Ο Καλαβρυτινός (Δεσινό) Μητροπολίτης Κεφαλληνίας Δαμασκηνός (1852-1933)

γράφει ο  Αλέξανδρος Σταθόπουλος Το 1852 στο χωριό Δεσινό γεννήθηκε ο κατά κόσμο όνομα Ιωάννης Πολυδώρου , μετέπειτα Μητροπολίτης Κεφα...

γράφει ο Αλέξανδρος Σταθόπουλος

Το 1852 στο χωριό Δεσινό γεννήθηκε ο κατά κόσμο όνομα Ιωάννης Πολυδώρου, μετέπειτα Μητροπολίτης Κεφαλληνίας Δαμασκηνός.

Τα πρώτα γράμματα πρέπει να παρακολούθησε στο τότε ακμάζον σχολείο του κοντινού χωριού Δροβολοβού και συνέχισε τις σπουδές του στη Θεολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας.

Αρχικά εργάσθηκε ως καθηγητής μέσης εκπαίδευσης στην Αθήνα και συγχρόνως ως εφημέριος στις φυλακές Συγγρού. Συνέχισε τις ανώτερες σπουδές του στην Ελβετία και παράλληλα ασκούσε τα καθήκοντα του εφημερίου στην εκεί Ελληνική παροικία.

Το 1901 εκλέγεται στη θέση του Επισκόπου Κεφαλληνίας, την οποία θέση εγκατέλειψε ύστερα από καταδίκη του για τη συμμετοχή του στον γνωστό «ανάθεμα Βενιζέλου». Επανήλθε στη θέση του το 1920, η οποία Επισκοπή στο μεταξύ είχε προαχθεί σε Μητρόπολη Κεφαλληνίας. Πέθανε το 1933 σε ηλικία 81 ετών.

Όποιος γνωρίζει περισσότερα από τους Δεσινιώτες μπορεί να βοηθήσει για να συμπληρωθεί η βιογραφία του, η οποία πρέπει να είναι πλούσια με τη διπλή ιδιότητα ως εκπαιδευτικού και ως ιερωμένου.
Αλέξανδρος Σταθόπουλος

Βιβλιογραφία
Εγκυκλοπαίδεια Υδρία
Ιστορία των Καλαβρύτων, Γεωργίου Παπανδρέου
Πηγή εικονογράφησης: Βιβλιοθήκη ΙΝΕ/ΕΙΕ
Στοιχεία εικονογράφησης: Σκόκος Κωνσταντίνος, Εθνικόν Ημερολόγιον



Συμπληρωματικά Στοιχεία από τον Αθανάσιο Τζώρτζη

Δαμασκηνός Πολυδώρου: Καταγόταν από το Δεσινό Καλαβρύτων, γεννήθηκε το 1852 και πέθανε στην Κεφαλονιά στις 28.12.1933. Το κατά κόσμον όνομά του ήταν Πολυδώρου Ιωάννης (Ο Γ. Παπανδρέου τον αναφέρει Πολυδωρόπουλο Ιωάννη). Ο πατέρας του ήταν ο Παναγιώτης Πολυδώρου κτηματίας και η μάνα του η Στάμω Σωτηροπούλου. Μετά τη φοίτησή του στο σχολαρχείο «ταύτης της πόλεως», 17 ετών κατετάγη δόκιμος μοναχός στην Αγία Λαύρα Καλαβρύτων «από παίδων κλίνων εις το μοναχικόν στάδιον». Το 1878 έγινε διάκονος. Αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Πατρών όπου φοίτησε από το 1880 και στη συνέχεια φοίτησε στη Θεολογική σχολή του Πανεπ. Αθηνών γενόμενος υπότροφος αυτής και από την οποία απεφοίτησε το 1888. 

Διπλωματούχος πλέον διορίστηκε ελληνοδιδάσκαλος στο ΣΤ΄ Σχολαρχείο Αθηνών. Υπηρέτησε και σε άλλα σχολεία Μ. Εκπαιδεύσεως των Αθηνών. Το 1892 χειροτονήθηκε ιερέας και στη συνέχεια διορίστηκε εφημέριος και ιεροκήρυκας των φυλακών Συγγρού, αμειβόμενος από το ιδιαίτερο ταμείο της Βασίλισσας. Δημοσίευε συγχρόνως άρθρα στο περιοδικό «Ανάπλασις» και στο εκδοθέν από τον ίδιο περιοδικό «Φιλανθρωπία» (Σεπτ. 1893- Ιούλ.1895), το οποίο εξέδιδε «…χάριν των εν ταις φυλακαίς κρατουμένων, υπέρ ων επόνει και εμερίμνα ως αληθής πατήρ…». Από τον τότε μητροπολίτη Αθηνών Γερμανό Καλλιγά, ο οποίος τον εκτιμούσε «για το χριστιανικόν του ήθος, την αρτίαν αυτού μόρφωσιν και τας άλλας αυτού προσωπικάς αρετάς», εστάλη το 1895 στη Γενεύη της Ελβετίας για να σπουδάσει και την παιδαγωγική επιστήμη και επανερχόμενος να αναλάβει την διεύθυνση της Βαλλιανείου Σχολής στην Αθήνα. Όμως τον Ιανουάριο του 1896 πέθανε ο Γερμανός και η προοπτική αυτή ματαιώθηκε. 

