Τα πτώματα των δολοφονηθέντων τριών γερμανών αιχμαλώτων [18-20.10.1943] μετά την ανάσυρσή τους από το πηγάδι Ξυδιάς Καλαβρύτων [φωτο...
 |
| Τα πτώματα των δολοφονηθέντων τριών γερμανών αιχμαλώτων [18-20.10.1943] μετά την ανάσυρσή τους από το πηγάδι Ξυδιάς Καλαβρύτων [φωτογραφία από Αρχείο Σμήναρχου Μίχου]. |
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκεύαση απόδοσης του περιεχομένου της ιστορικής έρευνας με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογραφίσεως ή άλλο, χωρίς γραπτή άδεια του Ι.Α.Κ. (Ν 2121/1993)
Η Νεκροψία στα πτώματα των τριών δολοφονηθέντων τραυματιών - Αποκάλυψη ποιοί δολοφόνησαν τους τρεις αιχμαλώτους της μάχης Ρογών - Κερπινής
Ο Πλωτάρχης Γιέρχαντ Γκρόμαν, ο Ταγματάρχης Βέμπερ και ο υπαξιωματικός Ντόνερτ (Τέρνερ) των SD Πελοποννήσου, διενεργούν σχετική ανάκριση για τις συνθήκες αιχμαλωσίας και εκτέλεσης των Γερμανών αιχμαλώτων. Ανακρίνονται οι Χρήστος Παπανδρέου, Αναστάσιος Κατσίνης, Παναγιώτης Χάμψας, Ντίνος Καλοβρεντής, Αλέκος Καλοβρεντής, Αδαμαντία Αγρίου, Θεόδωρος Παπαβασιλείου, Δημήτριος Σαμψαρέλος, Δωρόθεος Παπαδημητρίου, Αναστάσιος Οικονόμου, Τάκης Σπηλιόπουλος και Παναγιώτης Νικολαΐδης. Από τα στοιχεία του φακέλου της ανάκρισης, ο οποίος τηρείται στα Γερμανικά Αρχεία και αντίγραφο του οποίου κατατέθηκε από τη Γερμανική κυβέρνηση στο δικαστήριο της Χάγης (2011), οι ανακριθέντες αναφέρθηκαν στις ευθύνες του ΕΛΑΣ σχετικά με το θέμα των αιχμαλώτων και συσχέτισαν τα όλα γεγονότα τα οποία διαδραματίστηκαν στην Επαρχία Καλαβρύτων απόρροια της δολοφονίας των τριών Γερμανών αιχμαλώτων στο πηγάδι Ξυδιάς και με την εκτέλεση των 81 Γερμανών αιχμαλώτων στο Μάζι.
Σύμφωνα με τις διαταγές ανελήφθη επιθετική αναγνώριση στην περιοχή Μο(υ)ρόχοβας – Μονής Παναγίας – Δερβινής – Καλυβίων – Παραλογγών – Δεχουνίου – Βερσιτσίου – Λοπεσίου. Διερευνήθηκαν οι περιοχές Μορόχοβα – Πορετζό – Μονή Παναγίας – Παραλογγοί. Συγκεντρώθηκαν περίπου 100 αμνοί και μερικοί βόες και μεταφέρονται στη βάση. Οι οικίες στις οποίες βρέθηκαν όπλα και πολεμοφόδια καταστράφηκαν ολοσχερώς. Ο οικισμός Μορόχοβα πυρπολήθηκε στο μεγαλύτερο μέρος του. Η 1η ΄Ιλη, που ενήργησε την αναγνώριση, παρέμεινε τη νύκτα της 11 προς 12/12/43 στα υψώματα της Δερβινής. Η 2η ΄Ιλη επέστρεψε το βράδυ από τους Παραλογγούς στα Τριπόταμα. Κατά τα άλλα κανένα ιδιαίτερο συμβάν.
Αναχώρηση για Πλανητέρο, εκεί επί τόπου στρατοπέδευση. Κατάτμηση του αποσπάσματος.
Μετά το πέρας των ανακρίσεων για τις συνθήκες δολοφονίας των τριών γερμανών αιχμαλώτων στο πηγάδι Ξυδιάς και γενικά για την αιχμαλωσία των Γερμανών, ο Πτέραρχος Γκρόμαν και η ομάδα Βέμπερ και Ντόνερ, ζητούν την εκταφή των τριών Γερμανών που έχουν ταφεί στο νεκροταφείο Καλαβρύτων και τη διενέργεια νεκροψίας από δύο Γερμανούς ιατρούς τον Αρχίατρο Frang Miller και Alois Wiuppe και τους Καλαβρυτινούς ιατρούς Παναγιώτη Χάμψα και Ντίνο Καλογρεντή. Η εκταφή και η νεκροψία πραγματοποιήθηκε και συντάχθηκε σχετική έκθεση νεκροψίας στην οποία διαπιστώνετε ότι ο θάνατός τους προήλθε από ασφυξία και από τραυματισμό από μαχαίρι.
