Χρονολόγιο Ολοκαυτώματος - 21 Δεκεμβρίου 1943

Άγγλοι σύνδεσμοι της ομάδας SOE 133 με αντάρτες του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου Η χρονολογική σειρά των γεγονότων πριν και μετά το Καλαβρυτινό Ο...

Άγγλοι σύνδεσμοι της ομάδας SOE 133 με αντάρτες του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου

Η χρονολογική σειρά των γεγονότων πριν και μετά το Καλαβρυτινό Ολοκαυτωμα από τα Ντοκουμέντα του Ιστορικού Αρχείου Κανελλόπουλου (Ι.Α.Κ.).

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκεύαση απόδοσης του περιεχομένου της ιστορικής έρευνας με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογραφίσεως ή άλλο, χωρίς γραπτή άδεια του Ι.Α.Κ. (Ν 2121/1993)

Τρίτη 21η Δεκεμβρίου 1943

 Σελίδα 106 Ελλάς. Τα ακόλουθα τηλεγραφήματα έλαβαν στο Λονδίνο από το πεδίο στις 21 Δεκεμβρίου 1943. Νο 3. Δύο τηλεγραφήματα από Βρετανούς Αξιωματικούς Συνδέσμους (ΒΑΣ) στην Πελοπόννησο. Ανώτερος ΒΑΣ στην Πελοπόννησο με τα στρατηγεία του στην Αχαΐα λέει: «Καλή υποδοχή έγινε σε Τάγματα Ασφαλείας στην Πάτρα, πολλοί Αξιωματικοί και άλλοι έφυγαν από την Αθήνα για να ενωθούν μαζί τους. Αναφέρθηκε ότι πολλά μέλη των ομάδων της ΕΔΕΣ προσχωρούν σε προκαταρκτικές οργανώσεις στην Πάτρα. Αυτό το έχει αναλάβει ο αξιωματικός της Αστυνομίας. Τα νέα που φτάνουν τώρα σε αυτή την περιοχή για την καταστροφή στα Καλάβρυτα, Μαζέϊκα και των γύρω περιοχών και προκαλούν γενικά πανικό. Μου ζητήθηκε να λάβω μέρος σε μια συνάντηση εκπροσώπων για ολόκληρη την περιοχή και δέχτηκα με την προϋπόθεση ότι η συνάντηση αυτή δεν είναι κομματική συνάντηση. Σκοπός της είναι να διαλευκανθεί η αιτία της καταστροφής των Καλαβρύτων και να δοθούν συμβουλές στους πολίτες ώστε να αποφευχθεί μια παρόμοια καταστροφή σε αυτή την περιοχή. Ζητώ τις ακόλουθες πληροφορίες:

(α) Πιθανές αιτίες της καταστροφής και το κίνητρο των Γερμανών που τους οδήγησε εκεί, με ιδιαίτερη αναφορά στη δολοφονία των Γερμανών αιχμαλώτων από τον ΕΛΑΣ. Αριθμός των νεκρών, μέθοδος εκτέλεσης, ημερομηνίες και τόπος. (Αυτό θα αποτελεί εφεξής το αιτιολογικό της καταστροφής των Καλαβρύτων με αντικειμενικό σκοπό η όλη αυτή τραγωδία να καταλογιστεί στον ΕΛΑΣ για ευνόητους λόγους).

(β) Λεπτομέρειες της καταστροφής με αριθμό των Ελλήνων που σκοτώθηκαν από τους Γερμανούς, σπίτια που κάηκαν, λεηλασίες, κ.λπ.

(γ) Η αδράνεια των ανταρτών κατά την ώρα της καταστροφής. Θα καταβληθούν προσπάθειες ώστε να εμφανιστούν από Αγγλική Αποστολή αξιόπιστες πληροφορίες ότι ο ΕΛΑΣ αδράνησε σκόπιμα για την περίπτωση των Καλαβρύτων και ότι ενήργησε αντίθετα από τις διαταγές του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής (ΣΜΑ). Αιτήσεις για όπλα που θα δοθούν στα χωριά δεν θα απαντηθούν. Δίνοντας ορθές πληροφορίες, θεωρώ την παρούσα κατάσταση μια κρίσιμη καμπή για την ανάληψη μιας συστηματικής προπαγάνδας δυσφήμισης της ηγεσίας του ΕΛΑΣ και της Εαμικής Αντίστασης γενικότερα κατά τις οδηγίες του Πολεμικού Συμβουλίου.

