O Χαιρετισμός του κ. Χρ Φωτεινόπουλου στην εκδήλωση για τους τόπους Θυσίας

Χαιρετισμός του Προέδρου του Δ.Σ. του Δημοτικού Μουσείου Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος κ. Χρίστου Φωτεινόπουλου στην εκδήλωση-διάλεξη με θέμα...

Χαιρετισμός του Προέδρου του Δ.Σ. του Δημοτικού Μουσείου Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος κ. Χρίστου Φωτεινόπουλου στην εκδήλωση-διάλεξη με θέμα:

«Τα “όπλα” της μνήμης: οι Τόποι Θυσίας ως απάντηση στον σύγχρονο ναζισμό»,

που διοργάνωσε το Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος (Δ.Μ.Κ.Ο.)

στα πλαίσια της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων με ομιλητή τον κ. Κωστή Παπαϊωάννου, Γ.Γ. Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Υπουργείου Δικαιοσύνης.

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 30 Μαΐου 2015 και ώρα 8:00 μ.μ., στην αίθουσα εκδηλώσεων της πρώην Μαθητικής Εστίας Καλαβρύτων.

Η σημερινή εκδήλωση εντάσσεται στο πλαίσιο εορτασμού της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων. Το Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος προγραμμάτισε για τον φετινό εορτασμό δύο δράσεις: η πρώτη πραγματοποιήθηκε στις 17 Μαΐου στους εκθεσειακούς χώρους του Μουσείου, σ’ ένα χώρο «ζωντανό μάρτυρα» του παρελθόντος, εκεί όπου στεγάζεται και διδάσκεται η μνήμη των Καλαβρύτων: τα ιστορικά και τραγικά γεγονότα του Δεκέμβρη του ’43.

Η εκδήλωση περιελάμβανε -εκτός των άλλων -την ενημέρωση των επισκεπτών μέσα από τις συγκλονιστικές βιωματικές μαρτυρίες των διασωθέντων και επιζησάντων για τα εγκλήματα που διέπραξαν τον Δεκέμβρη του ‘43 οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής κατά της πόλης μας και της ευρύτερης περιοχής: για τους εκατοντάδες αθώους πολίτες που εκτελέστηκαν, για τις περιουσίες που διηρπάγησαν, για τα σπίτια, τα χωριά και τα μοναστήρια που πυρπολήθηκαν βάσει ενός οργανωμένου σχεδίου ολοκληρωτικής καταστροφής των Καλαβρύτων και της ευρύτερης επαρχίας, το οποίο εξυφάνθηκε απ’ τη ναζιστική Γερμανία στα πλαίσια ενός «ολοκληρωτικού πολέμου» που δεν διέκρινε μεταξύ εμπολέμων και αμάχων. Ιστορική πράξη η οποία αποτελεί στίγμα στο σύγχρονο ευρωπαϊκό πολιτισμό και αναγνωρίζεται διεθνώς ως πράξη ντροπής για ολόκληρη την πολιτισμένη ανθρωπότητα.

Η δεύτερη δράση πραγματοποιείται σήμερα με θέμα σχετικό με το φαινόμενο του ναζισμού, ο οποίος κυοφόρησε τον όλεθρο του β΄ παγκοσμίου πολέμου και, δυνάμει, απειλεί τις σύγχρονες και μελλοντικές κοινωνίες. Αφορμή υπήρξε η έκδοση του βιβλίου με τον τίτλο «Ας μιλήσουμε καθαρά για την Ακροδεξιά» του συγγραφέα Κωστή Παπαϊωάννου, ενός στρατευμένου εκπαιδευτικού στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στην πανανθρώπινη υπόθεση της ειρήνης, ο οποίος ανταποκρίθηκε με μεγάλη προθυμία στην πρόσκλησή μας και βρίσκεται απόψε κοντά μας. Βιβλίο που εκδόθηκε από την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου με την ευγενική χορηγία του ιδρύματος Friedrich-Ebert και που επικαιροποιεί επαρκέστατα και εναργέστατα το φαινόμενο του ναζισμού σε όλες τις εκφάνσεις του και τις πρακτικές του.

