερ, Τα ονόματα των δολοφονηθέντων γερμανών αιχμαλώτων, Ο Απολογισμός,
Ελληνικά Ντοκουμέντα [ΕΑΜική πλευρά]. Οι απόψεις του Αρχηγού ΕΛΑΣ Β.Δ. Πελοποννήσου Σμηνάρχου Δημητρίου Μίχου ή Μαχαίρα, Η σφαγή στους Ρωγούς [08.12.1943], Πώς έπεσαν οι άλλοι [Γερμανοί Αιχμάλωτοι], Η Μάχη της Αγίας Λαύρας [13.06.1943], Απαντήσεις για τη στάση του Πελοποννησιακού Γραφείου, Κώστας Γαμβέτας,
Γερμανικά Ντοκουμέντα [Ναζιστική πλευρά]. Η καταπολέμηση των συμμοριών και μέτρα εξιλασμού [Ντοκουμέντο Felmy No 59], Καλάβρυτα, Σφαγές στην Πελοπόννησο, Τα Γερμανικά μέσα ενημέρωσης [WDR] και το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα, Η ξεχασμένη Ομαδική Σφαγή των Καλαβρύτων, Καλάβρυτα: Ιστορία σε Αντίφαση [ Σύγκρουση], Πώς αφανίσαμε τα Καλάβρυτα [ομιλεί ο Αρχηγός της Επιχείρησης Καλάβρυτα, Διοικητής του 749 Jager Regiment, Αντισυνταγματάρχης της Βέρμαχτ Julius Wolfinger], Συμπληρωματικές απαντήσεις του Julius Wolfinger στον Δημήτρη Κανελλόπουλο, Μια σφαγή μένει στη μνήμη, Πώς πυρπολήθηκαν τα Καλάβρυτα, Κατάσταση του εχθρού στην Πελοπόννησο – Πληροφοριακό δελτίο, Έκθεση Πεπραγμένων της 117 Jager Division [01-15.12.1943], Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος, Εκπαιδευτικά Προγράμματα – Παραχάραξη της Ιστορίας.
UNTERNEHMEN KALAWRYTA
Χάρτης Πελοποννήσου 1:50.000 στον οποίο παρουσιάζεται η κατάσταση των αντιστασιακών οργανώσεων στην Πελοπόννησο [Bendenloge Peloponnes – August 1943] από τα Γερμανικά Αρχεία. Κατανομή αντιστασιακών δυνάμεων Αχαΐα (Καλάβρυτα) Muchos 5-6.000 άνδρες, Ηλεία Kanellopulos 1.400 άνδρες, Αν. Ταΰγετος (Μεσσηνία) 800 άνδρες, Λακωνία Levendaci 1.000 άνδρες. Πληροφορίες από ομάδα SOE 133. Με βάση αυτές τις πληροφορίες και όσα αναφέρονται στην ανάλυση που ακολουθεί, η περιοχή Καλαβρύτων και μέρος της Αιγιαλείας χαρακτηρίστηκε ως Επικίνδυνο Επαναστατικό Κομμουνιστικό Αντιστασιακό Κέντρο Καλαβρύτων [Αύγουστος 1943].
Όταν τον Απρίλιο του 1949, έξι χρονών παιδί, πρωτοαντίκρισα τα Καλάβρυτα δεν γνώριζα τίποτα για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα. Η οικογένειά μου έπρεπε, τότε, να εγκατασταθεί στα Καλάβρυτα, γιατί εκεί έπρεπε να συνεχίσει να προσφέρει τις υπηρεσίες του ο πατέρας μου, ως δασάρχης, στο Δασαρχείο Καλαβρύτων. Φθάνοντας στα Καλάβρυτα, άκουσα τον πατέρα μου να λέει “δεν μπορούμε να μείνουμε στα Καλάβρυτα γιατί τα σπίτια είναι κατεστραμμένα από τους Γερμανούς. Πρέπει να μετακινηθούμε στα Μαζέικα”. Η παιδική μου “περιέργεια” είχε σαν αποτέλεσμα να πληροφορηθώ για πρώτη φορά γύρω από τα δραματικά γεγονότα του Δεκεμβρίου του 1943 στα Καλάβρυτα και ολόκληρη την Επαρχία. Φρόντισα και προμηθεύτηκα το μοναδικό βιβλίο της εποχής εκείνης, του Κώστα Καλαντζή, με τίτλο “Οι σφαγές των Καλαβρύτων – Αθήνα 1945”. Διαβάζοντας με προσοχή το βιβλίο αυτό ένοιωσα μέσα μου ανάμεικτα συναισθήματα μίσους, κατά των απογόνων της Άρειας Φυλής, αλλά και ντροπής για το κατάντημα του ανθρώπου να συμπεριφέρεται στο συνάνθρωπό του όπως συμπεριφέρθηκαν οι Γερμανοί τη Ράχη του Καππή στις 13.12.1943.
Μέσα μου ριζώθηκε ένα μεγάλο ερωτηματικό: Γιατί έγινε το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων; Στα χρόνια που επακολούθησαν έζησα στο κλίμα του Καλαβρυτινού περιβάλλοντος και έβλεπα στα μάτια των συμμαθητών μου και της μικρής Καλαβρυτινής κοινωνίας, στις μαυροντυμένες γυναίκες, τα μελαγχολικά παιδιά, θλίψη, οργή και απόγνωση. Μαύρες κορδέλες στις κουρτίνες των παραθύρων και κάθε Σαββατόβραδο, όλοι μα όλοι, να βαδίζουν προς το νεκροταφείο στο “επισκεπτήριο” στους πατεράδες και τα αδέρφια. Ξύλινοι απλοί σταυροί και πάνω γραμμένα ονόματα με ηλικίες 85, 75, 40, 35, μα και 15 ετών. Οικογενειακοί τάφοι που φιλοξενούσαν παππούδες, συζύγους, αδέλφια, παιδιά. Έτσι αφομοιώθηκα πλήρως με το Καλαβρυτινό δράμα και άρχισα να ερευνώ τα αίτια και τις αφορμές που το προκάλεσαν.
Μαθητής στο Γυμνάσιο Καλαβρύτων, κάθε Δεκέμβρη, την πιο μαύρη μέρα της κατοχής, συμμετείχα “στην σιωπηλή πορεία” από τον καθεδρικό ναό της πόλης προς τη Ράχη του Καππή, συμμετέχοντας στη μαθητική ομάδα απότισης τιμής στους μεγάλους νεκρούς.
 |
| Ο ιστορικός ερευνητής της ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ Δημήτρης Κανελλόπουλος έξω από το Ομοσπονδιακό Στρατιωτικό Αρχείο του Φράιμπουργκ όπου φυλάσσονται και τα περισσότερα ντοκουμέντα για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα. (Φωτό: Ιστορικό Αρχείο Κανελλόπουλου, 1979). |
Άκουγα το προσκλητήριο των μεγάλων απάντων από το Δήμαρχο της πόλης... Αγγελάκης, Αγγελόπουλος, Αγγελόπουλος, Αγγελόπουλος, Αγγελόπουλος, Αθανασιάδης... Βάγιας, Βάγιας, Βάγιας... Γεωργακόπουλος, Γεωργακόπουλος, Γεωργακόπουλος... Δαρμογιάννης, Δαρμογιάννης, Δαρμογιάννης... Ερμείδης, Ευαγγελίου... Ζαρούλιας, Ζαρούλιας, Ζαρούλιας... Θανόπουλος, Θανόπουλος, Θωμάς... Ιωαννίδης, Ιωαννίδης, Ιωαννίδης... Κανελλόπουλος, Κανελλόπουλος, Κυριακόπουλος, Κυριακόπουλος, Κυριακόπουλος, Καραγιάννης... Λάμπρου, Λεχουρίτης, Λυμπέρης... Μητρόπουλος, Μιχαλόπουλος, Μπαλαλάς, Μπαλαλάς, Μπουγάς... Νασιόπουλος, Νικολάου, Νικολάου... Οικονόμου, Οικονόμου, Οικονόμου... Παναγιωτόπουλος, Παναγιωτόπουλος, Παναγιωτόπουλος... Ρεκουνιώτης, Ρεστέμης, Ροδόπουλος... Σαμοθρακίτης, Σαμψαρέλος... Τσαβαλάς, Τσαβαλάς, Τσαβαλάς... Φερλελής, Φερλελής, Φεφές... Χαμακιώτης, Χαμακιώτης, Χαμακιώτης... Χατζής... Ψωμάς, Ψωμάς, Ψαραντώνης...
