Περιζήτητα επαγγέλματα, τέχνες, ασχολίες που χάνονται – ο καρεκλάς

γράφει ο Νίκος Παπακωνσταντόπουλος Το μοναδικό επίσημο κάθισμα στα φτωχόσπιτα των χωριών μας λίγες δεκαετίες πριν ήταν η ψάθινη καρέκλα,...

γράφει ο Νίκος Παπακωνσταντόπουλος

Το μοναδικό επίσημο κάθισμα στα φτωχόσπιτα των χωριών μας λίγες δεκαετίες πριν ήταν η ψάθινη καρέκλα, που την απολάμβαναν αποκλειστικά σχεδόν οι μουσαφιραίοι. Την καθημερινότητα εξυπηρετούσε το μικρό και βολικό σκαμνί, φτιαγμένο τις περισσότερες φορές από τα χέρια του ίδιου του νοικοκύρη. Σ’ αυτό καθόμαστε γύρω από το τζάκι στα βράδια του χειμώνα, σ' αυτό στη βεράντα και στην αυλή το καλοκαίρι.

Θα λέγαμε ότι δεν ήταν ιδιαίτερα απαγορευτικό το χρηματικό ποσό για να πάρει κανείς δυο τρεις καρέκλες. Ήταν σίγουρα όμως πολύ υπολογίσιμο για τα πενιχρά εισοδήματα των ανθρώπων του τόπου μας.

Η θέση τους μόνιμα, σχεδόν, στο καλύτερο δωμάτιο, στη σάλα, είχαν την τιμητική τους σε γιορτές, σε ευχάριστα και σε δυσάρεστα γεγονότα της οικογένειας. Και επειδή οι λίγες καρέκλες κάθε σπιτιού δεν έφταναν να καθίσουν όλοι οι καλεσμένοι, στρώνονταν με υφαντά τα μπαούλα και οι κασέλες, που γίνονταν κι αυτά εξ ίσου αρχοντικά καθιστικά. Έτσι και θέση για όλους εξασφαλιζόταν και η οικογένεια έβγαινε ασπροπρόσωπη.

Στην πόλη ή στην εμποροπανήγυρη της περιοχής, που γίνεται μια φορά το χρόνο, μπορούσε να πάρει κανείς καρέκλες. Το ίδιο ίσχυε και για την επισκευή τους και με δεδομένο ότι στα Καλάβρυτα και γενικότερα στην επαρχία μας ελάχιστοι ήσαν εκείνοι που άσκησαν το επάγγελμα του καρεκλά, οι δυσκολίες μεγάλωναν.

Δυσεύρετος, λοιπόν, ο καρεκλάς, είδος πολυτελείας και η καρέκλα, έπρεπε να την προσέχουμε για να παρατείνουμε τη ζωή της. Η χαλασμένη, όχι μόνο δεν πεταγόταν, αλλά φυλαγόταν για να μην πάθει μεγαλύτερη ζημιά και στοιχίσει περισσότερο η επισκευή της. «Αν περάσει καρεκλάς, να τον στείλεις και σε μένα», έλεγαν ο ένας στον άλλον οι χωριανοί, γιατί αν έχαναν την ευκαιρία έπρεπε να περιμένουν για το επόμενο καλοκαίρι! Ο μερακλής μάστορας έβαζε και βαμμένο ψαθί, έτσι που να δημιουργεί διχρωμίες και πολυχρωμίες, οι οποίες πρόσθεταν περισσότερη αρχοντιά στο επίσημο αυτό κάθισμα. Μόλις τελείωνε, καθόταν ο ίδιος πρώτος επάνω και με το σώμα του έκανε διάφορες κινήσεις για να βεβαιώσει τον πελάτη για την καλή δουλειά του.

Πλανόδιοι καρεκλάδες πέρναγαν από τα χωριά μας συνήθως τους καλοκαιρινούς μήνες και σχεδόν πάντα ήσαν τσιγγάνοι. Μαζί με όλη τους την πραμάτεια κουβαλούσαν και τα απαραίτητα για τη συγκεκριμένη δουλειά εργαλεία: σφυρί, πριόνι, σκεπάρνι, πένσα κλπ. Το κύριο υλικό, το ψαθί, το μάζευαν από τους βάλτους και το ξέραιναν στον ήλιο. Πριν το χρησιμοποιήσουν το μούσκευαν, να μαλακώσει και να δουλεύεται χωρίς να θρυμματίζεται. Τη θέση του ψαθιού άρχισε να παίρνει αργότερα το νάιλον και η επισκευή της καρέκλας ήταν οικονομικότερη, χωρίς όμως να έχει την ίδια αρχοντιά.

Πολλή δουλειά, άρα και καλό μεροκάματο, έβρισκαν οι τεχνίτες αυτοί στα καφενεία, όπου και οι καρέκλες ήσαν πολλές, αλλά και η συνεχής χρήση προκαλούσε φθορά σε μικρό χρονικό διάστημα.

Η παραδοσιακή ψάθινη καρέκλα έχει δώσει κατά πολύ τη θέση της στη φτηνή πλαστική κι έτσι παραγκωνίστηκε και το επάγγελμα του παραδοσιακού καρεκλά. Οι ελάχιστοι που ασχολούνται ακόμα δουλεύουν μόνο σε λίγα καφενεία, που και αυτά αγωνίζονται να κρατήσουν την παράδοση.

Συνεχίζεται, με επόμενο θέμα τον τσαγκάρη.

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος

 Ο Νίκος Παπακωνσταντόπουλος γεννήθηκε στο Λειβάρτζι του Δήμου Καλαβρύτων. Πέραν του λειτουργήματός του (Διπλωματούχος Νοσηλευτής) δραστηριοποιείται και στο λογοτεχνικό χώρο, με εκδόσεις βιβλίων και δημοσιεύσεις άρθρων στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Είναι παντρεμένος με την Ελένη Γάλλιου από το Γοργόμυλο Πρέβεζας και έχουν δύο παιδιά.