Ο Δαμασκηνός παρέμεινε στη Γενεύη και επί εξαετία αφιερώθηκε στις μελέτες του στο εκεί πανεπιστήμιο στη θεολογία και στη φιλοσοφία. Εκεί για ένα έτος περίπου, αναπλήρωσε επάξια τον ασθενήσαντα από χρόνια νόσο Ρώσσο εφημέριο, στο ρωσικό ναό της Γενεύης. Εκεί ύστερα από πρόταση της Διοικούσης Συνόδου, του απονεμήθηκε το παράσημο της Αγίας Άννης, «ως ηθική αμοιβή της ευλαβούς των ιερατικών του καθηκόντων εκπληρώσεως». Ενώ βρισκόταν στη Γενεύη με πρόταση της Ιεράς Συνόδου της Ελλάδος και «συστάσει του φίλου αυτού και πολιτευτού Αθ. Ρωμάνου»[1], υπεδείχθη ως άξιος να καταλάβει τον χηρεύσαντα θρόνο της επισκοπής Κεφαλληνίας, αφού ο μητροπολίτης  Γεράσιμος Δώριζας απεβίωσε. 

Έτσι επέστρεψε στην Ελλάδα και στις 12 Ιουλίου 1901 στο ναό του Αγίου Γεωργίου Αθηνών χειροτονήθηκε επίσκοπος Κεφαλληνίας και στις 29.9.1901 πήγε στο Αργοστόλι όπου έγινε δεκτός υπό του κλήρου και του λαού. Υπηρέτησε με θεοσεβή ζήλο, πατρική στοργή, σεμνότητα, εγκράτεια και αρετή. Δυό φορές προσκλήθηκε από τότε «εις συγκρότησιν του ανωτάτου εκκλησιαστικού δικαστηρίου προς αναθεώρησιν και εκδίκασιν σπουδαιοτάτων σχετικών υποθέσεων, καθ’ ήν διεπίστωσε την άκραν αυτού εθυθυκρισίαν και βαθύνοιαν». 

Αν και δεν είχε το φυσικό χάρισμα του ρήτορα, κήρυττε τον λόγο του θεού δια πρακτικών ομιλιών. «Και ήτο μεν ευσεβής και χρηστός το ήθος, αλλά και πολλάκις υπήρξε πείσμων, άκριτος και φιλοχρήματος, προκαλών δίκαια κατ’ αυτού σχόλια». Τιμήθηκε με τον Αργυρό Σταυρό του Σωτήρος για τις υπηρεσίες του προς την Εκκλησία και διετέλεσε και αντιπρόεδρος της Ιεράς Συνόδου. Διετέλεσε Συνοδικός Σύνεδρος από 1.9.1907 έως 31.8.1909 οπότε την επισκοπή διοικούσε τοποτηρητής ιερέας Νικ. Λορεντζάτος. Τον Απρίλιο του 1917 παρητήθη της επισκοπής του. Το 1917 με την υπ’ αριθ. 26 απόφαση του Ανωτάτου Εκκλησ. Δικαστηρίου καταδικάστηκε σε έκπτωση από το θρόνο και σε περιορισμό σε κάποιο μοναστήρι, όπως και άλλοι αρχιερείς του κράτους, όπου του επιτρεπόταν μόνο ιεροπραξία, επειδή έλαβε μέρος στο ανάθεμα κατά του Βενιζέλου, ως συνοδικός κατά την περίοδο 1916-1917. 

Η επισκοπή τότε διοικείτο από επιτροπή των Σωφρ. Τουλίου, Ανδρ. Μαλισσιάνου και Νεοφύτου Ποταμιάνου. Μετά τη μεταπολίτευση του Νοεμβρίου 1920 αποκαταστάθηκε στην έδρα του η οποία προήχθη σε Μητρόπολη και εκεί παρέμεινε ως ποιμενάρχης μέχρι το θάνατό του. Συνέγραψε μερικές πραγματείες και μετέφρασε από τα Γαλλικά μελέτες παιδαγωγικές περί οικογενείας. Εκτός των Γαλικών εγνώριζε και Γερμανικά. Το 1932 μερίμνη του, ποιμενάρχου όντος,  εκδόθηκε ο Βίος και Ακολουθία του Οσίου και Θεοφόρου Γερασίμου, του νέου ασκητού εν Κεφαλληνία. Το προλογικό του σημείωμα φέρει ημερομηνία: «Εν Αργοστολίω μηνί Ιανουαρίω 1925/ ο Μητροπολίτης Κεφαλληνίας/ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ». Υπ’ αυτού και δια χρηματικού εράνου «ηγέρθη παρά τω επισκοπείω ο ναΐσκος του Αγίου Χαραλάμπους».

Πηγές: Θρησκευτική και Ηθική εγκυκλ. Τ. 4. σ. 916. Ημερολόγιο Σκόκου τόμος 24, 1909,υπό Γ. Χ. Π. Τσιτσέλη Ηλία, Κεφαλληνιακά σύμμεικτα, Αθήναι 1960, τ.2. σ. 225-228.

Από το υπό διαμόρφωση πόνημά μου για την ιστορία της επαρχίας Καλαβρύτων.

Με τιμή,

Θ. Τζώρτζης.

---

[1] «Συνεπροτάθησαν τη 16^η Ιουνίου, και οι αρχιμανδρίται Θεόφιλος Ιωάννου και Σωκράτης Οικονομίδης.