Περί παιδείας, …από τη πατρίδα στο κράτος

Γράφει ο Νίκος Κυριαζής  « πρέπει να μας λυπεί το γεγονός το γεγονός πως σήμερα προσπαθούν να τα κάνουν όλα πιο εύκολα στα παιδιά, όχ...

Γράφει ο Νίκος Κυριαζής 

« πρέπει να μας λυπεί το γεγονός το γεγονός πως σήμερα προσπαθούν να τα κάνουν όλα πιο εύκολα στα παιδιά, όχι μόνο για τη μόρφωσή τους και την απόκτηση κάθε είδους γνώσεων, μα και τα παιχνίδια και τις διασκεδάσεις τους. Μόλις αρχίζει το παιδάκι να τσεβδίζει τα πρώτα του λογάκια, αμέσως προσπαθούν να το διευκολύνουν στη προσπάθειά του. Όλη η σημερινή παιδαγωγική δεν έχει άλλη φροντίδα απ αυτήν. Μα αυτή η ευκολία δεν είναι πάντα πρόοδος και καμιά φορά σημαίνει οπισθοχώρηση. Δυο-τρείς σκέψεις, δυό-τρείς εντυπώσεις, που τις ζει βαθιά από την παιδική του ηλικία και που τις αποκτά με προσωπική προσπάθεια και αν χρειάζεται και με οδύνη, μπάζουν το παιδί στο νόημα της ζωής πολύ πιο βαθιά από οποιοδήποτε σχολείο όπου βρίσκει έτοιμη τη δουλειά κι απ΄ όπου δεν βγαίνει τίποτα το συγκεκριμένο, ούτε στο καλό, ούτε στο κακό κι όπου η διαστροφή δεν είναι καν διεστραμμένη κι η αρετή δεν είναι ούτε καν ενάρετη.»[1] (Φ. Ντοστογιέφσκι.) 

Πολύ εύστοχα και συνοπτικά ο μεγάλος αυτός συγγραφέας μας δίνει την εικόνα της παιδείας μας αν και γραμμένο πολύ παλαιότερα. 

Πλήρης απαξίωση του συστήματος παιδείας που εγκλωβίστηκε στις συμπληγάδες της φιλαυτίας κατάλοιπα κι αυτά των συνδρόμων και του συστήματος. Προσπαθούμε να οδηγήσουμε τα παιδιά μας στα δικά μας θέλω και όχι να τα βοηθήσουμε στους δικούς τους δρόμους και τάλαντα. Στείρα παιδεία, πιθηκίζουσα γνώση, παπαγαλίστικη ουσία. Παντελής έλλειψη αναζήτησης και συζήτησης, βαδίζοντας σε στερεότυπα ουμανιστικής και μόνο θεωρίας μακριά από Πλάτωνα και Πλωτίνο, Αριστοτέλη και Αυγουστίνο, Γρηγόριο Νύσσης και Χρυσόστομο, Φιλοκαλία και Κόντογλου, Μακρυγιάννη και πατρο Κοσμά, Ρίτσο και Ελύτη, Παλαμά και Σεφέρη, Καζαντζάκη και Σολωμό. 

Διδάσκουμε το αρχαιοελληνικό πνεύμα, άνευ φιλοσοφικής ουσίας, το Βυζάντιο σαν σειρά χρονολογίες, περιστατικά και αλληλοσφαγές αυτοκρατόρων, με παντελή έλλειψη ουσίας και του ιστορικού βίου του Βυζαντίου, τη νεότερη Ιστορία με ιδεολογισμούς και παραποιήσεις. Η παιδεία χωρίς οδηγητική ιδέα και εθνικό σχεδιασμό, παραπαίει στα χέρια της ακαδημαϊκής συντεχνίας και κομματικής συναλλαγής. Οδηγήθηκε έτσι στα γνωστά αδιέξοδα που διασφαλίζει μόνο χαρτιά πάσης φύσεως, χωρίς κόπο και ουσία. 

Σε πρόσφατο κείμενο του ο Σαράντος Καργάκος μιλάει για την ανεργία σαν προϊόν εργασίας. Αιρετικό; Ίσως. αληθινό; Σίγουρα ναι. Όλοι οι νεοέλληνες κυρίως των δυο τελευταίων δεκαετιών οδήγησαν την νεολαία σε πρότυπα γιάπηδων, απαίδευτων σπουδαγμένων με μόνο όραμα την «καλή θέση» τη «καθαρή» εργασία, το εύκολο κέρδος, μακριά από χέρια και τέχνη. Έτσι γεμίσαμε γραφιάδες και πτυχιούχους νέους που δεν μπορούν να ζήσουν από τα χέρια τους δίνοντας τις θέσεις αυτές σε οποιοδήποτε μετανάστη για να καλύψει την χειρονακτική εργασία. Παραγωγή λοιπόν και δημιουργία μηδέν. Μοιραία και έλλειψη θέσεων…. με αποτέλεσμα το κορνιζαρισμένο πτυχίο καθρέφτης εγωπάθειας, να συμπλέει με την ανεργία η την υποαπασχόληση. 