Όταν πήγαινα στο Μέγα Σπήλαιο, διάβαζα στη στήλη των νεκρών μερικά ονόματα όπως Αναστόπουλος... Βουρλής... Οικονόμου... Μηλιάκης, το ίδιο στην Αγία Λαύρα... Αρφάνης... Λουκόπουλος, Μπράτσικας, στη Ζαχλωρού, Ρωγούς, Κερπινή, Βλασία, Παπαντώνη, Δουμενά, Βραχνί, Σούβαρδο, Βυσωκά, Άγιο Νικόλαο, Καρνέσι, Πριόλιθο, Καστριά, Μαζέικα, Κρινόφυτα, Πλανητέρου, Παγκράτι, Τουρλάδα, Φίλια... Οκτακόσια τόσα ονόματα, οκτακόσιους τόσους σταυρούς, έστησε στο πέρασμά της από την Επαρχία Καλαβρύτων η Wehrmacht μεταφέροντας το δόγμα της συλλογικής ευθύνης για μια νέα τάξη πραγμάτων του Χίτλερ, του Χίμλερ, του Κάιτελ, του Γιόλντ και όλης της εθνικοσοσιαλιστικής παρέας του Τρίτου Ράιχ.
Πηγαίνοντας στο γραφείο του πατέρα μου, στο Δασαρχείο Καλαβρύτων, αντίκριζα τις φωτογραφίες των δασονόμων Αθανασιάδη, Καραγιάννη, Μπουγά, και στο κάτω μέρος της κορνίζας διάβαζα την επιγραφή “Σφαγιάσθηκαν από τους Γερμανούς στη Ράχη του Καππή κατά την ομαδική εκτέλεση των Καλαβρυτινών στις 13.12.1943”. Το ίδιο στο Δημόσιο Ταμείο, την Εφορεία, στην Τράπεζα, στο Σιδηροδρομικό Σταθμό. Στα χωριά που πήγαινα αργότερα σαν Δασονόμος Καλαβρύτων, ζούσα την ίδια ατμόσφαιρα και άκουγα τον βαθύ αναστεναγμό και την κατάρα των παντοτινά μαυροντυμένων γυναικών. Αλλά και όταν δημιούργησα τη δική μου οικογένεια στα Καλάβρυτα, άκουγα συχνά την πεθερά μου Βασιλική Κυριακοπούλου, την πιο αντιπροσωπευτική μορφή της Καλαβρυτινής
 |
| Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ, Κυριακή 9.10.2005 |
Αποφάσισα, λοιπόν, να αρχίσω να γράφω κάτι για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα. Έγραψα το πρώτο μου άρθρο – έρευνα στο περιοδικό Ελληνικά Θέματα (1970). Τότε ένιωσα και την πρώτη μου έκπληξη και πήρα το πρώτο μήνυμα. Με μετέφεραν στο γραφείο (Πλατεία Κλαυθμώνος) του διευθυντή του πολιτικού γραφείου του Δικτάτορα Παπαδόπουλου και του αντιπροέδρου της “Επαναστατικής Κυβέρνησης” Μακαρέζου Νίκου Μουτούση [1969]. Είχε πάνω στο γραφείο του το περιοδικό με το άρθρο μου. Κοφτά και βλοσυρά αλλά σαφέστατα απειλητικά ο περιβόητος Καπετάν-Αννίβας, του Ανεξαρτήτου Τάγματος Καλαβρύτων, ο συνάδελφος του λοχαγού Δροσόπουλου, που τον πρόδωσε πριν τον εκτελέσουν για να σώσει το τομάρι του, μου είπε: “...Κανελλόπουλε πάψε να ασχολείσαι με τη σφαγή των Καλαβρύτων γιατί θα σου κόψω τα πόδια. Πήγαινε...”
Σε λίγες μέρες, μετά απ’ αυτή τη “φιλική και ευγενική σύσταση” του Μουτούση, ελάμβανα μια συστατική επιστολή από τον τ. Πρωθυπουργό και Πρόεδρο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, Κωνσταντίνο Γεωργακόπουλο. Είχε διαβάσει το περιοδικό Ελληνικά Θέματα και μεταξύ των άλλων μου έγραφε: “...ως προς την συνέχισιν εκδόσεων σχετικών με το ανωτέρω έγκλημα (Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα) νομίζω ότι πρέπει να αποφευχθεί. Το ανεγερθέν μνημείον, ο λευκός σταυρός, το ετήσιον μνημόσυνον και η περί αυτώ δημοσιογραφική προβολή είναι αρκετά για να διαιωνισθεί η μνήμη του ανοσιουργήματος. Γνωρίζετε ότι οι Γερμανοί άμα τη ανακωχή εστηλίτευσαν το έγκλημα. Ήρθε εις τα Καλάβρυτα η Βαρώνη Von Shramm, (γυναίκα του προσωπικού γραμματέα του Χίτλερ λοχαγού της Βέρμαχτ Shramm) εκπρόσωπος των εξεγερθέντων κατά των S.S. πατριωτών της και προσέφερεν εις τα ορφανά βοήθειας και υποτροφίας. Επιπλέον, λόγω της άκρας επισφαλούς καταστάσεως εις την υφήλιον και της αντιθέσεως του ελευθέρου κόσμου κατά του κομμουνισμού και των ανατρεπτικών και αποσυνθετικών επιδιώξεών του, χρειάζεται η συνεχής κατανόησις μεταξύ των μελών του ΝΑΤΟ εις ά περιλαμβάνεται πρώτη και εντίμως αναδεχομένη τας συμμαχικάς υποχρεώσεις της η πατρίς μας και μεταξύ των άλλων η Πατρίς των δρασώντων εις τα Καλάβρυτά μας εγκληματιών. Η κατάστασις αυτή επιβάλλει μίαν αναστολήν υπομνήσεων του παρελθόντος το συνιστώ δε καίτοι γνωρίζω ότι εις την Δυτικήν Ευρώπην, τα λεγόμενα περί χριστιανικού πολιτισμού είναι “έπεα πτερόεντα” άνευ συνεπείας προς αυτά αλλά μεταξύ των ανακυπτόντων κατ’ εκάστην κινδύνων και των ανωτέρω διαπιστώσεων πρέπει να επιδιώξωμεν την επιβίωσιν της Πατρίδος […]”.