Η περίπτωση των Καλαβρύτων είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για μια άνετη πολιτική διαμελισμού του ελληνικού πληθυσμού και την ενθάρρυνση δραστηριοτήτων κατά των κομμουνιστών και του ΕΛΑΣ, ώστε να επικρατήσει πλήρως η καθορισμένη Αγγλική πολιτική στην Ελλάδα μετά την κατάρρευση του ΄Αξονα. Είναι μια μεγάλη ευκαιρία η οποία θα πρέπει να αξιοποιηθεί κατά τον καλύτερο τρόπο.

 Σε ένα μακρύ τηλεγράφημα από τον Πρέσβυ της Ελληνικής Κυβέρνησης στο Κάιρο (τον κύριο Λήπερς) προς το Foreign Office, υπάρχει μόνο ένα ενδιαφέρον σχόλιο.

Αναφορά Ρ20. Η παράγραφος 2 μιλά για προβλήματα να δίνονται τρόφιμα στις περιοχές που κάηκαν. «Η Σουηδική Περίθαλψη μόνο θα μπορούσε να προνοήσει για οποιαδήποτε μορφή φαρμάκων. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι στην περιοχή των Καλαβρύτων, όπου οι Γερμανοί έκαψαν χωριά κ.λπ., επέτρεψαν στη συνέχεια στη Σουηδική Περίθαλψη να έρθει και να βοηθήσει τους επιβιώσαντες. ΄Ισως σε άλλες περιοχές όπου η αντίσταση έχει φτάσει στο τέλος, θα μπορούσαν να διατηρήσουν το ίδιο κίνητρο στον πληθυσμό, στον οποίο μπορεί κάποιος να βασιστεί. Σε κάθε περίπτωση, οι καταστροφές των πόλεων και των χωριών από τους Γερμανούς θα πρέπει να χρεώνονται στον ΕΛΑΣ και στην ηγεσία του. Η Σουηδική Περίθαλψη δίνει χρήσιμες πληροφορίες για την κατάσταση του ΕΛΑΣ και τη ψυχοσύνθεση των Ελλήνων μετά τα γεγονότα των Καλαβρύτων.

 Ακολουθούν τηλεγραφήματα που έλαβαν στο Λονδίνο από το πεδίο.

(Ε) Με ημερομηνία 21 Δεκεμβρίου 1943 από ΒΑΣ στη Λακωνία.

«Στην Πελοπόννησο η εξάντληση είναι πολύ έντονη». Σε συνέχεια της εκτίμησης στη Βρετανία, είναι η αναφορά της αντιπροσωπείας που υποδέχτηκαν από τα χωριά της Μεγαλόπολης. Ολόκληρα τα χωριά Ρούτσι, Κρανοί, Καπαρέλι και Μάλτα έχουν καεί εντελώς ακολουθώντας δράσεις σαμποτάζ από τους αντάρτες, για τους οποίους οι κάτοικοι πιστεύουν ότι δρουν κάτω από τις διαταγές των συμμάχων.

(2) ΄Ελληνες όμηροι σφάχτηκαν – 118 Μονοδένδρι, 45 στο Γύθειο, 57 κρεμάστηκαν στην Ανδρίτσαινα και 40 στην Τρίπολη. Τρεις από τους χωρικούς επανοπλίστηκαν και αποφάσισαν ότι μπορούσαν να διώξουν τους Γερμανούς χωρίς άλλη βοήθεια. 500 άοπλοι χωρικοί παρακολούθησαν τους Γερμανούς να καίνε το Ρούτσι. Δηλώνουν ότι οι Γερμανοί θα συνεχίσουν να σκοτώνουν ΄Ελληνες και παρότι μπορεί να σταματήσει το σαμποτάζ, οι Γερμανοί θα συνεχίσουν να εφευρίσκουν κίνητρα. Ζήτησαν από την Συμμαχική Στρατιωτική Αποστολή να ενημερώσει τη Μέση Ανατολή ότι χρειάζονται περίπου 2500 όπλα για τον οπλισμό 17 χωριών στον τομέα τους.

