Χρονολόγιο Ολοκαυτώματος - 17 Δεκεμβρίου 1943

Η χρονολογική σειρά των γεγονότων πριν και μετά το Καλαβρυτινό Ολοκαυτωμα από τα Ντοκουμέντα του Ιστορικού Αρχείου Κανελλόπουλου (Ι.Α.Κ.)....

Η χρονολογική σειρά των γεγονότων πριν και μετά το Καλαβρυτινό Ολοκαυτωμα από τα Ντοκουμέντα του Ιστορικού Αρχείου Κανελλόπουλου (Ι.Α.Κ.).

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκεύαση απόδοσης του περιεχομένου της ιστορικής έρευνας με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογραφίσεως ή άλλο, χωρίς γραπτή άδεια του Ι.Α.Κ. (Ν 2121/1993)

Ο διοικητής της ΙΙ/737 Jager Regiment,
Λοχαγός Kockert

Παρασκευή 17η Δεκεμβρίου 1943

 Πορεία από Βυτίνα προς Δημητσάνα. Η οδός 2 χλμ. ανατολικά του χωριού Καρκαλού ανατινάχθηκε δύο φορές, ένα από τα σημεία ανατινάξεως είχε μήκος 15 μ. Με τη βοήθεια 200 πολιτών από τη Δημητσάνα στις 14.30 η οδός ήταν και πάλι προσβάσιμη για τροχοφόρα. Ο πληθυσμός της Δημητσάνας έκανε εν γένει καλή εντύπωση.

 Δημητσάνα ‒ Μουλάτσι.

 Μουλάτσι ‒ Μεγαλόπολη.

Αξιολόγηση

Ι. Εχθρός.

1. Οι αναφορές για την ισχύ του φαίνεται πως είναι άκρως υπερβολικές. Ακόμη και πριν από την επιχείρηση στην περιοχή αυτή οι αντάρτες δεν εμφανίστηκαν ποτέ σε μεγάλες ομάδες παρά μόνο κατά τη διενέργεια επιδρομών. Παραμένουν σε συγκεκριμένες περιοχές σε πολύ μικρές ομάδες, ποτέ περισσότερο από λίγες μέρες σε συγκεκριμένα χωριά. Για το λόγο αυτό ο άμαχος πληθυσμός δεν μπόρεσε να δώσει συγκεκριμένη αναφορά για την ισχύ ή τη θέση τους. Πάντοτε αναφερόταν απλώς και μόνο: «Στα βουνά ή σε αυτή την κατεύθυνση». Ακόμη και στα Μαζέϊκα σπάνια μόνο εθεάθησαν μεγάλες ομάδες ανταρτών, ωστόσο τα περιβάλλοντα υψώματα ήταν μονίμως κατεχόμενα. Οι Γερμανοί αιχμάλωτοι βρίσκονταν υπό φρούρηση για τέσσερις εβδομάδες στα Μαζέϊκα από λίγους (πέντε) ένοπλους πολίτες. Κατά τα άλλα μπορούσαν να κινούνται ελεύθερα κατά τη διάρκεια της ημέρας και να επαιτούν τρόφιμα από τον άμαχο πληθυσμό. Τη νύχτα μεταφέρονταν και φρουρούνταν σε έναν κλειστό χώρο. Η ισχύς ενός λόχου ανταρτών ανέρχεται σε περίπου 60 άνδρες.

2. Ο εξοπλισμός και ο οπλισμός είναι ελλιπής, εκπαίδευση δεν φαίνεται να υφίσταται. Οι περισσότεροι (αντάρτες) έφεραν πολιτική ενδυμασία, πολλοί φορούσαν γερμανικές λαφυραγωγημένες στολές και μόνο λίγοι τη στολή του ΕΛΑΣ. Στους Γερμανούς αιχμαλώτους, μετά τη σύλληψη, φόρεσαν ευτελή πολιτικά ενδύματα, και τύλιξαν τα πέλματά τους με κουρελόπανα. Εντούτοις φαίνεται πως οι αντάρτες έχουν αρκετά πολεμοφόδια. Κατά την ένοπλη συμπλοκή του Παγκρατίου μπόρεσε να διαπιστωθεί η ύπαρξη ενός εχθρικού βαρέως πολυβόλου.

