"Μονοπάτι του Ηρακλή" Σχέδιο Προτάσεων δημιουργίας περιπατητικού μονοπατιού

Σχέδιο Προτάσεων δημιουργίας περιπατητικού μονοπατιού στον άξονα Ολυμπία - Ψωφίδα - Κμενιάνοι - Καπρίβαινα - Καλάβρυτα - Λουσοί - Λυκούρια.....

Σχέδιο Προτάσεων δημιουργίας περιπατητικού μονοπατιού στον άξονα Ολυμπία - Ψωφίδα - Κμενιάνοι - Καπρίβαινα - Καλάβρυτα - Λουσοί - Λυκούρια....Στυμφαλία - Νεμέα - Τίρυνθα.

Σχετικό με τους άθλους του μυθικού Ηρακλή συνδεδεμένο με το σήμερα

Υποπρόταση που αφορά τον Δήμο Καλαβρύτων στο πλαίσιο μιας καινοτόμου αντίληψης για δημιουργία και αξιοποίηση του ορεινού συμπλέγματος Ερυμάνθου - Χελμού που κατά κύριο λόγο ορίζουν τον συγκεκριμένο Δήμο.

Από τον Κωνσταντίνο Νικολόπουλο - Καμενιανίτη, λογοτέχνη - συγγραφέα, τ αντιπρόεδρο ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών, τ αντιδήμαρχο πολιτισμού Δήμου Αροανίας - μέλους της επιτροπής διαβούλευσης του Δήμου Καλαβρύτων. 

Ανταποκρινόμενος στην αδήριτη ανάγκη - που προβάλλεται επιτακτικά στη σκέψη και τον οραματισμό μου, περιβάλλοντας το υπαρξιακό μου είναι - για αναπτυξιακές προτάσεις που θα απογειώσουν θετικά την ευρύτερη περιοχή του τόπου καταγωγής  μου. Μιας ανάγκης που απορρέει από την έμφορτη αξιών και συγκριτικών πλεονεκτημάτων Καλαβρυτινή πατρίδα μας - καθότι η ίδια αποτελεί αξία οικουμενική, στον τομέα μιας πολυδιάστατης πολιτιστικής, πνευματικής καλλιέργειας - προβαίνω στην μελέτη και υποβολή προτάσεων για την αξιοποίησή της, αλλά  και για να την γνωρίσει ευρύτερα  το Ελληνικό και παγκόσμιο κοινό. Να  μελετήσει τον πνευματικό πλούτο που πηγάζει από την αρχαιότητα και φθάνει στο σήμερα ατόφιος, κρυστάλλινος και λαμπερός.

Το θέμα του σχεδιασμού και υλοποίησης ενός περιπατητικού μονοπατιού σχετικού με τους «Άθλους του Ηρακλή», αντανακλά  το όραμα για ανάπτυξη του τόπου μας βασισμένο σε μια υπερπροσπάθεια που μπορεί από πολλούς να θεωρηθεί ουτοπική, όπως ουτοπικούς μπορούμε να θεωρήσουμε τους άθλους που μπορεί να πραγματοποιήσει ένας άνθρωπος ανεξάρτητα αν του αποδίδουμε θεϊκές ιδιότητες όταν πραγματοποιεί μεγάλα επιτεύγματα.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι έχουν γίνει και γίνονται προσπάθειες ανάδειξης του τόπου μας μέσα από τη σχέση του με τον μυθικό Ηρακλή και όλα τα μυθικά γεγονότα που αναφέρονται στη Δημοτική Ενότητα Αροανίας, της οποίας ο Ηρακλής ήταν κεντρικός ήρωας. 

Εισαγωγή - Ιστορία

Σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία, η οποία έχει σίγουρα ιστορικό πυρήνα αληθινό, το όνομα της Αρχαίας Πόλης Κράτους της Ψωφίδας, έδρας του τ. Δήμου Αροανίας, το έλαβε από τη σύζυγο του Ηρακλή και κόρη του βασιλιά Έρυκα της Σικελίας, την οποία έφερε εδώ μετά την εκτέλεση και του 12^ου άθλου, με την οποία μάλιστα απέκτησε δίδυμα τέκνα τον Πρόμαχο και τον Εχέφρονα.

