Η Μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας (26-30 Ιανουαρίου 1821)

η κ. Βάνα Μπεντεβή - Σπυροπούλου και ο  Δημήτρης Σταθακόπουλος Της Βάνα Μπεντεβή - Σπυροπούλου Πρόεδρου ΙΛΕΑ, ιστορικού ...

η κ. Βάνα Μπεντεβή - Σπυροπούλου και ο 

Δημήτρης Σταθακόπουλος

Της Βάνα Μπεντεβή - Σπυροπούλου
Πρόεδρου ΙΛΕΑ, ιστορικού Αίγιο,
26 Ιανουαρίου 2015

Ασχολούμαι με τη «Συνέλευση της Βοστίτσας» από τα φοιτητικά μου χρόνια, καθώς ο καθηγητής μου-στο Ιστορικό τμήμα της Φιλ/κής Παν/μίου Αθήνας, κ. Βασ. Σφυρόερας, είχε χαρακτηρίσει το γεγονός αυτό, ως το σημαντικότερο για την έναρξη του Αγώνα του ΄21 γεγονός, τονίζοντας μάλιστα, ότι είναι «το τελευταίο προεπαναστατικό και ταυτόχρονα το πρώτο επαναστατικό γεγονός»! Όταν λοιπόν συστάθηκε Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ – ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ (ΙΛΕΑ), με πρωτοβουλία του αείμνηστου Α. Μαγκλάρα-και δική μου-, βάλαμε κάποιους συγκεκριμένους στόχους: 1) να δημιουργήσουμε μια ευρεία ομάδα επικοινωνίας, με ανθρώπους που ενδιαφέρονται για την ιστορία, την παράδοση και τη λαϊκή μας κληρονομιά, 2) να ιδρύσουμε Ιστορικό-Λαογραφικό Μουσείο, 3) να εκδίδουμε περιοδικό με ιστορικά τοπικά θέματα και 4) να αναδείξουμε τη «Μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας»(κυρίως αυτό!). Και ΟΛΑ τα πετύχαμε!(στα 20 χρόνια, που υφιστάμεθα). Όσον αφορά στη Συνέλευση:

Το ιστορικό: α) με το γεγονός αυτό έχει ασχοληθεί ο αείμνηστος δήμαρχος Αιγίου και ιστορικός συγγραφέας Γ. Παναγόπουλος, και έχει εκδώσει επιστημονική μελέτη-βιβλίο με τίτλο « Η Μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας 26-30 Ιαν.1821» χρησιμοποιώντας όλες τις έως τότε ιστορικές πηγές. Και ο ίδιος εργάστηκε για την καθιέρωση τοπικής γιορτής, μάλιστα κυκλοφόρησε και διεθνές γραμματόσημο με τη Συνέλευση, το οποίο απεστάλη σε όλες τις δημόσιες Υπηρεσίες, Υπουργεία και σχολεία, για να αναρτηθεί, ως πίνακας ιστορικός!(1971).

β) Το 1993, η ΙΛΕΑ προκήρυξε μαθητικό Διαγωνισμό, με θέμα «Η Μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας και η σημασία της για τον Αγώνα του 1821», που εγκρίθηκε βέβαια από το Υπουργείο Παιδείας, με την υπ’αρ.Γ2/2822/27-5-93 εγκύκλιό του. Η απονομή των επάθλων έγινε με επισημότητα στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Αιγίου.

γ) Την Άνοιξη του 1996, άρχισα να δημοσιεύω στην εφημερίδα «ΒΗΜΑ της Αιγιάλειας-σε συνέχειες, επί μήνες- ιστορικές πηγές, που αναφέρονται στο συγκεκριμένο γεγονός, με τίτλο «Η Μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας, από τις ιστορικές πηγές».

δ) Το 1997 η ΙΛΕΑ υπέβαλε αίτηση ( 81/25-9-1997) στο Δ.Σ. Δήμου Αιγίου, ζητώντας να αναγνωριστεί και να καθιερωθεί η Μ. Συνέλευση ως τοπική Εθνική εορτή, και η σημαία του Α. Λόντου ως εθνικό έμβλημα του δήμου. Και πράγματι, το Δημοτικό Συμβούλιο, αποφάσισε ομόφωνα, με την υπ’αριθμ. 453/18-12-98 απόφασή του, την καθιέρωση της γιορτής, καθώς και τη Σημαία του Ανδρέα Λόντου(κόκκινη με μαύρο σταυρό), ως επίσημο Σύμβολο της πόλης μας. Και έγινε μάλιστα και η πρώτη γιορτή στο νεοσυσταθέν Ιστορικό-Λαογραφικό Μουσείο Αιγίου. Η απόφαση αυτή εξακολουθεί βεβαίως να ισχύει.