Σήμερα, ζούμε μια ιστορική παραδοξότητα: ο ναζισμός, το ολοκληρωτικό και αντι-ανθρωπιστικό αυτό φαινόμενο, που εμφανίστηκε στην ιστορία κατά το παρελθόν και που θεωρούσαμε παροπλισμένο ή πεθαμένο, διεκδικεί δυναμικά να καταλάβει μια θέση στο μέλλον των ανθρωπίνων κοινωνιών. Διεκδικεί δηλ. να ξαναζήσει «μια δεύτερη ζωή» σε βάρος της ανθρωπότητας.

«Ο ναζισμός», έλεγε σε μια συνέντευξή του ο Ιάκωβος Καμπανέλης-ο συγγραφέας του Μαουτχάουζεν, «δεν ήταν ιδέα ενός και μόνου διεστραμμένου εγκεφάλου. Ήταν η συμπύκνωση της νοσηρής πολιτικής αντίληψης εκατοντάδων χιλιάδων ατόμων, φορέων του μικροβίου του ρατσισμού, του εθνικισμού, της μισαλλοδοξίας, της τελικής λύσης όλων των προβλημάτων με τη βία, τη φωτιά και το τσεκούρι. Δεν άρχισε με τον Χίτλερ, γι' αυτό και δεν τον πήρε μαζί του, δεν εμφανίστηκε μόνο στη Γερμανία, γι' αυτό και δεν επανεμφανίζεται μόνο εκεί. Αλλά παντού όπου ουσιαστικά κοινωνικά προβλήματα τον τρέφουν. Και ο κίνδυνος τώρα δεν είναι η εμφάνιση ενός νέου Χίτλερ και η σπορά ενός άλλου μεγάλου πολέμου. Ο κίνδυνος είναι η αδιαφορία για τα αίτια που αναγεννούν τον ναζισμό και εν συνεχεία η απάθεια και η ανοχή για ένα φαινόμενο που μπορεί να εξελιχθεί σε μαζική διανοητική μόλυνση».

Τα αίτια της αναβίωσης του ναζισμού σαφώς και δεν είναι μονοσήμαντα και μονοπαραγοντικά, αλλά πολλών ειδών, όπως ισχύει για κάθε κοινωνικό φαινόμενο ή ορθότερα κοινωνικό γεγονός. Είναι η πολύπλευρη οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση, είναι η ύφεση και η φτώχεια, το μεταναστευτικό, η ξενοφοβία, ο αντισημιτισμός, το ξεθώριασμα της συλλογικής μνήμης, τα κενά της μνήμης και της ιστορίας, τα λάθη, οι αδυναμίες και οι παραλείψεις μας και τόσα άλλα που θα μπορούσε να αριθμήσει κανείς, που ευθύνονται για τον σταδιακό εκφασισμό της κοινωνίας μας. Ο φασισμός δεν επιβάλλεται απ’ έξω∙ αναδύεται από το κύτταρο της κοινωνίας μας, μπορεί να εκβλαστήσει από τον καθένα μας, υπό προϋποθέσεις και κάτω από συνθήκες αποσύνθεσης της κοινωνίας μας: Είναι το τερατόμορφο είδωλο μιας κοινωνίας που σαπίζει. Αυτόν τον έρποντα φασισμό της «διπλανής πόρτας», του «ξεπεσμένου φοβικού εαυτού μας» έχουμε χρέος να πολεμήσουμε πριν καταλάβει όλη μας την ύπαρξη, την ατομική και συλλογική.

Γύρω μας βλέπουμε να βλαστάνουν και να φουντώνουν νεοναζιστικά μορφώματα και φασιστικές πρακτικές, που θυμίζουν άλλες εποχές, που εκτρέπουν την κοινωνία μας στον φανατισμό και τη μισαλλοδοξία και απειλούν να την εκτροχιάσουν από τη δημοκρατική της πορεία.