 |
| Στο Ομοσπονδιακό Στρατιωτικό Αρχείο Φράιμπουργκ [ΒΑ-ΜΑ], έρευνα των γερμανικών ντοκουμένων για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα. |
Οι “φιλικές συστάσεις” των Μουτούση – Γεωργακόπουλου μου ενίσχυσαν περισσότερο την περιέργεια να μάθω τι κρύβει ο μεγάλος σταυρός στη Ράχη του Καππή, στο Μέγα Σπήλαιο, στην Αγία Λαύρα, στους Ρωγούς – Κερπινή κ.λπ. Άρχισα να ψάχνω παντού στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό. Έκανα σκοπό της ζωής μου να “...συμβάλλω όσο μπορώ περισσότερο ώστε να χυθεί άπλετο φως στο μεγάλο μυστικό που κρύβει το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα και να δοθεί απάντηση γιατί έγινε αυτό”. Η έρευνα και η αναζήτηση της αλήθειας είχε σαν αποτέλεσμα από πλευράς Ελληνικών ντοκουμέντων, διακόσια πενήντα (250) απλά και μαγνητοφωνημένα μνημονικά πρωτόκολλα, στοιχεία από εκατόν μία (101) εθνικές αρχειακές πηγές. Από Γερμανικά ντοκουμέντα πενήντα έξι (56) απλά και μαγνητοφωνημένα μνημονικά πρωτόκολλα, και στοιχεία από δέκα τρεις (13) αρχειακές πηγές. Από Αμερικανικές πηγές στοιχεία από μία (1) αρχειακή πηγή, και από πλευράς Αγγλικών ντοκουμέντων τρία (3) απλά και μαγνητοφωνημένα μνημονικά πρωτόκολλα και στοιχεία από μία (1) αρχειακή πηγή. Δύο χιλιάδες (2000) φωτογραφίες από την Ελλάδα και τη Γερμανία, κινηματογραφικά ντοκουμέντα για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα και συλλογή πεντακοσίων (500) τόμων σχετικής βιβλιογραφίας.
Το έτος 1973, ένοιωσα μια πιο “έντονη φιλική πίεση”, όταν ο Καραϊσκάκης του Εφεδρικού Τάγματος ΕΛΑΣ Καλαβρύτων, Γιάννης Δημητρίου, τότε διορισμένος από τη Χούντα Πρόεδρος στη Βυσωκά Καλαβρύτων, κατέθεσε σε βάρος μου μήνυση για συκοφαντική δυσφήμιση “...γιατί σε άρθρο μου στην εφημερίδα Βραδυνή (13.12.1972) τον απεκάλεσα Καπετάν-Καραϊσκάκη, δηλονότι του προσέδωσα ηγετική προσωνυμία στον ΕΛΑΣ, γεγονός που αποτελεί δυσφημιστική και προσβλητική για Πρόεδρο Κοινότητος ενέργεια”. Η δίκη αυτή (10.10.1974) δεν έγινε ποτέ γιατί όταν συναντηθήκαμε στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Καλαβρύτων ο Δημητρίου
 |
| Εφημερίδα ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ, Κυριακή 12.3.2006 |
Η προσπάθεια για την έρευνα των συνθηκών του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος συνεχίστηκε από την πλευρά μου πιο έντονη και με περισσότερη θέληση και πείσμα. Μοναδική συμπαράσταση στην προσπάθειά μου αυτή, είχα από την Γυναίκα μου και τα Παιδιά μου. Λίγοι, μα λίγοι με βοήθησαν και όσοι με πλησίασαν είχαν σαν σκοπό να με παγιδεύσουν και να ματαιώσουν την ιστορική αυτή έρευνα. Η προσπάθεια αυτή των άσπονδων φίλων, […] που έχουν φαρμάκι στην καρδιά και ζάχαρη στα χείλη […] συνεχίζεται και σήμερα.
Μια νέα περιπέτεια με περίμενε το 1989, όταν ύστερα από ραδιοφωνική μου εκπομπή στο “Ράδιο Αίγιο” ο εντεταγμένος στα Κατοχικά Τάγματα Ευζώνων, Βαγγέλης Τριανταφύλλης ή Τριανταφυλλίδης φρόντισε να με καθήσει και πάλι στο σκαμνί, του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αιγίου, γιατί απεκάλυψα ότι ήταν συνεργάτης του Τέννερ. Φυσικά και στην περίπτωση αυτή το αποτέλεσμα του Δικαστηρίου ήταν επιβεβαιωτικό για μένα. Παράλληλα, εντάχθηκα στη μεγάλη προσπάθεια για την ίδρυση και λειτουργία του Δημοτικού Μουσείου Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος. Στη διαδρομή της προσπάθειας αυτής, (1985-1999) έζησα όλο το μεγαλείο ενός παρασκηνιακού πολέμου και μιας βρώμικης προσπάθειας ώστε να σταματήσει η προσπάθεια για να στεγαστεί η Ιστορική Μνήμη του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος στο ιστορικό Δημοτικό Σχολείο Καλαβρύτων το οποίο μεταμορφώθηκε σε Μουσείο. Ο Δήμαρχος Καλαβρύτων, Πάνος Πόλκας, μαζί με τον Πάνο Παπανδρέου, (και οι δυο τους συμμετείχαν στην Ανάσταση στις τάξεις του Ανεξαρτήτου Τάγματος ΕΛΑΣ Καλαβρύτων), μου προσέφεραν (1991) οικονομικά ανταλλάγματα “[...] για να παραχωρηθούν τα ντοκουμέντα του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος με αντικειμενικό σκοπό και στόχο να σφραγιστούν κάπου και να ανοίξουν μετά από τριάντα χρόνια για να μη θιχθούν εκείνοι που ζουν σήμερα και είχαν κάποια ανάμειξη στα γεγονότα της Κατοχικής περιόδου […]”. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν ήταν δυνατόν να γίνει και η πρότασή τους απορρίφθηκε.
Το έτος 1987, σε συνεργασία με τον Δήμο Καλαβρύτων, παρουσίασα (12.12.1987) στον κινηματογράφο Δήμητρα “...τα ντοκουμέντα που στοιχειοθετούν το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα μέσα από τα Γερμανικά Αρχεία...”. Το 1993 (29-30.12.1993) εκπροσώπησα το Δήμο Καλαβρύτων στο Διεθνές Συμπόσιο που οργανώθηκε μαζί με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών για τα 50 χρόνια του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος. Ανέπτυξα το θέμα “Η Επιχείρηση Καλάβρυτα: Επιχείρηση Αντιποίνων ή ένα σκοτεινό πολιτικό έγκλημα;”. Το 1996 (9.12.1996) παρουσίασα στο Δημοτικό Θέατρο Πατρών σε ανοιχτή συζήτηση που οργάνωσε η Νομαρχία Αχαΐας και η Ένωση Καλαβρυτινών Πάτρας νέα στοιχεία “...ότι ήταν προσχεδιασμένο το έγκλημα των Γερμανών το 1943–Νέο φως για τη Σφαγή των Καλαβρύτων...”.
[1],[2],[3],[4],[5],[6],[7],[8],[9],[10],[11],[12],[13],[14] Μια νέα “φιλική σύσταση” μου έγινε το 1997, όταν ο Καλαβρυτινός Αλέκος Δαφαλιάς, φρόντισε και αυτός να με καθίσει στο σκαμνί του Μονομελούς Πρωτοδικείου Καλαβρύτων, “...γιατί είχα την αφέλεια να διαμαρτυρηθώ έντονα σε συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Καλαβρύτων ότι είναι ντροπή να πουλάτε τις φωτογραφίες των νεκρών...”. Η φιλική αυτή σύσταση του φίλου Αλέκου Δαφαλιά είχε την ίδια τύχη με την πρωτοβουλία Δημητρίου.