Η παιδεία και η ζωή αποτελούν πλέον μόνο σχέσεις οικονομικές και διαδικασίες παραγωγής, σύστημα διανομής πλούτου και…. οι πατρίδες πέθαναν …..ζήτω το κράτος. Όλοι μας έχουμε ζήσει σε σχολικές εορτές που το μόνο και κυρίαρχο σύνθημα είναι η ειρήνη με την έλλειψη της ελευθερίας. Ποια η διαφορά; στην μεν ειρήνη έχουμε, τις περισσότερες φορές τη διπλωματική υπαναχώρηση σε κάθε είδους εντολές ενώ στην ελευθερία τη βουτιά στον δημιουργικό παραλογισμό, αυτόν που δημιούργησε κοινωνίες, επαναστάσεις, προτάσεις και ιδέες. 

…και εδώ γενάτε το ερώτημα… είναι τυχαία όλα αυτά, είναι τυχαίο ότι η μεθοδολογία των σχολικών βιβλίων είναι ασύμβατη με κάθε έννοια εθνικής συνοχής; «δεν μπορείς για παιδιά 11 και 12 χρόνων να αρχίζεις μια αφήγηση που ξεκινάει από ξένους τόπους και ξένα μέρη, προς τα οποία δεν έχουν τα παιδιά καμία βιωματική σχέση…. το παιδί πρέπει να ξεκινά από το οικείον και να πηγαίνει προς το άγνωστο ώστε να έχει τη δυνατότητα αναγωγή και αναφοράς…»(Κ.Ζουράρης)[2]

Πως αποκλείονται τεχνηέντως αναφορές για την σφαγή των Καλαβρύτων και του Διστόμου αλλά και των παπα Φλέσσα και πατρό Κοσμά που χάθηκαν για την Ελευθερία και όχι για την συμβιβαστική ειρήνη…; και όλα αυτά προς χάριν του ψευτο- προοδευτισμού…. «συνωστίζουν» την ιστορία στο… λιμάνι της Σμύρνης, εν ονόματι της «προοδευτικής ανοησίας»[3] …Τυχαίο η καταστροφική δομική αλλαγή της γλώσσας μας; «άθλιο το συναίσθημα να βλέπεις τη γλώσσα να φυραίνει, να γίνεται ένα συνθηματικό τραύλισμα από το φανατισμό…»[4]

Αυτή λοιπόν είναι η σημερινή παιδεία, η ετοιμασία προς το «έχειν» και «κατέχειν» και όχι στην ανησυχία και την πάλη. Μια παιδεία που προετοιμάζει καταναλωτές των σούπερ μάρκετ και όχι εμπνευστές και δημιουργούς. Πτυχιούχους απαίδευτους, άνεργους η κομματικά βολεμένους, εκπληρώνοντας πάθη και κόμπλεξ γονέων, άτεχνους και δυστυχείς στην υπερεργασία η την ανεργία, που και στις δυο περιπτώσεις συγκλίνουν προς την κοινωνική απάθεια και υποταγή στους φωταδιστές… 

…και η δυναμική των νέων κατασπαταλημένη μέσα σε αδιέξοδα και κομματικές συγκρούσεις, μια δυναμική που αν στηριχθεί στη ελεύθερη βούληση και σωστή παιδεία έχει να δώσει πολλά και όχι κατ ανάγκη στους δρόμους και στην αντιπαλότητα αλλά στο ξεδίπλωμα των ταλάντων και της σωστής δημιουργικής κατεύθυνσης μέσα από τα δικά μας πρότυπα και όχι υποδουλωμένοι σε ξενόφερτες ιδεοληψίες ,… « χωρίς να είμαστε έτοιμοι για φρέσκιες ιδέες…»[5]

*το παρόν άρθρο αποτελεί μέρος σειράς δοκιμίων του Νίκου Κυριαζή

------------------------------------------------------------------------------------

[1] Φ. Ντοστογιέφσκι. Ημερολόγιο ενός συγγραφέως, εκδ. Δαρεμάς, Αθήνα σ.σ.10-11 

[2] Κ.Ζουράρη- Βέβηλα κίβδηλα σκύβαλα- εκδ. Αρμός 2007 σελ 39 

[3] Μ.Θεοδωράκης 

[4] Γ.Σεφέρης 

[5] Γ.Σεφέρης

Νίκος Π. Κυριαζής