(Φ) Με ημερομηνία 21 Δεκεμβρίου 1943 από τον Ανώτερο ΒΑΣ στην Πελοπόννησο. «Σε συνέχεια του ΕΛΑΣ για τον Ρούσβελτ, τον Τσώρτσιλ, τον Στάλιν και τον στρατηγό Γουίλσον ‒ ΄Επειτα από την πρόσφατη σφαγή του άοπλου πληθυσμού των Καλαβρύτων, απευθυνόμαστε σε εσάς ως συμμάχους να μας στείλετε οικονομική, υλική βοήθεια καθώς και όπλα και πυρομαχικά στις ομάδες μάχης, στις οποίες έχουν τελειώσει τα πυρομαχικά. Υπογραφή Κασσάνδρας, Μίχας και Ραμπάνης». (Κασσάνδρας είναι το αληθινό όνομα του συνταγματάρχη του ιππικού, του στρατιωτικού διοικητή του ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο, του οποίου το ψευδώνυμο είναι Αλέξανδρος). Μπορεί να οριστεί μια νέα Τεχεράνη για να χειριστεί αυτή την αίτηση; Το σχόλιο του Foreign Office στο φάκελο «Ανώτερος ΒΑΣ στην Πελοπόννησο (Συνταγματάρχης Στήβενς) δείχνει συστηματικά εχθρικός απέναντι στον ΕΑΜ και υποθέτουμε ότι η τελευταία του πρόταση είναι σαρκαστική. Θα αναφερθούμε στην παράγραφο Α του κειμένου 5631 της 13ης Δεκεμβρίου και θα γίνει αναφορά της πρότασης «΄Ασκοπες στρατιωτικές επιθέσεις για τις οποίες λέει ότι ήταν η καταστροφή ορισμένων γεφυρών μεταξύ της γραμμής Πατρών-Κορίνθου. Αυτές οι προσπάθειες του ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο για να συναγωνιστούν τους άθλους Κόρκουποτ-΄Αμος και Αίσωπος, κέντρισαν τους Γερμανούς οδηγώντας τους σε μια σειρά από ωμότητες που ο ΕΛΑΣ, αφού είχε ξεμείνει από πυρομαχικά, δεν είχε τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει. ΄Ετσι επήλθε η καταστροφή των Καλαβρύτων με όλα τα αποτελέσματα τα οποία βοηθούν σε μια συστηματική προπαγάνδα κατά του ΕΛΑΣ και της ηγεσίας του».

 Foreign Office, 371/43674

Αποσπάσματα από τα τηλεγραφήματα της Δύναμης 133 Νο 623 Αναφ. Ρ315. Κομμάτι 3. Τάγματα Ασφαλείας. Από την Πελοπόννησο, με ημερομηνία 21 Δεκεμβρίου 1943. Ο συνταγματάρχης Κουρκουλάκος, σε εμπιστευτική συνομιλία με τον Στρατηγό Π. Γκάου δήλωσε ότι θα ήταν αυτός ο Διοικητής των Ταγμάτων Ασφαλείας στην Πελοπόννησο. Είπε:

(α) ΄Οτι θα προειδοποιούσε προηγουμένως τους συμμάχους αν πλησίαζαν οι Γερμανοί ή αν πλησίαζε εκείνος.

(β) ΄Οταν ο ΕΛΑΣ/ΕΑΜ θα ρευστοποιόταν, θα κρατούσε τα πολεμοφόδια για να χρησιμοποιηθούν κατά των Γερμανών, κάτω από τις διαταγές των Γενικών Στρατηγείων Μέσης Ανατολής.

(γ) Τα Τάγματα Ασφαλείας θα κατέβαιναν τελικά από τα βουνά.

(δ) Δεν υπάρχουν Γερμανοί ή Γκεσταπίτες μεταξύ των Ταγμάτων Ασφαλείας.

(ε) Μας δίνει συνθήματα των Ταγμάτων Ασφαλείας για να χρησιμοποιούνται στις πόλεις.