Το έτος 1994, με αφορμή “της δημόσιας συγνώμης του τότε Προέδρου της ενωμένης πλέον Γερμανίας κυρίου Roman Herzog, προς τον λαό της Πολωνίας, για τα εγκλήματα των Ναζί στο Άουσβιτς και στο Γκέτο, απέστειλα προς αυτόν την κατωτέρω επιστολή”: […] Με ιδιαίτερη ικανοποίηση η κοινή γνώμη, πληροφορήθηκε από τα μαζικά μέσα ενημέρωσης, την επίσκεψή σας στις 20 Ιουνίου τρέχοντος έτους στον τόπο εκτέλεσης των Γερμανών αξιωματικών που πήραν μέρος στην απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ (20.6.1944) και την κατάθεση στεφάνου εκ μέρους σας προς τιμή τους. Επίσης ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η παρουσία σας στις εκδηλώσεις για τη συμπλήρωση πενήντα χρόνων από την αιματηρή εξέγερση της Βαρσοβίας (1.8.1944). Εξάλλου η εκ μέρους σας δημόσια συγνώμη από τον Πολωνικό Λαό για τα Χιτλερικά εγκλήματα σε βάρος του, σας τιμά και σας εξυψώνει στα μάτια της κοινής γνώμης. Ένα όμως ακόμη βαρυσήμαντο γεγονός που στιγματίζει την ιστορία της ανθρωπότητας, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, απαιτεί παρόμοιες πρωτοβουλίες εκ μέρους σας: Είναι τα φρικτά εγκλήματα και οι απάνθρωπες εκτελέσεις – δολοφονίες αθώων ανθρώπων από τον άμαχο πληθυσμό και μεταξύ αυτών μάλιστα και αθώων μικρών παιδιών και ιερέων, με το πρόσχημα των ομαδικών αντιποίνων της ναζιστικής Βέρμαχτ. Ένας τέτοιος σταυρός έχει στηθεί και στη μαρτυρική πόλη των Καλαβρύτων στην περιοχή της Πελοποννήσου της Ελλάδας. Εκεί η Βέρμαχτ (117 Jager Division) από 5-15 Δεκεμβρίου 1943, κατά τη διάρκεια της Unternehmen Kalawryta διέπραξε ένα από τα πιο φρικτά εγκλήματα κατά του άμαχου πληθυσμού (επισυνάπτεται σχετική ενημερωτική έκθεση με τίτλο Επιχείρηση Καλάβρυτα: Επιχείρηση Αντιποίνων ή ένα σκοτεινό Πολιτικό Έγκλημα;). Το ίδιο και στο Δίστομο, Κομμένο, Χωρηάτη, Μουσσωτίτσα, Κλεισούρα, Νίκαια, Καισαριανή, Μεσόβουνο, Κάνδανος, Υπάτη, Δοξάτο, Ελασσόνα και σε πολλά άλλα μέρη της Ελλάδας. Μήπως το καθήκον σας Εξοχότατε κ. Πρόεδρε, επιβάλλει να επισκεφθείτε αυτοβούλως και τα Καλάβρυτα για να καταθέσετε στους τάφους των δολοφονηθέντων αμάχων κατοίκων τη δημόσια συγνώμη της σημερινής Γερμανίας για τα ομαδικά εγκλήματα αθώων συνανθρώπων μας από τις Ναζιστικές ορδές του Χίτλερ; […]”.
Στην επιστολή μου αυτή, το γραφείο του Προέδρου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας (Bundesprasidilamt) απάντησε στις 7 Σεπτεμβρίου 1994 ως εξής: “Ο Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας, κύριος Roman Herzog, έλαβε το γράμμα σας από 15.08.1994 και με παρακάλεσε να σας ευχαριστήσω εκ μέρους του από όλη του την καρδιά για τις ευχές σας και για τα νέα του καθήκοντα. Ο κύριος Πρόεδρος ξέρει καλά, ποιες αισχρότητες έχουν διαπράξει κάποιοι Γερμανοί εις βάρος Ελλήνων στα Καλάβρυτα και ποια σημασία έχει το όνομα αυτό στις σχέσεις των δύο λαών μας. Γι’ αυτό μπορείτε να είσαστε βέβαιος ότι με την ευκαιρία μιας επίσκεψης στη χώρα σας, θα βρει να πράξει κάτι (μια χειρονομία) εις μνήμην των θυμάτων της σφαγής εκείνης. Όπως σίγουρα ξέρετε, ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Von Weizsaecker προσωπικός επισκέφτηκε τα Καλάβρυτα στα πλαίσια της επίσημης επίσκεψής του και ότι κατέθεσε ένα στεφάνι εκεί[15]. Με αφορμή την 50η επέτειο επίσης παρεκάλεσε τον Πρέσβη της Γερμανίας στην Αθήνα να καταθέσει ένα στεφάνι εκεί στο όνομά του. […]” Με τη συμπλήρωση πενήντα χρόνων από τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, (1945-1995), και με αφορμή την απαντητική επιστολή του Προέδρου της Γερμανικής Δημοκρατίας, έθεσα υπόψη του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλου, με επιστολή μου, (30.5.1995) τα εξής: “[…] Σε λίγες μέρες θα αντιπροσωπεύσετε, επάξια, τη Χώρα μας στις εκδηλώσεις για τα πενήντα χρόνια από τη Λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Στις εκδηλώσεις αυτές η Ελλάδα δικαιούται να έχει πρωταρχική θέση. Με την ευκαιρία αυτή, παρακαλώ να μου επιτρέψετε, Εξοχότατε κ. Πρόεδρε, να θέσω υπόψη Σας σχετική αλληλογραφία με το σημερινό Πρόεδρο της Γερμανικής Δημοκρατίας κ. Roman Herzog, σχετική με το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα. Πιστεύω απόλυτα ότι θα αναλάβετε όλες τις απαραίτητες πρωτοβουλίες, ώστε η Γερμανική Δημοκρατία να υλοποιήσει τις προθέσεις της εκδηλώνοντας έμπρακτα τη μεταμέλειά της, ζητώντας δημόσια συγνώμη από τον Ελληνικό λαό για τα εγκλήματά της κατά του άμαχου πληθυσμού […]”. Αποτέλεσμα όλων αυτών των ενεργειών ήταν η δέσμευση του Roman Herzog να επισκεφθεί τα Καλάβρυτα για μια δημόσια συγνώμη, να πραγματοποιηθεί από τον αντικαταστάτη του. Ο Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Γερμανίας Γιοχάνες Ράου, ο οποίος στις 04.04.2000, συνοδευόμενος από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Στεφανόπουλο, επισκέφθηκε τα Καλάβρυτα, για να “προσκυνήσει” στον τόπο του Ολοκαυτώματος. Μετά την κατάθεση στεφανιού, ο Ράου έκανε τις εξής δηλώσεις: “[…] το ρολόι της εκκλησίας των Καλαβρύτων δείχνει ακόμη τα μοιραία λεπτά της 13ης Δεκεμβρίου 1943 που σήμαναν την αρχή της ιστορίας των παθών για τους κατοίκους αυτής της πόλης. Εδώ, από όπου κάποτε ξεκίνησε ο αγώνας των Ελλήνων για την ελευθερία, εκείνη τη μέρα του Δεκεμβρίου του 1943 κυριάρχησαν οι φρικαλεότητες και οι καταστροφές που προξένησαν οι Γερμανοί στρατιώτες, όταν η Βέρμαχτ για λόγους εκδίκησης δολοφόνησε όλους τους κατοίκους αρσενικού γένους ανάμεσά τους παιδιά και εφήβους. Ήρθα μέχρι εδώ για να κρατήσω ζωντανή τη μνήμη αυτού του γεγονότος στη Γερμανία. Εδώ σ’ αυτόν τον χώρο αισθάνομαι βαθιά οδύνη και ντροπή. Μόνο όποιος γνωρίζει το παρελθόν του και το αποδέχεται, μπορεί να βρει τον δρόμο για ένα καλύτερο μέλλον. Σας ευχαριστώ και τους δύο, κύριε Πρόεδρε και κύριε Δήμαρχε, που με συνοδεύσατε μέχρι εδώ, σ’ αυτό το μέρος, όπου και σεις οι ίδιοι χάσατε συγγενείς και φίλους. Μισό αιώνα μετά το τέλος του πολέμου. Έλληνες και Γερμανοί προχωρούν μαζί προς ένα κοινό ευρωπαϊκό μέλλον. Μαζί έχουμε την ευκαιρία να διαμορφώσουμε για την Ευρώπη ένα μέλλον ειρήνης, δημοκρατίας και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε μια τέτοια Ευρώπη δεν θα έχουν πια θέση οι φρικαλεότητες και οι καταστροφές.(...). Ελπίζω αυτή η επίσκεψη να είναι η αρχή δεσμών και επαφών ανάμεσα σε Έλληνες και Γερμανούς νέους. Τότε ίσως αποδεχθεί ότι ακόμη κι από τα Καλάβρυτα, τον τόπο τούτο της μνήμης, ξεκινάει ένας δρόμος προς το μέλλον […]”.
