Πρακτική ιατρική των περασμένων δεκαετιών-χρυσή, πόνοι μέσης, λύσιμο αφαλού.

γράφει ο  Νίκος Παπακωνσταντόπουλος Πρακτική ιατρική των περασμένων δεκαετιών-χρυσή, πόνοι μέσης, λύσιμο αφαλού. α. Χρυσή    ...

γράφει ο Νίκος Παπακωνσταντόπουλος

Πρακτική ιατρική των περασμένων δεκαετιών-χρυσή, πόνοι μέσης, λύσιμο αφαλού.

α. Χρυσή

     Η «διάγνωση» της χρυσής, του γνωστού ίκτερου, γινόταν από την ωχρότητα του προσώπου, κυρίως, όμως, από το βλεννογόνο των ματιών. Το αναφερόμενο σύμπτωμα από τον άρρωστο «μου κόβονται τα πόδια», ήταν ένα ακόμα στοιχείο.

     Το κόψιμο της χρυσής γινόταν από τον πρακτικό με δύο τρόπους ταυτόχρονα ή με τον ένα μόνο. Ο πρώτος ήταν τρεις-τέσσερις μικρές και πολύ επιφανειακές χαρακιές με ξυραφάκι στο μεσόφρυο (ανάμεσα στα φρύδια), μέχρι που να ματώσει ελάχιστα. Μετά έπαιρνε με βαμβάκι λίγο από το αίμα αυτό και το έβαζε στο βλεννογόνο των κάτω βλεφάρων.

     Ο άλλος τρόπος και πιο αποτελεσματικός, ήταν ένα μικρό χάραγμα, επίσης με ξυραφάκι, στον χαλινό του άνω χείλους. Αν εκεί υπήρχε και οζίδιο (κομπαλάκι) διαμέτρου μικρότερης του χιλιοστού, αυτό ήταν σαφέστατη ένδειξη χρυσής. Έχουμε ακούσει να λένε μεγαλύτεροι πως σε άρρωστο που είχε ταλαιπωρηθεί πολύ στο νοσοκομείο, όταν πήγε ο πρακτικός και του έκοψε εκεί την χρυσή, χωρίς να τον δουν οι γιατροί, φυσικά, σε δυο μέρες «έγινε περδίκι» και πήρε εξιτήριο!

β. Πόνοι αρθρώσεων, ωμοπλάτης, μέσης.

     Όπως και σε άλλο άρθρο μας έχουμε αναφέρει, τους συγκεκριμένους πόνους τους αντιμετώπιζαν με πυρωμένο κεραμίδι ή ακόνι, το οποίο τύλιγαν σε ύφασμα για την αποφυγή πρόκλησης εγκαύματος. Τα θερμά επιθέματα χρησιμοποιούνται και σήμερα ευρέως στη φυσικοθεραπεία. Αξίζει όμως ν’ αναφερθούμε στο «σήκωμα της μέσης».

     Ο ξαφνικός έντονος πόνος στην οσφυϊκή περιοχή ήταν το γνωστό «ξάφνιασμα» ή «δάγκωμα» της μέσης. Ο άρρωστος καθόταν μπρούμυτα στο κρεβάτι ή στο πάτωμα και ο πρακτικός του «τράβαγε» απότομα και με δύναμη το δέρμα στην περιοχή, χρησιμοποιώντας τα δάχτυλα αντίχειρα και δείχτη. Ο χαρακτηριστικός ήχος-«τρίξιμο» δήλωνε την επιτυχία της θεραπείας. Να σημειωθεί πως είχαμε δει πολλές φορές αρρώστους που δεν μπορούσανε να κάνουνε βήμα από τον πόνο και λίγο μετά το «σήκωμα» ή «τράβηγμα» της μέσης η κινητοποίησή τους γινόταν με σχετική άνεση. Τις επόμενες ώρες η βελτίωση ήταν πολύ σημαντική.

     Ένα ακόμα ευρέως διαδεδομένο «φάρμακο» για την ανακούφιση των πόνων αυτών ήταν η ελατόψιχα (το ρετσίνι από έλατο). Επάλειφαν μ’ αυτή ένα κομμάτι λαδόκολλα (τη μια πλευρά) και γινόταν έτσι ένα αυτοσχέδιο έμπλαστρο. Μετά το τοποθετούσαν στην πάσχουσα περιοχή και λόγω της ιδιότητας συγκόλλησης του υλικού, αυτό έμενε στη θέση του για αρκετό διάστημα και ανακούφιζε τον άρρωστο. 

γ. Το λύσιμο του αφαλού

     Διάφορες αδιαθεσίες, όπως ναυτία, πόνοι στην κοιλιά, διαταραχές στο στομάχι (λιγούρα), αποδίδονταν στο «λύσιμο του αφαλού». Ο άρρωστος έπρεπε να μείνει σε ύπτια θέση και ο «ειδικός» έκανε μ’ ένα κουρελάκι τυλιγμένο σαν «βούλωμα» μπουκαλιού μια περιστροφική κίνηση 360 μοιρών στον αφαλό του, πιέζοντας ελαφρά. Πιθανόν να χρησιμοποιούνταν και κάποια βότανα ή ξύδι, έπαιζε σημαντικό ρόλο όμως η σταθερότητα του χεριού του ειδικού. Μετά από τη διαδικασία, τα θεραπευτικά αυτά μέσα έμεναν στον αφαλό για κάποιες ώρες, σταθεροποιημένα με φαρδύ επίδεσμο, π.χ. φασκιά, πού έδενε πίσω στη μέση.

     Συνεχίζεται, με επόμενα θέματα: «καλόγερος», «τρογυρίστρα», χρήση της βδέλλας.

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος

Ο Νίκος Παπακωνσταντόπουλος γεννήθηκε στο Λειβάρτζι του Δήμου Καλαβρύτων. Πέραν του λειτουργήματός του (Διπλωματούχος Νοσηλευτής) δραστηριοποιείται και στο λογοτεχνικό χώρο, με εκδόσεις βιβλίων και δημοσιεύσεις άρθρων στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Είναι παντρεμένος με την Ελένη Γάλλιου από το Γοργόμυλο Πρέβεζας και έχουν δύο παιδιά