Ο Γκάου είναι διστακτικός σχετικά με το (ε) και αρνήθηκε να δώσει τα συνθήματα και ο ίδιος δεν είναι σίγουρος για το ποια στάση πρέπει στην πραγματικότητα να υιοθετήσουν απέναντι στη Συμμαχική Αποστολή.

 Αποσπάσματα από τα τηλεγραφήματα της Δύναμης 133 Νο 64, Αναφ. Ρ315. Κομμάτι 7 Πελοπόννησος: α) Από τον Στήβενς με ημερομηνία 21 Δεκεμβρίου προς 25 Δεκεμβρίου 1943. Είμαι σε επαφή με τον Ερυθρό Σταυρό για την αποδοχή και διανομή (τροφίμων). Θα σας ενημερώσουμε μόλις είμαστε έτοιμοι. Τα χωριά θα εκτιμήσουν ιδιαίτερα αυτή την κίνηση. (Αυτή ήταν η πρώτη αναφορά του Στήβενς μετά την καταστροφή των Καλαβρύτων).

 Foreign Office, 371/43674

Ελλάς – Αναφορά για την κατάσταση κατά την εβδομάδα που τελειώνει 31 Δεκεμβρίου 1943.

Τμήμα 1 Δραστηριότητα – Εχθρός.

(5α) Πελοπόννησος. Υπάρχει αυξημένη δραστηριότητα των Γερμανών στη Μεγαλόπολη. Κάηκαν χωριά στα Νοτιοδυτικά, πήραν ομήρους στη Λακωνία και τους σκότωσαν.

(β) Οι Γερμανικές Μονάδες Ασφαλείας είχαν επιτυχία ενάντια στον ΕΛΑΣ στην Σπάρτη και στον Μυστρά. Ο ΕΛΑΣ διαλύθηκε.

(γ) Οι Γερμανοί σκότωσαν 120 ομήρους στην Καλαμάτα.

 Τμήμα 2 Δραστηριότητα – Αντάρτες

(Λ) Χωριά στη Μεγαλόπολη ζήτησαν 2500 όπλα για να εφοδιάσουν 78 χωριά. Θα εκδιώξουν τους Γερμανούς χωρίς βοήθεια. Δήλωσαν ότι οι ωμότητες των Γερμανών θα συνεχίσουν ακόμα και αν σταματήσει το σαμποτάζ. Ο Αρχηγός των Ταγμάτων Ασφαλείας στην Πελοπόννησο προσφέρεται να προειδοποιεί τους Βρετανούς Αξιωματικούς για τη δική τους προσέγγιση ή την προσέγγιση των ομάδων των Γερμανών. Μετά τη ρευστοποίηση του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ θα κρατήσει όπλα για να χρησιμοποιηθούν ενάντια των Γερμανών κάτω από τις διαταγές των Γενικών Στρατηγείων Μέσης Ανατολής. Δήλωσε ότι κανένας Γερμανός ή Γκεσταπίτης δεν υπάρχει στα Τάγματα Ασφαλείας. Τα αρχηγεία του ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο αιτήθηκαν οικονομική και υλική βοήθεια μετά τις πρόσφατες σφαγές των Καλαβρύτων (καθώς και όπλα). Ο νέος Διοικητής στην Πελοπόννησο είναι ο Κασσάνδρας (ψευδώνυμό του Αλέξανδρος), αξιωματικός του ιππικού.

ΕΛΑΣ και ΄Αγγλοι (SOE 133)

