ΙΣΤ. ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠ. ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ: μια πνευματική δημιουργία κολοσσός

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ: μια πνευματική δημιουργία κολοσσός του Αθανασίου Δ. Τζώρτζη, αυτοέκδοση, 2014 γράφει...

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ:

μια πνευματική δημιουργία κολοσσός

του Αθανασίου Δ. Τζώρτζη, αυτοέκδοση, 2014

γράφει ο Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος

Ένας ανεκτίμητος θησαυρός στολίζει και γεμίζει εδώ και λίγες μέρες τη βιβλιοθήκη μου: Το εξάτομο υπέρ-ογκώδες ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ, του εκλεκτού φίλου και πολύτιμου συντοπίτη κ. Αθανασίου Τζώρτζη, που εκδόθηκε πρόσφατα!

Μεγάλο πνευματικό κεφάλαιο για τον τόπο μας ο ταπεινός και αθόρυβος εργάτης των Αξιών κ. Τζώρτζης, από τον Προφήτη Ηλία (Γκέρμπεσι) Καλαβρύτων, εργάσθηκε επίπονα και με κάθε ανιδιοτέλεια για πολλά χρόνια. Ερεύνησε, μελέτησε επισταμένα και προς κάθε κατεύθυνση και συγκέντρωσε πολλές χιλιάδες στοιχεία για όλη την επαρχία Καλαβρύτων, τα οποία παραθέτει στο μοναδικό αυτό έργο του. Παραδίδει, έτσι, στους σύγχρονους και τους επερχόμενους έναν μνημειώδη πνευματικό κολοσσό.

Πολλά τα συναισθήματα που κυριάρχησαν μέσα μου με το που πήρα το έργο του ατόφιο κι «ολοζώντανο» στα χέρια μου. Και είναι αλήθεια πως τα ίδια συναισθήματα με διακατέχουν κάθε φορά που το ανοίγω και χάνομαι στον πραγματικά αμύθητο πλούτο του.

Στις περισσότερες από 5.000 σελίδες εύκολα διακρίνει κανείς την υποδειγματική μεθοδικότητα, την άριστη ταξινόμηση, την επιστημονική πληρότητα, την ιστορική τεκμηρίωση. Μέσα στο θησαυρό αυτόν θα βρει ο αναγνώστης, ο μελετητής, ο ερευνητής κάθε ιστορικό και λαογραφικό στοιχείο του τόπου μας. Θα βρει οπλαρχηγούς, αγωνιστές και ήρωες του 1821, των βαλκανικών πολέμων, του πρώτου και του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, που ίσως ορισμένοι να ήταν άγνωστοι μέχρι σήμερα! Θα βρει τις ονομασίες των χωριών, των συνοικισμών και άλλων τοπωνυμίων και πώς αυτές μετεξελίχθησαν, όλα αιτιολογημένα και τεκμηριωμένα. Θα βρει ακόμα ευεργέτες και μεγάλες προσωπικότητες που σφράγισαν με την αγάπη τους την επαρχία μας. Θα βρει πνευματικούς ανθρώπους μεγάλου ύψους, που έγιναν πρεσβευτές των Καλαβρύτων και των ιστορικών χωριών τους και πολλά ακόμα. Αναμφισβήτητα, λοιπόν, το ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ είναι το μεγαλύτερο πνευματικό έργο στον τόπο μας!

Ο συγγραφέας αφιερώνει το έργο του «στον πατέρα του και στη μνήμη της μάνας του, στην οικογένειά του, στα αδέρφια του και στου ανιψιούς του. Το αφιερώνει ακόμα σε όσους από την επαρχία Καλαβρύτων αγωνίστηκαν διαχρονικά για την ελευθερία της πατρίδας και επέζησαν, αλλά και σε όλους τους Καλαβρυτινούς αφανείς ήρωες οι οποίοι έμειναν ξεχασμένοι, παρ’ ότι πολέμησαν για τον ίδιο σκοπό και άφησαν τα κόκκαλά τους είτε στα ιερά χώματα της Καλαβρυτινής γης είτε αλλού». Η αφιέρωσή του αυτή καταδεικνύει το σεβασμό του στις Αξίες της μαρτυρικής Καλαβρυτινής Γης και της Πατρίδας μας.