Στη συνέντευξη Τύπου, που παρεχώρησε ο Ράου στο ξενοδοχείο “Μεγάλη Βρετάνια” στις 16:15 της 04.04.2000, αναφέρθηκε και πάλι με το ίδιο περιεχόμενο στο Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων. Έτσι δόθηκε η ευκαιρία στο συγγραφέα να κάνει την εξής ερώτηση στον Πρόεδρο της Γερμανικής Δημοκρατίας. “[...]Είπατε ότι για όσα έπραξε σαν εκδίκηση η Βέρμαχτ στα Καλάβρυτα, αισθάνεστε ντροπή και οδύνη. Με δεδομένο ότι, το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα δεν ήταν εκδίκηση της Βέρμαχτ, όπως προκύπτει από στοιχεία από το Γερμανικό Στρατιωτικό Αρχείο (φάκελο τον οποίο σας παραδίδω) αλλά μια προσχεδιασμένη στρατιωτική επιχείρηση από τον Αύγουστο του 1943, με αντικειμενικό σκοπό την ισοπέδωση του Επαναστατικού Κέντρου Καλαβρύτων, υπάρχει στη γερμανική γλώσσα άλλη λέξη εκτός από οδύνη και ντροπή που να αποδίδει την αληθινή έννοια της ηθικής αποκατάστασης των θυμάτων του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος; Τη λέξη αυτή στην Ελλάδα τη λέμε συγνώμη [...]”. Στην ερώτηση αυτή ο Ράου οργισμένος και αμήχανος απάντησε ότι: “[...] χρησιμοποιώ τις λέξεις που επιθυμώ και δεν επιθυμώ να κάνω κάποια συμπληρωματική δήλωση – βελτίωση […]”.
Αποκορύφωμα της “έμπρακτης” συμπαράστασης των Καλαβρυτινών παραγόντων προς την προσπάθειά μου, γύρω από το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα και την άμεση λειτουργία του Δημοτικού Μουσείου Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος, ήταν στις 28.04.1999, ο Δήμαρχος Καλαβρύτων να προτείνει “...να μην συμπεριληφθεί στο νέο Διοικητικό Συμβούλιο του Δημοτικού Μουσείου Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος ο Δημήτρης Κανελλόπουλος...”. Όλα αυτά την ώρα που παρέδιδα στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Καλαβρύτων, ως μέλος της επιστημονικής ομάδας του Υπουργείου Πολιτισμού, την Ολοκληρωμένη Μελέτη Εφαρμογής – Οργάνωσης των Εκθεσιακών χώρων του Δημοτικού Μουσείου Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος, βασισμένη πάνω στα Ιστορικά και Μουσειολογικά ντοκουμέντα του Ιστορικού Αρχείου Κανελλόπουλου, με επανάληψη της διαβεβαίωσης ότι όλα τα ντοκουμέντα του Ιστορικού Αρχείου Κανελλόπουλου [ΙΑΚ] παραχωρούνται δωρεάν στο Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος.
Τριάντα χρόνια συνεχούς προσπάθειας, για να απαντηθεί το μεγάλο Γιατί; έγινε η σφαγή των Καλαβρύτων. Τριάντα χρόνια συνεχούς έντασης και απογοήτευσης για τη στάση όλων εκείνων που προσπάθησαν, ανεπιτυχώς, να ματαιώσουν αυτή την προσπάθεια. Τον Απρίλιο του 1993, συζητώντας με τον Ανδρέα Παπαδημητρίου (Καπετάν Θαλασσινό) του ΕΑΜ Αίγιου, σχετικά με τα παρασκήνια του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος καταλήγοντας την τρίχρονη μαγνητοφωνημένη συνέντευξη που είχα μαζί του μου είπε τα εξής χαρακτηριστικά: “[…] Μίλησα με συναίσθηση ευθύνης απέναντι στην ιστορική αλήθεια, Δημήτρη. Κοιμάμαι και ξυπνάω και αντηχούν στα αυτιά μου τα λόγια του υπέροχου αγωνιστή του Κώστα Γαμβέτα, Γραμματέα του Πελοποννησιακού Γραφείου ...Ανδρέα, οι Γερμανοί έκαναν στα Καλάβρυτα ό,τι είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε εμείς κάποια ημέρα... Γιατί μου είπε αυτή την κουβέντα Δημήτρη; Η ευθύνη σου είναι μεγάλη, πρέπει να βρεις και να γράψεις την αλήθεια και μόνο την αλήθεια […]”.
Πέτυχα στην προσπάθειά μου αυτή; Αυτό θα το κρίνει ο αναγνώστης του βιβλίου που φέρει τον τίτλο: Η Επιχείρηση Καλάβρυτα: (5-15 Δεκεμβρίου 1943) Αντίποινα ή Πολιτικό Έγκλημα; Και από τα αποσπάσματα που αναρτώνται στο KALAWRYTA NEWS πιστεύω ότι πλησίασα την αλήθεια.
Για την εκτίμηση και ανάλυση των παραμέτρων της Επιχείρησης «Καλάβρυτα» [UNTERNEHMEN KALAWRYTA], στη διεξαγωγή της οποίας τέθηκαν παραλλήλως και οι επιχειρήσεις “Buffel” και “Stieglitz”, λήφθηκαν υπόψη τα ακόλουθα έγγραφα του Ομοσπονδιακού Στρατιωτικού Αρχείου [ΒΑ-ΜΑ] της Γερμανίας [Φράιμπουργκ].
1. Το στρατιωτικό ημερολόγιο με τα παραρτήματα της 117 Μεραρχίας Κυνηγών [Οκτ-Δεκ. 1943 (RH26-117/l6)].
2. Το στρατιωτικό ημερολόγιο του LXVIII Σώματος Στρατού (με τα εκάστοτε παραρτήματα) [(Τμήμα Διοίκησης) 1.7-31.12.43 (RH 24-68/15, 19, 20) Ic (Διαφώτιση εχθρού) 1.7-31.12.43 (RH 29-68/33 και 34)].
