Η Ναυμαχία του Ναυαρίνο 8-20 Οκτ.1827 από σύγχρονη βιβλιογραφική πηγή

«Περιγραφή της εν Ναυαρίνω Ναυμαχίας και των αμέσως προηγησαμένων περιστάσεων / μετφρασθείσα[sic] εκ της Γερμανικής Γλώσσης και Εκδοθε...

«Περιγραφή της εν Ναυαρίνω Ναυμαχίας και των αμέσως προηγησαμένων περιστάσεων / μετφρασθείσα[sic] εκ της Γερμανικής Γλώσσης και Εκδοθείσα δαπάνη του Κυρίου Ζήση Σωτήρη του Έλληνος έρωτι προς το Γένος. Εν Πέστη: Παρά τω ευγενεί Ματθαίω Τράττνερ τω εκ Πετρόζας, 1829». Βλ.: anemi.lib.uoc.gr

γράφει ο Δημήτρης Σταθακόπουλος

Τον Αύγουστο του 1903, η ΕΣΤΙΑ, δημοσίευσε σε συνέχειες τα φερόμενα ως ημερολογιακά προσωπικά απομνημονεύματα του Γάλλου ,αλλά με Ισπανικό όνομα Σημαιοφόρου Raul de Ramon που πολέμησε στη Ναυμαχία του Ναυαρίνο/ Ναβαρίνο στις 8 Οκτωβρίου 1827 (ή 20 Οκτωβρίου με το νέο ημερολόγιο ) , τα οποία είχε μεταφράσει εκ της γαλλικής γλώσσας, ανώνυμος έλληνας αναγνώστης της εφημερίδας εκ Παρισίων, στον οποίο – άγνωστο πως -, είχαν περιέλθει τα αδημοσίευτα μέχρι τότε απομνημονεύματα, με τη μορφή χειρογράφων απευθυνόμενα από τον εν λόγω Γάλλο αξιωματικό στα τέκνα του.

Νεότερη αναδημοσίευση έκανε ο εκ Λευκασίου Καλαβρύτων κάτοικος Ν.Πεντέλης Δρ Νικ. Παπασημακόπουλος τον Οκτώβριο του 2012, βλ.:www.amarysia.gr/penteli/politismos/46368-οι-θησαυροί-του-ναυαρίνου

Τα εάν τα απομνημονεύματα του Γάλλου (;) Σημαιοφόρου είναι γνήσια ή νεοελληνικό λογοτέχνημα/μυθιστόρημα του 1903 (που συνηθιζόταν τότε) θα το εξετάζει ήδη ο κ. Ν.Παπασημακόπουλος.

Τα απομνημονεύματα του Γάλλου (;) Σημαιοφόρου στηρίζονται σ’ ένα περιστατικό που αναφέρεται σε υποσημείωση του βιβλίου: «Περιγραφή της εν Ναυαρίνω Ναυμαχίας και των αμέσως προηγησαμένων περιστάσεων / μετφρασθείσα[sic] εκ της Γερμανικής Γλώσσης και Εκδοθείσα δαπάνη του Κυρίου Ζήση Σωτήρη του Έλληνος έρωτι προς το Γένος. Εν Πέστη: Παρά τω ευγενεί Ματθαίω Τράττνερ τω εκ Πετρόζας, 1829» και συγκεκριμένα στην εξής υποσημείωση (σελ. 41-42) :

Με αφορμή λοιπόν τη σωτηρία των οκτώ αυτών Ελληνίδων, ο Raul de Ramon (; ) ή κάποιος άλλος, έγραψαν μυθιστορηματικού τύπου απομνημονεύματα, που κατέληξαν στον έγγαμο βίο του de Ramon με μία εκ των σωσμένων Ελληνίδων ( την Ελένη κόρη του καπετάν Μήτρου και αγνώστου επωνύμου ) !!!!

Όμως πέραν της αρχικής δημοσίευσης της ΕΣΤΙΑΣ των κειμένων του Raul de Ramon (;) και το κατά πόσον αυτά είναι γνήσια , εν προκειμένω θα ασχοληθούμε με την γνήσια ιστορική πηγή και συγκεκριμένα με το βιβλίο του Ζήση Σωτηρίου, το οποίο θα παραθέσουμε ολόκληρο.