Ο ΕΛΑΣ σύμφωνα με τις συμμαχικές Διακηρύξεις με την πολιτική γραμμή και το νόημα του αγώνα που έκανε, έβλεπε τους ΄Αγγλους συνδέσμους σαν Συμμάχους, σαν μεγάλους φίλους που θα δικαίωναν και θα ενίσχυαν, προ παντός, τον αγώνα του. ΄Ομως αυτοί αντίθετα τον υπέβλεπαν, τον ετορπίλιζαν, τον συκοφαντούσαν μέσα και έξω. Ο λαός τους έδινε και το ψωμί του. Το Στροβίτσι (Λέμπρεο) της Ολυμπίας και το Πανόπουλον της Ηλείας, ολόκληρα χωριά, κάηκαν εξ αιτίας τους. Ο ΕΛΑΣ έβαλε πολλές φορές τα στήθια του μπροστά για να τους σώσει. Στα Δεμέστιχα της Αχαΐας, όταν περικυκλώθηκαν από Γερμανούς, το 12ο Σύνταγμα τους γλύτωσε από την αιχμαλωσία. Το ίδιο και στην Προστοβίτσα. Αξιοσημείωτες πάλι παλικαριές των ανταρτών πολλές φορές τους γλύτωσαν από τον κίνδυνο. Στου Πανόπουλου τα χάνια (Λαμπείας) όταν βρισκόταν κάποτε ο Campbell μαζί με τον λοχαγό Ντον και με τον ασύρματό τους, το χωριό περικυκλώθηκε από γερμανούς. Και ο λαός του χωριού, με επικεφαλής δύο αντάρτες, έσωσε τους ΄Αγγλους που διαφύγανε στο Κακοτάρι χωρίς να σωθούν και τα σπίτια του χωριού τα οποία έκαψαν οι Γερμανοί, γιατί βρήκαν σ’ αυτά τον ασύρματο. Στο ίδιο χωριό, το Μάιο του ’44 ο υπολ/γος Donnell με το συνεργείο του και τον ανθ/γο του ΕΛΑΣ Γεωργούλη, κατευθύνονταν προς το χωριό ανύποπτοι. Εκεί πέσανε πάνω σε ενέδρα που τους είχαν στήσει, οι Γερμανοί. Χωρίς να χάσει καιρό ο ανθ/γός Γεωργούλης έπεσε πάνω στους Γερμανούς με το πιστόλι στο χέρι και εξασφάλισε έτσι στον εμβρόντητο Donnell καιρό να φύγει και να σωθεί με ολόκληρο το συνεργείο του.

