15/12/43 - Ο αρχηγός ΕΛΑΣ Πελ.στον «Κρανίου τόπο» - Αυτοκριτική

Η χρονολογική σειρά των γεγονότων πριν και μετά το Καλαβρυτινό Ολοκαυτωμα από τα Ντοκουμέντα του Ιστορικού Αρχείου Κανελλόπουλου (Ι.Α.Κ....

Η χρονολογική σειρά των γεγονότων πριν και μετά το Καλαβρυτινό Ολοκαυτωμα από τα Ντοκουμέντα του Ιστορικού Αρχείου Κανελλόπουλου (Ι.Α.Κ.).

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκεύαση απόδοσης του περιεχομένου της ιστορικής έρευνας με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογραφίσεως ή άλλο, χωρίς γραπτή άδεια του Ι.Α.Κ. (Ν 2121/1993)

Τετάρτη 15η Δεκεμβρίου 1943

1) Επιχείρηση «Καλάβρυτα»

Με την επιστροφή των υπολειπόμενων τμημάτων του Αποσπάσματος Wolfinger (Ορεινή Ομάδα) η επιχείρηση ολοκληρώθηκε. Στο πλαίσιο των αντιποίνων στις 14/12 τα Μαζέϊκα, όπου κρατήθηκαν 82 γερμανοί αιχμάλωτοι της μάχης Ρωγών-Κερπινής (16-17.10.1943) επί τέσσερις εβδομάδες χωρίς οι κάτοικοι να έχουν ειδοποιήσει τις αρμόδιες γερμανικές αρχές κατοχής, πυρπολήθηκαν. Η Επιχείρηση τελείωσε.

2) Επιχείρηση «Stiglitz»

Το ενισχυμένο ΙΙΙ/22 Τάγμα Αεροπορικών Καταδρομών επέστρεψε στην Κόρινθο. ΄Αφιξη του Αποσπάσματος Kockert στον ημερήσιο αντικειμενικό σκοπό, τον Δάρα (12 χλμ. νοτιοανατολικά των Μαζέϊκων). 18 οικίες πυρπολήθηκαν, 35 κομμουνιστές συνελήφθησαν.

3) Οι 1/117 και 2/117 Ουλαμοί Αναγνωρίσεως μεταφέρθηκαν πίσω στο Περιγιάλι.

4) Το ΧΙΙ/999 Τάγμα Πεζικού Φρουράς επέστρεψε στην Κόρινθο με όλα τα τμήματα.

Πρόθεση για τις 16.12.43. Επίδειξη από τον 1/659 Λόχο Μηχανικού στη γεφυροποιΐα και ζεύξη της διώρυγας στον Ισθμό της Κορίνθου παρουσία του Κυρίου Γενικού Διοικητού.

Ο αρχηγός του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου στον «Κρανίου τόπο» - Αυτοκριτική

Την Τετάρτη 15.12.1943 (12.00) τον τόπο της μεγάλης σφαγής (χωράφι Καππή) επισκέφθηκε ο Αρχηγός ΕΛΑΣ Πελοποννήσου, σμήναρχος Δημήτριος Μίχος. Τις απόψεις του διατύπωσε στα απομνημονεύματά του. Παραθέτει ο καπετάν Σταυραετός:

 ΄Αφησα το άλογο και τράβηξα μονάχος ως τον τόπο της εκτέλεσης. Επήγα και κάθησα σε μια πέτρα και άφησα λεύτερο τον λογισμό μου να φτερουγάει. Πέρναγαν από μπροστά μου μυριάδες-μυριάδες γνώριμοι άνθρωποι, φίλοι μου παλιοί, προσφιλείς φυσιογνωμίες, μικροί και μεγάλοι, όλοι δικοί μου άνθρωποι αγαπημένοι.

