ΜΕΓΑ ΣΠΗΛΑΙΟ - Ιούνιος 1827 (μέρος 2ο)

γράφει ο Δημήτρης Σταθακόπουλος Δρ κοινωνιολογίας της ιστορίας και πολιτισμού (οθωμανικής περιόδου) Παντείου Πανεπιστημίου, δικηγόρο...

γράφει ο Δημήτρης Σταθακόπουλος

Δρ κοινωνιολογίας της ιστορίας και πολιτισμού (οθωμανικής περιόδου) Παντείου Πανεπιστημίου, δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω – Μουσικολόγου.

Μ.ΣΠΗΛΑΙΟ - Ιούνιος 1827 (μέρος 2ο)

το πρώτο μέρος ΕΔΩ

Ας δούμε μερικά ιστορικά στατιστικά στοιχεία που ανατρέπουν τις απόψεις των αρνητών:

Ο Charles Frazee στο βιβλίο του «Ορθόδοξος Εκκλησία και ελληνική ανεξαρτησία 1821-1852», διασώζει το υπόμνημα του Βρετανού δραγουμάνου Pisani, όπου μεταξύ άλλων αναφέρει : «Πρέπει να μην ξεχνάμε ότι η τουρκική κυβέρνηση θεωρεί πως ο ελληνικός Κλήρος είναι η πραγματική αιτία της εξεγέρσεως των Ελλήνων υπηκόων της Τουρκίας» !!

Επίσης ο Ch.Frazee αποδεικνύει, με βάση τις πηγές και άλλες μαρτυρίες, ότι κατά τον καιρό της Επαναστάσεως σε ολόκληρο το Οθωμανικό κράτος υπήρχαν 195-200 Αρχιερείς. Απ’ αυτούς αποδεδειγμένα οι 81 είχαν μυηθεί στην Φιλική Εταιρεία, χωρίς να υπολογισθούν και οι άλλοι που τυχόν ήταν Φιλικοί, αλλά δεν έχουμε επίσημες μαρτυρίες. Επίσης, αποδεικνύει ότι από τους 200 Αρχιερείς οι 73, ποσοστό 36,5%, έλαβαν ενεργό μέρος στον αγώνα «επώνυμα και αδιαμφισβήτητα», οι 42 Αρχιερείς, ποσοστό 21,0%, ταλαιπωρήθηκαν, φυλακίσθηκαν και βασανίσθηκαν, 45 Αρχιερείς, ποσοστό 22,5%, «θυσιάσθηκαν για την ελευθερία, είτε από βασανιστήρια και θανατώσεις των Τούρκων, είτε σε πολεμικές συρράξεις», το δε συνολικό ποσοστό αυτών που συμμετείχαν ενεργώς στον αγώνα ανέρχεται στο 80%.

Επιπλέον, αντικρούοντας, τα όσα αναφέρονται περί προδοσίας και αφορισμού της επαναστάσεως, επαναλαμβάνω ότι, ο «αφορισμός» δεν ήταν αποτέλεσμα της βουλήσεως του « ελεύθερου πολιορκημένου » Οικουμενικού Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’, ούτε καν των Συνοδικών Αρχιερέων, αλλά ήταν απόφαση μιας μεγάλης Κληρικολαϊκής Συνελεύσεως, που αποτελείτο από 72 εγκρίτους Ρωμηούς της Πόλης, εκ των οποίων οι 49 ήταν λαϊκοί και οι 23 Κληρικοί - Αρχιερείς. Στην Κληρικολαϊκή λοιπόν αυτή σύναξη αποφασίστηκε, οι μεν λαϊκοί να υποβάλλουν αναφορά αποκηρύξεως της επαναστάσεως και δήλωση υποταγής, οι δε Κληρικοί να συνθέσουν την πράξη του αφορισμού που τους ζητήθηκε από την Υψηλή Πύλη ( Bab-i Humayun) και αυτό, βέβαια, για να καθησυχάσουν τους Τούρκους, επειδή οι συνθήκες ήταν τραγικές για τους κατοίκους της Κωνσταντινουπόλεως, που απειλούντο με σφαγή. Ο αφορισμός αυτός, εκτός του ότι δεν εξεδόθη με τις απαραίτητες προϋποθέσεις του Κανονικού δικαίου , συγχρόνως το πρώτο κείμενό του είναι διατυπωμένο σε έγκλιση ευχετική ευκτική («αφωρισμένοι υπάρχειεν»), στο δε δεύτερο «αφοριστικό» κείμενο από τους 12 ρηματικούς τύπους, οι 8 είναι σε έγκλιση ευχετική ευκτική, οι 3 σε έγκλιση προστακτική και μόνο 1 σε έγκλιση οριστική, αλλά και σε αυτήν την περίπτωση δεν είναι διατυπωμένο σε δεύτερο πρόσωπο ενικού η πληθυντικού αριθμού. Δηλ. για όσους ξέρουν ακόμα ελληνικά « ήξεις αφήξεις» και αοριστολογίες για να ρίξουν «στάχτη στα μάτια», να γλυτώσουν τις σφαγές, αλλά και οι απομακρυσμένοι από την Πόλη επαναστάτες ( Μολδοβλαχία και Μοριά ) να λάβουν το μήνυμα πως ο αφορισμός είναι «ψεύτικος» και να ξεκινήσουν την επανάσταση χωρίς ηθικές/ θεολογικές αναστολές, γεγονός που διευκρίνισε ο εθνομάρτυρας Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ σε επιστολές που έστειλε στους επαναστάτες, αλλά πιάστηκαν από τους Τούρκους και αποτέλεσαν μεταξύ άλλων και την αιτία απαγχονισμού του όπως αναφέρει και ο τούρκος ιστοριογράφος Αχμέτ Δζεβδέτ Πασά, μία όμως εξ αυτών των επιστολών έφτασε στον Αλεξ. Υψηλάντη όπως επιβεβαίωσε ο ίδιος στα απομνημονεύματά του.