Μία από τις πρώτες ενέργειες των Γερμανών, μόλις ήρθανε στα Καλάβρυτα, θυμάμαι, ήταν να πάνε κατευθείαν στο νεκροταφείο. Είχα πάει κι εγώ εκεί, τότε ήμουν 12 χρονών παιδί. Είχα καβαλήσει πάνω στη μάντρα του νεκροταφείου και παρακολουθούσα. Οι Γερμανοί είχαν βάλει να σκάψουν, για να ξεθάψουν τους τρεις Γερμανούς αιχμαλώτους. Δεν είχε μαζευτεί πολύς κόσμος. Εκεί διέκρινα τους γιατρούς Χάμψα και Καλοβρεντή. Θυμάμαι τα πρόσωπα των Γερμανών∙ ήταν πολύ αγριεμένοι. Φοβήθηκα. Δεν έκατσα πολλή ώρα εκεί. Δεν κάθισα να τους βγάλουν. Πήδηξα κάτω από τη μάντρα και έφυγα τρέχοντας πανικόβλητος για το σπίτι μου.1 Στο σπίτι μας έμενε ένας Αυστριακός που ‘χε φέρει δύο μουλάρια κάτω στην αυλή μας. Την Κυριακή αυτός είχε ανοίξει κουβέντα με τον μεγάλο μου αδελφό, τον Χρίστο, που ‘ξερε λίγα Γαλλικά. Μίλαγαν, λοιπόν, και κουβέντα στην κουβέντα... κι απ’ τα λόγια του αυστριακού, φαίνεται ότι ο αδελφός μου κατάλαβε ότι κάτι δεν πάει καλά. Πάντως το βράδυ εκείνο ο αυστριακός δεν ήρθε στο σπίτι μας. Το ότι το πράγμα κάπου πήγαινε ήταν ολοφάνερο. Οι Γερμανοί είχαν ζώσει τα Καλάβρυτα, είχαν κάψει τα σπίτια των ανταρτών κι είχαν βρει και τους τρεις αιχμαλώτους δολοφονημένους. Αλλά και η αγωνία και η ανησυχία του κόσμου που ‘βλεπε όλα αυτά, ήταν έκδηλη. Εμείς, η οικογένειά μου ‒οκτώ άτομα‒ είχαμε αμπαρωθεί μέσα στο σπίτι και δεν ανάσαινε άνθρωπος. Μόνο ο αδελφός μου ο μεγάλος με τον πατέρα μου μίλαγαν σιγανά. Οι υπόλοιποι δεν ανασαίναμε. Είχαμε καταλάβει ότι κάτι θα γίνει...
Εκείνο το οποίο θυμάμαι πάρα πολύ καλά είναι από την εκταφή των Γερμανών τραυματιών στο νεκροταφείο, το Σάββατο στις 11.12.43. Ο μακαρίτης ο πατέρας μου συμμετείχε στην ομάδα εκταφής, μιας και ήταν ένας από τους γιατρούς που κούραρε τους τραυματίες μετά την αιχμαλωσία τους στο ξενοδοχείο «Παράδεισος», όπου νοσηλεύονταν. ΄Υστερα από την αυτοψία και το τελετουργικό που ‘χαν στήσει εκεί οι Γερμανοί ‒Επικήδειοι, απόδοση τιμών‒ επέστρεψε ο πατέρας μου στο σπίτι σαν πικρό χελιδόνι, αμίλητος και καταθορυβημένος. Αυτήν την ανησυχία και τον φόβο μας τα μετέδωσε, όσο κι αν προσπάθησε να αποκρύψει ή να διασκεδάσει.2 Την άλλη μέρα, Κυριακή 12/12/43, το απόγευμα βρισκόμουν στο ξενοδοχείο. Ξαφνικά ακούστηκαν ριπές πολυβόλων, πολλοί και πυκνοί πολυβολισμοί. Ο εκκωφαντικός ήχος των πολυβόλων προέρχονταν από το χωράφι του Καπή – άγνωστο μέχρι τότε σε μένα, τουλάχιστον σαν ονομασία. Τρέχω στη τζαμαρία που ‘χε το ξενοδοχείο και που φαινόταν πολύ καθαρά ο τόπος του Καπή και βλέπω εκεί πάνω έναν Γερμανό αξιωματικό και το χώμα που «χόρευε» από τις σφαίρες των πολυβόλων. Στρατιώτες και όπλα δεν φαίνονταν. Η εικόνα ήταν πιστή μ’ αυτήν που βλέπαμε κρυφά ‒εμείς παιδιά τότε‒ επί ιταλικής κατοχής στο πεδίο βολής των Ιταλών. Είπα κάτι γίνεται εκεί πέρα. Το ‘πα στον πατέρα μου, ο οποίος γέλασε, αλλά δεν μου απάντησε. Την επομένη μέρα κατάλαβα τι γύρευαν οι Γερμανοί εκεί πάνω: πρόβαραν την εκτέλεση των πατεράδων μας και των αδελφών μας. Την παραμονή το βράδυ η οικογένειά μας ήτανε κομμένη στα δύο. Τα τρία παιδιά τα μεγάλα, τα αγόρια, εγώ δηλαδή, ο Μίμης και ο Βούλης κοιμόμαστε με τη θεία την Κατερίνη στο παλιό μας σπίτι που βρισκόταν κάτω απ’ το νεκροταφείο. Εκεί είχαμε και τα κατοικίδιά μας ‒αιγοπρόβατα, κοτερά‒ που τρέφαμε, για να συντηρηθούμε την περίοδο της κατοχής, είχαμε ζωικές τροφές, σκαπτικά εργαλεία κ.λπ. Λίγο πιο πέρα, κοντά στην εκκλησία βρισκόταν το ξενοδοχείο μας που ο πατέρας μου το είχε μετατρέψει σε νοσοκομείο. Εκεί εκείνο το βράδυ έμειναν ο πατέρας μου, η μάνα μου, τα δυο μικρά μου αδέρφια, ο Νίκος και η Μαρούλα, κι άλλη μία θεία μου. Το μοιραίο εκείνο βράδυ ο πατέρας μου γνώριζε απ’ το Διευθυντή των Φυλακών Καγιάφα το μακάβριο πρόγραμμα της επόμενης ημέρας. Του το ‘χε εκμυστηρευτεί ένας Γερμανός στρατιώτης ‒ίσως σε κάποια κρίση ανθρωπιάς‒ και ο Καγιάφας, προφασιζόμενος ότι η γυναίκα του ήταν άρρωστη, επισκέφθηκε τον πατέρα μου στο ξενοδοχείο και του μετέφερε αυτή την πληροφορία.
