Δεξιά το στέλεχος του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου, ιδεολογικός καθοδηγητής, εκπαιδευτικός Γιάννης Μιχαλόπουλος (Ωρίων) από τη Μεσσηνία. ΚΑΤ...
 |
| Δεξιά το στέλεχος του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου, ιδεολογικός καθοδηγητής, εκπαιδευτικός Γιάννης Μιχαλόπουλος (Ωρίων) από τη Μεσσηνία. |
ΚΑΤΟΧΗ - ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ
Εθνική - Διεθνής Ανασκόπηση
Απολογισμός - Διαπιστώσεις - Κρίσεις - Συμπεράσματα
DAS UNTERNEHMEN KALAVRITA
Αντίποινα ή Πολιτικό Έγκλημα
Προδημοσίευση βιβλίου Δημητρίου Κανελλόπουλου
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκεύαση απόδοσης του περιεχομένου της ιστορικής έρευνας με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογραφίσεως ή άλλο, χωρίς γραπτή άδεια του Ι.Α.Κ. (Ν 2121/1993
-10-
α) Η αντάρτικη δράση
Στην Πελοπόννησο οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις μας έθεσαν σε σοβαρή δοκιμασία τις εκεί αντάρτικες δυνάμεις. Ορμητική έφοδος των δικών μας στο κέντρο των αντάρτικων δυνάμεων νότια των Καλαβρύτων πρόσκρουσε σε πεισματώδικη αντίσταση των παρτιζάνων. Ο κύριος όγκος του ευρισκόμενου εκεί 12ου πεζικού συντάγματος πέτυχε μ' εύστοχη απομάκρυνση να υποχωρήσει και να περικυκλώσει για λίγο με υ περβολικά μεγαλύτερες δυνάμεις έναν δικό μας μαχητικό συνασπισμό. Από βορειοανατολικές ορεινές περιοχές αναγ γέλθηκαν συχνές αντάρτικες επιθέσεις εναντίον της σιδηρο δρομικής γραμμής Πατρών-Αιγίου. Σ' εκκαθαριστικές επιχειρήσεις μας στα νότια της Πελο ποννήσου, παρατηρήθηκε ότι οι αντάρτες πολεμούν με πείσμα, σχεδόν μόνο εναντίον των ταγμάτων ασφαλείας. Απέναντι στις γερμανικές δυνάμεις εξακολουθούν την τακτική της συμπτύξεως. Αξιοπαρατήρητο είναι ότι εντάθηκε τελευταία η φρού ρηση των ελληνικών ακτών από μεριάς των ανταρτών. Συνέπειες αυτού του εγχειρήματος δεν έγιναν ακόμα γνωστές. Σύμφωνα όμως μ' εμπιστευτικές μας πληροφορίες, το Ανώτερο Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής ειδοποίησε πρόσφατα την εθνικιστική κίνηση Αντιστάσεως της Κρήτης ν' αποσπαστεί βαθμιαία απ' τον ΕΑΜ και να τερματίσει το συνασπισμό που είχε συνάψει μ' αυτόν. Στη βόρεια Πελοπόννησο η κατάσταση παραμένει αμετάβλητη. Σε σύρραξη εναντίον δυο ισχυρών μονάδων καταφέρθηκαν από τις δυνάμεις μας αισθητές ζημιές. Στην Πελοπόννησο φαίνεται ότι η εσωτερική οργάνωση των αντάρτικων δυνάμεων έκανε προόδους. Οι ομάδες των παρ τιζάνων, οι οποίες τιτλοφορούνται 8ο, 9ο, και 12ο συντάγματα πεζικού, στηρίζουν τη δύναμή τους αποκλειστικά σε συνεχείς εφεδρείες που τις παρέχει ο εγχώριος αρσενικός πληθυσμός. Ειδικά δε τα 8ο και 9ο συντάγματα διαθέτουν ομώνυμα εφε δρικά συντάγματα. Από μιά πολεμική διάρθρωση των δυνά μεων του εχθρού, που ήρθε στα χέρια μας, βγαίνει ότι διά τα υπ' αρθ. 34 και 36 συντάγματα πεζικού της περιοχής Αττικής και Βοιωτίας υπάρχουν σαν εφεδρικά συντάγματα το «Παρνασ σός» και «Δωρίς», αντίστοιχα με δυο και τρία τάγματα το κα θένα.
β) Η γενική κατάσταση των ανταρτών
Την κατάσταση των ανταρτών επηρεάζει γενικά ακόμα - κατά το Γενάρη αυτό έγινε σαφές - η δική μας δράση των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων εναντίον τους, απ' τις συνέπειες των οποίων δεν συνήλθαν ακόμα. Επιπλέον η χειμερινή εποχή του χρόνου δυσκολεύει μέχρι σ' ένα σημείο τις κινήσεις τους. Οι οξύτατες αντιθέσεις μεταξύ κομμουνιστών κι εθνικιστών, παρά τις συνεχείς κι απ' τις δυο μεριές προσπάθειες είναι αγεφύρωτες. Οι αντάρτικες δυνάμεις που έλεγχαν τα Καλάβρυτα, μετά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις κατευθύνθηκαν συμπτυγμένες προς τα νοτιοδυτικά. Γενικά μπορεί να λεχθεί ότι οι ομάδες των ανταρτών στην Πελοπόννησο δεν διαθέτουν ακόμα την οργάνωση που διακρίνει τους μαχητικούς σχηματισμούς των ορεινών περιοχών. Έτσι συναντιούνται εδώ μόνο σποραδικά αποθήκες ανεφοδιασμού. Απ' αυτό εξηγείται και γιατί οι μονάδες της Πελοποννήσου ακολουθούν γενικά ταχτική άμυνας κι αποφεύγουν επιθέσεις κατά μέτωπο εναντίον μας. Στην καθόλου διάταξη και κατανομή των αντάρτικων δυνάμεων έγιναν ορισμένες μεταβολές. Κέντρα βάρους είναι τώρα, πέρα απ' την κύρια συγκέντρωση των δυνάμεων του ΕΛΑΣ στην περιοχή βορείως και νοτιοανατολικά των Ιωαννίνων, η περιοχή του Πεντάλοφου - βορειοδυτικά των Γρεβενών - η νότια Πίνδος (η κοιλάδα του Σπερχειού). Χαρακτηριστικό είναι το σκεπτικό της απόφασης του Στρατιωτικού Δικαστηρίου της Νυρεμβέργης (19.02.1948) που επιδικάσθηκε και υπόθεση της Επιχείρησης Καλάβρυτα με κατηγορούμενους τους:
Maximilian Von Weichs - (Στρατηνός του Στράτου). Αρχιστράτηγος 2ης Στρατιάς, Απρίλιος 1941-Ιούλιος 1942. Αρχιστράτηγος στο τμήμα Στράτου Β, Ιούλιος 1942-Φεβρουάριος 1943, Αρχιστράτηγος στο τμήμα Στρατού F (ΣΤ) και Ανώτατος Νοτιοανατολικός Διοικητής, Αύγουστος 1943.
Helmuth Felmy - Πτέραρχος Αεροπορίας, Διοικητής Νότιας Ελλάδας, Ιούνιος 1941-Αύγουστος 1943. Διοικητής LXVIII Σώμα τος Στρατού, Ιούνιος 1943-Οκτώβριος 1944 και
Wilhelm Speidel - Πτέραρχος Αεροπορίας. Διοικητής Νότιας Ελλάδας, Οκτώβριος 1942-Σεπτέμβριος 1943. Στρατιωτικός Διοικητής Ελλάδας, Σεπτέμβριος 1943-Ιούνιος 1944.