3. Το στρατιωτικό ημερολόγιο της Ομάδας Ε του Στρατού (Ια), με τα παραρτήματα [1. 11-31.12.43 (RH 19 VII/11, 12.23 chefsachen (RH VII/1-3)].
4. Οι αντίστοιχες αριθμολογίες των μικροφίλμ του Εθνικού Αρχείου της Ουάσιγκτον [117 Μεραρχία: Microfilm Guide Mv 67, 1-315, voll 1299 και 1300, LXVIII Σώμα Στρατού: MG Nr 52, Τ-311, voll 175-176, Ομάδα Στρατού Ε, Mg, Νζ 52, Τ311, voll 175-176].
Παρόλο που τα προαναφερθέντα έγγραφα του Στρατιωτικού Αρχείου είναι προσιτά και παρόλο που εξετάσθηκαν από τους ενδιαφερομένους χρήστες, δεν είναι γνωστή μια δημοσιευμένη ολοκληρωμένη έρευνα με επιστημονικά – ιστορικά και διεθνούς δικαίου κριτήρια, μέχρι τώρα. Οι μέχρι τούδε δημοσιεύσεις για το θέμα, κυρίως στον Τύπο, φαίνεται τουλάχιστον μερικά από τα δημοσιεύματα να μην περιέχουν ασφαλείς πληροφορίες και δεν μπορούν να τύχουν ιστορικής –μεθοδικής επιβεβαίωσης. Είναι όμως δυνατόν να δοθούν άγνωστες βιβλιογραφικές πληροφορίες, οι οποίες αναζητήθηκαν από το ΙΑΚ, όπως: η βιβλιοθήκη για την Σύγχρονη Ιστορία Konrad – Ademaner Strasse 8 7.000 Stuttgart 1. η οποία διαθέτει τα μη υπάρχοντα στο Αρχείο βιβλιογραφικά βοηθητικά μέσα. Εκτός αυτού το Ινστιτούτο Σύγχρονης Ιστορίας (Leonvod Strasse 46b 8.000 München 19) έχει γνωματεύσει σε σειρά ερωτημάτων για τα αντίποινα στην Ελλάδα και να έχει αξιολογήσει δημοσιεύματα περιοδικών στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Τα συνολικά αποτελέσματα – συμπεράσματα της ιστορικής έρευνας για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα τέθηκαν υπόψη των ιστορικών του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου που εδρεύει στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας. Ειδικότερα οι φορείς που αντλήθηκαν ντοκουμέντα, πληροφορίες, φωτογραφίες κ.λπ. για την ιστορική έρευνα για την UNTERNEHMEN KALAWRYTA καταχωρούνται στον κατωτέρω αναλυτικό πίνακα.
Παρ’ όλο το δικαιολογημένο ιστορικό περιεχόμενο της UNTERNEHMEN KALAWRYTA εξαιτίας του αυξημένου ενδιαφέροντος της κοινής γνώμης η ιστορική έρευνα της υπόθεσης Επιχείρηση Καλάβρυτα κανένας σχεδόν επαγγελματίας ιστορικός δεν διέθεσε το χρόνο και το επιστημονικό ενδιαφέρον αλλά και το χρόνο για μα συστηματική εκτίμηση και επιστημονική ανάλυση των ντοκουμέντων που στοιχειοθετούν την UNTERNEHMEN KALAWRYTA.
Η Επιχείρηση Καλάβρυτα [05-15.12.1943] είχε αντικειμενικό στόχο την ισοπέδωση του Επικίνδυνου Επαναστατικού Κομμουνιστικού Κέντρου των Καλαβρύτων. Η αφορμή δόθηκε μετά τα γεγονότα-παγίδα της μάχης Ρωγών-Κερπινής [16-17.10.1943]. Στις 8 Δεκεμβρίου 1943 οι δύο διασωθέντες από τη δολοφονία των γερμανών αιχμαλώτων [Donner-Walter] γνωστοποίησαν τη δολοφονία των αιχμαλώτων [07.12.1943], άρχισε με τη δικαιολογία των αντιποίνων, η ισοπέδωση της Επαρχίας Καλαβρύτων με τα γνωστά αποτελέσματα. Τα αποτελέσματα της Επιχείρησης ήταν εντυπωσιακά σε βαρβαρότητα και μαζικότητα, αφού καταστράφηκαν τα Καλάβρυτα και είκοσι τέσσερα χωριά και οικισμοί και δολοφονήθηκαν 785 άμαχοι πολίτες σε ολόκληρη την Επαρχία. Στον κατωτέρω πίνακα απεικονίζεται το μέγεθος της ανθρωποθυσίας από τα πολυβόλα της ντροπής της Βέρμαχτ.
Διχογνωμία έχει παρουσιαστεί για τον πραγματικό αριθμό των θυμάτων της Ναζιστικής θηριωδίας. Η Βέρμαχτ ομιλεί για 669 νεκρούς, στην Ελλάδα γίνεται λόγος για 1100 ή 1300 ή 1415. Ύστερα από έρευνα καταγράψαμε τον πραγματικό αριθμό των θυμάτων που παρουσιάζονται στον κατωτέρω πίνακα. Τα επίσημα Ελληνικά Ντοκουμέντα [Βούλευμα 27/1947 του ΕΕΓΕΠ] και η έκθεση Κατσικόπουλου στο Δικαστήριο της Νυρεμβέργης κάνουν λόγο για 800 νεκρούς άμαχους Έλληνες πατριώτες.
ΠΙΝΑΚΑΣ
ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΕΝΤΩΝ ΑΜΑΧΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ
ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ UNTERNEHMEN KALAWRYTA
|
|||
α/α
|
Τοποθεσία
|
Αριθμ.
δολοφονηθέντων
|
Ημερομηνία
|
1.
|
Βυσωκά
[Σκεπαστό]
|
13
|
29.11.1943
|
2.
|
Μονή
Ομπλού
|
05
|
06.12.1943
|
3.
|
Παγκράτι
|
11
|
06.12.1943
|
4.
|
Παπαντώνη
|
03
|
06.12.1943
|
5.
|
Κάτω
Βλασία
|
10
|
08.12.1943
|
6.
|
Μάζι
[Μαζέικα]
|
07
|
08.12.1943
|
7.
|
Ρωγοί
|
63
|
08.12.1943
|
8.
|
Κερπινή
|
41
|
09.12.1943
|
9.
|
Ζαχλωρού
|
19
|
09.12.1943
|
10.
|
Μέγα
Σπήλαιο
|
24
|
09.12.1943
|
11.
|
Βραχνί
|
06
|
10.12.1943
|
12.
|
Σούβαρδο
|
03
|
10.12.1943
|
13.
|
Μαγείρου
[Μαζέικου]
|
10
|
10.12.1943
|
14.
|
Καλάβρυτα
|
504
|
13.12.1943
|
15.
|
Άγιος
Νικόλαος
|
05
|
14.12.1943
|
16.
|
Αγία
Λαύρα
|
09
|
14.12.1943
|
17.
|
Καρνέσι
|
04
|
14.12.1943
|
18.
|
Πριόλιθος
|
06
|
14.12.1943
|
19.
|
Καστριά
|
02
|
14.12.1943
|
20.
|
Κρινόφυτα
|
03
|
14.12.1943
|
21.
|
Τουρλάδα
|
02
|
14.12.1943
|
22.
|
Λειβάρτζι
|
01
|
14.12.1943
|
23.