(1)Μνήμες Ροδόπουλου Στέφανου(2)Μνήμες Χάμψα Γεώργιου
 |
| Ο Ιατρός Ανδρέας Παυλόπουλος |
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ: Ποιοι δολοφόνησαν τους 3 αιχμαλώτους της μάχης Ρωγών-Κερπινής (16-17 Οκτωβρίου 1943)
Η αποτρόπαια δολοφονία-πνιγμός των 3 αιχμαλώτων της μάχης Ρωγών-Κερπινής (16-17 Οκτωβρίου 1943) στο πηγάδι Ξυδιάς του λιγνιτωρυχείου Παπανδρέου, λίγα χιλιόμετρα έξω από τα Καλάβρυτα, στις 22.10.1943 αποτελεί ένα μελανό σημείο στην ιστορία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, γεγονός το οποίο, έχει προκαλέσει δυσμενή σχόλια, για το Αντιστασιακό Κίνημα στα Καλάβρυτα. Πολλοί ιστοριογράφοι έχουν διατυπώσει λιβελογραφήματα για το γεγονός αυτό και έχουν κατονομάσει ηθικό και φυσικό αυτουργό του απαίσιου αυτού εγκλήματος, τον Αρχίατρο του ΕΛΑΣ ΒΔ Πελοποννήσου ιατρό Αντρέα Παυλόπουλο του Κοσμά, από τα Σουδενά Καλαβρύτων. Οι ιστοριογράφοι (Καλατζής, Κάραλης, Μπουλούκος, Μάγιερ και διάφοροι άλλοι), συσχετίζουν το απαίσιο αυτό έγκλημα-δολοφονία, σαν εκδίκηση του Αρχίατρου Παυλόπουλου, για τη δολοφονία του τριτοανηψιού του Κων/νου Παυλόπουλου, την 01.09.1943 στα Καλάβρυτα. Τα λιβελογραφήματα κατά του Αρχίατρου Παυλόπουλου, δεν στηρίζονται σε έρευνα και μαρτυρίες αυτόπτων μαρτύρων, είναι αποτέλεσμα μυθοπλασιών, αυθαίρετων συμπερασμάτων, που πληρούν κομματικές σκοπιμότητες και επαγγελματικές αντιζηλίες, που είχαν σαν αποτέλεσμα, τον ηθικό θάνατο του γιατρού και τον εξοστρακισμό του από την επαρχία Καλαβρύτων.
Η Ιστορική έρευνα «Επιχείρηση Καλάβρυτα», ερεύνησε συστηματικά και επισταμένα το τραγικό αυτό γεγονός, από το 1977 μέχρι σήμερα και αποκαλύπτει τους πραγματικούς ενόχους της δολοφονίας των 3 γερμανών αιχμαλώτων. Με το σημείωμα αυτό, αποκαλύπτονται οι πραγματικοί ηθικοί και φυσικοί αυτουργοί της απαίσιας δολοφονίας αυτής, αντικείμενο μιας ευρύτερης παρουσίασης στο άμεσο προσεχές μέλλον. Σήμερα παρουσιάζουμε την μαρτυρία, της 15χρονης τότε, Επονίτισας, Φιλιώς Νικολάου Γουρζή, η οποία είδε με τα μάτια της και κατέγραψε στη μνήμη της τα συστατικά του φρικιαστικού αυτού γεγονότος, σε μια 4ωρη μαγνητοφωνημένη συνέντευξη, που παραχώρησε αυτόβουλα, στον Ιστορικό Ερευνητή της «Επιχείρησης Καλάβρυτα», Δημήτριο Γ. Κανελλόπουλο, επί παρουσία και της Δασολόγου Μαρίας Δίου, στο υπηρεσιακό του γραφείο της Γενικής Γραμματείας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος, οδός Ιπποκράτους 3-5, Αθήνα, το τελευταίο 10ήμερο του μηνός Φεβρουαρίου 1994. Για το σκοπό αυτό, συντάχθηκε το υπ’ αριθμ. 192 μνημονικό μαγνητοφωνημένο πρωτόκολλο. Αφηγείται λοιπόν, για τη συγκεκριμένη περίπτωση, συν τοις άλλοις, η Φιλιώ Νικολάου-Γουρζή, τα εξής:
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τι άποψη έχεις και τι γνωρίζεις εξ ιδίας αντιλήψεως για τη δολοφονία των 3 αιχμαλώτων της μάχης Ρωγών-Κερπινής (16-17/10/1943), που τους πέταξαν μέσα στο πηγάδι. Τους πέταξαν τυχαία για να τους ξεφορτωθούν ή τους πέταξαν για να κάνουν μία προβοκάτσια, για να εκθέσουν τα Καλάβρυτα και τη γύρω περιοχή; Ποια είναι η άποψή σου, ποια είναι η κριτική σου, μετά από τόσα χρόνια;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Τώρα βλέπω ότι σκοπίμως τους πέταξαν εκεί και βέβαια για να εκθέσουν τα Καλάβρυτα, γιατί ήξεραν ότι και αυτοί που είχαν έρθει τότε, ανέκριναν τους αξιωματικούς Γερμανούς που είχαν πιάσει αιχμάλωτους και ήξεραν.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Ποιοι τους ανέκριναν;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Οι αντάρτες, οι καπεταναίοι, και είχε βγει διάδοση ότι είχαν έρθει να κάψουν τα Καλάβρυτα και οι ΄Αγγλοι Σύνδεσμοι (Αντώνιος). Μετά τους γκρεμίσανε αυτούς.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Και καλά, αυτούς τους τρεις, χωρίς καμία αιτία, τους πέταξαν μέσα στο πηγάδι;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Αυτοί ήταν ήδη τραυματισμένοι, ήταν καταδικασμένοι διότι ήταν πολύ τραυματισμένοι, που μπορούσαν να τους πετάξουν μέσα στο μεταλλείο που είμαστε και εμείς εκεί, υπήρχαν και πηγάδια εκεί, και γαλαρίες, και δεν θα τους έβρισκε ποτέ κανένας. Αλλά τους πήραν από την Κερπινή και τους μετέφεραν εκεί, όπως μου είπε και ο κύριος Παπαβασιλείου ο Μπάμπης, ότι αυτό έγινε ινκόγκνιτο και με ρώτησε, πως το ξέρετε εσείς; Και του λέω το ξέρω από τον ίδιο.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τι εννοούσε ο Παπαβασιλείου όταν σου είπε ότι αυτό έγινε με μυστικό τρόπο, τι εννοούσε;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: ΄Οτι δεν το ήξερε ο κόσμος, δεν είχε μαθευτεί στον κόσμο αυτό το έγκλημα...