Η Νυρεμβέργη για τα Καλάβρυτα
Στο σκεπτικό της αποφάσεως του Διεθνούς Στρατιωτικού Δικαστηρίου της Νυρεμβέργης, αναφέρονται τα εξής (...)1
15 Δεκεμβρίου 1943, κατά την διάρκεια συνεχιζομένων αντεκδικητικών δραστηριοτήτων, στην περιοχή των Καλαβρύτων, στην Ελλάδα, στρατεύματα υπό τις διαταγές και την δικαιοδοσία του LXVIII Σώματος Πεζικού έκαψαν είκοσι τέσσερα χωριά, ισοπέδωσαν τελείως τα Καλάβρυτα, κατέστρεψαν δύο μονές, και εκτέλεσαν 669 άρενες "ομήρους" (...). Η Επιχείρηση Καλάβρυτα μπορεί να περιγραφεί μόνον σαν καθαρός φόνος και ακόλαστη καταστροφή περιουσίας. Ο ισχυρισμός του κατηγορουμένου ότι προφορικά επέπληξε τον Στρατηγό Carl von Le Suire για την σοβαρότητα αυτής της επιχείρησης δεν φαίνεται πολύ πειστικός ενόψη των συστάσεων που έγιναν αργότερα από τον κατηγορούμενο για προαγωγή του Carl von Le Suire σε ανώτερο βαθμό. Τα μέτρα των αντιποίνων εκτελέσθηκαν στην περιοχή χωρίς ουσία και λόγο. Έγιναν μέρος της τακτικής για την καταστολή των συμμοριών μάλλον σε κάθε ευκαιρία παρά σαν τελευταίο μέτρο. Είναι φανερό ότι η παρεμπόδιση του ντόπιου πληθυσμού στον τόπο της αδικοπραξίας δεν ήταν ο πρωταρχικός αντικειμενικός σκοπός. Οι φυλακισμένοι των αντιποίνων ελαμβάνοντο από στρατόπεδα συγκέντρωσης ομήρων γενικά και σε σημεία που βρίσκονταν σε απόσταση από τον τόπο που έγιναν οι αδικοπραξίες. Ήταν περισσότερο η περίπτωση οφθαλμό αντί οφθαλμού παρά μία τίμια προσπάθεια να αναχαιτισθεί ο πληθυσμός με την χρήση ομήρων και αντιποίνων σαν τελευταίο μέσον (...). Μια διαμαρτυρία έγινε από τον Πληρεξούσιο του Φόρεϊν Όφις και ζητήθηκε έρευνα. Ο κατηγορούμενος Felmy επιφορτίσθηκε με το καθή κον να κάνει την έρευνα. Αρνείται ότι αυτό το σύνταγμα ήταν υπό την δική του εξάρτηση ή ότι είχε οποιοδήποτε πειθαρχικό έλεγχο πάνω σ' αυτό. Με σκοπό αυτή την συζήτηση, θα δεχθούμε ότι η πρότασή του είναι αληθινή αν και η διαταγή για έρευνα και αναφορά μέσω των κανα λιών της Βέρμαχτ λέει το αντίθετο. Το σημείο που είναι υλικό εδώ εί ναι ότι η έρευνα έγινε, η αναφορά της μάχης του διατάσσοντος αξιω ματικού βρέθηκε να είναι λανθασμένη, και η πράξη του διοικητού του συντάγματος βρέθηκε να υπερβάλλει των υπαρχουσών εντολών. ΄Οταν ανακαλύφθηκαν αυτά τα γεγονότα ο κατηγορούμενος Felmy συνέστησε να υπάρξει πειθαρχική ποινή (η μέθοδος για κατώτερα αδικήματα) ενάντια στον αξιωματικό που ήταν υπεύθυνος για τις θυσίες του συντάγματος στην περιοχή μάχης εκείνη την εποχή. Ο κατηγορούμενος κατάθεσε ότι ποτέ δεν έμαθε ποια τιμωρία επεβλήθηκε, αν επεβλήθηκε καμία, στον ένοχο αξιωματικό. Φαίνεται ότι δεν έχει κανένα ενδια φέρον να φέρει τον ένοχο αξιωματικό στην δικαιοσύνη. Δύο από τις πιο άσχημες σφαγές αβοηθήτων ανθρώπων, γυναικών και παιδιών φαί νονται να έχουν τύχει πλήρους αδιαφορίας από μέρους του. Η παραποίηση της αναφοράς της μάχης από τον διοικητή του συντάγματος φαίνεται να έχει θεωρηθεί το κύριο αδίκημα.
Ο πόλεμος στην καλύτερη περίπτωση είναι μιά δουλειά, αλλά κάτω από καμία συνθήκη δεν μπορούν ψυχρά εγκλήματα, όπως σ' αυτές τις δύο πε ριπτώσεις, να θεωρηθούν έστω και σε κάποια απόσταση σε σχέση με τις επείγουσες ανάγκες του πολέμου. Η διάθεση του κατηγορούμενου απέναντι στον ανυπεράσπιστο πληθυσμό αντανακλάται στην αδιαφορία του για τέτοια άδικα και ωμά εγκλήματα (φόνους) που έλαβαν χώρα στην περιοχή που ήταν υπό τις διαταγές του. Είναι ένα θέμα που πηγαίνει προς την ερώτηση για τον χαρακτήρα του κατηγορουμένου, την πρόθεσή του, και τον σκοπό για την διάπραξη των πράξεων για τις οποίες βαρύ νεται με κατηγορία. Η ευθύνη του κατηγορουμένου για την θανάτωση αθώων μελών του πληθυσμού με το να λαμβάνονται παράνομα όμηροι και να λαμβάνονται αντεκδικητικά μέτρα θεμελιώνεται καθαρά. Εμείς βρίσκουμε τον κατηγορούμενο Felmy ένοχο για τα θέματα ένα και δυο. (...) Τον Δεκέμβριο στην Πελοπόννησο 758 ατομα τουφεκίσθηκαν, συμπε ριλαμβανομένης και της επιχείρησης αντιποίνων ''Καλάβρυτα''. Στις υπόλοιπες περιοχές λήφθηκαν όμηροι και σε μικρή έκταση έλαβαν χώρα εκτελέσεις. (...) Οι διαταγές για την εκτέλεση αντιποίνων ήταν καθαρά παράνομες. Μια διαταγή για τουφεκισμό 50 Ελλήνων για κάθε Γερμανό που σκοτωνόταν, άσχετα από τις συνθήκες, έρχεται σε αντίθεση με τον νόμο, ό πως αναφέρθηκε ανωτέρω, σ' αυτή την γνωμοδότηση. Αντί για αντίποινα ενάντια σε αθώους πολίτες που να γίνονται σαν τελευταίο μέσο, εκείνο που γινόταν πιο συχνά είναι αντίποινα με την πρώτη ευκαιρία. Θανατώσεις στα πλαίσια αντιποίνων συχνά εξετελούντο ενάντια στους έγκλειστους των στρατοπέδων συγκεντρώσεως ομήρων και όχι ενάν τια στον πληθυσμό που είχε κάποια σχέση με το έγκλημα που είχε δι απραχθεί. Επιθέσεις από ένοπλες συμμορίες που δεν είχαν σύνδεση (σχέση) με τον ντόπιο πληθυσμό είχαν σαν αποτέλεσμα για εκδίκηση την θανάτωση αθώων κατοίκων που δεν είχαν πιθανή σχέση με τον ένοχο. Πολλά χωριά καταστράφηκαν και οι πολίτες κάτοικοι (ιδιώτες) τουφεκίσθηκαν χωρίς καμία λογική αιτία εκτός από την επιβολή εκδικητικών μέτρων πάνω στον πληθυσμό γενικά. Σύμφωνα με τις αναφορές που υπάρχουν προς μαρτυρία, οι δικαστικές πολεμικές διαδικασίες δεν κρατήθηκαν. Οι θανατώσεις έγιναν κατόπιν διαταγής του υπεύθυνου διοικητού μάχης και η μαρτυρία δείχνει ότι και οι διοικητές ταγμάτων μερικές φορές έδιναν τέτοιες εντολές. Ο κατηγορούμενος λέει ότι σαν τακτικός διοικητής ήταν πολύ απασχολημένος για να δώσει σημασία σε θέματα αντιποίνων. Αύτη η δικαιολογία όμως χω λαίνει. Η παράνομη θανάτωση αθώων ανθρώπων είναι ένα θέμα που απαιτεί ακριβή και σωστό χειρισμό από τον ανώτατο αξιωματικό οποιουδήποτε στρατεύματος. Αυτός ο κατηγορούμενος, έχων πλήρη γνώση του τι συνέβαινε, δεν έκανε τίποτα σχετικά. Πουθενά δεν εμ φανίζεται διαταγή που να έχει σαν σκοπό την είσοδο των ομήρων και της τακτικής των αντιποίνων στους κανόνες του πολέμου. Ο κατηγορού μενος ούτε καν αγωνίζεται για το ότι διέπραξε. Σαν διοικητής του XXII Σώματος ήταν καθήκον του να αναλάβει δράση κι αφού δεν το έκανε και επέτρεψε αυτές τις όχι ανθρώπινες και παράνομες θανατώσεις σε συνέχεια, είναι εγκληματικά υπεύθυνος (...).
Ότι οι προηγούμενες θανατώσεις είναι υπερβολικές στις περισσότερες περιπτώσεις είναι προφανές. Ότι δεν υπήρχε καμία σύνδεση ανάμεσα στον πληθυσμό και το αδίκημα που είχε διαπραχθεί σε πολλές περιπτώ σεις φαίνεται. Ότι μπήκε σε πράξη η τακτική της λήψης ομήρων και αντιποίνων εδώ χωρίς να είναι η τελική ενέργεια στην οποία θα έπρεπε να καταφύγουν αλλά η πράξη της πρώτης στιγμής στις περισσό τερες περιπτώσεις αυτό μπορεί να φανεί. Τα περιστατικά που αναφέρο νται δείχνουν περιπτώσεις που οι όμηροι λήφθηκαν και θανατώθηκαν σε κάποια απόσταση από τον τόπο του αδικήματος. Δεν αναφέρονται διαδικασίες στρατιωτικών δικαστηρίων. Δεν τίθεται ερώτηση για το γεγονός ότι τα περιστατικά που αναφέρονται και η πρακτική που ακο λούθησε δεν ήταν σε συμφωνία με τον διεθνή νόμο. Η υπευθυνότητα έτσι του κατηγορουμένου έχει μπει λόγω μιας λογικής αμφιβολίας. Βρίσκουμε ότι ο κατηγορούμενος Speidel είναι ένοχος στο μέρος ένα της κατηγορίας. Μαζεύτηκαν στοιχεία σε μια προσπάθεια να δείξουν ότι τα Συμμα χικά στρατεύματα, ή τμήματά τους, έκαναν πράξη την λήψη και την θανάτωση ομήρων και την εκτέλεση αντιποίνων (αιχμαλώτων στα πλαίσια αντιποίνων). Δεν υπάρχει παρά μια περίπτωση που να έγινε και κάπως να μοιάζει με περίπτωση τουφεκισμού στα πλαίσια αντιποίνου (...). (...) Ο λήθαργος από τους νομικούς όλου του κόσμου προκειμένου να ασχοληθούν μ' αυτό το θέμα και πολλά άλλα προβλήματα διεθνών σχέσεων είναι πολύ γνωστός. Είναι μια μορφή μομφής προς τον αντικειμενικό σκοπό και την ευφυΐα των πολιτισμένων κρατών του κόσμου το γεγονός ότι ο διεθνής νόμος παραμένει σε πολλά θέματα αρχέγονος σε χαρακτήρα. Αλλά αυτό είναι θέμα με το οποίο δεν μπορεί να ασχοληθεί το Δικαστήριο, τελείως διαφορετική από την κρίση (απονομή δικαιοσύνης) που η εμπιστοσύνη έχει αναθέσει στα μέλη του, εκδίδοντας για τους κατηγορουμένους μια σωστή, χωρίς πάθος και αμερόληπτη απόφαση του νόμου και των γεγονότων. Ένα δικαστήριο αυτού του χαρακτήρα θα πρέπει διά μέσου των συσκέψεών του και της κρίσης του να αποκαλύψει ότι αντιπροσωπεύει όλα τα είδη των ανθρώπων, σε μια προσπάθεια να συνεισφέρει σε ένα σύστημα διεθνούς νόμου και διαδικασιών, στερούμενο εθνικιστικών προκαταλήψεων. Αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε. Κατά κάποιο τρόπο αυτό δεν φαίνεται επαρκές προκειμένου να υπάρχει αρκετή προστασία ενάντια στην βια και την προκατάληψη. Εν τούτοις, οποιαδήποτε καλυτέρευση εξαρτάται από την θετική δράση των κρατών του κόσμου. Δεν είναι μέσα στο πλαίσιο των πράξεων αυτού του Δικαστηρίου (...).