ε) Η ΙΛΕΑ βέβαια, εξακολουθεί να στηρίζει τον ίδιο στόχο, και συνεργαζόμαστε με το Σύλλογο Αιγιαλέων Αθήνας, που έχει καθιερώσει, να γιορτάζει κάθε χρόνο στις 26 Ιανουαρίου, με εκδηλώσεις και ομιλίες. Έτσι οργάνωσε μεγαλειώδη εκδήλωση στο Πολεμικό Μουσείο της Αθήνας (11 Μαρτίου 2005) με τη συμμετοχή της ΙΛΕΑ, του Χορευτικού Ομίλου Αιγίου και του Συλλόγου Φίλων Βυζαντινής Μουσικής, και ομιλήτρια τη γράφουσα, με θέμα «Η Μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας και η σημασία της για το 1821».

ζ) Αλλά και εμείς, ως ΙΛΕΑ, καθιερώσαμε να κάνουμε, στις 26 Ιαν. κάθε χρόνο, ενημερωτικές εκδηλώσεις-συναντήσεις και εδώ, όπου έρχονται άνθρωποι, που ενδιαφέρονται, ενώ προσανατολιζόμαστε να οργανώσουμε ένα πανελλήνιο Συνέδριο. Γι’ αυτό, επικοινωνούμε με πανεπιστημιακούς ιστορικούς, που γνωρίζουν πολύ καλά το γεγονός και τη σημασία του για τη Εθνική μας Ιστορία.

η) Ωστόσο, όλα αυτά τα χρόνια, έχω δημοσιεύσει 20 και πλέον άρθρα, στις τοπικές εφημερίδες, με όλο και καινούργια στοιχεία. Έτσι, ανακάλυψα και τη σχετική τοιχογραφία στη Βουλή των Ελλήνων(αίθουσα τροπαίων),ντοκουμέντο ατράνταχτο, για το πώς οι ιστορικοί, αλλά και οι ζώντες μάρτυρες-ήρωες εκείνης της εποχής, αξιολογούσαν το γεγονός της Συνέλευσης, ώστε το τοποθετούσαν πρώτο σε σπουδαιότητα και χρονολογική σειρά, γεγονός της Επανάστασης! Για όσους γνωρίζουν, τι σημαίνει επιστημονικά, η ενεπίγραφη τοιχογραφία, αυτό το στοιχείο, στη Βουλή, δίνει την απάντηση της σπουδαιότητας του γεγονότος της Συνέλευσης!

2) Εμείς, στην ΙΛΕΑ, ενδιαφερόμαστε για το γεγονός καθ’ αυτό, δε μας ενδιαφέρουν «οι κοτζαμπάσηδες»(όπως, κάποιοι θέλουν να μας προσάψουν, για να αποπροσανατολίσουν το κοινό), αυτοί ασκούσαν εξουσία, σύμφωνα με το «κοινοτικό σύστημα» διοίκησης της εποχής. Άλλωστε και αυτοί αγωνίστηκαν, όπως όλοι οι Έλληνες.

3) Αναγνωρίζουμε τον πρωτεύοντα ρόλο του Παπαφλέσσα, ήταν ο «μπουρλοτιέρης των ψυχών», μεγάλος και σπουδαίος Αγωνιστής και αυτός, σαν τον Λεωνίδα, που με τον τίμιο θάνατό του, αναδείχτηκε σε ίνδαλμα γενναιότητας και αυτοθυσίας.

Τα τελευταία χρόνια, η Πανεπιστημιακή κοινότητα, αλλά και άλλοι αρθρογράφοι, ασχολούνται με το γεγονός της «Μυστικής Συνέλευσης της Βοστίτσας», αποδίδοντας του και ιδιαίτερους χαρακτηρισμούς, ενώ πολλοί είναι οι συμπολίτες μας που ενδιαφέρονται και βρίσκουν διάφορα στοιχεία, (όπως: που έγιναν οι συνεδριάσεις, σε ποιόν Αϊ-Γιώργη, σε ποιο σπίτι, κλπ.).