Παρατίθενται στη συνέχεια αποσπάσματα από πέντε λήμματα, απειροελάχιστο δείγμα του πολυετούς μόχθου του εκλεκτού συντοπίτη μας:

Καλάβρυτα (τόμος Β΄, σελ.555) […] «Περιοχή των Καλαβρύτων/ Δημώδης ποίησις/ Μουσική και χοροί (σελ. 587)[…] Μοιρολόγια (σελ. 591)[…] Γ. Τσοπάνης εροβόλαγε ν’ από ψηλή ραχούλα/ βάνει τα πρόβατα μπροστά και το ραβδί του δίπλα/ και στα βουνά επήγαινε στου κάμπους κατεβαίνει. Τσοπάνη πούθεν έρχεσαι και πούθε κατεβαίνεις;/ Απ’ τα βουνά ’ρχουμαι στους κάμπους κατεβαίνω. Τα πρόβατα βελάζουνε και τα σκυλιά αγουριώνται/[…].

Λάβαρο της Επανάστασης του 1821 (τόμος Γ΄, σελ.521): Αναλυτικά στοιχεία περί αυτού παρατίθενται υπό του Βασιλ. Γ. Παπαγεωργίου στην Ε. τ. Κ. 1971, σελ. 41-43, τα οποία περιληπτικά έχουν ως εξής: Το 1721, σύμφωνα με την παράδοση, στη Σμύρνη κεντήθηκε μια ωραία εικόνα της Παναγίας πάνω σε πορφυρό μεταξωτό ύφασμα, το οποίο δόθηκε σε δύο καλογέρους που είχαν μεταβεί εκεί για έρανο και το μετέφεραν στην Αγία Λαύρα, όπου το κρέμασαν ως παραπέτασμα στην ιερή πύλη της εκκλησίας της μονής. Δύο φορές το έκλεψαν, αλλά αγοράστηκε από ευλαβείς χριστιανούς και επεστράφη στο μοναστήρι. Λόγω της φθοράς του, δύο άλλο μοναχοί, μετά από χρόνια το πήγαν στη Σμύρνη για επιδιόρθωση σε κεντήστρα. Εκεί, μετά από έρευνα βρήκαν την αρχική κεντήστρα, γριά πια την Κοκώνα Ωραλογά, η οποία το επιδιόρθωσε και το έκανε λαμπρό όπως πριν. Οι μοναχοί το μετέφεραν στην Αγία Λαύρα όπου έμεινε μέχρι την 21 Μαρτίου 1821, οπότε οι: Σ. Χαραλάμπης, αδελφοί Πετιμεζά, Π. Φωτήλας και άλλοι κατέλαβαν τα Καλάβρυτα και ανάγκασαν τους Τούρκους να παραδοθούν. Το λάβαρο κρατούσε ως σημαία ο γενναίος μοναχός Γρηγόριος Ντόκος (βλ. λ.) από το χωριό Βυσωκά[…].

Λόπεσι (τόμος Γ΄, σελ. 739): Συνοικισμός σε απόσταση μιάς ώρας δυτικά του Βερσιτσίου που αναγνωρίστηκε ως μέρος της κοινότητας Χόζοβα-Τριπόταμα επειδή δεν αποτελούσε ιδίαν κοινότητα με το Β.Δ. 18-8-1912 (ΦΕΚ. 256/Α1912). Προήλθε εκ του τέως δήμου Σειρών ο οποίος προσαρτήθηκε στο δήμο Ψωφίδος, αφού προσαρτήθηκε στην κοινότητα Βερσιτσίου αποσπασθέν εκ της κοινότητος Χοζόβης (νυν Ψωφίδος) με το Δ. 26-1-1925 (ΦΕΚ. 25/Α/1925). Ο συνοικισμός Λόπεσι μετονομάστηκε σε Άγιος Θεόδωρος με το Δ. 19 Ιουλίου 1928 (ΦΕΚ. 156/Α/1928 και σε Άγιοι Θεόδωροι με το Β.Δ. 12-6-1953 (ΦΕΚ. 163/Α/1953) (ΕΣΥΕ). Η ονομασία του σε Άγιοι Θεόδωροι από την ομώνυμη εκκλησία του οικισμού. Για την ονομασία του από τον Λόπεση σ’ ανάμνηση του πατρικού του χωριού (βλ. λ. Γκέρμπεσι)[…].