Ο Βαλντχάιμ για τα Καλάβρυτα
Βαρύνουσα είναι και η κατάθεση του Υπολοχαγού της Βέρμαχτ Κούρτ Βαλντχάιμ στο Ιc Γραφείο του Επιτελείου της Γερμανικής Στρατιωτικής Διοίκησης της Βέρμαχτ Νοτιοανατολικής Ευρώπης Γενικού Γραμματέα Ο.Η.Ε., στην Επιτροπή ιστορικών για τις ευθύνες του ως ναζιστή κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο (29.01.1988). Η κατάθεση για τα Καλάβρυτα του Βαλντχάιμ (C. Waldheim) έχει ως εξής: Messerschmidt: Μίλαγαν την εποχή εκείνη για "συμμορίες";2
ΠΡ: Δεν το ξέρω αυτό. Θέλω ακόμη να επισημάνω ότι είχαμε τόσο βαρειές απώλειες, ώστε ιππείς χρησιμοποιήθηκαν κατά περίπτωση και σαν στρατιώτες πεζικού.
Messerschmidt: Πότε συναντήσατε για πρώτη φορά την έννοια "συμμορίες";
ΠΡ: Την πρώτη φορά στα Βαλκάνια.
Messerschmidt: Στην Ελλάδα έγιναν μια σειρά σφαγών, όπως π.χ. στην Κλεισούρα τον Απρίλη/Ιούνιο 1944, Καλάβρυτα (05-15.12.1943).
ΠΡ: Δεν θυμάμαι την υπόθεση αυτή. Από τα έγγραφα που έχω στη διάθεσή μου φαίνεται ότι ο ταγματάρχης Hammer χειρίστηκε προσωπικώς την υπόθεση αυτή.
Messerschmidt: Εδώ πρόκειται για υπόθεση Ιc ή AO; Η υπόθεση γίνεται πιο περίπλοκη, γιατί στην περίπτωση των Καλαβρύτων, γεγονότων που ήταν ακόμα πιο φοβερά από αυτά στην Κλεισούρα, εμφανίζεται μια μονογραφή σας.
ΠΡ: Υπεύθυνο στην περίπτωση των Καλαβρύτων ήταν το Τμήμα Ια, γιατί έπροκειτο για σημαντική περίπτωση η οποία είχε στρατηγική σημασία. Αντίποινα μπορούσαν να διαταχθούν ή από Ιc ή από AO. Ο Ο3 δεν θα μπορούσε καθόλου να δώσει διαταγές. Το εισερχόμενο έγγραφο πήγε αμέσως στον Ια. Ο διοικητής του επιτελείου ήθελε αναφορά από τον Ιc. Μάλλον ο Warnsdorff απουσίασε. ΄Εδωσα το έγγραφο αμέσως στον ταγματάρχη Hammer. Οι χειρόγραφες σημειώσεις είναι του Διοικητή του Γενικού Επιτελείου, στρατηγού Winter.
Scheide: Ο Born ισχυρίζεται ότι οι χειρόγραφες σημειώσεις είναι του Warnsdorff, δεν είναι σωστό αυτό;
Messerschmidt: Ο κύριος Wollenberg, διευθυντής του αρχείου στην Νυρεμβέργη, ισχυρίζεται ότι εσείς φτιάξατε την αναφορά.
Scheide: Η περίπτωση Καλάβρυτα διαχειρίστηκε σαν την περίπτωση Κλεισούρα.
ΠΡ: Η υπόθεση Καλαβρύτων απασχολούσε το επιτελείο και ειδικότερα τον στρατηγό Winter από τον Ιούλιο 1943. Είχε συχνή επαφή με Θεσσαλονίκη και Αθήνα για το θέμα αυτό. Το Αντιστασιακό Κέντρο Καλαβρύτων του ΕΛΑΣ απασχολούσε τα ανώτερα κλιμάκια του O.K.W. Αναζητήτο η αφορμή για την καταστροφή του. Η Επιχείρηση Καλάβρυτα ήταν μια σοβαρή υπόθεση για την Βέρμαχτ και είχε σκοπό την εκκαθάριση της περιοχής από τους κομμουνιστές και δεν ήταν οπωσδήποτε μια υπόθεση αντιποίνων. Είμαι συγκλονισμένος για τα γεγονότα των Καλαβρύτων.
Συμπεράσματα:
1. Η εκτέλεση ομήρων αποτελεί κλασική παράβαση του δικαίου του πολέμου και ρητά είχε απαγορευτεί από τη Σύμβαση της Χάγης του 1907, που κωδικοποίησε τις αρχές, "...που οφείλει να σέβεται ο κατακτητής στις περιοχές κατοχής του απέναντι στον άοπλο πληθυσμό...". Το επιχείρημα, που πρόβαλαν οι υπεύθυνοι, που διέταξαν τις εκτελέσεις ήταν ο παραδειγματισμός του πληθυσμού. Ο Χίτλερ είχε διατάξει εξολόθρευση των ανταρτοκρατούμενων περιοχών στην Ελλάδα και τη Γιουγκοσλαβία. Οι διαταγές του δεν εφαρμόστηκαν. Η επανάληψη εκ μέρους του της διαταγής να εξοντωθούν με όλα τα μέοα οι παρτιζάνοι ήταν όπως και οι άλλες για "εξολόθρευση των περιοχών" ψευδαισθήσεις. Το αντάρτικο ήταν τέτοια ισχυρή πραγματικότητα, που δεν εξοντωνόταν με διαταγές του έξαλλου δικτάτορα της βίας.
2. Οι Διεθνείς συμβάσεις που διέπουν τους πολέμους αγνοήθηκαν πάντοτε από τους κατακτητές. Σχεδόν πάντοτε οι κατακτητές αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν στο λαό μιας κατακτημένης χώρας την ιδιότητα του εμπολέμου και όταν ακόμα ο μαχόμενος αυτός λαός διέθετε τα γνωρίσματα που προβλέπουν οι περί πολέμου συμφωνίες της Χάγης και της Γενεύης. Ούτε οι Γάλλοι ανεγνώρισαν την ιδιότητα του εμπολέμου στους αντάρτικους στρατούς της Αλγερίας, πολύ δε περισσότερο οι Γερμανοί στους αντάρτικους στρατιωτικούς σχηματισμούς του Τίτο, στις Ελληνικές αντιστασιακές οργανώσεις ή στα πολεμικά τμήματα των Μακί στη Γαλλία, κατά τη διάρκεια της χιτλερικής κατοχής στις χώρες της Ευρώπης.
3. Τα αντίποινα των Ναζί στην κατεχόμενη Ευρώπη φέρουν τη σφραγίδα του Χίτλερ και τη φιλοσοφία του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος της "Μεγάλης Γερμανίας" που είχε το προνόμοιο να φιλοξενεί την "Άρια Φυλή". Η φιλοσοφία των λεγομένων αντιποίνων αναλύθηκε και καθορίστηκε επακριβώς την 1η Δεκεμβρίου 1942 με την συμμετοχή των Adolf Hitler, Wilhelm Κeitel και Alfred Jold, ύστερα από προετοιμασία που είχε κάνει ο πρώτος τη τάξη του Γ' Ράϊχ Χίμλερ. Σύμφωνα με τον Χίτλερ ο στρατός δικαιούται να χρησιμοποιήσει στον αγώνα αυτό χωρίς περιορισμό κάθε μέσο και εναντίον γυναικών και παιδιών, αρκεί να εξασφαλίζεται με αυτόν η επιτυχία. Δισταγμοί οιασδήποτε φύσεως αποτελούν έγκλημα εις βάρος του γερμανικού λαού και εναντίον του στρατιώτη στο μέτωπο, ο οποίος είναι το θύμα των συμμοριακών επιθέσεων και δεν είναι δυνατόν να έχει καμία κατανόηση οιασδήποτε φειδούς απέναντι των συμμοριτών και των συνεργατών..." Φωτιά λοιπόν παντού χωρίς διάκριση για να επιτύχει ο "μεγάλος αγών" για μια "νέα τάξη πραγμάτων". Η φωτιά μπήκε, κάηκαν χιλιάδες αθώοι, χωριά, κωμοπόλεις, υψώθηκαν εκατόμβες αθώων θυμάτων στα Καλάβρυτα, στο Δίστομο, στο Δοξάτο, στην Καισαριανή, στο Κομμένο, στο Λίντισε, στο Οραντούρ. Όλα θυσία στο "βαθύτερο νόημα της φιλοσοφίας των αντιποίνων" όπως το συνέλαβε και το υλοποίησε ο ...μεγάλος Φύρερ.