Όμως πριν απ΄αυτό ο Ηρακλής εκτέλεσε σ΄αυτή την πανέμορφη περιοχή μας τον 3^ο άθλο, της σύλληψης του Ερυμανθίου Κάπρου. Αδιάψευστοι μάρτυρες τούτου του γεγονότος πέρα από τα γραπτά κείμενα των αρχαίων ιστορικών Πολύβιου και Παυσανία, είναι τα ιστορικά κατάλοιπα και ευρήματα (μνημεία, νομίσματα με παραστάσεις κλπ.), καθώς και οι ονομασίες που υπάρχουν στη γύρω περιοχή και επιβεβαιώνουν τα προαναφερθέντα.

Πιο συγκεκριμένα, πέρα από την Ψωφίδα, στην τοπική κοινότητα Καμενιάνων   της  Δημοτικής ενότητας Αροανίας βρίσκεται η βουνοπλαγιά με το μικρό οροπέδιο της Καπρίβαινας, ένας τόπος πανέμορφος με πολλές πηγές που αποτελεί συνέχεια των ανατολικών παρακλαδίων του Ερύμανθου. Εδώ στην περιοχή της Καπρίβαινας (Καπρί + βαίνω = πέρασμα αρσενικού αγριογούρουνου), εκτελέστηκε σύμφωνα με ενδείξεις, μαρτυρίες και συμπεράσματα η σύλληψη του Ερυμάνθιου Κάπρου.

Επίσης στο ανατολικό άκρο  της τοπικής κοινότητας Καμενιάνων, στο “αλώνι του Ξενοχρήστου” βρίσκονται διάσπαρτα τεμάχια αρχαίων δωρικών και άλλων κιόνων καθώς και ογκολίθων που μαρτυρούν την ύπαρξη κάποιου μνημείου ή κτίσματος προφανώς προς τιμήν του Ηρακλή για τον άθλο που επιτέλεσε εκεί. Τέτοια τεμάχια κιόνων, εκτός από την Ψωφίδα, δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στην περιοχή.   

Εισηγητικές προτάσεις 

Το σημείο αναφοράς αλλά και ο κεντρικός άξονας της πρότασης πρέπει να επικεντρωθεί γύρω από τα χωριά Ψωφίδα και Καμενιάνους ως αφετηρία και βέβαια αυτή καθαυτή η περιοχή της Καπρίβαινας των Καμενιάνων, ενώ ιδιαίτερο ρόλο θα πρέπει να έχει και η πόλη των Καλαβρύτων ως έδρα του ομώνυμου Δήμου, αλλά και για την ιστορικότητά της.

Η Δημοτική Ενότητα Αροανίας, ένας κατ΄ εξοχήν ορεινός και παρθένος από άποψη φυσικών πλεονεκτημάτων τόπος, αποτελεί εξιδανικευμένο χώρο εναλλαγής χαρισματικών δημιουργημάτων που η φύση πρόσφερε απλόχερα σ΄αυτόν εδώ τον τόπο.

Ξεκινώντας από την Ψωφίδα με τη δημιουργία ενός παραποτάμιου μονοπατιού κατά μήκος του Αροάνιου ή Ελουκού ποταμού ( την πιθανότερη  διαδρομή που ακολούθησε ο Ηρακλής) - καθότι κάθε άλλη πορεία στα δυσκολοδιάβατα και δασώδη εκείνα μέρη πρέπει να χαρακτηριστεί απίθανη έως αδύνατη - προχωρούμε προς την πηγή της Μεγάλης Βρύσης των Καμενιάνων, μεγαλύτερης πηγής του Ερύμανθου ποταμού κατά τον Πουκεβίλ.

Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι το μονοπάτι αυτό του Ηρακλή είναι καταγεγραμμένο σε έντυπο χάρτη που είχε εκδώσει ο τ. Δήμος Αροανίας το έτος 2008, πριν την ενοποίηση των Δήμων με το σχέδιο «Καλλικράτης».