Ηθελημένη σύγχυση λοιπόν, απαξίωση και αποδόμηση της ιστορικής αλήθειας και των διαχρονικών παραδοσιακών αξιών που λειτούργησαν ως συνεκτικός κρίκος της κοινωνίας, οικονομικοί δείκτες που θέλουν τον άνθρωπο ως απλή οικονομική φορολογική μονάδα , υπήκοο ( υπό + ακούω ) και όχι ενεργό Πολίτη είναι τα σημερινά σύγχρονα όπλα καταλύσεως της πατρίδας. Ο εχθρός είναι εντός των πυλών. Η Πόλις εάλω. Τότε μείναμε 400 χρόνια υπόδουλοι, χωρίς κράτος, αλλά με πατρίδα ( δηλ. παράδοση όπως λένε ο Σεφέρης και ο Σαραντάρης ) και γι’ αυτό επιζήσαμε. Σήμερα έχουμε ( ; ) Κράτος, αλλά χάνουμε την κοινωνική μας συνοχή, δηλ. την έννοια πατρίδα και γι’ αυτό πρώτη φορά στην ιστορία κινδυνεύουμε πραγματικά. Πέραν από ατομικά συμφέροντα και κόμματα ( δηλ. κομμάτια ), πρέπει να λειτουργήσουμε συλλογικά, συναινετικά και με όραμα προοπτικής και αξιοπρέπειας. Η σημερινή εκδήλωση είναι ένα παράδειγμα τέτοιας ομοψυχίας και γι’ αυτό πάντα επίκαιρη η μάχη του Μ. Σπηλαίου.

Παρακάτω θα παραθέσω ( σε μετάφραση από την οθωμανική στην ελληνική, που έγινε το 1834 στο Αργος , από τον επίσημο μεταφραστή του νεοελληνικού κράτους Yusuf bey γιού του Ahmet Paşa Zade ) τρία διατάγματα فرمان ισάριθμων σουλτάνων ( Mehmed IV/ محمد رابع, Ahmed III /احمد ثالث και Selim III سليم ثالث), που έφεραν την τουρά/ tuǧra εκάστου σουλτάνου ( δηλ. το καλλιγραφικό έμβλημα και μονόγραμμα των Οθωμανών ηγεμόνων) , με τα οποία όριζαν ότι η ιερά μονή του Μεγάλου Σπηλαίου, έχει αδιαμφισβήτητα φορολογικά προνόμια και όρια των γαιών χρήσης, τα οποία ουδείς να διανοηθεί να προσβάλει . Τα εν λόγω διατάγματα εκδόθηκαν κατόπιν αιτημάτων της Μονής λόγω συνεχών καταχρηστικών προσβολών εις βάρος της, τόσο φορολογικά ( κατέβαλαν περισσότερο φόρο απ’ ότι δύναντο ), όσο και κατά των ορίων των γαιών που χρησιμοποιούσε κυρίως ως vakıf / وقف. Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από το παρακάτω βιβλίο:

(ΠΑΤΗΣΤΕ ΓΙΑ ΜΕΓΕΝΘΥΣΗ)

Παρακάτω θα παραθέσω , άλλη μια πληροφορία από το Κτη(ι)τορικόν της ιεράς Μονής Μ.Σπηλαίου, στην οποία περιγράφεται ο τρόπος που οι μοναχοί γλύτωσαν το μοναστήρι από πιθανή άλωση το 1714, όταν κατέφθασε στην Πελοπόννησο ο Οθωμανός Çin Ali Paşa :
(ΠΑΤΗΣΤΕ ΓΙΑ ΜΕΓΕΝΘΥΣΗ)

Τέλος, από τα Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, παραθέτω ενδεικτικά δύο περιπτώσεις καταβολής οικονομικής ενίσχυσης της ιεράς Μονής Μ.Σπηλαίου προς την προσωρινή διοίκηση της Ελλάδος , το 1822 και το 1825, σημαντικών χρηματικών ποσών.

(ΠΑΤΗΣΤΕ ΓΙΑ ΜΕΓΕΝΘΥΣΗ)