4. Η γερμανική άποψη είναι ότι η τραχύτητα, κατά την διεξαγωγή του ανταρτοπολέμου, δικαιολογείται σαν έκτακτο μέτρο αμύνης απέναντι σ' έναν αιφνιδιασμό των ανταρτών "μη κωδικοποιημένου". Ο Rendoulic επικαλείται, το διεθνή κανονισμό της Χάγης για τη διεξαγωγή του κατά ξηράν πολέμου τις οποίες και αναπτύσσει με σχετικό σχολιασμό ως εξής: "...1. Κατά το πολεμικόν δίκαιον επιτρέπεται η αντίστασις του πληθυσμού μιας χώρας ή τμημάτων ταύτης εναντίον εχθρικών στρατευμάτων, πριν η χώρα καταληφθή υπό των στρατευμάτων του εχθρού, όχι όμως μετά την τετελεσμένην κατάληψιν. Δια τον δεύτερον παγκόσμιον πόλεμον είναι όμως γεγονός, ότι άπαντα τα εδάφη επί των οποίων εδημιουργήθη αντιστασιακόν κίνημα, ήσαν ήδη πράγματι κατειλημμένα υπό των γερμανικών στρατευμάτων και ότι είχε παρέλθει ως επί το πλείστον σημαντικόν χρονικόν διάστημα, και μάλιστα έτη, πριν αναπτυχθή ανταρτική δραστηριότις. Ήδη δια τους λόγους αυτούς ήτο ο αγών των ανταρτών μη νόμιμος κατά το διεθνές δίκαιον. 2. Περαιτέρω είναι γεγονός, ότι τινές των κατεχομένων χωρών, ως η Γιουγκοσλαβία, η Ελλάς και η Γαλλία, είχαν υπογράψει μίαν νόμιμον συνθηκολόγησιν βάσει της οποίας διέλυσαν τους στρατούς των και παρητήθησαν μιας περαιτέρω αντιστάσεως. Κατά το δίκαιον του πολέμου η υπογραφείσα συνθηκολόγησις είναι δεσμευτική δια παν μέλος του συνθηκολογήσαντος λαού, και αποτελεί παράβασιν του πολεμικού δικαίου, εάν μέρος τι του λαού θα εδήλου, ότι δεν αναγνωρίζει την συνθηκολόγησιν. Τούτο αποτελεί μίαν περαιτέρω αιτίαν δια την μη νομιμότητα από της απόψεως του διεθνούς δικαίου του αυταρτοπολέμου εις τας τρεις ανωτέρω μνημονευθείσας χώρας".
5. Ειδικότερα στην περίπτωση της Ελλάδας, υπήρχαν και υπάρχουν πάντοτε, οι άγραφοι νόμοι σύμφωνα με τους οποίους η ελεύθερη ηθική συνείδηση του ανθρώπου τους θέτει υπεράνω των γραπτών κειμένων της εξουσίας. Ο πρώτος στέφανος δάφνης για τυρανοκτόνους πλέχθηκε στην Ελλάδα. Το ξηρό εκείνο λατινικό Jus resistentiae δημιούργησε στον τόπο αυτό τις δραματικές συγκρούσεις μιας νέας τέχνης, του ωραιοτέρου ανθρωπίνου πνεύματος, δημιούργησε την αρχαία ελληνική τραγωδία. Χωρίς το δικαίωμα της αντίστασης κατά του κατακτητή και εν ανάγκη και κατά του εσωτερικού εχθρού δεν θα υπήρχε ούτε Αναγέννηση, ούτε Γαλλική Επανάσταση, ούτε Δημοκρατία. Αλλά για να υπάρξουν όλα αυτά και για να εξακολουθεί ο άνθρωπος να χαίρεται την ελευθερία του και την ομορφιά της θα πρέπει οι κανονισμοί που επικαλείται ο Ρέντουλιτς να καταστρέφονται από τη λάμψη των κεραυνών.
6. Εκείνο που προκάλεσε την φρίκη, κατά της Χιτλερικής κατοχής στην Ευρώπη, δεν ήταν τόσο η μη αναγνώριση του εμπολέμου στην Αντίσταση αλλά η αγριότητα των αντιποίνων που εφαρμόστηκαν από τους Ναζί σε βάρος του άμαχου και αθώου πληθυσμού. Η καταστροφή πόλεων ή χωριών, η δολοφονία ακόμη και παιδιών, η εκτέλεση ομήρων, αλλά κυρίως η κατ' εξοχή χιτλερική αντίληψη περί ομαδικής ευθύνης, της ευθύνης δηλαδή των ανευθύνων για την δράση ομάδων ή ατόμων της Αντίστασης. Με άλλοθι, την ομαδική ευθύνη η Χιτλερική Βέρμαχτ πραγματοποίησε σειρά ψυχρών εγκλημάτων σε βάρος του άμαχου πληθυσμού, τερατουργήματα που φαίνονται απίστευτα στη σημερινή γενιά.
7. ... Δεν ήταν οι ναζί εκτελεστές του άμαχου πληθυσμού άνδρες των SS ή μέλη του ναζιστικού κόμματος, αλλά απλοί, συνηθισμένοι Γερμανοί πολίτες από όλες τις κοινωνικές τάξεις, οι άνδρες που χρησιμοποίησαν τη βία και δολοφόνησαν αθώους πολίτες... Από προσωπική επιθυμία και φθόνο αφαίρεσαν ανθρώπινες ζωές και όχι επειδή τους είχε επιβληθεί, όταν μάλιστα ήταν ενήμεροι ότι μπορούσαν να αρνηθούν την δολοφονία χωρίς να υποστούν τιμωρία. Ούτε επειδή εκτελούσαν διαταγές, μήτε βέβαια εξαιτίας κάποιας κοινωνικής, ψυχολογικής ή άλλης ισάξιας πιέσεως, ή για κάποιους λόγους συναφείς με την αμφιλεγόμενη έννοια της κοινοτυπίας και του κακού. Η πράξη της εκτέλεσης ήταν αποτέλεσμα ενός στέρεου, βαθιά ριζσμένου αντισημιτισμού που τους διακατείχε και τους έκανε να θεωρούν τους αντιπάλους "δαιμόνιο εχθρό", ο εξαφανισμός του οποίου ήταν όχι μόνο αναγκαίος αλλά και ορθός. Είναι λάθος" -ισχυρίζεται ο Goldhagen- "να χρησιμοποιούμε για τους συμμετέχοντες στις μαζικές εκκαθαρίσεις ετικέτες, όπως Ναζί ή άνδρες των SS. Ο σωστός προσδιορισμός είναι "Γερμανοί". Απλοί πολίτες εκτελούσαν εν ονόματι της Γερμανίας και του αρχηγού της Αδόλφου Χίτλερ υπό την εποπτεία πολλών και ποικίλων φορέων πέραν των SS. Το μίσος ήταν εδραιωμένο στη συνείδηση των Γερμανών και το έδαφος ήδη πρόσφορο, χωρίς εστίες αντίδρασης, όταν ανέρχεται ο ναζισμός και εφαρμόζει την επιχείρηση εξόντωσης των αντιπάλων - μια καθαρά γερμανική επιχείρηση... Καίτοι μέλη άλλων εθνικών ομάδων βοήθησαν στη σφαγή, ο σχεδιασμός ήταν καθαρά γερμανική επιχείρηση". "Εάν οι Γερμανοί δεν είχαν βρει Ευρωπαίους συνενόχους - κυρίως στην Ανατολική Ευρώπη- το Ολοκαύτωμα μπορεί να είχε διαφορετική έκβαση. Όμως, οι αποφάσεις, ο σχεδιασμός, οι οργανωτικοί πόροι και η πλειοψηφία της συμμετοχής ήταν έργο γερμανικό. Αν δεν υπήρχαν οι Γερμανοί δεν θα υπήρχε το Ολοκαύτωμα... Εκατομμύρια Γερμανοί ήξεραν για τις σφαγές οι οποίες γίνονταν με γενική συναίνεση, απόρροια της επί δεκαετίες ριζωμένης αντίληψης για την υπεροχή της Άριας Φυλής. Ως πειθαρχημένος λαός προχώρησαν στην εκτέλεση όταν πλέον ο Χίτλερ την ενέταξε στο πρόγραμμά του, εξασφαλίζοντας την απαιτούμενη οργανωτική υποδομή. Η εφαρμογή του προγράμματος εξόντωσης στα στρατόπεδα συγκέντωσης κατά τη ναζιστική περίοδο παρουσιάζεται διεξοδικά σε κάθε στάδιο και αποκαλύπτει το αποκορύφωμα της προμελετημένης εκτέλεσης των Ολοκαυτωμάτων πέρα από κάθε εμπειρική, συμβατική ανάλυση δεδομένων.