Ζήσης Σωτηρίου

Ο Ζήσης Σωτηρίου, γεννήθηκε στα Σέρβια στις αρχές του 1799, όπου έμαθε τα πρώτα γράμματα καταγόμενος από ευκατάστατη οικογένεια, «εκ των επισημοτέρων οικογενειών» όντας γιος του αρματολού των Σερβίων Καπετάν Σωτήρη. Όπως χαρακτηριστικά λέει ο Νικόλαος Κοεμτζόπουλος στο Βιβλίο του, υπήρξε μεγάλος πατριώτης, ο κορυφαίος από τους Εκλεκτούς, Ιδεολόγος, Οραματιστής και Αγωνιστής με τα όπλα, τη γραφίδα και το λόγο. Από πολύ νέος αναχώρησε στην Ουγγαρία, όπου εγκαταστάθηκε στην Πέστη και επιδόθηκε στο εμπόριο, αποκτώντας μεγάλη περιουσία, που ξόδευε για Εθνικούς σκοπούς. Εκεί συνέχισε και την επιμόρφωσή του μαθαίνοντας την Γερμανική γλώσσα, την Ιταλική, την οθωμανική και άλλες.

Με την έναρξη της Επανάστασης του 1821, αφού έκαψε ομοίωμα Τούρκου στην κεντρική πλατεία της Πέστης, ακολουθούμενος από χιλιάδες Έλληνες και Ούγγρους βγήκε από τις πύλες της Πόλης κατευθυνόμενος στη Μακεδονία.

Συνελήφθη όμως και ρίχτηκε στις οθωμανικές φυλακές απ’ όπου με χρήματα και πολλά μέσα κατάφερε να σωθεί. Αργότερα εκφράστηκε γι’ αυτό το γεγονός: «όλα αυτά τα υποφέραμε για την πίστη, για την αγάπη της Πατρίδος και για την ανεξαρτησία μας.» Διέφυγε στο Άγιο Όρος και στη Χαλκιδική, και πολέμησε κατ’ αρχάς στο πλευρό του Εμμανουήλ Παπά. Το 1822 πήρε μέρος στον αγώνα των Ναουσαίων και από κει αναχώρησε για τη Δυτική Μακεδονία. Στην Κοζάνη έπεσε στα χέρια των στρατιωτών του Μπαϊράμ πασά, κατόρθωσε να δραπετεύσει προς τα Πιέρια και τον Όλυμπο, όπου είδε για τελευταία φορά τους γονείς του και τα αδέλφια του. Μέχρι το 1827 έλαβε μέρος σε πολλές μάχες στη Στερεά, στα νησιά και στην Πελοπόννησο, μαζί με άλλους Μακεδόνες.

Το 1829 αποφοίτησε από τη «Σχολή των Ευελπίδων» με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού του Τακτικού Στρατού και εξέδωσε με δικές του δαπάνες «έρωτι προς το Γένος» δύο βιβλία για να τα χρησιμοποιούν τα παιδιά στα σχολεία. Ως αξιωματικός υπηρέτησε την Πατρίδα αμισθί, διότι «Η Ελλάς είναι πτωχή», έλεγε. Έκανε μάλιστα και δωρεές, σύμφωνα με τις δυνατότητές του. Κατά τον ρωσοτουρκικό, Κριμαϊκό πόλεμο (1853-56) ο Ζήσης Σωτηρίου κατάρτισε Σώμα επιλέκτων εθελοντών, «των Αθανάτων», τους οποίους εξόπλισε και συντηρούσε καθ’ όλη την διάρκεια της επαναστάσεως με δικές του δαπάνες

Στις 10 Μαρτίου 1854 έδωσε μαζί με τους άλλους Σωματάρχες όρκο: « Ορκιζόμεθα εις την Αγίαν (ομοούσιον) και Αδιαίρετον Τριάδα και εις το ιερόν όνομα της Πατρίδος ότι αναλαμβάνομε τα όπλα, για να ανακτήσουμε τα θρησκευτικά και πολιτικά των Ελλήνων δικαιώματα, κατά της τουρκικής τυραννίας, … Ορκιζόμεθα να υπερασπισθούμε τη σημαία μας μέχρι της τελευταίας ρανίδας του αίματός μας…» Στις 21 Μαΐου 1854 ύψωσε στον Όλυμπο τη Σημαία της Ελευθερίας μαζί με τους άλλους Μακεδόνες Οπλαρχηγούς.

