«Εδώ Πολυτεχνείο…εδώ Πολυτεχνείο»

γράφει ο οικονομολόγος Ηρακλής Ρούπας «Εδώ Πολυτεχνείο…εδώ Πολυτεχνείο». Είναι η πιο γνωστή, ιστορική φράση της επετείου, μαζί με το σ...

γράφει ο οικονομολόγος Ηρακλής Ρούπας

«Εδώ Πολυτεχνείο…εδώ Πολυτεχνείο». Είναι η πιο γνωστή, ιστορική φράση της επετείου, μαζί με το σύνθημα «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία». Επταετία, συνωμοσίες, η Ελλάδα στο γύψο και ,επιτέλους, με την εξέγερση των φοιτητών άρχισε η πτώση τού καθεστώτος. Οι ιστορικές προσεγγίσεις τής περιόδου και, κατ’ επέκταση, τού Πολυτεχνείου, ποικίλλουν, καθώς εξαρτώνται και εμπλέκονται με τις πολιτικές πεποιθήσεις τού προσεγγίζοντος.

Κανείς δεν αμφισβητεί πως το καθεστώς ήταν δικτατορικό, εκτός από τους νοσταλγούς του, που δυστυχώς στις μέρες μας φανερώνονται με νέα ονόματα. Η ερμηνεία τού Πολυτεχνείου, πως ήταν δηλαδή αποτέλεσμα διαμάχης μεταξύ των χουντικών, για να χρεωθεί στον Γ. Παπαδόπουλο και ν’ απομακρυνθεί από το προσκήνιο, δεν αφαιρεί, ούτε δικαιολογεί την εισβολή τού άρματος μάχης στη σχολή των φοιτητών. Οι συνέπειες τής περιόδου ήταν καταστροφικές με αποκορύφωμα την εισβολή στην Κύπρο.

Κι έπειτα άρχισε η λεγόμενη μεταπολίτευση. Αποκατάσταση τής Δημοκρατίας, επιστροφή τού Κ. Καραμανλή και μια νέα εποχή ξεκινούσε για την Ελλάδα. Σαράντα χρόνια μετά, και σαράντα ένα μετά το Πολυτεχνείο, η νέα εποχή που ξεκίνησε τότε, μοιάζει ακόμα με μακρινό όραμα των πολιτών, που διψούσαν για «ψωμί, παιδεία και ελευθερία». Στα χρόνια τού μνημονίου το ψωμί είναι το ποσοστό των πολιτών που ζουν κάτω από τα όρια τής φτώχειας, η παιδεία είναι ο ανύπαρκτος και, χωρίς πολιτισμό, διάλογος για το άσυλο των πανεπιστημίων και η ελευθερία έχει πάρει άλλες διαστάσεις, από τις πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, μέχρι την ελευθεριότητα των πολιτών, που μεταφράζουν την ελευθερία σε ασυδοσία.

Το γεγονός τού Πολυτεχνείου πέρασε για τα καλά στην ιστορία, κάτι όπως η Επανάσταση τού 1821. Αυτό μαρτυρούν τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, που, εάν δεν κάνω λάθος, μόνο μία αθλητική είχε στο πρωτοσέλιδο ως κύριο τίτλο την εξέγερση. Στις πολιτικές υπήρχε αναφορά μόνο στο περιθώριο. Δεν είδα τα πολυσέλιδα αφιερώματα προηγούμενων ετών ή «τα ντοκουμέντα» τής εποχής, που ήρθαν στο φως κι άλλα παρόμοια. Και η αντίφαση είναι πως, ενώ η επέτειος θα μπορούσε να καταστεί μια αφορμή για τη δυσαρέσκεια των πολιτών ενάντια στο μνημόνιο, ωστόσο παρατηρείται το αντίθετο. Πρόκειται απλώς γι’ άλλη μια επέτειο. (ο αντίλογος πως τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξημένη συμμετοχή στην πορεία των Αθηνών δε σημαίνει κάτι, καθώς θα περίμενε κανείς να είναι εκατομμύρια στους δρόμους).

Είναι και η γενιά τού Πολυτεχνείου. Η αποτυχημένη γενιά των επαναστατών, που ευθύνεται για τη σημερινή κατάσταση τής χώρας. Τα συνθήματα εξαργυρώθηκαν με θέσεις υπουργικές, συνδικαλιστικές και ευρωπαϊκές και η εξέγερση, αντί για διαχρονικό μήνυμα, κατάντησε μόνο «επέτειος». Ό, τι προοδευτικό και δημοκρατικό προέκυψε μετά την επταετία, εκφυλίστηκε τόσο πολύ, με πρωτεργάτες τους παρόντες στα γεγονότα του’73. Σαν η δράση τους τότε- η όποια δράση τού καθένα- έπρεπε να ανταλλαχθεί αργότερα με θέσεις. Και σταδιακά εκφυλίστηκε η δημοκρατία, το συνδικαλιστικό κίνημα, τα ίδια τα πρόσωπα που συμμετείχαν τότε και πρωτοστατούσαν. Η οικειοποίηση κάθε επανάστασης από την Αριστερά, επομένως και τού Πολυτεχνείου, δεν οδήγησε πουθενά όλα αυτά τα χρόνια, αντιθέτως, η καπήλευση τού Πολυτεχνείου από «Αριστερές» φωνές οδήγησε όλο και πιο πολύ σ’ έναν, παρωχημένο για τις μέρες μας, διαχωρισμό σε δεξιούς και αριστερούς.

Η σημερινή εποχή δεν είναι τόσο αθώα, όσο εκείνη, και θα αποτιμηθεί και αυτή ιστορικά, όταν έρθει η ώρα. Επιθυμώ όμως να υπογραμμίσω ένα άλλο σύνθημα που ακούγεται στις μέρες μας αρκετά συχνά και, δυστυχώς, χωρίς επίγνωση τού νοήματός του. Πρόκειται για το «Α ρε χούντα που χρειάζεται», συμπυκνώνοντας όλη την συσσωρευμένη οργή τού κόσμου. Όχι κύριοι. Δεν χρειάζεται καμία χούντα, διότι στην χώρα μου μόνο δεινά επέφερε. Εάν χρειάζεται κάτι είναι μια άλλη ανάγνωση τής Δημοκρατίας και τής προσωπικής ευθύνης τού καθένα μας. Υπάρχει μια λεπτομέρεια που διαφεύγει. Η Χούντα επιβλήθηκε, ενώ η κάθε κυβέρνηση εκλέγεται. Ας αναρωτηθεί λοιπόν ο καθένας μας ξεχωριστά…