8. Η κατάληψη εχθρικού εδάφους από εμπόλεμο -Occupatio Bellica- αναγνωρίζεται νομικά από το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο. Τα στρατεύματα κατοχής υπεισέρχονται στα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις του τέως κυριάρχου κράτους, που ηττήθη. Οι κατακτητές, συνεπώς, έχουν το δικαίωμα, κατά το Διεθνές Δίκαιο, να λαμβάνουν όλα τα μέτρα προς τήρηση της τάξεως, "τόσον προς το συμφέρον του ειρηνικού πληθυσμού, όσο και προς το συμφέρον του στρατού κατοχής", όπως ρητώς παρατηρούν οι συγγραφείς. Το δικαίωμα, όμως, αυτό έρχεται, σε άμεση σύγκρουση προς ένα άλλο ηθικό δικαίωμα, αυτονόητο, που δεν χρειάζεται κανείς να το καταλύσει: Την ελευθερία και την εξουσία του λαού μιας καταληφθείσης χώρας να πάρει τα όπλα, για την ανεξαρτησία της πατρώας γης. Το χάσμα γίνεται ακόμη πιο αγεφύρωτο. Οι πατριώτες, που αναλαμβάνουν τον αγώνα εναντίον του ξένου κατακτητή δεν μπορεί να τηρούν, παρά σπάνια, τους νόμους που διέπουν, κατά το διεθνές δίκαιο, τον πόλεμο μεταξύ συγκροτημένων στρατών. Μαχόμενοι στις πόλεις, δεν μπορεί να ντύνονται στολές, ούτε σταθερά διακριτικά σημεία, ορατά εξ αποστάσεως, όπως προβλέπουν, κατηγορηματικά, οι συμβάσεις της Χάγης, για τους μάχιμους. Ούτε βέβαια να φέρουν τα όπλα τους φανερά. Είναι υποχρεωμένοι από τη φύση του αγώνα, να οργανώνουν ενέδρες, να κτυπούν εκ των όπισθεν, να μην κινούνται σαν στρατιώτες τακτικού στρατού.
9. Ο Γερμανικός στρατός κατοχής γνώρισε από "πρώτο χέρι" την αποφασιστική και αδάμαστη θέληση του ελληνικού λαού να "...μην υποταχθεί στην αυθαιρεσία και την βάρβαρη αυταρχικότητα των Γερμανών. Οι Γερμανοί ποτέ δεν συγχώρησαν στους Έλλη νες για τη ζημιά που τους προξένησε η ηρωϊκή αντίσταση απέναντι στον κατακτητή. Αυτό το γεγονός, κατά κύριο λόγο, ήταν το βασικότερο αίτιο της σκληρής και μέχρις αγριότητας εκδικητικής συμπεριφοράς τους απέναντι του Ελληνικού πληθυ σμού". Προκειμένου να γίνει πλήρως κατανοητή η "νοοτροπία" των Γερμανών και η "απάνθρω πη διαγωγή της Βέρμαχτ" απέναντι στους άμαχους κατοίκους της χώρας, μεταφέρουμε μερικές χαρακτηριστικές φράσεις Γερμανού Στρατηγού: "Σεις οι Έλληνες, έλεγε, μας έχετε προξενήσει μεγάλην ζημίαν. Δι' ημάς τους στρατιωτικούς, το γεγονός ότι δεν κατωρθώσαμεν να καταλάβωμεν την Μόσχαν και να φθάσωμεν εις τον Καύκασον εις τα προκαθορισμένα χρονικά όρια εκ μόνου του λόγου ότι ένα ασήμαντον μικρόν Κράτος ηθέλησε ν' αντισταθή εις την θέλησίν μας και να επιβραδύνη απροσδόκητα τα στρατηγικά μας σχέδια. Η ιδέα ότι το ιστορικόν τούτο έγκλημα(!) διεπράχθη από σας και παρέμεινεν ατιμώρητον μας είναι αληθινά ανυπόφορος. Υπάρχουν μερικά πράματα τα οποία ένας σκληρός λαός δεν έχει το δικαίωμα να κάμη απέναντι της Ιστορίας, όταν ένα μεγάλο Έθνος, που έχει κληθή από την πρόνοιαν να ρύθμιση τας τύχας της ανθρωπότητος, βαδίζει εις την πραγματοποιήσιν των πεπρωμένων αυτών. Τόσον από ιστορικής απόψεως, όσον και από της απόψεως του παγκοσμίου πολιτισμού σεις οι Έλληνες εχάσατε δια παντός το δικαίωμα της υπάρξεως. Δυστυχώς όμως η νοσηρά συμπάθεια (;) την οποίαν ο Φύρερ μας τρέφει προς την Ελλάδα και η οποία οφείλεται εις την ανάμνησιν που διατηρεί προς την αρχαίαν σας ιστορίαν δεν μας επιτρέπει να εκτελέσωμεν τας αποφάσεις της Ιστορίας έναντι του Ελληνικού λαού (!!).
10. Δεδομένου ότι οι αδικοπραξίες (ανθρωποκτονίες που συνιστούν ταυτόχρονα και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας) αφορούσαν συγκεκριμένα άτομα περιορισμένου σχετικά αριθμού και κατοίκους ορισμένου τόπου, τα οποία δεν είχαν καμία απολύτως σχέση με την ανταρτική ομάδα που προκάλεσε, στα πλαίσια της αντιστασιακής της δράσης, τη θανάτωση των μετεχόντων σε επιχείρηση κατατρομοκράτησης του πληθυσμού μεταμφιεσμένων γερμανών στρατιωτών, ότι οι εν λόγω ειδεχθείς ανθρωποκτονίες, οι οποίες, κατ' αντικειμενική κρίση, δεν ήσαν σε καμία περίπτωση αναγκαίες για τη διατήρηση της στρατιωτικής κατοχής ή την καταστολή της αντιστασιακής δράσης, τελέστηκαν στο έδαφος του κράτους του forum, από όργανα του Γερμανικού Γ' Ράιχ, κατά κατάχρηση της κυριαρχικής τους εξουσίας και ότι τα όργανα αυτά του αναιρεσείοντος ήταν παρόντα κατά το χρόνο των αδικημάτων τούτων, οι σχετικές αξιώσεις αποζημιώσης και χρηματικής ικανοποίησης υπάγονταν στη διεθνή δικαιοδοσία του Δικαστηρίου της ουσίας που δίκασε, ως εξαιρούμενες από το προνόμιο της ετεροδικίας, σύμφωνα με τον κανόνα του διεθνούς εθιμικού δικαίου που κατά τα ανωτέρω έχει διαμορφωθεί".
11. Ο εθνικοσοσιαλισμός, που τυχαίνει να είναι και ο φυσικός αυτουργός της Καλαβρυτινής τραγωδίας, δεν έκρυβε την περιφρόνησή του για τον άνθρωπο και για τον λαό. Όλο το πολιτειακό του σύστημα, που στηριζόταν στην άρνηση της λαϊκής κυριαρχίας και στην κατάλυση των ατομικών δικαιωμάτων, στηριζόταν, κατά βάθος, στην αντίληψη ότι δεν είναι ο άνθρωπος σαν άνθρωπος που έχει αξία αλλά η αξία βρίσκεται σε κάποια ομάδα εκλεκτών που άρχουν πάνω στο λαό και στους άλλους ανθρώπους προπάντων με εκλεκτό των εκλεκτών, τον ηγέτη, τον Φύρερ. Με τον Φύρερ στην κορυφή άρχιζε μια αυστηρή ιεράρχηση των ανθρώπων: σε κάθε χαμηλότερο σκαλί της ιεραρχίας αναγνωρίζονταν ολοένα και λιγότερες ανθρώπινες ιδιότητες ώσπου εφθάναμε στους ανθρώπους που για τον χιτλερισμό δεν θεωρούνταν πια άνθρωποι αλλά υπάρξεις ανθρωπόμορφες, που μπορούσαν αδίστακτα να εκμηδενιστούν κατά εκατομμύρια σαν ένα κοπάδι ζώων, σαν έντομα - οι Εβραίοι. Όταν σ' αυτό το σημείο μπορεί να φτάσει η έλλειψη σεβασμού για τον κάθε άνθρωπο, πως μπορείς να αξιώσεις μεταχείριση ανθρώπινη για τον εχθρό που σε ενοχλεί -αυτός ή κάποιος συμπατριώτης τους; Τα αντίποινα σαν εκδήλωση περιφρονήσεως προς τον άνθρωπο βρίσκονται μέσα στη λογική του κάθε ολοκληρωτικού συστήματος.
12. Ποιός φταίει για την ομαδική θανάτωση των Καλαβρυτινών; Φταίνε, βέβαια... οι πολεμιστές του ΕΛΑΣ που τσάκισαν κάπου στην επαρχία τους Γερμανούς φονιάδες και πλιατσικολόγους... Φταίει ο ΕΛΑΣ για την κακουργία των Γερμανών στα Καλάβρυτα επειδή εξόντωσε μια μονάδα του γερμανικού στρατού στην περιοχή. Φταίει το ελληνικό έθνος, που μαχόταν υπέρ βωμών και εστιών για τα κτηνώδη αντίποινα των δειλών του Γ' Ράιχ που ρίχνονταν πάνω στους άμαχους όταν δεν μπορούσαν να καταπνίξουν την παράφορη και μέχρι θανάτου αντίσταση ενός ολόκληρου λαού. "Λογικό" και αυτονόητο το συμπέρασμα για τους κληρονόμους των γερμανοντυμένων, των γερμανοτσολιάδων, των γερμανοράλληδων, των καταδοτών, των κουκουλοφόρων και των κάθε λογής αποβρασμάτων της κατοχής: αν δεν χτυπούσαν τους Γερμανούς οι Κρητικοί αντάρτες δεν θα χάνονταν η Κάνδανος. Αν δεν χτυπούσαν τους Γερμανούς οι αντάρτες του Μωρηά στην Αχαΐα δεν θα πνίγονταν στο αίμα τα Καλάβρυτα. Αν δεν υπήρχε αντίσταση, αν δεν υπήρχε αντάρτικο, αν δεν υπήρχε ΕΛΑΣ "ευτυχία" θα επικρατούσε στην Ελλάδα του 1941-1944! "Γη και ύδωρ" στον εχθρό. Συνεργασία με τον τύραννο "ησυχία και τάξις". Δουλεία για να ταΐζουμε τα γερμανοϊταλικά στρατεύματα. Ύστερα όλοι στο χακί στη γραμμή στο Ανατολικό Μέτωπο για να κατακτήσει τον κόσμο ο φασισμός και να γίνει η γη στρατόπεδο των λαών...