Ο Καλαβρυτινός κ. Δημ. Σταθακόπουλος, ο τελευταίος ομιλητής μας, που είναι διδάκτωρ της Κοινωνιολογίας της ιστορίας Οθωμανικής περιόδου Παντείου πανεπιστημίου σε ερώτηση ακροατή (του κ. Κολλιόπουλου, που υποστηρίζει-με στοιχεία- ότι η Συνέλευση έγινε στον Αϊ –Γιώργη στην Τέμενη), ποια είναι η γνώμη του για τη Μ. Συνέλευση της Βοστίτσας, είπε, ακριβώς: «Μα, είναι η πρώτη πολιτική πράξη των Ελλήνων, που καθόρισε και την επίσημη έναρξη του Αγώνα, την 25η Μαρτίου, παρότι τους πρόλαβαν τα γεγονότα και την ξεκίνησαν νωρίτερα ».

Η Συνέλευση της Βοστίτσας, λοιπόν, είναι γεγονός ιστορικό, πανελλήνιο, όχι μόνο τοπικό, με ιδιαίτερο ιστορικό ειδικό βάρος , γι’ αυτό και η πανεπιστημιακή κοινότητα των ιστορικών, ενδιαφέρεται και δημοσιεύει, και έρχονται στο φως όλο και καινούργια στοιχεία, να το ενισχύσουν (όπως η τοιχογραφία της Βουλής, το βιβλίο του π. Μεταλληνού, η άποψη του κ Σταθακόπουλου, του Σ. Καργάκου, του Β. Σφυρόερα κ.α.). Πράγματι, η Συνέλευση αυτή αποτελεί ένα σημαντικό Διπλωματικό γεγονός, πρωτόγνωρο για την εποχή εκείνη, καθώς συζητήθηκε ένα θέμα, τόσο σοβαρό –και απαγορευμένο- όπως ήταν ένα «απελευθερωτικό κίνημα». Συμμετείχαν εκπρόσωποι φορέων, που ασκούσαν διοίκηση, μέλη μιας επίσης «Μυστικής Οργάνωσης»,που είχε συσταθεί γι’ αυτό το σκοπό. Τέθηκαν ζητήματα, ερωτήματα, υπήρξαν αντιδράσεις και διχογνωμίες. Διατυπώθηκαν προβληματισμοί και στο τέλος έγινε «σύνθεση» απόψεων, ώστε κατέληξαν σε «προτάσεις»-αποφάσεις. Ήταν φανερό, ότι άρχιζε ένας «Διπλωματικός μαραθώνιος», που θα διαρκούσε χρόνια, παράλληλα με τα πολεμικά γεγονότα(ακριβώς με αυτόν τον τίτλο, δημοσιεύτηκε σε Αθηναϊκή εφημερίδα, στις 24 Μαρτίου του 2002, άρθρο, όπου αναφέρει τη Συνέλευση της Βοστίτσας, ως «την αρχή» αυτού του Διπλωματικού Μαραθωνίου, με πρωταγωνιστές τον Π.Πατρών Γερμανό και τον Ανδρέα Λόντο! Και είναι σωστό, γιατί οι «οδηγίες» που δόθηκαν στους συμμετέχοντες ήσαν «γραπτές»,αλλά και τα Πρακτικά που κρατήθηκαν αποτελούν «Διπλωματικά έγγραφα»!(και που-δυστυχώς-έχουν χαθεί). Ενδιαφέρουσα όμως, είναι και η θέση του π. Γ. Μεταλληνού, καθηγητή της Ιστορίας του Π.Α. ,που χαρακτηρίζει τη Μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας, ως γεγονός που «επαληθεύει τη Ελληνική Διαλεκτική». Και γι’ αυτούς, επί πλέον τους λόγους, η Συνέλευση αυτή είναι σημαντική, ως ιστορικό γεγονός, ότι δηλ. γράφτηκε εκεί, αποτελεί το Πρώτο Διπλωματικό έγγραφο του Αγώνα!