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Ο Παπαβασιλείου το ήξερε;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Βέβαια αυτός πρέπει να ήταν στην Επιτροπή (Φρουραρχείο – ΟΠΛΑ).
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Δηλαδή το έκαναν, προαποφασίστηκε από ορισμένους ανθρώπους μέσα στα Καλάβρυτα και το έκαναν κατά κάποιο μυστικό τρόπο; ΄Ηταν Καλαβρυτινοί αυτοί που αποφάσισαν.
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Οπωσδήποτε μέσα στην Επιτροπή (ΟΠΛΑ - Φρουραρχείο).
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Του ΕΛΑΣ;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Ναι, του ΕΛΑΣ.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Και καλά, αυτοί δεν ήξεραν ότι αν έκαναν αυτό το πράγμα θα είχαν συνέπειες;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Μα το έκαναν με αυτό τον τρόπο μυστικά, αλλά διαδόθηκε, δεν το ξέρουν και πολλοί αυτό το πράγμα, στα Καλάβρυτα.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Διαδόθηκε;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Διαδόθηκε σε ανθρώπους που είχαν σχέση με τον ΕΛΑΣ.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Σκόπιμα δηλαδή διαδόθηκε για να γίνει γνωστό;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Σκόπιμα [...]
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τι κλίμα επικράτησε από την ημέρα που έφυγαν οι Ιταλοί, μέχρι που έγινε η μάχη της Κερπινής στα Καλάβρυτα; Πώς το είδαν οι Καλαβρυτινοί; Το είδαν με ευχαρίστηση, ή το είδαν με ανησυχία;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Με ευχαρίστηση και οι περισσότεροι Καλαβρυτινοί, ήταν αριστεροί.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Υπήρχαν άτομα που όλα αυτά τα πράγματα τα έβλεπαν με άσχημο μάτι;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Αυτοί ήταν ορισμένοι, μετριόντουσαν στα δάκτυλα ποιοι ήταν.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τους θυμάσαι; τους ξέρεις;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Αυτά τα ίδια που συζητούσαν και αν ήταν και άλλοι δεν ξέρω.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: ΄Εκαναν προπαγάνδα αυτοί;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Ναι, οπωσδήποτε.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Δηλαδή;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Να μην εμπιστευόμαστε τους αντάρτες γιατί οι Γερμανοί θα μας σκοτώσουν, γιατί οι Γερμανοί είναι καλοί και δεν πειράζουν, έλεγαν τα δικά τους από εθνικιστικής πλευράς.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τα άκουγες εσύ αυτά;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Τα άκουγα βέβαια, έφταναν στα αυτιά μου γιατί αυτά δεν τα έλεγαν σε μυστικό χώρο, ακόμα και εκεί έξω από τη μικρή εκκλησία, που ήταν ένα περίπτερο του Κουτσαφέ, έβλεπες ομάδες, ομάδες, που τα συζητούσαν αυτά τα πράγματα, στο μικρό εκκλησάκι.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τα λέγανε, μεταξύ τους ότι θα μας κάνουν κακό οι αντάρτες.
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Ναι, ότι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, συνετοί με αυτά που θέλουν οι Γερμανοί, για να μη μας κάνουν κακό.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: ΄Οταν ανέβηκαν οι Γερμανοί για πρώτη φορά επάνω, και κρέμασαν το νεαρό Κ. Παυλόπουλο.