13. Η παρατιθέμενη κατωτέρω αριθ. Ια Αριθ. 1081/43/25.10.1943 αναφορά της Διοίκησης της 117 Jager Division προς το Γενικό Επιτελείο του LXVIII Α.Κ., καταρρίπτει κάθε άλλη εκδοχή για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα, που αποκαλύπτεται από Γερμανικής πλευράς [Βέρμαχτ] με το κείμενο που ακολουθεί, ότι ενώ ζούσαν ακόμη οι αιχμάλωτοι της μάχης Ρωγών-Κερπινής [16-17.10.1943] η O.K.W. [Ανώτατη Διοίκηση Βέρμαχτ - Βερολίνο] με την αριθ. P. le. Αριθ. 719/43/22.10.1943 διατάσσεται η ισοπέδωση της Επαρχίας Καλαβρύτων με χρήση εμπρηστικών βομβών, προτού καν αρχίσουν οι προσχηματικές περιβόητες διαπραγματεύσεις της Επιτροπής Κωνστάντιου για την απελευθέρωση των γερμανών αιχμαλώτων. Παραθέτουμε αυτούσιο το κείμενο της ανωτέρω αναφοράς. [...] Σχετικά με τις συνημμένες αναφορές λαμβάνω θέση ως εξής: Η εντολή ήταν σύμφωνα με τις διαταγές που δόθηκαν από τη μεραρχία για να δημιουργηθούν στοιχεία για μία μεγαλύτερη επιχείρηση με περισσότερες δυνάμεις στην περιοχή των Καλαβρύτων. Η εντολή και οι προετοιμασίες οι οποίες έγιναν από τον διοικητή του 5/749 Jager Retsiment, ταγματάρχη Ebersberger και τον διοικητή Ι/749 Jager Retsiment, λοχαγό Schober ήταν σαφείς και πλήρεις. Η περιοχή η οποία ήταν ιδιαίτερα κατάλληλη για επιθέσεις και η αριθμητική υπεροχή των συμμοριών ήταν η αιτία, που ο λόχος, παρά την ανδρεία άμυνά του, έπρεπε να παραδοθεί. Ούτε εάν θα είχαν φέρει μαζί του βαριά όπλα, η μοίρα του 5/749 Jager Retsiment θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Κατά τη γνώμη μου δεν πρόκειται για ανικανότητα των ηγετών ή του στρατεύματος. Αντίποινα δεν διατάχθηκαν ακόμα από την μεραρχία, γιατί οι κάτοικοι του χωριού εκείνου μάλλον δεν έχουν σχέσεις με τις συμμορίες. Με την διαταγή P.lc της O.K.W. αρ. 719/43/απόρρητο από 22.10.93 έγινε πρόταση προς το Γενικό Επιτελείο να διεκπεραιωθούν σχετικά αντίποινα με παρεμβολή της αεροπορίας και εμπρηστικές βόμβες. Προς το παρόν η μεραρχία δεν διαθέτει αρκετές δυνάμεις - τουλάχιστον 2 ενισχυμένα συντάγματα πεζών - για μία μεγαλύτερη επιχείρηση στην περιοχή των Καλαβρύτων και δυτικά (...). Αυτό πλέον δεν εντάσσεται στο χώρο ενός σκοτεινού Πολιτικού Εγκλήματος; Όταν μάλιστα, πριν εξοντωθούν από τον ΕΛΑΣ, οι αιχμάλωτοι, η Γερμανική Διοίκηση είχε αποφασίσει την ολοσχερή καταστροφή των Καλαβρύτων ακόμη και με παρεμβολή της αεροπορίας και χρήση εμπρηστικών βομβών; Η Unternehmen Kalawrita, δεν ήταν επιχείρηση αντιποίνων αλλά μια προσχε δια σμένη στρατιωτική επιχείρηση με στόχο την ισοπέδωση του Επαναστατικού Κομμου νιστικού Κέντρου Καλαβρύτων η οποία κατέληξε σ' ένα απαίσιο πολιτικό έγκλημα.1
4.2. Η αιχμαλωσία του λόχου Σόμπερ και οι ευθύνες του ΕΛΑΣ Διαπιστώσεις – Κρίσεις Σχετικά με την μάχη Ρωγών - Κερπινής [16-17.10.1943], την αιχμαλωσία του λόχου Σόμπερ, το παρασκήνιο των διαπραγματεύσεων για την τύχη των αιχμαλώτων, την δολοφονία των αιχμαλώτων και τις ευθύνες του ΕΛΑΣ, ύστερα από σχετικό αίτημα διετύπωσε τις απόψεις του το σημαντικό στέλεχος του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου, ιδεολογικός καθοδηγητής, ο εκπαιδευτικός Γιάννης Μιχαλόπουλος (Ωρίων) από τη Μεσσηνία. Στον Ωρίωνα θέσαμε στις 22.11.1974 με επιστολή μας τα κατωτέρω ερωτήματα και ζητήσαμε τις απόψεις του. 1. -Στις 16-17/10/Ι943 το ανεξάρτητο Τάγμα ΕΛΑΣ Καλαβρύτων ύστερα από σύγκρουση με τον 5ο λόχο του 749 Συντάγματος της Βέρμαχτ στην περιοχή Κερπινής-Ρωγών Καλαβρύτων κατετρόπωσε αυτό, φονεύοντας 11 γερμανούς και αιχμαλωτίζοντας το υπόλοιπο τμήμα των 86 γερμανών αξιωματΐκών- υπαξιωματικών και στρατιωτών. α.- 'Επρεπε, κατά τη γνώμη σας, να δοθεί η μάχη της Κερπινής στο σημείο που δόθηκε, λαμβανομένων υπόψη κυρίως απο στρατιωτικής τακτικής η τοπογραφική διαμόρφωση του χώρου, η σχετική διαταγή της ΙΙΙης Μεραρχίας ΕΛΑΣ που συνιστούσε μεγάλη προσοχή στις ενέργειες για τη περίπτωση αυτή, αλλά και το γεγονος ότι η Μάχη δόθηκε κοντά σε κατοικημένες περιοχές- 6 χιλιόμετρα από Καλάβρυτα, 2 από Κερπινή και 2 από Ρωγους-με όλες τις συνέπειες των αντιποίνων όπως είχαν καταστρωθεί με το σχέδιο Έντελβάϊς; β- Σύμφωνα με τη ρητή διαταγή του Σιάντου οι γερμανοί αιχμάλωτοι έπρεπε να εκτελούνται επιτόπου χωρίς άλλη διαδικασία. Στην περί πτωση της Μάχης της Κερπινής γιατί δεν τηρήθηκε η αρχή αυτή; 2.- Μετά τη μάχη της Κερπινής και κατά τα χρονικό διάστημα Οκτώβριος‒Νοέμβριας (20/10-25/11/43) μεταξύ του διοικητή της 117 Μεραρχίας της Βέρμαχτ και της ΙΙΙης Μεραρχίας ΕΛΑΣ έγιναν διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των γερμανών αιχμαλώτων της Μάχης της Κερπινής. α- Ποιοί από το χώρο του ΕΛΑΣ χειρίστηκαν το θέμα των διαπραγματεύ σεων; β- Ποιές οι προτάσεις των Γερμανών και οι αντιπροτάσεις του ΕΛΑΣ; γ- Τα όσα αναφέρονται στην έκθεση του τότε Αρχιμανδρίτη Κωνστάντιου είναι αληθινά, ποια τα σημεία διαφωνίας, ποιές οι αντιδράσεις του ΕΛΑΣ; δ- Ενημερώθηκαν για τις διαπραγματεύσεις οι άγγλοι Σύνδεσμοι του ΣΜΑ και ποια ήταν η δική τους θέση και γενικά η ανάμειξη στα παρασκή νια των διαπραγματεύσεων; 3.- Πού, κατά τη γνώμη σας, οφείλεται η αποτυχία της αποστολής Κωνστάντιου και ειδικότερα: α- Γιατί ο τότε Μητροπολίτης Θεόκλητος δεν ανέλαβε προσωπικά το χει ρισμό των διαπραγματεύσεων; β- Ποιές οι σχέσεις ΕΛΑΣ-Θεόκλητου και ΕΛΑΣ-Κωνστάντιου; Υπήρχε επιστολή Θεόκλητου προς τον ΕΛΑΣ κατα σύσταση των Ιταλών για αναστολή της αντιστάσεως κατά των κατακτητών; 4.- Γενικότερα, κατά τη γνώμη σας, που οφείλεται το ναυάγιο των διαπραγ ματεύσεων και τι σφάλματα διαπιστώσατε για το θέμα αυτό; 5.- Μετά το ναυάγιο των διαπραγματεύσεων και την αναμενόμενη πλέον επιδρομή των Χιτλερικών στο χώρο των Καλαβρύτων: α- Ποιά μέτρα έλαβε ο ΕΛΑΣ για τα Καλάβρυτα; β- Είδοποιήθηκε ο άμαχος πληθυσμός από τον ΕΛΑΣ να εγκαταλείψει τους κατοικημένους χώρους; γ- 'Εγινε αντίθετη σύσταση από την Αγγλική αποστολή και από άτομα συνεργάτες των Ταγμάτων Ασφαλείας; 6.