Λυκουριώτης Γεώργιος (τόμος Γ΄, σελ. 781): αγωνιστής του 1821 (χωρίς πατρώνυμο), από Λειβάρτζι. Σε έγγραφο του βασιλιά Όθωνα με ημερομηνία 14.7.1844 (αλλά και σε άλλο του δημάρχου Ψωφίδος Παναγ. Πλιάκα με ημερομηνία 3.7.1844) αναφέρεται ότι με πρόταση του Υπουργείου των Στρατιωτικών, χορηγείται το αργυρούν αριστείο σε 46 άτομα, μεταξύ των οποίων και στο Λυκουριώτη Γεώργιο 60 ετών από το Λειβάρτζι Ψωφίδος, «άτινα εκπληρώσαντα καθήκοντα αξιωματικού έλαβον ενεργητικόν μέρος εις τας μάχας υπέρ ανεξαρτησίας της πατρίδος»[…].

Παπανδρέου Γεώργιος (τόμος Ε΄, σελ. 38): Ο Νώντας Περ. Σακελλαρόπουλος μας πληροφορεί:[…] διδάχθηκε τα πρώτα του γράμματα στο ίδιο το χωριό του Σκούπι… Μετά τη γυμνασιακή του εκπαίδευση στον Πύργο της Ηλείας σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ σε ηλικία μόλις 24 ετών. Πολύ γρήγορα χρησιμοποίησε το χάρισμα που του έδωσε η φύση και επεδόθηκε χωρίς χρονικούς περιορισμούς στη φιλολογία, την ιστορία και την αρχαιολογία και έγινε ένας φωτεινός και έξοχος δάσκαλος. Ερευνητής από ιδιοσυγκρασία ασχολήθηκε με την συγγραφή και την έκδοση ιστορικών και αρχαιολογικών υψίστης σπουδαιότητος για την επαρχία Καλαβρύτων, αλλά και της Ηλείας, της Μεσσηνίας και άλλων περιοχών[…].

Αγαπητέ φίλε και πολύτιμε συντοπίτη, Αθανάσιε Τζώρτζη, σε γνωρίζω πολύ λίγο εκ του σύνεγγυς και περισσότερο μέσα από το πνευματικό σου έργο. Σ’ ευχαριστώ, σ’ ευχαριστούμε από καρδιάς όλοι για την ανεκτίμητη αυτή παρακαταθήκη στον Τόπο! Σ’ ευχαριστώ, ακόμα, γιατί συμπεριλαμβάνεις και την ελαχιστότητά μου στο μνημειώδες έργο σου και γιατί σε πολλά σημεία επικαλείσαι στοιχεία από την πολύ μικρή προσωπική μου πνευματική διαδρομή.

Σου εύχομαι να έχεις υγεία και να συνεχίσεις με την ίδια δύναμη να δίνεις τον ανεκτίμητο πνευματικό σου πλούτο στον αιματοποτισμένο Τόπο μας, στην Πατρίδα μας!

Νίκος Παπακωνσταντόπουλος

Ο Νίκος Παπακωνσταντόπουλος γεννήθηκε στο Λειβάρτζι του Δήμου Καλαβρύτων. Πέραν του λειτουργήματός του (Διπλωματούχος Νοσηλευτής) δραστηριοποιείται και στο λογοτεχνικό χώρο, με εκδόσεις βιβλίων και δημοσιεύσεις άρθρων στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Είναι παντρεμένος με την Ελένη Γάλλιου από το Γοργόμυλο Πρέβεζας και έχουν δύο παιδιά.