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: ΄Ηταν και οι Ιταλοί.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τι έγινε τότε;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Αυτό το παιδί το έπιασαν στα Σουδενά, με ένα όπλο στο χέρι, ήταν αντάρτης. Αυτό ξέρω ότι τον έπιασαν με όπλο, το είχα μάθει ειδικά από κάποιο Ντίνο από τα Σουδενά, δεν θυμάμαι το παρατσούκλι και από τον Αντρέα Μαχαραγιά ήξερα το επίθετό του, τώρα δεν το θυμάμαι.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τι σου είπαν, ότι το παιδί αυτό τι έκανε;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: ΄Οτι πήγε άδικα, αδικοσκοτωμένο, κρατούσε το όπλο στο χέρι, δεν πρόλαβε να το πετάξει, να φύγει.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τον πρόδωσαν τον Παυλόπουλο;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Τον είδαν μόνοι τους, τον είδαν από κάπου έβγαινε και τον έπιασαν.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τον είδαν μόνοι τους οι Γερμανοί και τι έγινε μετά, θυμάσαι τη σκηνή;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Τον έφεραν στα Καλάβρυτα.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Δεμένο;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Βεβαίως, δεμένο και του πέρασαν θηλιά στο λαιμό και τον κρέμασαν στα πλατάνια. Και έλεγαν συγκεκριμένα και Ελληνες μαζί, ότι πρέπει να παραδώσουν οτιδήποτε οπλισμό.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Το έλεγαν και Ελληνες αυτό, θυμάσαι ποιοι Ελληνες;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Τα ονόματά τους δεν τα θυμάμαι γιατί δεν εισχωρούσα εγώ σε όλες τις συζητήσεις.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Και έλεγαν ότι;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Αλλά τον είδα κρεμασμένο όμως, τη θηλιά στο λαιμό είδα εγώ, και δεν άντεχα γιατί ήμουν μικρή, έφυγα και πήγα σε μια θεία μου, η οποία είχε παντρευτεί τον αδελφό της μητέρας μου, τον σκότωσαν και αυτόν στα Καλάβρυτα. ΄Εκλαιγαν γιατί έλεγαν ότι το παιδί ήταν αδικοχαμένο και ότι δεν θα έπρεπε να το κρεμάσουν, ότι έπρεπε να του δοθεί κάποια χάρη και ότι έπρεπε να μεσολαβήσουν.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Μεσολάβησαν οι Καλαβρυτινοί ώστε να δώσουν χάρη, ξέρεις;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Εγώ προσωπικά άκουσα ότι έπρεπε να δοθεί κάποια χάρη στο παιδί και να μην το σκοτώσουν.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Το έλεγαν και δεξιοί αυτό;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Δεν ξέρω, το έλεγαν τώρα ποιοι το έλεγαν δεν ξέρω.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Μετά το κρέμασμα τι έλεγαν; ΄Οτι καλά του έκαναν; Αν το άκουσες εσύ.
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: ΄Οχι δεν το άκουσα, κανέναν δεν άκουσα να πει καλά του έκαναν, όλοι ήταν συντετριμμένοι με αυτήν την κατάσταση.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Ανήσυχοι δηλαδή;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Ανήσυχοι και λυπημένοι γιατί να το σκοτώσουν το παιδί αυτό, γιατί ήταν νέο παλικάρι και δεν έπρεπε να το σκοτώσουν, μπορεί και το όπλο να ήταν κυνηγητικό.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Πότε περίπου έγινε αυτό, θυμάσαι, χρονολογία περίπου, πρέπει να ήταν Σεπτέμβριος του ’43;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Σεπτέμβριος του ’43, πιο γρήγορα πρέπει να ήταν, δεν θυμάμαι συγκεκριμένα.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Καλά θα τα βρούμε. Πώς επέδρασε στη ψυχολογία του αντάρτικου, τους πείσμωσε; ζήτησαν εκδίκηση; είπαν θα το εκδικηθούμε αυτό;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Αυτό δεν το ξέρω αν είπαν ή όχι, αλλά οι άνθρωποι που είχα κάποια επαφή δεν το θεώρησαν αυτό το πράγμα καλό να γίνει.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Αυτός ήταν ανιψιός του γιατρού του Παυλόπουλου του Αντρέα;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: ΄Ηταν.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τον γνώριζες τον Αντρέα τον Παυλόπουλο;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Το γιατρό, τον γνώριζα, τον είχα δει δηλαδή. ΄Ηταν καλός γιατρός και άνθρωπος. Αγωνιστής, ευγενικός, δεν ήταν εκδικητικός και φανατικός. Τον αγαπούσε ο κόσμος.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τον άκουσες ποτέ να συζητάει αυτό το γεγονός;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: ΄Οχι, δεν τον άκουσα και αυτό το παιδί που σκότωσαν πρέπει να είχε και έναν αδελφό Γιάννη, που είχε μπακάλικο στα Καλάβρυτα μετά την καταστροφή, μετά τη σφαγή των Καλαβρύτων, ο Γιάννης ο Παυλόπουλος, ένα μελαχρινό παιδί και υπηρετούσαν στην Αγγλική Αποστολή.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Και φτάνουμε στη μάχη της Κερπινής, πώς τη θυμάσαι;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Μάθαμε ξαφνικά από τους Καλυβιώτες, είμαστε πάνω στο μεταλλείο εκείνη τη στιγμή του Παπαμιχαήλ, που είναι προς την πλευρά της Κερπινής, και συγκεκριμένα είχαμε κάτι βαλίτσες με τα σπουδαιότερα ρουχαλάκια που μας είχαν μείνει και πήγαμε και κρυφτήκαμε μέσα σε μία γαλαρία, είχε κάτι που δεξιά και αριστερά που βγάζουν κάρβουνο, δεν ξέρω πως τα λένε τώρα, δεν θυμάμαι. Και βάλαμε τις βαλίτσες δεξιά και αριστερά και ήταν και αυτός ο Γιάννης μαζί και η οικογένειά του. ΄Ηταν δηλαδή δύο παιδιά, η γυναίκα του, αυτός και η κουνιάδα του.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Δηλαδή εκεί πήγατε όσοι είσαστε από την Εύβοια ή και Καλαβρυτινοί;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Εμείς είχαμε σπίτι και μέναμε εκεί, γιατί ο πατέρας μου δούλευε συνέχεια εκεί. ΄Εβγαζε κάρβουνο και το έφερνε στα Καλάβρυτα και βοηθούσε τους Καλαβρυτινούς με σόμπες και τέτοια και τα μοιραζόταν με τον ιδιοκτήτη. Λοιπόν, εμείς είμαστε εκεί, είχαμε μάθει ότι γίνεται η μάχη από την πρώτη ημέρα, και ότι τους είχαν ρίξει σε κάποιο μύλο, στου Γουλά το μύλο. Και μετά αυτοί ξέφυγαν και πήραν τον ανήφορο ως την Κερπινή, αλλά όχι μέσα στην Κερπινή, πήραν τα βουνά και εγώ ειδικά εγώ, τους μετρούσα, γιατί νόμιζα ότι είναι αντάρτες και καθόμαστε εκεί πάνω στο μαγκάνι έτσι όπως ήταν και τραβούσαν και καθόμουν και τους μετρούσα. Είχα μετρήσει ογδόντα εννέα άντρες, τώρα τι ήταν αυτοί, τους θεωρούσαν αντάρτες.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Αυτοί πολεμούσαν τους αιχμαλώτους;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: ΄Οχι, πήγαινε ο ένας πίσω από τον άλλο σε απόσταση κι εγώ τους μετρούσα. Μετά από λίγες στιγμές όπως είχαν φτάσει στην βουνοκορφή και πήγαιναν να στρίψουν τα βουνά, της Βυσωκάς και Ηγουμένισσας...