- Που οφείλεται, κατά τη γνώμη σας, το γεγονός της μη επιθέσεως των Γερμανών κατά του χώρου των Μιχαλέϊκων όπου ήταν η έδρα των 'Αγγλων Συνδέσμων του ΣΜΑ; 7.- Γνωρίζατε τον συνταγματάρχη Στήβενς και πως τον κρίνετε; 8.- Γενικότερα ποια είναι η γνώμη σας για τη Σφαγή των Καλαβρύτων; Ο Γιάννης Μιχαλόπουλος (Ωρίων), ιδεολογικός καθοδηγητής του ΕΛΑΣ, διετύπωσε τις κατωτέρω απαντήσεις, στα ερωτήματα που του θέσαμε, σχετικά με τις ευθύνες του ΕΛΑΣ και τα σφάλματα που έγιναν στην υπόθεση της αιχμαλωσίας του Λόχου Σόμπερ (Μάχη Ρωγών-Κερπινής 16-17.10.1943). Τις πληροφορίες για την πορεία του Λόχου Σόμπερ προς Καλάβρυτα μας τις έδωσαν με σχετικό αγγελιοφόρο οι Άγγλοι (Στήβενς), οι οποίοι ζήτησαν να κτυπηθεί ο γερμανικός λόχος και να εξουδετερωθεί με κάθε τρόπο από το Ανεξάρτητο Τάγμα Καλαβρύτων ΕΛΑΣ με κάθε τρόπο. Ο Λόχος Σόμπερ ακολούθησε την πορεία Αίγιο-Γέφυρα Τσαγκρή (με αυτοκίνητα) και πεζοί προς Καλάβρυτα από το μονοπάτι Μαμουσιά - Μποφούσκια - Σέλισσα - Δουμενά - Ρωγοί – Κερπινή - Καλάβρυτα, τις πρωϊνές ώρες του Σαββάτου 17 Οκτωβρίου 1943. Αμέσως οι Γερμανοί ετέθησαν σε παράλληλη, προς την πορεία τους, παρακολούθηση από το Ανεξάρτητο Τάγμα ΕΛΑΣ Καλαβρύτων (Σφακιανός - Βεληάς - Αννίβας). Ο Σφακιανός ζήτησε την συγκατάθεση να κτυπηθεί ο Λόχος Σόμπερ στο τμήμα πορείας του από Μαμουσιά - Μποφούσκια - Δουμενά. Οι Άγγλοι (Στήβενς) έδωσε εντολή ο γερμανικός λόχος να κτυπηθεί στο τμήμα πορείας Ρωγοί - Κερπινή προς Καλάβρυτα, πράγμα που έγινε τις απογευματινές ώρες τις ίδιας ημέρας και ειδικότερα στη γέφυρα "Μύλος του Γουλά" μεταξύ Ρωγών - Κερπινής και σε απόσταση επτά (7) χιλιομέτρων από τα Καλάβρυτα. Ρητή διαταγή του Γενικού Αρχηγείου του ΕΛΑΣ (Σαράφης - Σιάντος - Άρης - Νοέμβριος 1942) όριζε ότι (...) στην περίπτωση σύγκρουσης μεταξύ τμημάτων ΕΛΑΣ και Γερμανών γερμανοί αιχμάλωτοι δεν υπάρχουν, εκτελούνται επί τόπου (...). Η διαταγή αυτή από τον ΕΛΑΣ παραβιάστηκε για το λόγο αυτό ζητήθηκαν ευθύνες τον Φεβρουάριο 1943 από τον Άρη Βελουχιώτη.1 Το αποτέλεσμα της σύγκρουσης είναι γνωστό. Το απόγευμα της Κυριακής 18 Οκτωβρίου 1943 ο Λόχος Σόμπερ αιχμαλωτίστηκε, ογδόντα επτά (87) συνελήφθησαν αιχμάλωτοι, τέσσερις (4) εφονεύθησαν και δεκατέσσερις (14) διέφυγαν. Μεταξύ των 87 αιχμαλώτων οι τρεις ήταν τραυματίες. Έγινε σύσκεψη σε επιτελικό επίπεδο [Μίχος - Ωρίων - Λασσάνης - Δήμος - Σφακιανός - Βεληάς - Αννίβας (Μουτούσης)] για την περαιτέρω μεταχείριση των αιχμαλώτων. Προτάθηκε από τον Μίχο και εμένα να απελευθερωθούν οι στρατιώτες και να κρατηθούν οι Αξιωματικοί του αιχμαλωτισμένου Λόχου, κατά το πρότυπο της μάχης Γουζγούμιστρας (Λεόντιο) όπου απελευθερώθηκαν οι διακόσιοι πενήντα (250) Ιταλοί αιχμάλωτοι του Τάγματος του Ανταρτοφάγου Γκασπάρο. Οι Άγγλοι απέρριψαν την πρόταση αυτή του ΕΛΑΣ.
Στις διαπραγματεύσεις συμμετείχα από πλευράς μου και εγώ, μαζί με τον Μίχο, Λασσάνη και Καραϊσκάκη. Δεν επρόκειτο για διαπραγματεύσεις αλλά για μία προκλητική εισαγγελική συμπεριφορά του Κωνστάντιου ο οποίος μετέφερε τα τελεσίγραφα των Γερμανών και υπενθύμιζε τις ευθύνες του ΕΛΑΣ εάν πάθουν κάτι οι αιχμάλωτοι. Στις διαπραγματεύσεις έκανε παρέμβαση το Πελοποννησιακό Γραφείο (Γαμβέτας ΚΚΕ) το οποίο ζήτησε να απελευθερωθούν κομματικά στελέχη του ΚΚΕ που κρατούντο στις φυλακές Αγίου Στεφάνου στην Πάτρα.
Εγώ πρότεινα να παρέμβει ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός κάτι που δεν δέχθηκαν οι Γερμανοί για να μην νομιμοποιηθεί η αντίσταση.
Όσα αναφέρει ο Κωνστάντιος στην έκθεσή του είναι παραποιημένα και προπαγανδιστικά, προσπαθώντας να ενοχοποιήσει μονομερώς τον ΕΛΑΣ. Ο Κωνστάντιος δεν έκανε διαπραγματεύσεις, αλλά μετέφερε τα τελεσίγραφα των Γερμανών. Εγώ συνέτασσα τις απαντήσεις στα έγγραφα των Γερμανών, που μετέφερε ο Κωνστάντιος. Οι Γερμανοί ζητούσαν την απελευθέρωση των αιχμαλώτων χωρίς όρους και ο Κωνστάντιος απαιτούσε την απελευθέρωση των αιχμαλώτων με τον οπλισμό τους, αφού πρώτα τους περάσουμε από τα χωριά και τους κάνουμε τραπέζια και υποδοχές. Ο ΕΛΑΣ, σύμφωνα με τις υποδείξεις του Πελοποννησιακού Γραφείου (Κ.Κ.Ε.) ζήτησε την απελεύθερωση από τις φυλακές Αγίου Στεφάνου Πατρών, ισάριθμων φυλακισμένων στελεχών του Κ.Κ.Ε. Οι Γερμανοί μας νουθετούσαν να μην έχουμε στις τάξεις μας κομμουνιστές γιατί μειώνουν τον αγώνα μας. Δόθηκε η πρέπουσα απάντηση. Στις 25.11.1943 διεκόπησαν οι συζητήσεις, με την υπαιτιότητα των Γερμανών και στις 29.11.1943 βομβαρδίστηκε το Αρχηγείο του ΕΛΑΣ στην Βυσωκά.
Τους αιχμαλώτους ανέκρινε στην Αγία Λαύρα ο Άντριους. Ο Κωνστάντιος επεδίωξε την ενοχοποίηση του ΕΛΑΣ σύμφωνα με την Αγγλική Πολιτική. Ο Θεόκλητος ήταν άνθρωπος των Γερμανών, δείλιασε και πρόδωσε τον Αγώνα.
Οι σχέσεις ΕΛΑΣ - Θεόκλητου και Κωνστάντιου διεκόπησαν από τον Ιούλιο του 1943, όταν μας πρότειναν να παραδώσουμε τα όπλα στους Ιταλούς και να σταματήσει η Αντίσταση.
Οι τρεις τραυματίες αιχμάλωτοι πετάχτηκαν, κακώς, στο πηγάδι με ευθύνη του Φρούραρχου Καλαβρύτων Γεωργίου Σμυρνιωτόπουλου και του βοηθού του Νικολαΐδη, καθώς και της τοπικής ΟΠΛΑ. Ο Αρχίατρος Παυλόπουλος ήταν σοβαρός και πολύτιμος αγωνιστής και δεν είχε καμιά απολύτως ανάμειξη στην δολοφονία των τραυματιών αιχμαλώτων. Γνωρίζω πολύ καλά ότι η ομάδα Γιάννη Κώστα από την Κύμη Ευβοίας, με τις οδηγίες του Σμυρνιωτόπουλου, ο οποίος απεδείχθη ότι ανήκε στην ομάδα δολιοφθοράς του ΕΛΑΣ υπό τον Πότη Ματζουράνη, μετέφερε και πέταξε στο πηγάδι τους τραυματίες αιχμαλώτους.
Την ευθύνη του ότι δεν ειδοποιήθηκε ο πληθυσμός να φύγει φέρει το Φρουραρχείο του ΕΛΑΣ Καλαβρύτων.
Υπήρχε σχέδιο άμυνας του ΕΛΑΣ, δεν εφαρμόστηκε ύστερα από απαίτηση των Καλαβρυτινών προυχόντων και της Αγγλικής αποστολής. Οι Γερμανοί συνεργάζονταν με την αποστολή του SOE133.
Το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα ήταν προσχεδιασμένη στρατιωτική επιχείρηση (Γιάννης Μιχαλόπουλος).