Από  εδώ ανηφορίζοντας προς το πανέμορφο πλατανοδάσος της περιοχής πλησίον του αμαξιτού δρόμου οδηγούμαστε εν μέσω δρυών, πρίνων και άλλων δένδρων, πριν το ρέμα του Πλατάνου των Καμενιάνων (διαδρομή ενός περίπου χιλιομέτρου), αριστερά προς το ομώνυμο εκκλησάκι του Αϊ-Γιώργη και από εκεί στην βουνοκορφή  Χέρωμα (υψόμετρο 1198 μέτρα). Αυτός ο σταθμός εδώ στην κορυφή θα μας μαγέψει αφάνταστα και οι οφθαλμοί μας μαγνητισμένοι θα θαυμάζουν από εδώ το μεγαλείο του Δημιουργού καθότι βλέπουμε τα τριγύρω  χωριά που είναι στο οπτικό μας πεδίο, το Ηρώο των Καλαβρύτων, το χιονοδρομικό κέντρο της πόλης κλπ., ενώ αν στρέψουμε το βλέμμα μας προς τα νοτιοδυτικά με καθαρό ορίζοντα θα δούμε τη θάλασσα στο Κατάκολο. Εδώ βρίσκονταν το οχύρωμα των αρχαίων Καμενιάνων και μεταγενέστερα μέσα σε αυτό οι ναοί του Αγίου Αθανασίου και του προφήτου Ηλιού.   

Αγναντεύοντας λίγο απ΄αυτό το μπαλκόνι στη φύση και αναπνέοντας την Ερυμάνθια αύρα, κατηφορίζουμε στη συνέχεια προς τα βορειοανατολικά από το παλαιό υπάρχον μονοπάτι προς το χωριό Καμενιάνοι, οδηγούμενοι προς την πλατεία του χωριού κι από εκεί στο ιστορικό «Αλώνι του Ξενοχρήστου».   

Εδώ σμίγουν η αρχαιότητα με τη νεώτερη Ελλάδα σε μια ιστορική πλοκή δόξας και μεγαλείου. Βρισκόμαστε μπροστά στα διάσπαρτα  κατάλοιπα αρχαίου κτίσματος (ραβδωτοί και άλλοι κίονες, ογκόλιθοι κλπ.) προφανώς προς τιμήν του Ηρακλή που κατά τη μυθολογία λύτρωσε τον τόπο από την καταστροφική μανία του Ερυμανθίου Κάπρου. Στον ίδιο χώρο στα νεώτερα χρόνια - λίγο πριν την απελευθέρωση της Ελλάδας το 1821 - ο Καμενιανίτης οπλαρχηγός  Ξενοχρήστος Νικολόπουλος χτύπησε τον Τούρκο φοροεισπράκτορα (σπαή), εκδηλώνοντας απερίφραστα τον πόθο του να ζήσει ελεύθερος στον τόπο των προγόνων του, αφού του είπε την ιστορική φράση, «του χρόνου ουτ΄εσύ σπαής, ουτ΄εγώ φορολογούμενος». Στη συνέχεια μαζί με τα παλικάρια του που εκπαίδευε από καιρό γι’ αυτό το σκοπό, ενώθηκαν μαζί με άλλους αγωνιστές και μετά την ορκωμοσία τους στην Αγία Λαύρα από τον Π.Π. Γερμανό απελευθέρωσαν τα Καλάβρυτα 21 Μαρτίου 1821.

Από τον χώρο αυτό ανηφορίζουμε προς την μυθική Καπρίβαινα- που ανήκει γεωγραφικά και ιδιοκτησιακά στους Καμενιάνους- (έδρα κατά την αρχαιότητα του Ερυμανθίου Κάπρου). Ένα πανέμορφο οροπέδιο με την ομώνυμη κορυφή του, ύψος 1698μ., γεμάτο ομορφιά, κρυσταλλοπηγές και ανάγλυφο εδάφους σπάνιο.

Κατά το έτος 1987 το Δασαρχείο Καλαβρύτων ελευθέρωσε στο χωριό των Καμενιάνων δύο ζευγάρια αγριογούρουνα - για τον πολλαπλασιασμό του είδους που είχαν εξαφανιστεί από την ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου προ πολλών ετών - θέλοντας έτσι και ως συμβολισμό να ενώσει το χθες με το σήμερα, το μύθο με την πραγματικότητα.