Τα φασιστικά μορφώματα επιδίδονται σε πράξεις βίας και χυδαιότητας καταπατώντας ανθρώπινα δικαιώματα, προσβάλλοντας την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τη ζωή. Άνθρωποι που δεν έχουν το ίδιο χρώμα, το ίδιο θρήσκευμα, με πρόσχημα τη δήθεν εθνικοφροσύνη και το υποκριτικό ενδιαφέρον για το μέλλον του τόπου, στοχοποιούνται. Η ρητή προπαγάνδα κατά των μεταναστών και η ρατσιστική βία έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις. Αρκεί να διατρέξουμε ιστοσελίδες και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία πλέον βρίθουν ρατσιστικών, αντισημιτικών, αντι-ισλαμικών και ανοιχτά ναζιστικών κειμένων για να δούμε τις διαστάσεις του φαινομένου και τη διάχυσή του στον κοινωνικό ιστό.

«Όλοι εμείς, πολιτεία, φορείς, εκκλησία, εκπαιδευτικοί, γονείς, έχουμε υποχρέωση απέναντι στα παιδιά μας, απέναντι στους αγώνες των προγόνων μας, να μην αδιαφορήσουμε, ούτε να ανεχθούμε τέτοια φαινόμενα, αλλά με σύνεση και νηφαλιότητα, με κριτική σκέψη και επιχειρήματα να υπερασπίσουμε εκείνες τις αξίες και τις αρχές που προάγουν τη δημοκρατία, προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Να προστατεύσουμε τη διαφορετικότητα, το δικαίωμά του κάθε ανθρώπου στην άλλη άποψη, το δικαίωμά του στην εργασία, στην υγεία δείχνοντας μηδενική ανοχή στην καταπάτηση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Άλλωστε η αποψινή μας εκδήλωση αυτόν τον στόχο υπηρετεί: να δημιουργήσουμε ένα μέτωπο αφύπνισης και αντίδρασης στη νεοναζιστική «καταιγίδα». Αυτό το μέτωπο μπορούν να το διαμορφώσουν και οι μαρτυρικοί τόποι, όπως τα Καλάβρυτα, που δοκιμάστηκαν από τις γερμανικές κατοχικές δυνάμεις και που ως τόποι μνήμης κατορθώνουν «να σταματούν τον χρόνο, να εμποδίζουν τη λησμονιά» και να σημαίνουν «μια θέληση να θυμόμαστε». Σ’ ένα μαρτυρικό τόπο, το Μαουτχάουζεν, μια αναθηματική στήλη υπενθυμίζει: «Εμάς μη μας ξεχνάς. Γιατί η λήθη του κακού είναι η άδεια για την επανάληψή του».

Τα δικά μας «όπλα» μνήμης εδώ στα Καλάβρυτα είναι ο ίδιος ο τόπος μας. Είναι το ΔΜΚΟ, ο Λόφος του Καπή, οι Ρωγοί, η Κερπινή, η Ζαχλωρού, το Βραχνί, το Σούβαρδο, η Αγία Λαύρα και το Μέγα Σπήλαιο, το Σκεπαστό, τα Λαπατοχώρια, τα Σουδενά, η Κλειτορία. Τόποι «διάσωσης της ιστορικής μνήμης», φάροι φώτισης και γνώσης. Τόποι που μπορούν να μετατρέψουν αυτή τη μνήμη σε φωνή και σε διαμαρτυρία ενάντια στο έγκλημα, στη βία και τον φασισμό και να ενδυναμώσουν την ιστορική συνείδηση προς όφελος της ειρήνης και των δικαιωμάτων των ανθρώπων και των λαών. Ο τόπος όμως δεν αρκεί∙ τόπος του ανθρώπου είναι η συνείδησή του, και χρέος του η διαμόρφωσή της.