Αξιοσημείωτα είναι αποσπάσματα από γραπτά ανωτέρω μόνιμων αξιωματικών του Μωραΐτικου ΕΛΑΣ, όπως είναι ο Διοικητής της ΙΙΙ Μεραρχίας Σμήναρχος Μίχου και οι συνταγματάρχες Βλάσης Ανδρικόπουλος, Διοικητής του 12ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ και Μανώλης Βαζαίος, Διοικητής του 6ου Συντάγματος. Οι άνθρωποι αυτοί, γαλουχημένοι στις στρατιωτικές τους σχολές με την ιδέα μιας Αγγλίας «δημοκρατικής» «φιλελεύθερης» και «προστάτιδας» της χώρας μας κι ακόμα, σαν παλιοί Βενιζελικοί, μιας Αγγλίας φίλης και συμμάχου στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, γνώριζαν τώρα την πολιτική του αγγλικού ιμπεριαλισμού με την συμπεριφορά των άγγλων συνδέσμων στα βουνά κι έμεναν κατάπληκτοι μπροστά στην αποκάλυψη μιας τόσο χτυπητά αντιφατικής πραγματικότητας. Και οι τρεις τους ‒Μίχου, Ανδρικόπουλος και Βαζαίος‒ με αγανάκτηση και με τα μελανότερα χρώματα χαρακτηρίζουν τους άγλλους συνδέσμους που γνώρισαν στα βουνά, μη μπορώντας να ερμηνεύσουν την ειδεχθή τακτική τους. Ο σμήναρχος Μίχου ήταν από τους πρώτους που τον Απρίλη του 1943 με 5-10 παλικάρια από την Αιγιάλεια πήραν το δρόμο για το βουνό. Κι αμέσως μετά έπεσαν δίπλα του οι ΄Αγγλοι προσπαθώντας να τον πείσουν να γίνει όργανό τους. Ο Μίχος σημειώνει: (...). ΄Αγγλοι και Αμερικανοί, Ρώσοι και όλες οι υπόδουλες χώρες με τις εθνικές τους αντιστάσεις συμμάχησαν και χτύπαγαν αλύπητα τους κοινούς εχθρούς για ν’ απελευθερωθούν οι σκλαβωμένοι λαοί, ολόκληρη η Ευρώπη. Κι αυτοί ενώ μας ενίσχυαν φαινομενικά και με τα ραδιόφωνα του Μπι-μπι-σι μίλαγαν κολακευτικά και παρότρυναν τον λαό μας να πυκνώσει τις τάξεις μας, παράλληλα φρόντιζαν να δημιουργήσουν ανάμεσα στα τμήματα μας Αγγλόφιλα καθαρώς στοιχεία. ΄Ενας τέτοιος στρατός, αν γινόταν κάποτε, θα ήταν προορισμένος ν’ αυτοδιαλυθει κάποια ημέρα και να πέσει σ’ έναν εμφύλιο σπαραγμό. Η ιστορία μας είναι πλούσια από τέτοια παραδείγματα, τόσο κατά την Εθνική εξέγερση του 1821, όσο και μεταγενέστερα. Η πολιτική της Αγγλίας στη χώρα μας πάντα στάθηκε εμπόδιο στην εξέλιξη, γι’ αυτό αρχίσαμε να βλέπουμε κι εμείς κάπως ύποπτα τις κινήσεις των μελών της αποστολής και των συνδέσμων της. Πολλά μου έκαναν εντύπωση από όσα με άφηναν να καταλάβω ότι δεν βρισκόμουνα σε περίγυρο συμμαχικό που ήρθε κοντά μας με ειλικρινείς προθέσεις. Λίγα Αγγλικά που ήξερα με βοήθησαν να σχηματίσω σαφή αντίληψη για τους Συμμάχους μας... Είχαν βάλει μια σφήνα για να διαιρέσουν τους ΄Ελληνες σ’ αντιμαχόμενες ομάδες... Από πολλές τέτοιες αφορμές εδήλωσα ξεκάθαρα στον (άγγλο σύνδεσμο Anthony) Andrews πώς δεν θα του επιτρέψω να μας ρίψει σ’ έναν εμφύλιο πόλεμο. Και αν εξακολουθείτε να σκέφτεστε έτσι το καλύτερο που θα ‘χε να κάνει ήταν να εγκαταλείψει την Πελοπόννησο και να γυρίσει στον τόπο του (...). Και τελειώνει ο Σμήναρχος Μίχου: (...). Από τα νεανικά μου χρόνια αγαπούσα τους ΄Αγγλους και έτσι κύλησε η ζωή μου ως την εποχή της κατοχής. Κατά τον Εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της πατρίδας μας οι δρόμοι μας χωρίστηκαν γιατί απογοητεύθηκα όταν είδα πως καταπατούν τις υψηλές αλήθειες του πολιτισμού σαν θίγονται τα δικά τους συμφέροντα (...).

Είναι πολύ φανερόν ότι εις την Πελοπόννησον από του Οκτωβρίου 1943, υπήρχε δύναμις 3.000-4.000 Γερμανών. Το Στρατηγείον Μ.Α. εγνώριζεν λίαν λεπτομερώς όλην την διάταξιν των δυνάμεων τούτων. Και η παραμικρά μετακίνησις Γερμανικού τμήματος ανεφέρετο αμέσως εις αυτό υπό της ΙΙΙ Μεραρχίας. Δεν υπήρχεν επομένως λόγος να χρησιμοποιήσει το Στρατηγείιον Μ.Α. δεκάδας ανωτέρων κατά το πλείστον ΄Αγγλων Αξιωματικών εις την Πελοπόννησον δίδοντας πληροφορίας. ΄Αλλος επομένως ήτο ο σκοπός της εις αυτήν παραμονής των. Είναι γεγονός πανθομολογούμενον ότι οι Σύμμαχοί μας ΄Αγγλοι απήτησαν να συγκροτηθούν ανταρτικαί ομάδες εις την Ελλάδα αι οποίαι εξελίχθησαν, συν τω χρόνω εις Στρατόν, είναι όμως επίσης γεγονός ότι και εις την περίπτωσιν αυτήν, οι σύμμαχοί μας ΄Αγγλοι εφήρμοσαν το αιώνιον «διαίρει και βασίλευε» και προ παντός εις την Πελοπόννησον.

