Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΣΤΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ (βίντεο)

Μια σπάνια παράσταση από τον  Μάνθο Αθηναίο με τον θρυλικό Καραγκιόζη στα Καλάβρυτα που ανέβηκε στα μέσα της δεκαετίας του '70 με θέμα τ...

Μια σπάνια παράσταση από τον Μάνθο Αθηναίο με τον θρυλικό Καραγκιόζη στα Καλάβρυτα που ανέβηκε στα μέσα της δεκαετίας του '70 με θέμα την έναρξη της επανάστασης του 1821 από τα Καλάβρυτα.

Ο Μάνθος Αθηναίος γεννήθηκε το 1925 στην Αθήνα, απ’όπου προέρχεται και το καλλιτεχνικό του ψευδώνυμο. Υπηρέτησε πιστά το θέατρο σκιών από μικρή ηλικία και μέχρι και μερικές εβδομάδες πριν το θάνατό του έδινε παραστάσεις, οι οποίες εκτός από τα γνωστά έργα Καραγκιόζη περιελάμβαναν ευρηματικούς αυτοσχεδιασμούς και αναφορές στην επικαιρότητα.

Διδάχτηκε τα μυστικά της τέχνης του Καραγκιόζη από σημαντικούς δασκάλους όπως ο Κώστας Μάνος και ο Δημήτρης Μανωλάκος. Τις πρώτες του παραστάσεις τις έδωσε κατά τη διάρκεια της Κατοχής, σε ηλικία 15 ετών, ενώ έδινε παραστάσεις για πολλά χρόνια στην παραλία της Θεσσαλονίκης, στην Νέα Ελβετία, στη Βουλιαγμένη, στο Άλσος Παγκρατίου και στην Αιδηψό. Τη δεκαετία του 60 άνοιξε δικό του θέατρο στην Άνω Νέα Σμύρνη, το οποίο τα καλοκαίρια γινόταν φυτώριο νέων καραγκιοζοπαιχτών. Στο θεατράκι του παρουσίαζε το πλήρες δραματολόγιο του Καραγκιόζη με ευρηματικούς αυτοσχεδιασμούς, αξιοποιώντας την εκάστοτε επικαιρότητα, τραγουδώντας ο ίδιος τα τραγούδια του Καραγκιόζη (συνοδεία ζωντανής παραδοσιακής ορχήστρας), οργανώνοντας ετήσια φεστιβάλ Θεάτρου Σκιών και εκθέτοντας ένα σπουδαίο εικαστικό υλικό, έχοντας συγκεντρώσει για πάνω από εξήντα χρόνια περισσότερες από τριακόσιες πενήντα φιγούρες, σαράντα σκηνικά, εκατόν πενήντα βοηθήματα σκηνής και εξήντα ρεκλάμες και διαφημιστικές πινακίδες. Ο,τι δηλαδή σώθηκε από μετά από τη χρήση τόσων παραστάσεων σε όλες τις γωνιές της χώρας. Και είτε γιατί δεν αναγκάστηκε ποτέ να τα ξεπουλήσει σε συλλέκτες είτε γιατί

συνειδητοποίησε όσο λίγοι ομότεχνοί του τη σπουδαιότητά τους, διέσωσε τα περισσότερα από τα εργαλεία της δουλειάς του. Κι όχι μόνο τα δικά του. Στις βαλίτσες του βρίσκονται έργα σπουδαίων καλλιτεχνών, που τα φύλαξε και τα συντήρησε. Τα εργαλεία που έχει στις βαλίτσες του ο Μάνθος Αθηναίος χρονολογούνται από τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα και σ’αυτά περιλαμβάνονται αρκετά έργα παλαιότερων και γνωστότερων καραγκιοζοπαιχτών. Δέρμα, ζελατίνη, φύλλα αμίαντου, χαρτόνι και ημιδιαφανές χαρτί, ζωγραφισμένα με ανιλίνες και μελάνι, λαδομπογιές και πλαστικά, είναι τα φθηνά και

ταπεινά υλικά της ζωγραφικής του, με τα οποία μας έδωσε εξαιρετικά δείγματα της εικαστικής παραγωγής του ελληνικού θεάτρου σκιών. Εκτός από τα εργαλεία του Θεάτρου Σκιών, ο Μάνθος Αθηναίος φύλαξε τις κούκλες του Μίλτου, έργα Ιταλού περιφερόμενου καλλιτέχνη στα τέλη του 19ου αιώνα. Με τις κούκλες αυτές, ο Μάνθος Αθηναίος συμπλήρωνε το πρόγραμμά του τακτικά στα χρόνια 1950/60 ενώ, αργότερα, μόνο περιστασιακά.

Τα τελευταία 10 χρόνια συμμετείχε ενεργά στα Φεστιβάλ Καραγκιόζη τα οποία διοργάνωνε ο Δήμος Ν. Σμύρνης ανοίγοντας και κλείνοντας συνήθως τον κύκλο των παραστάσεων.

Συνεργάστηκε με μουσικούς όπως ο Αγάθωνας, οι Δημήτρης και Γιώργος Κοντογιάννης, ο Γιώργος Παπαδάκης, ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο Ανδρέας Τσεκούρας, ο Νίκος Καρατάσος κ.ά.

Οι ίδιοι οι συνάδελφοί του είναι εκείνοι που πιστοποιούν τη μεγάλη αξία του. Έχει χαρακτηριστεί από τον καραγκιοζοπαίχτη Δημήτρη Μόλλα, ως ένας καραγκιοζοπαίχτης « Τεχνίτης,με αγάπη για τη δουλειά, όρεξη και μέλλον. Διαπρεπής στην τέχνη μας. Ακούραστος εργάτης, έξυπνος και θαρραλέος.» Ο Νιόνιος Πάτρας διηγείται π.χ ότι ο Μάνθος «είναι άσος, γιατί κατορθώνει κι αγκαλιάζει τα παιδιά». Ο ίδιος έλεγε ότι ο καλός ο μάστορας «πρέπει να τα κάνει όλα μόνος του, όπως οι παλιοί, ή όλα μόνος του, γιατί μόνο έτσι μαθαίνεις την τέχνη».

Ο Μάνθος Αθηναίος, παρά τις ιδιομορφίες του σε σχέση με άλλους παλαίμαχους, «έδινε» στους νέους καραγκιοζοπαίχτες, γι’αυτό και η σημαντικότερη παρακαταθήκη που αφήνει στην τέχνη του νεοελληνικού

Θεάτρου Σκιών, είναι το πλήθος των άξιων μαθητών του, στους οποίους έχει μεταλαμπαδεύσει την τέχνη και οι οποίοι τον τιμούν σαν ένα μεγάλο δάσκαλο και μάστορα της τέχνης του Καραγκιόζη. Επίσης έχει διατελέσει πρόεδρος του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου Σκιών.

Απεβίωσε στις 28 Ιουνίου 2009, σε ηλικία 84 ετών, 50 μέρες μετά το θάνατο του Ευγένιου Σπαθάρη κι ένα χρόνο μετά το θάνατο του μεγάλου καραγκιοζοπαίχτη Βάγγου.