 ΄Εψαχνα να βρω τις αιτίες και τις αφορμές του πολέμου και τι μπορούσε να γίνει για να μην αλληλοσκοτωνόμαστε. Και ήμουν τόσο λυπημένος... Κάτι περίμενα να ακούσω από το στόμα των νεκρών, να μου ειπούν το παράπονό τους, να ακούσω το χτύπο της καρδιάς τους και την στερνή τους θέληση. Να μου ειπούνε για την λευτεριά μας που τόσο άργησε να ‘ρθει, και για τους φταίχτες της άδικης σφαγής τους. Ακόμα υπήρχαν αίματα νωπά. ΄Ενας σκύλος που έγλυφε από κάποια πέτρα αίματα, μυαλά, δεν το είχα ειδεί και ήταν πολλά στο μεγάλο μακελειό. ΄Οταν άρχισε να ουρλιάζει σε λίγο, γύρισα πάλι στον εαυτό μου, ξανάβρισκα πως ήμουνα ζωντανός, εκεί στον Κρανίου Τόπο. Κάτω από το χωράφι που έγινε η εκτέλεση ως το νεκροταφείο που είναι χαμηλότερα τράβαγαν οι φρέσκιες καινούργιες στράτες που είχαν γίνει από τα κουφάρια των σκοτωμένων, κατά την μεταφορά τους.

 Δεν θυμόμουνα πόση ώρα ήμουνα σ’ αυτή την έκσταση, όταν είδα κάμποσα παιδάκια κάτω από δώδεκα χρόνων να στέκονται μπροστά μου, που περίμεναν να τους μιλήσω όπως έκανα άλλοτε. Είμαστε παλιοί φίλοι με τους πιτσιρίκους. ΄Οταν τους μίλησα και ήρθαν κοντά μου άρχισαν να μου λένε ο καθένας τα δικά του, για τους δικούς του, πως τους έπιασαν, τι τους είπαν, αυτοί που πήγαν στο σχολείο, πως γλύτωσαν από τη φωτιά που τους έβαλαν και πολλά άλλα. Μίλαγε ο καθένας, όπως τα είδε και τα ‘ζησε. Ο τρόμος ήταν ζωγραφισμένος ακόμη στα πρόσωπά τους. Από πολλά σπίτια ανέβαινε ακόμη καπνός προς τα ύψη της μεγάλης χαράδρας, που ήταν άλλοτε μια ζωντανή πολιτειούλα... ΄Ηταν από τα υπολείμματα, από το βιος δαφόρων νοικοκυραίων. Μια τρανή θυσία στο σατανικό και βδελυρό θεό του πολέμου, που γίνονταν ευπρόσδεκτη γιατί ανέβαινε ολόισα στο μαβί ουρανό μιας έρημης πόλης.

 Πολλά λέχτηκαν και γράφτηκαν για τις αιτίες, τους λόγους αυτής της ανθρωποσφαγής. Πόσες απ’ αυτές μπορούμε να αραδιάσουμε σαν τις πιθανότερες, αφού είδαμε ποιος διέταξε να μείνουν. Υπεύθυνος που έδωσε την διαταγή είναι ένας λοχίας των S.S. που ονομαζόταν Ταίνερ και ανήκε στην φρουρά του Αιγίου. Τμήμα που έκαμε αυτές τις εκτελέσεις και τους εμπρησμούς της πόλης και κάμποσων χωριών, ήταν το Τάγμα της Αιγιάλειας.

Αίτια και αφορμές της μεγάλης σφαγής

 Σαν αφορμή στάθηκε η εκμηδένιση ενός λόχου (Γερμανών) ορειβατών που έγινε στην περιοχή Ρωγών-Κερπινής στις 16-17 Οκτωβρίου (1943) από το αντίπαλο Τάγμα των Καλαβρύτων με Καλαβρυτινούς.

 Η σοσιαλιστικοποίηση της Πολιτειούλας σαν πρώτης ελευθερωμένης πόλης για τον Μωρηά.

 Η ιστορία της, παλιά και τωρινή.