3. Η μαχητική τους αξία δεν είναι ιδιαίτερα υψηλή: προ ενός επιτιθεμένου γερμανικού στρατεύματος τρέπονται σε φυγή. Η συμπλοκή του Παγκρατίου φέρεται να διεξήχθη αποκλειστικά από 22 Ρώσους, λιποτάκτες μιας τουρκμενικής φάλαγγας. Οι ΄Ελληνες αντάρτες φέρεται να βρίσκονταν απλώς πιο πίσω ενεδρεύοντες.

4. Η διαβίβαση σημάτων μεταξύ των ανταρτών ήταν αξιοθαύμαστη. Εκτός από τα τεχνικά μέσα (το Σοπωτό διέθετε έναν κεντρικό τηλεγραφικό σταθμό εγκατεστημένο από τους ΄Αγγλους, ενώ συχνά, κατά τη διάρκεια της επιχειρήσεως, διαπιστώθηκε η ύπαρξη τηλεγραφικών συσκευών στον άμεσο περίγυρο), η μετάδοση μηνυμάτων επιτυγχάνεται μέσω πεζών και ιππέων αγγελιαφόρων και μέσω των λεγόμενων τηλεφωνικών αλυσίδων. Για το λόγο αυτό λέγεται πως κανείς δεν μπορούσε να εγκαταλείψει τα Μαζέϊκα χωρίς να το γνωρίζουν οι αντάρτες. Η Επιχείρηση «Καλάβρυτα» ήταν ήδη γνωστή μερικές μέρες πριν, και οι κατευθύνσεις προωθήσεως των αποσπασμάτων είχαν αναφερθεί. Γι’ αυτό προέκυψαν για τους αντάρτες οι δύο κατευθύνσεις συμπτύξεως προς βορειοανατολικά και νοτιοδυτικά. Οι αντάρτες δεν παρατάχθηκαν πουθενά για μάχη κατά τη διάρκεια της επιχειρήσεως.

ΙΙ. Συμπεριφορά του άμαχου πληθυσμού.

1. Στα περισσότερα χωριά αποκομίζει κανείς την εντύπωση ότι ο άμαχος πληθυσμός απλώς τρομοκρατείται από τους αντάρτες και οφείλει απλώς να υποταγεί. Σε αυτή την περιοχή οι αντάρτες προσπάθησαν να οργανώσουν ένα αυθύπαρκτο κράτος, ως επί το πλείστον, όμως, ουδόλως αναγνωρίστηκαν ως δύναμη εξουσίας. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού θα επιθυμούσε μια πιο μακρά παραμονή των γερμανικών στρατευμάτων για προστασία από τους αντάρτες. Πολλά χωριά είδαν για πρώτη φορά Γερμανούς στρατιώτες. Η προπαγάνδα των κομμουνιστών είχε ήδη επικρατήσει παντού. Η συμπεριφορά του πληθυσμού στη Βυτίνα και στη Δημητσάνα υπήρξε άψογη, τα οδοφράγματα απομακρύνθηκαν από τους ίδιους τους κατοίκους των περιοχών αυτών.

2. Η συμπεριφορά του άμαχου πληθυσμού απέναντι στους Γερμανούς αιχμαλώτους υπήρξε ποικίλη. Στα Καλάβρυτα ο πληθυσμός επέδειξε αμέσως απειλητική διάθεση για τους αιχμαλώτους και διοργάνωσε χαρμόσυνες εορτές. Ο πληθυσμός των Μαζέϊκων χαρακτηρίστηκε ομοφώνως από τους επιζώντες ως πολύ φιλικός. Πρόσφεραν τρόφιμα, κουβέρτες, ιματισμό και συναφή. Για την εκτέλεση των αιχμαλώτων έδειξαν βαθύ αποτροπιασμό. Ωστόσο, είναι σε βάρος του πληθυσμού των Μαζέϊκων το ότι, κατά τη διάρκεια των τεσσάρων εβδομάδων, δεν έφθασε στις γερμανικές υπηρεσίες ούτε μία αναφορά για τον τόπο κράτησης των Γερμανών αιχμαλώτων και για την ύπαρξη των οδοφραγμάτων.