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Στα Τρία Δέντρα; εκεί;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: ΄Οχι στα Τρία Δέντρα, εδώ είναι τα Πέντε Δέντρα, εκεί είναι η εκκλησία, αυτή ήταν η κορυφογραμμή, τώρα ή πήγαιναν να ξεφύγουν προς την Ηγουμένισσα ή πήγαιναν να περάσουν από εκεί, από εμάς για να φύγουν δεν ξέρω πως. Και εκεί μέσα τους επιτέθηκαν γιατί τα βουνά ήταν γεμάτα αντάρτες. Και από της Βυσωκάς το μέρος και από της Ηγουμένισσας, και εκεί μέσα τους έπιασαν τους αιχμαλώτους.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τους επιτέθηκαν και τους καθήλωσαν;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Ναι, τους καθήλωσαν.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: ΄Εβλεπες πώς τους έπιαναν αιχμαλώτους;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: ΄Οχι γιατί ήταν απόσταση και δεν βλέπαμε.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Από αυτή την σύγκρουση έμαθες εάν σκοτώθηκαν αντάρτες;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Σκοτώθηκαν και μερικοί αντάρτες, έξι εφτά άτομα πρέπει να σκοτώθηκαν.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Και μετά έφεραν τους αιχμαλώτους στα Καλάβρυτα;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Μετά μόλις έπιανε να σουρουπώσει, τους είχαν βάλει πια στη γραμμή, τους φύλαγαν οι αντάρτες, αφού και εμείς ακούγαμε τις τουφεκιές, φύγαμε μετά από τη γαλαρία, αφού βεβαιωθήκαμε ότι ήταν Γερμανοί, μήπως έρθουν και μας πετάξουν μία χειροβομβίδα και μας σκοτώσουν όλους. Και φύγαμε στο σπιτάκι που μέναμε.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Στα Καλάβρυτα;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: ΄Οχι στα Καλάβρυτα. Εκεί που μέναμε και από κάτω από εμάς υπήρχε μία άλλη γαλαρία που σε περίπτωση δηλαδή που θα βλέπαμε τον κίνδυνο θα πηγαίναμε εκεί μέσα να τρυπώσουμε για να γλυτώσουμε.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τους είδατε που τους πέρασαν τους αιχμαλώτους, πόσοι ήταν αυτοί;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: ΄Ολους και τους εβδομήντα ένα. Πολύ καλά θυμάμαι ότι κουβαλούσαμε νερό με τον αδελφό μου γιατί μας το ζήτησαν οι αντάρτες, και κουβαλούσαμε νερό και τους δίναμε και έπιναν. Οι άνθρωποι αυτοί ήταν ταλαιπωρημένοι, νέα παιδιά, πάνω από είκοσι πέντε χρονών δεν θα ήταν, μόνο μερικοί αξιωματικοί που ήταν και αυτούς τους επιτηρούσαν δύο και τρεις αντάρτες μαζί.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Ακούστηκαν οι Γερμανοί που ανέβαιναν προς τα Καλάβρυτα αν είχαν μαζί τους και ΄Ελληνες οδηγούς;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Δεν το άκουσα για να είμαι ειλικρινής αυτό το πράγμα, αλλά πιστεύω ότι θα είχαν οδηγούς ΄Ελληνες, σε όλες τις περιπτώσεις οι ρουφιάνοι δεν λείπουν.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: ΄Οταν τους πέρασαν από τα Καλάβρυτα κατέβηκες εσύ.