Πιστεύουμε ακράδαντα πως ο πρώτος σταθμός του μονοπατιού - που στα όρια του Δήμου Καλαβρύτων ξεκίνησε από την Ψωφίδα - πρέπει να γίνει σε αυτόν εδώ το χώρο με την παράλληλη δημιουργία ορεινού καταφυγίου. Επίσης  η δημιουργία ενός θεματικού πάρκου με την παράσταση του σχετικού άθλου (της σύλληψης του Ερυμανθίου Κάπρου από τον Ηρακλή), καθώς και  οποιασδήποτε άλλης αλληγορίας  που σχετίζεται με το μύθο, θα ήταν ιδιαίτερα σκόπιμη. Η αποπεράτωση του δρόμου που ξεκινά από τους Καμενιάνους και σταματά σε ενδιάμεσο σημείο θεωρείται επιβεβλημένη, για την πραγματοποίηση των όποιων κατασκευαστικών εργασιών χρειαστούν.

Από τον αυχένα της Άνω Καπρίβαινας οδηγούμαστε  ανατολικά προς Καλλιφώνιο, πάνω από τις Δροβολοβίτικες πλαγιές,όπου οδοιπορώντας πλησίον του κεντρικού δρόμου προς Καλάβρυτα φθάνουμε στο ηρώο της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας, καταλήγοντας κατόπιν στο ιστορικό μοναστήρι της Αγίας Λαύρας.

Επόμενος σταθμός μας είναι η περιοχή ενδιάμεσα των θερινών κατασκηνώσεων της Μητρόπολης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας και της πόλης των Καλαβρύτων.

Μετά από μια μικρή διακλάδωση προς την πόλη των Καλαβρύτων, συνεχίζουμε τη διαδρομή μας μέσω των παρακλαδίων του Χελμού προς Λουσούς – Κλειτορία - Λυκούρια, με σκοπό να κατευθυνθούμε σε Στυμφαλία – Νεμέα και από εκεί στην Τίρυνθα του Άργους, όπου ήταν και η καταληκτική – σύμφωνα με το μύθο - απόληξη της όποιας διαδρομής του Ηρακλή προς εκτέλεση των άθλων του.

Αφήσαμε απέξω το κομμάτι Ολυμπία - Ψωφίδα όχι για κανένα άλλο λόγο παρά μόνο για να σχεδιαστεί με τους φορείς εκείνης της περιοχής.

Όμως πρώτιστα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη διάσταση στο μονοπάτι εντός των γεωγραφικών ορίων του Δήμου Καλαβρύτων και ιδιαίτερα στο τμήμα εκείνο που ήταν ήδη χαραγμένο στο χάρτη και τα έντυπα της Δημοτικής ενότητας Αροανίας.

Πέρα δε από την παρούσα εισήγηση, κατά τον σχεδιασμό και προώθηση αυτής της πρότασης και μετά από διεξοδική συζήτηση ή και επίσκεψη στα σημεία της συγκεκριμένης διαδρομής μπορούμε να προσθέσουμε και άλλες καινοτόμες προτάσεις. Σε καμία περίπτωση όμως δεν πρέπει να αλλοιωθούν τα φυσικά χαρακτηριστικά και η αυθεντικότητα του τόπου μας.

Κωνσταντίνος Νικολόπουλος -Καμενιανίτης

Κωνσταντίνος Νικολόπουλος-Καμενιανίτης, λογοτέχνης, συγγραφέας, τ. αντιπρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών και αντιδήμαρχος Πολιτισμού τ. Δήμου Αροανίας Καλαβρύτων, γεννήθηκε στους Καμενιάνους Καλαβρύτων Ν. Αχαΐας. Στο χώρο των γραμμάτων εμφανίστηκε πολύ νωρίς και έχει εκδώσει μέχρι σήμερα εννέα βιβλία με ποιήματα, διηγήματα, ιστορικές μελέτες κ.α., ενώ έχει συμμετάσχει και στη συλλογική συγγραφή αρκετών άλλων βιβλίων . Έχει επιμεληθεί επίσης την έκδοση βιβλίων και οδηγών πολλών φορέων καθώς και του τ. Δήμου Αροανίας. Πολλά από τα έργα του, έχουν συμπεριληφθεί σε λογοτεχνικές εγκυκλοπαίδειες και ανθολογίες. Για αρκετά χρόνια υπήρξε αρχισυντάκτης στην περιοδική έκδοση Κεντροδυτικής Πελοποννήσου την εφημερίδα "ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ" και συνεργάζεται με πολλές εφημερίδες και περιοδικά