Ένα επίσης σημαντικό άρθρο σε Αθηναϊκή εφημερίδα (ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ,21 Μαρτίου 2009), με τίτλο «Από τη Βοστίτσα στο Ναυαρίνο», τονίζει: « Ως το πρώτο προεπαναστατικό γεγονός, έχει καταγραφεί η Μυστική Συνέλευση που έγινε στη Βοστίτσα στις 26-30 Ιανουαρίου 1821»!

Όσο για το τι έγραψαν οι δόκιμοι ιστορικοί –ΟΛΟΙ-, έχουν ήδη αναφερθεί και δημοσιευτεί, αυτούσια. Γι’ αυτό, σ’ αυτή την αναφορά, θα παραθέσουμε γνώμες άλλων πιο σύγχρονων ιστορικών και διανοουμένων:

-- Στις 18 Οκτωβρίου του 1925, έγιναν τα αποκαλυπτήρια του Ηρώου στα Υψηλά Αλώνια Αιγίου, όπου και εκφώνησε Λόγο ο Μιχ.Δεσποτόπουλος, αναφέροντας μεταξύ άλλων και: « Εις τους ωραίους εκείνους αγώνας της πληρώσεως των Εθνικών ιδεών, η Αιγιάλεια δεω ήτο δυνατόν να υστερήσει…….Διότι, η ιδιαιτέρα ημών πατρίς, το Αίγιον, ήτο η πόλις, εις την οποίαν τελικώς α π ε φ α σ ί σ θ η η έναρξις των απελευθερωτικών αγώνων του1821, κατά τινα νυκτερινήν μυστικήν συνέλευσιν ….»

-- Ο αείμνηστος Γ.Παπαγεωργίου, στο βιβλίο του « Η Βοστίτσα και το εικοσιένα» γράφει: «…Οι πρόκριτοι αποφάσισαν τότε, να στείλουν τον Ιωάν.Παπαρρηγόπουλον να πληροφορηθούν αν ο Τσάρος θα τους βοηθούσε, αν επαναστατούσαν και παρεδέχθησαν ως ημέρα εξεγέρσεως την 25ην Μαρτίου, αν οι απαντήσεις ήσαν ευνοϊκαί, ή την 23ην Απριλίου αν θα αργούσαν. Αλλιώς την 21ην Μαΐου. Απεφάσισαν ακόμη, στην Βοστίτσαν αν η τουρκική διοίκησις μάθαινε τα τεκταινόμενα και τους προσκαλούσε στην Τρίπολη να μην πάνε».

-- Το 1982, ο καθηγητής της Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, Εμμ. Πρωτοψάλτης είπε: 

Ο δε αείμνηστος-σπουδαίος ιστορικός – Τάσος Γριτσόπουλος, για πολλά χρόνια πρόεδρος της Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών, γράφει: «και Εις εσχάτην ανάλυσιν, η Μυστική Συνέλευσης της Βοστίτζας αποτελεί σταθμόν με ιδιάζουσαν σημασίαν εις την ιστορίαν της Ελληνικής Επαναστάσεως και ιδίως εις τα προκαταρκτικά βήματα της προετοιμασίας ενάρξεως αυτής….».

Οι Αιγιώτες πρέπει να καθιερώσουν τη Γιορτή αυτή. Και ας «μη απεμπολούν οι Αιγιώτες την ιστορία τους..», είπε, ο αείμνηστος Τ. Γριτσόπουλος, στο Αχαϊκό Συμπόσιο, που έγινε στο Αίγιο, τον Μάη του 2006.

Ο Νύσσης Μεσηνέζης, στο βιβλίο του «ΤΟ ΑΙΓΙΟ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ 1821-1824», Αθήνα 1949(σελ. 26) γράφει ακριβώς: « Τέλος, στα 1821, πάλι από το Αίγιο ξεκίνησαν οι πρωτεργάτες της Ελληνικής Επαναστάσεως, οι δημιουργοί του Ελληνικού Κράτους. Το Γενάρη του 1821, δύο μήνες προτού κηρυχτεί η Επανάσταση, μέσα στο Αίγιο γίνονται όλες οι συνεδριάσεις της περίφημης συνελεύσεως που προετοίμασε την Εθνεγερσία και αποθανατίστηκε με την ονομασία «Συνέλευση της Βοστίτσας».