|
Πλανητέρου
|
04
|
14.12.1943
|
24.
|
Δουμενά
|
03
|
15.12.1943
|
25.
|
Κρόκοβα
|
04
|
15.12.1943
|
26.
|
Μαμουσιά
|
04
|
15.12.1943
|
27.
|
Παραλία
Ακράτας
|
14
|
15.12.1943
|
Σύνολο
|
780
|
||
Όλα τα ντοκουμέντα που συγκεντρώθηκαν, ύστερα από προσπάθεια τριάντα έξι (36) χρόνων παραδόθηκαν δωρεάν στο ελληνικό κράτος (Υπουργείο Πολιτισμού) [ΦΕΚ 48 Παράρτημα /2004 και 196 Παράρτημα /2005] προς χρήση στο Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος [20.12.2005] για χρήση σύμφωνα με σχετική απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού. Σύμφωνα με το από 12.11.2003–10.01.2004 Πρακτικό Καταγραφής των προς δωρεάν αρχειακών – ιστορικών και φωτογραφικών αντικειμένων του Ιστορικού Αρχείου Κανελλόπουλου της ομάδας Εργασίας του ΥΠΠΟ, αναφέρει χαρακτηριστικά: […] το Ιστορικό Αρχείο Κανελλόπουλου (ΙΑΚ) αποτελεί τη βασική πηγή εκθεσιακού, μουσειολογικού και ιστορικού υλικού βάσει του οποίου έχει εκπονηθεί και σχεδιαστεί από το ΥΠ.ΠΟ. η μουσειολογική μελέτη οργάνωσης των εκθεσιακών κ.λπ. χώρων του Δημοτικού Μουσείου Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Νεότερων και Σύγχρονων Μνημείων του ΥΠ.ΠΟ […].
Μετά τη δωρεά του ΙΑΚ προς το ΥΠ.ΠΟ, σχετική ανακοίνωση – δελτίο τύπου του Υπουργού Πολιτισμού αναφέρει: […] To Ιστορικό Αρχείο Κανελλόπουλου (I.A.Κ.) αποτελείται από 91 φακέλους που περιέχουν 6.000 έγγραφα, 2.000 φωτογραφίες 250 σχεδιαγράμματα της Βερμαχτ που συσχετίζονται άμεσα με την Επιχείρηση Καλάβρυτα (Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα) και τα άλλα Ελληνικά Ολοκαυτώματα του άμαχου Ελληνικού πληθυσμού κατά την διάρκεια της κατοχής (1941-1944). Η ενιαία συλλογή του ΙΑΚ, περιλαμβάνει ντοκουμέντα από εκατό (100) διεθνείς φορείς (USA National Archives – ΝΑ, Bundesarchiv – Militararchiv, Staatsarchiv Nürnberg, Militareeschitliches Forschuagaant Freiburg, Auswärtiges AMT, Der Bundersminister de Justiz, Foreign Office κ.λπ.) και εγχώριες κρατικές και ιδιωτικές πηγές (Εισαγγελία Εφετών Αθηνών, Υπουργείο Δικαιοσύνης, Υπουργείο Εσωτερικών, Αρχείο Τάκη Φλούδα, Αντικομουνιστική Σταυροφορία, Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού (Δ.Ι.Σ), Διεθνή Ερυθρό Σταυρό – Δ.Ε.Σ., κ.λπ.) απετέλεσε το βασικό πλαίσιο εκπόνησης της μουσειολογικής – αρχιτεκτονικής μελέτης οργάνωσης των εκθεσιακών κ.λπ. χώρων του ΔΜΚΟ. Ta μουσειολογικά εκθέματα του ΙΑΚ συντελούν ώστε το Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος το οποίο στεγάζει το κομμάτι εκείνο της ιστορικής περιόδου που αναφέρεται στα γεγονότα που συνέβησαν στην ευρύτερη περιοχή των Καλαβρύτων πριν κατά και μετά το Ολοκαύτωμα (05-15.12.1943) ώστε να δίδεται μία κατά το δυνατόν πληρέστερη εικόνα της Επιχείρησης Καλάβρυτα (Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα) η οποία αφού προξένησε την καταστροφή είκοσι τεσσάρων χωριών και τριών μονών ολοκληρώθηκε με την ολοσχερή καταστροφή των Καλαβρύτων και την πλήρη εξόντωση του εφηβικού και ανδρικού πληθυσμού της μαρτυρικής πόλης. Έτσι ο επισκέπτης του ΔΜΚΟ ανεπηρέαστος διαμορφώνει μία ολοκληρωμένη άποψη των παραμέτρων του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος αφού τα ντοκουμέντα του ΙΑΚ αποτελούν την ιστορική τεκμηρίωση της έκθεσης και δίνουν πειστικές απαντήσεις στο πελώριο ερώτημα: «Γιατί στήθηκε ο μεγάλος Σταυρός στη Ράχη του Καππή στα Καλάβρυτα (13.12.1943) αλλά και Γιατί η μαρτυρική επαρχία Καλαβρύτων πλήρωσε με βαρύ φόρο αίματος και άλλων Θυσιών από την βάρβαρη συμπεριφορά της ναζιστικής Βερμαχτ.» Βασική επίσης είναι η συμβολή των ντοκουμέντων του ΙΑΚ, που θα αποτελέσουν το Ιστορικό Τμήμα του Μουσείου, στην αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας, αλλά και να μετατραπεί το ΔΜΚΟ σε Μουσείο με Εθνική και Διεθνή Εμβέλεια. Έτσι το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα ξεφεύγει από τα στενά όρια ενός τοπικού ιστορικού γεγονότος και αναδεικνύεται σαν ένα κορυφαίο θλιβερό γεγονός κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Εξάλλου το ΙΑΚ θέτει τις προϋποθέσεις ώστε το ΔΜΚΟ να προσφερθεί στην ιστορική έρευνα των παραμέτρων της προσφοράς του άμαχου Ελληνικού πληθυσμού κατά τη διάρκεια της τριπλής κατοχής στην Ελλάδα (1941-1944), συνδεόμενο με συναφές Πανεπιστημιακό Ίδρυμα στα πλαίσια της ιστορικής έρευνας […].
Για την όλη αυτή προσπάθεια, ύστερα από πρόταση του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης [2006], η Ακαδημία Αθηνών [28.12.2007] μου απένειμε έπαινο για […] συγκρότηση του Ιστορικού Αρχείου Κανελλόπουλου, την δωρεά προς το Κράτος και τη συμβολή του ιστορικού ερευνητή της Επιχείρησης Καλάβρυτα Δημήτρη Κανελλόπουλου στην οργάνωση λειτουργίας του Δημοτικού Μουσείου Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος […]. Παρά ταύτα, μερικοί πικρόχολοι άσπονδοι φίλοι (;) μετά τη δημοσιοποίηση των ντοκουμέντων του Ιστορικού Αρχείου Κανελλόπουλου, για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα στην ιστοσελίδα του KALAWRYTA NEWS, με κήρυξαν ανεπιθύμητο στα Καλάβρυτα και απειλούν και εκβιάζουν καταστάσεις. Τα βουνά είναι συνηθισμένα στα χιόνια. Ματαιοπονούν…
Το μνημονικό αυτό πρωτόκολλο αναλύει, συνοπτικά, το σχεδιασμό και εκτέλεση της UNTERNEHMEN KALAWRYTA [05-15.12.1943] με ανέκδοτα ντοκουμέντα από Ελληνικές και Γερμανικές πηγές.
 |
| Το Ομοσπονδιακό Στρατιωτικό Αρχείο Φράιμπουργκ |
Όλα αυτά την ώρα που ο συγγραφέας παρέδιδε στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Καλαβρύτων, ως μέλος της επιστημονικής ομάδας του Υπουργείου Πολιτισμού, την Ολοκληρωμένη Μελέτη Εφαρμογής – Οργάνωσης των Εκθεσιακών χώρων του Δημοτικού Μουσείου Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος, βασισμένη πάνω στα Ιστορικά και Μουσειολογικά ντοκουμέντα του Ιστορικού Αρχείου Κανελλόπουλου, με επανάληψη της διαβεβαίωσης ότι όλο το περιεχόμενο του Αρχείου του συγγραφέα παραχωρείται δωρεάν στο Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος.