Εις την νότιον Πελοπόννησον οι ΄Αγγλοι Αξιωματικοί ενίσχυσαν αρχικώς τον Συνταγματάρχην Γιαννακόπουλον Αθ. δια να συγκροτήσει την ισχυράν εθνικήν ομάδα ΕΣ των 400 ανδρών. ΄Οταν τελικώς επεκράτησαν αι εαμικαί ομάδες εις την Πελοπόννησον η εχθρότης των ΄Αγγλων μας ηυξήθη, η δε ακαθόριστος και εν πολλοίς εχθρική στάσις των έναντι του ΕΑΜ συνετέλεσεν εις την συγκρότησιν των Ταγμάτων Ασφαλείας. Εάν οι Σύμμαχοί μας ΄Αγγλοι μας ενίσχυον ως Συμμάχους των ειλικρινείς, με όλα τα μέσα, εκ των Γερμανών της Ελλάδος ουδείς θα διέφευγεν, αλλά και η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα θα απελευθερούντο ταχύτατα. Επί πλέον δε ο στρατός ούτος και ο στρατός της Μ.Α. θα ηδύναντο να χρησιμοποιηιούν και εις οιονδήποτε άλλο μέτωπον της Ευρώπης. Αι καταθέσεις διαφόρων κορυφαίων Ελλήνων Πολιτικών και Στρατιωτικών εις την δίκην των δοσιλόγων έφερον εις φως αποκαλύψεις σκοτεινών ενεργειών των μυστικών υπηρεσιών του Αγγλικού Κράτους, αι οποίαι έπαιξαν αντισυμμαχικόν ρόλον εις την όλην υπόθεσιν του Εθνικού Κινήματος Αντιστάσεως της Ελλάδος.

Τέλος ο Συνταγματάρχης Βλάσης Ανδρικόπουλος, Διοικητής του 12ου Συντάγματος στις προσωπικές του αναμνήσεις αφηγείται (...). «Κατά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του Δεκεμβρίου (σημείωση δική μου: Τότε που έγινε η σφαγή των 1400 Καλαβρυτινών), η Αγγλική Αποστολή υπό τον Συνταγματάρχη Stevens ήταν στα Μιχαλέϊκα. Ο Stevens με ειδοποίησε με έναν σύνδεσμο ότι επιθυμεί να με δει. Πράγματι έφθασα στα Μιχαλέϊκα στις 4 Δεκεμβρίου ώρα 14η. Αμέσως πήγα στο γραφείο του και μου είπε ότι οι Γερμανοί γύρισαν πάλι στην Πάτρα. Τον ρώτησα από που έχει την πληροφορία αυτή και μου απήντησε ότι αυτή τη στιγμή ήρθε σύνδεσμος που είχε στείλει για πληροφορίες στο Λόπεσι. Του απάντησα ότι η πληροφορία αυτή δεν είναι σωστή και ότι οι Γερμανοί κατευθύνοντο προς την Καλάνιστρα όπως μας επληροφόρησαν τα τμήματά μας που τηρούσαν στενή επαφή με τον εχθρό. Και ακόμα ότι εκείνη τη στιγμή πέρασαν το Λόπεσι και σε δύο ώρες θα έχουν φθάσει στα Καλάνιστρα. Το μικρό ψέμα του Stevens ότι οι Γερμανοί γύρισαν στην Πάτρα, δεν έγινε πιστευτό. Γιατί αν γινόταν, αν έτσι το Σύνταγμα παραπλανιόταν θα έπεφτε ολόκληρο στον κλοιό των Γερμανών και θα διελύετο. Να ήθελε αυτό ο Stevens; Τα κατοπινά γεγονότα και προ παντός ο Δεκέμβρης της Αθήνας μας πείθει ότι αυτή την καλή πρόθεση είχε ο ΄Αγγλος Τζέντλεμαν (...).