ΙΙΙ. Τα ημέτερα στρατεύματα

1. Η συγκρότηση του Αποσπάσματος Gnass διατάχθηκε καλώς, δεν μπόρεσε ωστόσο πριν από την αναχώρηση από τις βάσεις να επιτευχθεί καμία επαφή με το 116 Απόσπασμα Αναγνωρίσεως για την αποσαφήνιση ερωτημάτων. Η πρώτη επαφή υπήρξε μόλις στη Βυτίνα.

2. Είναι δεδομένο ότι οι λόχοι Κυνηγών υπάγονται μεμονωμένα στο απόσπασμα και ότι ακολούθως σχημάτισαν καθαυτά ένα απόσπασμα. Αυτό θα έπρεπε να είχε διαταχθεί ήδη νωρίτερα. Για το λόγο αυτό υπήρξε έλλειψη ενός ηγετικού επιτελείου. Ο 11/737 Λόχος Κυνηγών έμεινε χωρίς αξιωματικούς λόχου, τα ζητήματα των μέσων επικοινωνίας, του ιατρικού και κτηνιατρικού εφοδιασμού παρέμειναν ανοικτά. Η αποσκευή έπρεπε να αποτεθεί στο 116 Απόσπασμα Αναγνωρίσεως και να διασφαλισθεί από αυτό.

3. Μια συνεργασία μεταξύ του πλήρως μηχανοκίνητου 116 Αποσπάσματος Αναγνωρίσεως, το οποίο εξαιτίας των πολλών ανατινάξεων συνάντησε δυσκολίες, των Κυνηγών και του Ορεινού Πυροβολικού ήταν δύσκολη. Ο ρυθμός προελάσεως και ο τρόπος διεξαγωγής των μαχών ήταν τόσο διαφορετικοί, που δεν υπήρχε συνεχής συνεργασία μεταξύ των μονάδων.

4. Στο Απόσπασμα παραχωρήθηκε μια διμοιρία Υγειονομικού, η οποία ήταν εξοπλισμένη κυρίως με υλικά για τη δημιουργία σταθμών πρώτων βοηθειών και λιγότερο για την περίθαλψη του στρατεύματος.

5. Το ίδιο ίσχυσε και για το μεγάλο μηχανοκίνητο Σταθμό Διαβιβάσεων, ο οποίος, μόλις στο μέσο της επιχειρήσεως, κατέστη αναγκαίο να ρυθμιστεί για ορεινή υποστήριξη.

6. Επί ενός μεγάλου αριθμού υποζυγίων σε μία επιχείρηση 20 ημερών είναι απολύτως απαραίτητος ένας κτηνίατρος.

7. Προετοιμάσθηκε πολύ λίγη ποσότητα τροφής. Για το λόγο αυτό η υπάρχουσα διατροφή έπρεπε να επιμηκυνθεί χρονικά και να εξοικονομηθούν 3 ημερήσιες μερίδες για 4 ημέρες. Αυτό κατέστη εφικτό με την εξαίρεση του άρτου. Από τον πληθυσμό είχαν αποκρύψει τα διατροφικά είδη, και δεν υπήρχε χρόνος για την παρασκευή άρτου. Οι κονσέρβες της διατροφής των Κυνηγών ήταν πάρα πολύ καλές και απολύτως καταναλώσιμες.

8. Η έκδοση διαταγών σύμφωνα με το χάρτη ήταν αδύνατη, αφού το χαρτογραφικό υλικό αυτής της περιοχής είναι εντελώς ανεπαρκές.

9. Τα ιταλικά υποδήματα αποδείχθηκαν άχρηστα. Τα περισσότερα από αυτά αχρηστεύθηκαν κατά την επιχείρηση, το αποτέλεσμα ήταν (δυσ).

Kockert

Λοχαγός & Διοικητής Λόχου