Τριάντα έξι χρόνια συνεχούς προσπάθειας, για να απαντηθεί το μεγάλο Γιατί; έγινε η σφαγή των Καλαβρύτων. Τριάντα χρόνια συνεχούς έντασης και απογοήτευσης για τη στάση όλων εκείνων που προσπάθησαν, ανεπιτυχώς, να ματαιώσουν αυτή την προσπάθεια.
Τον Απρίλιο του 1993, συζητώντας με τον Ανδρέα Παπαδημητρίου (Καπετάν Θαλασσινό) του ΕΑΜ Αίγιου, σχετικά με τα παρασκήνια του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος καταλήγοντας την τρίχρονη μαγνητοφωνημένη συνέντευξη που είχα μαζί του μου είπε τα εξής χαρακτηριστικά: “...Μίλησα με συναίσθηση ευθύνης απέναντι στην ιστορική αλήθεια, Δημήτρη. Κοιμάμαι και ξυπνάω και αντηχούν στα αυτιά μου τα λόγια του υπέροχου αγωνιστή του Κώστα Γαμβέτα, Γραμματέα του Πελοποννησιακού Γραφείου ...Ανδρέα, οι Γερμανοί έκαναν στα Καλάβρυτα ό,τι είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε εμείς κάποια ημέρα... Γιατί μου είπε αυτή την κουβέντα Δημήτρη; Η ευθύνη σου είναι μεγάλη, πρέπει να βρεις και να γράψεις την αλήθεια και μόνο την αλήθεια”.
Πέτυχα στην προσπάθειά μου αυτή; Αυτό θα το κρίνει ο αναγνώστης του βιβλίου που φέρει τον τίτλο: Η Επιχείρηση Καλάβρυτα: (5-15 Δεκεμβρίου 1943) Αντίποινα ή Πολιτικό Έγκλημα; Πιστεύω ότι πλησίασα την αλήθεια.
Δημήτριος Γ. Κανελλόπουλος
------------------------------------------------------------
[1] Ημερήσιος Κήρυξ Πατρών, 10.12.1996, Φως στο Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα.
[2] Εξουσία, 11.12.1996, Προμελετημένο έγκλημα η Σφαγή των Καλαβρύτων.
[3] Τα Γεγονότα, 10.12.1996, Φως για τη Σφαγή των Καλαβρύτων.
[4] Αλλαγή, 10.12.1996, Στο Πυργάκι η πρώτη προδοσία.
[5] Αλλαγή, 11.12.1996, Άγγλοι και Γερμανοί σχεδίασαν τη Σφαγή.
[6] Πελοπόννησος, 5.12.1996, Καλάβρυτα: Προσχεδιασμένο πολιτικό έγκλημα.
[7] Πελοπόννησος, 10.12.1996, Τώρα γράφεται καθαρά η ιστορία.
[8] Πελοπόννησος, 11.12.1996, Οι Γερμανοί έδρασαν βάσει σχεδίου.
[9] Καλαβρυτινές απόψεις, Δεκέμβριος 1996, Φως στο ειδεχθές έγκλημα.
[10] Η Ημέρα, 10.12.1996, Καλάβρυτα: κατερρίφθη η θεωρία των αντιποίνων.
[11] Μωρηάς, 11.12.1996, Φως στο Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα.
[12] Εβδομάδα, 16.12.1996, Φως για τη Σφαγή των Καλαβρύτων.
[13] Η Γνώμη, 10.12.1996, Προσχεδιασμένο έγκλημα.
[14] Αλλαγή, 7.12.1996, Ξεσκεπάζοντας τους προδότες.
[15] Κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ. Ο Weizsaecker κατόπιν άλλων εισηγήσεων δεν επισκέφθηκε τα Καλάβρυτα όπως είχε προγραμματιστεί αλλά τον τόπο εκτελέσεως Ελλήνων πατριωτών στην Καισαριανή.
Η ΔΗΜΟΣΊΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΥΝΕΧΊΖΕΤΑΙ
ΣΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ:
Καλάβρυτα – Επικίνδυνο Επαναστατικό Κέντρο, Χάρτες Αντιστασιακών Οργανώσεων στην Πελοπόννησο [1943], Κατανομή δυνάμεων ΕΛΑΣ, Κατανομή δυνάμεων Βέρμαχτ, Συνοπτική κατάσταση στην Επαρχία Καλαβρύτων [Ιούνιος 1943 – Δεκέμβριος 1943], Ποιοι διέταξαν την ισοπέδωση των Καλαβρύτων, Επιχείρηση Καλάβρυτα – UNTERNEHMEN KALAWRYTA [Σχεδιασμός], Ποιοι συμμετείχαν στην Επιχείρηση Καλάβρυτα, Η αφορμή, Η σύνθεση της ομάδας Σόμπερ, Τα ονόματα των δολοφονηθέντων γερμανών αιχμαλώτων, Ο Απολογισμός,
Ελληνικά Ντοκουμέντα [ΕΑΜική πλευρά]. Οι απόψεις του Αρχηγού ΕΛΑΣ Β.Δ. Πελοποννήσου Σμηνάρχου Δημητρίου Μίχου ή Μαχαίρα, Η σφαγή στους Ρωγούς [08.12.1943], Πώς έπεσαν οι άλλοι [Γερμανοί Αιχμάλωτοι], Η Μάχη της Αγίας Λαύρας [13.06.1943], Απαντήσεις για τη στάση του Πελοποννησιακού Γραφείου, Κώστας Γαμβέτας,
Γερμανικά Ντοκουμέντα [Ναζιστική πλευρά]. Η καταπολέμηση των συμμοριών και μέτρα εξιλασμού [Ντοκουμέντο Felmy No 59], Καλάβρυτα, Σφαγές στην Πελοπόννησο, Τα Γερμανικά μέσα ενημέρωσης [WDR] και το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα, Η ξεχασμένη Ομαδική Σφαγή των Καλαβρύτων, Καλάβρυτα: Ιστορία σε Αντίφαση [ Σύγκρουση], Πώς αφανίσαμε τα Καλάβρυτα [ομιλεί ο Αρχηγός της Επιχείρησης Καλάβρυτα, Διοικητής του 749 Jager Regiment, Αντισυνταγματάρχης της Βέρμαχτ Julius Wolfinger], Συμπληρωματικές απαντήσεις του Julius Wolfinger στον Δημήτρη Κανελλόπουλο, Μια σφαγή μένει στη μνήμη, Πώς πυρπολήθηκαν τα Καλάβρυτα, Κατάσταση του εχθρού στην Πελοπόννησο – Πληροφοριακό δελτίο, Έκθεση Πεπραγμένων της 117 Jager Division [01-15.12.1943], Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος, Εκπαιδευτικά Προγράμματα – Παραχάραξη της Ιστορίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.