Σημειώνουμε ένα περιστατικό όπως το αφηγείται ο λοχαγός του ΕΛΑΣ Γεωργής Ασούρας, που βρισκόταν επικεφαλής ενός αποσπάσματος σαμποτέρ του 6ου συντάγματος του ΕΛΑΣ. Γράφει (...). Το απόσπασμά μας με την πλούσια δράση του συνέβαλε σημαντικά στην πραγματοποίηση της γενικής αποστολής που είχε αναλάβει το 6ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ Κορινθίας μέσα στα πλαίσια του σχεδίου «Κιβωτός». Είναι γνωστοί οι σκοποί που επεδίωκαν οι άγγλοι ιμπεριαλιστές με το σχέδιο «Κιβωτός». Στην Πελοπόννησο οι πράκτορές τους ακολουθούσαν απέναντι στον ΕΛΑΣ την τακτική, που ακολουθούσαν και στις άλλες περιοχές της Ελλάδας. Και στο 6ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ υπήρχε μία εγγλέζικη αποστολή με επικεφαλής το λοχαγό Cellar. Η αποστολή αυτή είχε κρυμμένα σε διάφορα σημεία της περιοχής Κορινθίας πυρομαχικά και εκρηκτικές ύλες κάθε λογής και σε αρκετές ποσότητες. ΄Οταν η διοίκηση του Συντάγματος ζητούσε πυρομαχικά και εκρηκτικές ύλες ο Cellar πάντα κωλυσιεργούσε και την παρέπεμπε στις Ελληνικές καλένδες. ΄Ομως εδώ πάλι μας βοηθούσε ο λαός που μάθαινε που έκρυβαν οι εγγλέζοι αυτά τα υλικά. Θυμάμαι μια χαρακτηριστική περίπτωση. Κοντά στο χωριό Σαραντάπηχο η εγγλέζικη αποστολή είχε κρύψει αρκετές ποσότητες πυρομαχικών και εκρηκτικών υλών. Αυτός όμως πάντα μας απαντούσε: «Δεν έχουμε». Μα ο λοχαγός του μηχανικού Κόρδας που ήταν στο απόσπασμά μας, είχε πληροφορηθεί από τους κατοίκους όχι μόνο ότι έχουν, αλλά και που τα είχαν κρυμμένα. Αποφασίσαμε να τα πάρουμε. Επειδή οι άγγλοι είχαν βάλει νάρκες στην είσοδο της κρύπτης, ο λοχαγός Κόρδας οδήγησε προς το σημείο της εισόδου της κρύπτης μερικές γίδες. Μια απ’ αυτές έπεσε πάνω στις νάρκες και τινάχτηκε στον αέρα. ΄Ανοιξε έτσι ο δρόμος προς την είσοδο. Το «ρήγμα» έγινε και ήταν εύκολο πια να παρθούν τα υλικά. Πήραμε αρκετά για τις ανάγκες του αποσπάσματος και στείλαμε και στο Σύνταγμα. ΄Αλλη λύση δεν υπήρχε, έπρεπε να εκπληρώσουμε την αποστολή που είχαμε αναλάβει και χωρίς εκρηκτικές ύλες δεν μπορούσαμε να κάνουμε σοβαρά σαμποτάζ. Ο Cellar που επιθεωρούσε κάπου-κάπου τις αποθήκες του, πέρασε από τη σπηλιά, μα βρήκε την αποθήκη αδειανή. ΄Οταν γύρισε στο απόσπασμα ήταν κατσουφιασμένος σαν να γύριζε από κηδεία. Ο λοχαγός Κόρδας βρήκε την ευκαιρία να τον πειράξει κιόλας: «Ε, κύριε Cellar, δεν θα μας δώσετε εκρηκτικά επιτέλους; Τι να γίνει χωρίς αυτά δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα», και μας έκλεισε το μάτι. Ο άγγλος τραβούσε νευρικά το τσιμπούκι του. Δεν μπορούσε να ειπεί τι του είχε συμβεί. Να πει ότι του άδειασαν την αποθήκη; Αφού όταν του ζητούσαμε μας έλεγε πάντα πως δεν έχει πυρομαχικά και εκρηκτικά. Δύσκολη, πραγματικά ήταν η θέση του. ΄Εφυγε θυμωμένος και πίσω του ο Κόρδας του φώναζε: «Μα πότε τέλος πάντων θα μας δώσετε εκρηκτικά κύριε Cellar;». «Την ημέρα Χ», γύρισε και απάντησε με θυμό κοφτά ο εγγλέζος. Και πρόσθεσε: «Αυτό είναι μυστικό του σχεδίου «Κιβωτός» (...).