 Ο σκοπός των εκκαθαριστικών που έγιναν με την αίτηση και την υπόδειξη αυτού του Τάγματος Αιγιάλειας. Κι αυτό έγινε για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων τους, που απέτυχε, γιατί είχαν εκτελεστεί κατά βάρβαρο τρόπο σε κάποια χαράδρα του Χελμού εκείνες τις ημέρες. Η ασφάλεια των αιχμαλώτων αυτών, που ανέρχονται γύρω στους εκατό, ανατέθηκε από τον διοικητή του 6ου Συντάγματος στον λοχαγό Χ. Στασινόπουλο. Δεν είχε απειληθεί από τα εχθρικά τμήματα για να σπεύσει να απαλλαγεί από την παρουσία τους. Ούτε πήρε όπως μάθαμε από πουθενά διαταγή (υπάρχει γραπτή διαταγή της ΙΙΙης Μεραρχίας με ημερομηνία 04.12.1943 που διατάσσει την εκτέλεση των Γερμανών αιχμαλώτων με υπογραφή Αχιλλέας-Αλέξανδρος-Μίχου) να εκτελέσει αιχμαλώτους ο παραπάνω λοχαγός (Χρήστος Στασινόπουλος), είχε χάσει την ψυχραιμία του.

 Ακόμη μερικοί κακοί ΄Ελληνες έτρεξαν να οδηγήσουν τους Γερμανούς στον τόπο εκτέλεσης των αιχμαλώτων (δύο διασωθέντες Γερμανοί από την εκτέλεση του Μαγείρου ενώθηκαν με την εκκαθαριστική ομάδα ΚΟΡΚΕΤ το πρωί και το μεσημέρι στις 08.12.1943 στο Βράχο Βρωσθαίνης Μαζαίικων και ενημέρωσαν τους Γερμανούς για την εκτέλεση των συναδέλφων τους), ενώ αν δεν ανεφαίνετο ίχνος από αυτούς, θα γύριζαν στις βάσεις τους (οι Γερμανοί) δίχως να κάμουν αντίποινα.

 Επίσης ολέθριο ρόλο έπαιξαν και οι χιλιάδες οδηγοί των Γερμανικών Τμημάτων στην εκστρατεία τους αυτή.

 Αυτό και άλλα οδήγησαν στην καταστροφή. Και η ευπιστία στην Γερμανική ευψυχία δεν ωφέλησε. Γιατί ενώ πολλοί είχαν πάει στα χωριά, ξαναγύρισαν στην πόλη ύστερα από δύο-τρεις ημέρες γιατί πίστεψαν στα λόγια των Ελλήνων που ήξεραν την γερμανική σκέψη στις ομιλίες τους.

Η ιστορική έρευνα διευκρινίζει ότι την διαταγή εκτέλεσης των Γερμανών αιχμαλώτων στις 7/12/43 φέρει την υπογραφή Μίχος, Αλέξανδρος (Κασσάνδρας), Αχιλλέας ( Δανιηλίδης) και συντάχθηκε στο σπίτι της ξαδέλφης του Μίχου, Μπαλαλά επι παρουσία των Άγγλων συνδέσμων της SOE 133 Άντονυ και Μακ Μάλεν, δακτυλογραφήθηκε δε από τον γραμματέα του 12 Συντάγματος ΕΛΑΣ, Παναγιώτη Πόλκα και διεκπεραιώθηκε από τον Πότη Ματζουράνη. Η εκτέλεση των αιχμαλώτων αποφασίστηκε στις 25/11/43 στα γραφεία του Πελοποννησιακού Γραφείου στην Πορταριά Αρκαδίαςαπό τον Γραμματέα Νίκο Γαμβέτα ανατέθη δε στην εκτέλεσή της στον διοικητή του 9ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Χρήστο Στασινόπουλ. Η αλληλογραφία του Μίχου με την SOE 133 αποδεικνύει τα παραπάνω. Τονιζεται οτι σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Αυγή, ο Μίχος το 1960, απατώντας στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο για τις ευθύνες του ΕΛΑΣ, υποστήριξε ψευδώς οτι η εκτέλεση των αιχμαλώρων έγινε μετά την σφαγή των Καλαβρύτων...