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: ΄Οχι, δεν τους είδα, πέρασαν από εκεί, και το ίδιο βράδυ θα τους πέρασαν.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Θυμάσαι που ύστερα από λίγες ημέρες που ήρθαν οι Γερμανοί που μετά τη μάχη ανέβηκαν πάλι μέχρι την Κερπινή;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Δεύτερη φορά;
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Ναι, που τους ζητούσαν τα πτώματα;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Δεν το θυμάμαι αυτό, το μόνο που θυμάμαι ήταν τρεις τραυματίες πολύ βαριά, μεσολάβησε ο γιατρός ο Παυλόπουλος για να τους μεταφέρουν στην Κερπινή, και από την Κερπινή στα Καλάβρυτα. Τους περιέθαλψε, τους έδωσε τις πρώτες βοήθειες και περιποιήθηκε τα τραύματά τους. ΄Εδειξε ενδιαφέρον για την υγεία τους.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τους μετέφεραν στα Καλάβρυτα αυτούς, στο ξενοδοχείο στον ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ, στο σπίτι της Μαρίκας Τσεκούρα, εκεί τους μετέφεραν.
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Ναι, στο ξενοδοχείο ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ, μαζί με τους άλλους τραυματίες αντάρτες και τους περιέθαλψε ο Αρχίατρος Παυλόπουλος, μαζί με τους Καλαβρυτινούς γιατρούς Χάμψα και Αφους Καλοβρεντή. Ο Παυλόπουλος τους επισκεπτόταν τρεις φορές την ημέρα.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τι είπε ο Παυλόπουλος γι’ αυτούς τους αιχμαλώτους, τι μεσολάβηση έκανε;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Μεσολάβηση έκανε για να μεταφερθούν στην Κερπινή, για να μην τιμωρηθούν, να έχουν ένα ελαφρυντικό, γιατί περίμεναν θα ξαναπάνε οι Γερμανοί.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Δηλαδή μετά από τη μάχη αυτή περίμεναν ότι θα ανέβουν οι Γερμανοί και θα κάνουν αντίποινα;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Οπωσδήποτε, άκουσα συγκεκριμένα από αυτόν το θείο μου και το θείο μου το Μπαούνη, ήταν και αυτός της αριστερής παρατάξεως και το Νίκο Πριωνά, ότι δε θα περνούσε απαρατήρητο αυτό το πράγμα από τους Γερμανούς, ότι θα ερχόντουσαν για αντίποινα, και κάτι άλλο, ότι ανέκριναν τους αξιωματικούς και είπαν ότι πράγματι ερχόντουσαν για τον ίδιο σκοπό. Να σκοτώσουν όσους μπορούν περισσότερο και να κάψουν τα Καλάβρυτα. Λοιπόν αυτό πολλοί το ήξεραν, μαθεύτηκε αυτό και μετά όταν ήρθαν οι Γερμανοί από τρία τέσσερα σημεία.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Θα φτάσουμε και εκεί. Εκεί όταν έγινε η μάχη της Κερπινής, εμφανίστηκαν μετά από λίγο καιρό ΄Αγγλοι;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: ΄Οχι, δεν είδα, δεν ξέρω. Σας είπα μόνο για τον πατέρα που μαζί με κάποιον άλλο, Νίκο τον έλεγαν και η οικογένειά του έμενε εκεί σε κάτι παράγκες λίγο πιο κάτω από εμάς, και δεν ήταν εκεί μαζί μας να κρυφτεί στη γαλαρία, και αυτός η γυναίκα του ήταν από το Μάνεση, της γυναίκας του το όνομα ήταν Ανδριοπούλου.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Πως τον έλεγαν αυτόν; Αβραμόπουλο;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Ναι, ο Νίκος δεν ήταν από το Μάνεση, ήταν από άλλο μέρος και είχε παντρευτεί μία που την έλεγαν ΄Αννα Μάνεση και δούλευε και αυτός στο μεταλλείο. Λοιπόν πήγαν μαζί με τον πατέρα μου το πρωί, την επόμενη ημέρα να βρουν τίποτα πλιάτσικο να βρουν τίποτα πτώματα, να θάψουν δεν ξέρω ακριβώς και βρήκαν...
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: ΄Εθαψαν πτώματα;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Πρέπει να έθαψαν κάποια πτώματα Γερμανούς, πήγαιναν λαγκάδι, λαγκάδι επάνω και βρήκαν ένα Γερμανό, που ήταν σε μία σπηλιά κρυμμένος μέσα στο ποτάμι. Τώρα αν είχαν όπλα οι δικοί μας δεν ξέρω, ο πατέρας μου με αυτόν το Νίκο πάντως τον έπιασαν τον Γερμανό, του πήραν το όπλο του, αυτός ο Νίκος του πήρε το ρολόι και ο πατέρας μου του πήρε ένα πιστόλι. ΄Ενα πιστολάκι γυναικείο μάλλον, ήταν άσπρο πολύ μικρό αλλά ήταν επτάσφαιρο. ΄Οπως σας είπα το είχε πάει να βρει σφαίρες γιατί αυτά δεν υπήρχαν.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τι έγινε αυτός ο Γερμανός;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Αυτός ο Γερμανός είχε βγάλει μία φωτογραφία, είχε δύο παιδάκια, και την γυναίκα του και τη φιλούσε, σήκωνε τα χέρια του να τον σκοτώσουν στο σπιτάκι λίγο πιο πάνω από εμάς. Αλλά εγώ έβαλα τα κλάματα, είδα και τη φωτογραφία που είχε και οι δύο αυτοί που τον είχαν δηλαδή ο πατέρας μου και ο Νίκος.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Λοιπόν, τι έγινε με το Γερμανό;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Εγώ συγκινήθηκα πάρα πολύ που είδα τα παιδάκια και η στάση που έδειχνε και είπε ότι είναι Αυστριακός, δεν ήταν Γερμανός και παρακαλούσα και τον πατέρα μου και αυτόν να μην τον σκοτώσουν. Και πράγματι δεν τον σκότωσαν, δεν τον άφησαν ελεύθερο, τον κατέβασαν στα Καλάβρυτα και τον παρέδωσαν στους υπόλοιπους ή τον πήρε κάποιος πιο υπεύθυνος.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Μετά δόθηκε εντολή για τους τρεις αιχμαλώτους, δώσε μας περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτούς.