Ο Γεράσιμος Βώκος στο βιβλίο του «Κατοχή» του 1854 υπό των Άγγλων και Γάλλων γράφει: «Την άνοιξη του 1854 ο Ζήσης Σωτηρίου από τον Όλυμπο με τους άλλους Μακεδόνες και τριακοσίους ακόμη πολεμιστές έπεσαν με ακατάσχετη ορμή εναντίον των Τούρκων, που πολεμούσαν στην Καλαμπάκα και τους κύκλωσαν. Οι Τούρκοι αν και ήταν μεγάλη δύναμη –7000 πεζοί και 200 Ιππείς—υποχώρησαν εγκαταλείποντας στη μάχη πολλούς νεκρούς και τραυματίες.»

Στις 7 Ιουνίου 1854 στη σύσκεψη της Βροντού ο Πρόξενος της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη, ζήτησε να παύσουν την επανάσταση, ειδάλλως ο Γαλλικός και Αγγλικός στρατός θα ερχόταν στον Όλυμπο να τους χτυπήσει. Τότε ο Ζήσης Σωτηρίου απάντησε: «Εξοχότατε, εάν έλθουν, εμείς θα υψώσουμε τας χείρας μας στον Ύψιστο, θα ανοίξουμε τα στήθη μας και θα τους πούμε: Φιλελεύθεροι Γάλλοι και Άγγλοι, κτυπάτε αθώα στήθη, φονεύσατε τους Έλληνες, διότι ζητούν και αυτοί να ζουν ελεύθεροι και ανεξάρτητοι, όπως ζήτε σεις οι Ευρωπαίοι…» και πρόσθεσε: «Εξοχότατε, νομίζω ότι σε κάθε άλλο μέρος της Ελλάδος μπορούν να έλθουν τα Συμμαχικά Στρατεύματα. Στον Όλυμπο όμως όχι.»

Όπως ο Ρήγας Φερραίος , έτσι έγραψε και ο Ζήσης Σωτηρίου τον Θούριό του

«Καιρός να λάμψουν εις την γην τα ξίφη σας, ανδρείοι.

Με του Ολύμπου τα βουνά καιρός να μετρηθώμεν,

Και τας δασείας του οφρύς με θάμβος ενώ σείει,

Εις θρόνον από κόκκαλα τυράννων ν’ αναβώμεν»

Ο Ζήσης Σωτηρίου θυσίασε όλη την κινητή και ακίνητη περιουσία του, καθώς και τον βαθμό του Αξιωματικού για τη Γενική απελευθέρωση της πατρίδος του.

Το 1880 σε ηλικία 82 ετών απεβίωσε με το παράπονο στα χείλη ότι δεν αξιώθηκε να δει ελεύθερη τη γη της γεννήσεώς του και την ελληνική Σημαία να κυματίζει πάνω στον Όλυμπο και στην Αγια-Σοφιά. Είχε αφήσει παραγγελία όπως στον τάφο του μπει η εξής επιγραφή: «Ενταύθα κείται Ζήσης Σωτηρίου. Ζων δεν ηξιώθη να ίδη την φιλτάτην του Πατρίδα ελευθερωμένην και εις τον Άδη θέλει ενεργήσει τα προς απελευθέρωσιν αυτής.» βλ.: eistorias.wordpress.com

Παρακάτω παραθέτουμε αυτούσιο, το σπάνιο βιβλίο: «Περιγραφή της εν Ναυαρίνω Ναυμαχίας και των αμέσως προηγησαμένων περιστάσεων / μετφρασθείσα[sic] εκ της Γερμανικής Γλώσσης και Εκδοθείσα δαπάνη του Κυρίου Ζήση Σωτήρη του Έλληνος έρωτι προς το Γένος. Εν Πέστη: Παρά τω ευγενεί Ματθαίω Τράττνερ τω εκ Πετρόζας, 1829».πηγή:anemi.lib.uoc.gr TO BIBΛΙΟ ΘΑ ΤΟ ΔΕΙΤΕ ΠΑΤΩΝΤΑΣ ΕΔΩ

Δημήτρης Σταθακόπουλος

Δρ. κοινωνιολογίας της ιστορίας, Παντείου πανεπιστημίου Διπλωματούχου Βυζαντινής μουσικής - μουσικολόγου, Τακτικού μέλους της Ε.Α.ΑΔΗ.ΣΥ,  Μέλους του international society for ethnomusicology Bloomington Indiana Univ. Δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω Μέλους του Δ.Σ του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά Μέλους της Ελληνικής αντιπροσωπείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Δικηγόρων CCBE