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Τους τρεις τραυματίες τους πήραν.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Ποιος έδωσε εντολή να τους πάρουν, μόνοι τους, τους πήραν;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Δεν μπορούσαν μόνοι τους, πρέπει η επιτροπή του Φρουραρχείου και της ΟΠΛΑ. Υπεύθυνος για τους αιχμαλώτους γενικά ήταν ο τρίτος υποφρούραρχος Πάνος Νικολαΐδης. Αυτοί που έκαναν κουμάντο και τους πήραν όπως μου είπε και ο Παπαβασιλείου ο Μπάμπης. Εντολή ποια ακριβώς δόθηκε δεν ξέρω, ξέρω όμως ότι τους πήρε σαν επικεφαλής ο Γιάννης ο Κώστας από την Κύμη Ευβοίας, μαζί ήταν και ο Ζούρης, ο Θεοδωρακόπουλος, και ήταν και άλλοι δύο μαζί στην ομάδα.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Πρέπει να ήταν και άλλοι, γιατί τρεις αιχμάλωτοι, θα πρέπει να τους μετέφεραν τέσσερα άτομα. Πώς τους μετέφεραν αυτούς με φορείο τους μετέφεραν ή με τα πόδια;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Μάλλον με τα πόδια, και τους μετέφεραν νύχτα για να μην δώσουν και στόχο, τους πήγαν στο μεταλλείο του Παπανδρέου, αφού τους ολοκλήρωσαν τους ανθρώπους, αυτό δεν ήταν σωστό που έγινε, τους αποτελείωσαν με μαχαιριές. Αυτός ήταν πολύ αιμοχαρής άνθρωπος, ο Κώστας. Και τους αποτελείωσε ο ίδιος με μαχαιριές και τους έριξαν σε ένα πηγάδι, βάθους εννέα μέτρων. Και όταν μετά έμαθαν ότι ερχόντουσαν πάλι οι Γερμανοί στα Καλάβρυτα από τρία τέσσερα μέρη, πήγαν και τους πήραν από το πηγάδι, τους έβγαλαν.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Αυτό σας το είπε ο Κώστας;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Ο ίδιος, ναι.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τι σου είπε συγκεκριμένα;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Αυτός το έλεγε και το παινευότανε, τους έβριζε βέβαια.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: ΄Οτι;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: ΄Οτι έκανε αυτό το ανδραγάθημα.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Θυμάσαι τι έλεγε;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: ΄Ελεγε, τους πούστηδες, τους κάναμε αυτό που τους άξιζε.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Εσύ πιστεύεις ότι αυτό το πράγμα ήταν εις γνώση του κόμματος, εις γνώση της οργάνωσης;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Βέβαια, κάποιος έπρεπε να δώσει εντολή για να γίνει αυτό το πράγμα. ΄Οχι να τους τραυματίσουν, να τους αποτελειώσουν και να τους ρίξουν μέσα στο πηγάδι. Να τους πετάξουν μέσα στο πηγάδι, πιστεύω ναι, πως είχε δοθεί εντολή, αλλά όχι να τους ταλαιπωρήσουν περισσότερο, γιατί οι τραυματίες ήταν μισοπεθαμένοι άνθρωποι.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Το επικροτείς αυτό που έγινε με τους τραυματίες; ΄Επρεπε να τους πετάξουν έτσι μέσα στο πηγάδι;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: ΄Επρεπε να τους πετάξουν, βέβαια ήταν τραυματίες και αυτό είναι ιερό πράγμα, αλλά πόλεμος γινόταν, αντάρτες είχαν σκοτωθεί και ήθελαν να βγάλουν το άχτι τους.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Μάλιστα. Αυτό έχει καμία σχέση με το κρέμασμα του Παυλόπουλου;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: ΄Οχι, όχι καμία. Μετά τους πήγαν και τους έθαψαν μέσα στο νεκροταφείο στο επάνω μέρος πίσω από το ιερό της εκκλησίας, τους είχαν βάλει σε κάτι σακιά μεγάλα και τους έθαψαν εκεί. Και από ότι έμαθα γιατί δεν ήμουν εκεί, αλλά πέρασα από εκεί, όταν είχαν φύγει όλοι, είχαν πάρει τον Παπά Καλό, Παναγιώτη τον έλεγαν, είχε τέσσερις κόρες και έμενε στο σπιτάκι που μέναμε εμείς λίγο πιο πάνω, πριν καούν. Και τον πήραν και τον είχαν μέχρι τις τρεις η ώρα και διάβαζε.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Πιστεύεις εσύ ότι αυτό το περιστατικό μέτρησε στη συμπεριφορά των Γερμανών να μπουν στα Καλάβρυτα; μέτρησε πολύ;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Βέβαια μέτρησε. Βέβαια.
Δ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Ο Αρχίατρος Παυλόπουλος είχε ανάμειξη με την δολοφονία των τριών τραυματιών αιχμαλώτων;
ΦΙΛΙΩ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΟΥΡΖΗ: Απολύτως καμία. Ο Παυλόπουλος ήταν γιατρός με όλη την σημασία της λέξης και ποτέ δεν θα έκανε ένα τέτοιο έγκλημα. Η δολοφονία των τραυματιών έγινε σε συνεργασία των οργανώσεων και των διπλοπρόσωπων Καλαβρυτινών και για επαγγελματικούς λόγους (αντιζηλία).
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.