Συμπεράσματα 1. Η μάχη Ρωγών - Κερπινής αποτελεί το πρώτο "πλάνο" του σατανικού σχεδίου για το προμελετημένο Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα. Η Werhmacht "παρέδωσε" έναν κατ' επίφαση μαχητικό λόχο ο οποίος αποτελείτο από Γερμανούς - Πολωνούς - Αλσατούς - Αυστριακούς "βοηθητικούς" στρατιώτες στα χέρια του ΕΛΑΣ. Ο λόχος Schober είχε στη σύνθεσή του νοσοκόμους, ταχυδρομικούς, κηπουρούς, βοηθητικούς κ.λπ. Έτσι το "απαραίτητο βήμα" για τα προγραμματισμένα "αντίποινα" είχε πραγματοποιηθεί. Από την άλλη πλευρά, οι Αγγλοι της Med East Force 133 είχαν προωθήσει την "αφορμή για το διαμελισμό του ελληνικού λαού και τη δυσφήμιση της ηγεσίας του ΕΛΑΣ και του ΕΛΑΣίτικου αντιστασιακού κινήματος". Υπέδειξαν την αιχμαλωσία του λόχου Schober και περίμεναν τα αποτελέσματα. Εκείνο όμως που αποτελεί "καθαρή αυτοκτονία" είναι η δραστηριότητα του ΕΛΑΣ να θέσει στην κατοχή του γερμανούς αιχμαλώτους παραβιάζοντας κάθετα τη ρητή διαταγή του Γενικού Αρχηγείου ΕΛΑΣ. Η κάθε πλευρά, είναι ικανοποιημένη από τα γεγονότα στους Ρωγούς και την Κερπινή. Το καλοστημένο παιχνίδι με την τύχη των αιχμαλώτων αρχίζει... Ο ΕΛΑΣ βρίσκεται σε δίλημμα (...) εάν θα πρέπει να απελευθερώσει τους αιχμαλώτους και με ποια ανταλλάγματα, χωρίς να κατηγορηθεί για παράβαση καθήκοντος... Οι Άγγλοι της Med East Force 133... τρίβουν τα χέρια τους γιατί έριξαν στο λάκο των λεόντων τον ΕΛΑΣ και περιμένουν τα επακόλουθα... Οι Γερμανοί έχουν πλέον προωθήσει το πρώτο βήμα και έχουν εξασφαλίσει το άλλοθι για την ισοπέδωση του Επαναστατικού Κέντρου Καλαβρύτων. Πρωτοβουλίες για την τύχη τους αναλαμβάνει ο Αρχιμανδρίτης Κωνστάντιος με την ομάδα του. Ήταν διαπραγματευτής ο Κωνστάντιος ή ήταν ένας απλός κομιστής των ορέξεων των Γερμανών; 2. Ο Κωνστάντιος αντί να κατευνάσει τα πνεύματα και να διευκολύνει τον ΕΛΑΣ "να βγάλει τη θηλιά από το λαιμό του, του τράβηξε το βάθρο για να τελειώνει μια ώρα γρηγορότερα". Στην πρώτη συνάντησή του με τον ΕΛΑΣ Β.Πελοποννήσου (6-7.11.1943) εκδήλωσε "τον φλογερό εθνικιστικό πατριωτισμό του και το μεγάλο ενδιαφέρον του για την τύχη των αιχμαλώτων οι οποίοι έκαναν εκδρομή προς το Μέγα Σπήλαιο για να προσκυνήσουν και όχι για να κάνουν κακό στα Καλάβρυτα". Με τον τρόπο αυτό, ο Κωνστάντιος, "προκάλεσε την ανεύθυνη ηγεσία του ΕΛΑΣ" και κατάφερε να δημιουργήσει "βεντέτα ότι δεν θα περάσει του Κωνστάντιου και οι αιχμάλωτοι δεν παραδίδονται". Εκείνο όμως που προκαλεί ερωτηματικά είναι η στάση του Πελοποννησιακού Γραφείου (ΚΚΕ) το οποίο προκειμένου να εκδικηθεί το φιλογερμανικό λόμπυ στα Καλάβρυτα πέτυχε να δώσει τη δικαιολογία στους Γερμανούς να κάνουν στα Καλάβρυτα ό,τι έπρεπε να κάνει αυτό κάποια ημέρα. 3. Αξιοσημείωτη είναι η αδράνεια του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού (Δ.Ε.Σ.), που είχε αντιπροσωπεία στην Πάτρα, για την τύχη των Γερμανών αιχμαλώτων της μάχης Ρωγών - Κερπινής. Καμιά απολύτως πρωτοβουλία αλλά και ούτε υποψία στοιχειώδους ενδιαφέροντος δεν εκδηλώνεται από τον Πρόεδρο του Παραρτήματος του Δ.Ε.Σ. στην Πάτρα, Π. Χονδροδήμο, όπως συνέβη σε άλλες περιπτώσεις Γερμανών αιχμαλώτων που εκρατούντο από τον ΕΛΑΣ. 4. Ο Παναγιώτης Μεντζελόπουλος πιστεύει ότι: "Η άρνηση του τότε Μητροπολίτου μας κυρίου Θεοκλήτου να ηγηθεί της επιτροπής, που πήγε στο Σκεπαστό, το εξηγώ, από το εξής περιστατικό. Την 3ην Αυγούστου 1943 συνελήφθην από την Οργάνωση του ΕΑΜ ως αντιδραστικός και μετεφέρθη εις τον Άγιον Ιωάννην Βοβόδης, όπου εκρατήθην επί τετραήμερον, χωρίς αληθώς να κακοποιηθώ ούτε στο ελάχιστο, ότε απελύθην κατόπιν διαβήματος του ουδετέρου αντιπροσώπου του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού Σουηδού καθηγητού κ. Hans Erenstrole με πρότασιν του Μητροπολίτου μας. Την διαταγήν της απολύσεώς μου έφερε εις ΄Αγιον Ιωάννην σημαίνον στέλεχος της Οργανώσεως, άγνωστον εις εμέ, το οποίον μου είπε να μεταβιβάσω εις τον Μητροπολίτη πρόσκλησιν της Οργανώσεως και υπόμνησιν του καθήκοντός του να ανέβη στο βουνό κοντά στα εκεί πνευματικά τέκνα του που έχουν μεγάλη ανάγκη της προστασίας του." 5. Η Λουίζα Κακούρη αποκαλύπτει ότι: "Το περιεχόμενο της επιστολής ήταν μια σύσταση στους αντάρτες του ΕΛΑΣ να αφήσουν ελεύθερους του Γερμανούς αιχμαλώτους μαζί με τον οπλισμό για να μην γίνουν αντίποινα και επακολουθήσουν καταστροφές τις οποίες ήταν υποχρεωμένοι οι Γερμανοί να κάνουν. Το ύφος της επιστολής ήταν ήπιο αλλά σαφέστατο για το τι θα επακολουθήσει σε περίπτωση αντίθετης θέσης των ανταρτών. Μιλούσε σαφέστατα για ανταλλαγή Γερμανών αιχμαλώτων και Ελλήνων ομήρων, στελεχών του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας. 6. Ο Ανδρέας Παπαδημητρίου (Καπετάν Θαλασσινός) πιστεύει ότι: "Ηταν προμελετημένο το έγκλημα αυτό για το χτύπημα της αντίστασης από τα μέσα. Μετά την καταστροφή, πέρασα εγώ πλέον ως μαυραγορίτης από τα χαροκαμμένα αυτά χωριά για να δω ποια είναι η γνώμη. Οι γυναικούλες και ορισμένοι που επέζησαν τα είχαν βάλλει με τον ΕΛΑΣ για ό,τι κι αν έκανε, ό,τι κι αν έφτιαχνε. Τι να κάναμε τη στιγμή που οι Εγγλέζοι ήξεραν και το τελευταίο μας φυσίγγιο; Είχαμε από έξι έως έντεκα- δώδεκα σφαίρες το κάθε όπλο. "Δώστε μας φυσίγγια". "Οχι να πάτε σπίτια σας και εμείς θα σας ελευθερώσουμε". Ήταν το ρεζουμέ των Εγγλέζων. Όπως σου έχω πει το ίδιο έλεγε και ο Κάμπελ. Καλά και σώνει η όλη υπόθεση για τους Εγγλέζους τότε, ήταν η επαναφορά του Βασιλιά στην Ελλάδα. Δεν τους ενδιέφερε ούτε ο πόλεμος ούτε τίποτα. Ήθελαν να υποστηρίξουν τα συμφέροντα της Αυτοκρατορίας τους.". 7. Αν είχαν αίσθηση του καθήκοντος και ήταν Έλληνες, έπρεπε να πάρουν και αυτοί ένα τουφέκι και να βγουν στο βουνό και να μη λένε ότι αυτά τα έκαναν κομμουνιστές. Να λένε όλοι οι Έλληνες. Γιατί ποιός ήταν κομμουνιστής; Εγώ δεν θυμάμαι κανέναν. Ήταν ο Γέρο-Μίχος κουμμουνιστής; Ήμουν εγώ; Εγώ ξεκίνησα από λοχαγός του πέμπτου λόχου της Ε.Ο.Ν. του Μεταξά. Που βρέθηκαν οι κομμουνιστές; Τους βάπτισαν ύστρα οι Εγγλέζοι και οι προδότες οι Έλληνες. Κάπως έπρεπε να δικαιολογήσουν τη θέση τους. γιατί αν ήθελαν, ακόμη και την άνοιξη του '43 οι Έλληνες λεγόμενοι "αξιωματικοί", θα ήταν αυτοί πρωταγωνιστές και όχι εγώ ο τιποτένιος, γιατί δεν ήμουνα τίποτα. Αλλά οι ίδιοι με ανέβασαν να γίνω εκείνο που έγινα. Θα ήταν αυτοί. Δεν δέχθηκαν να έρθουνε. Θέλαν καλά και σώνει να γίνει το δικό τους. 8. Το έγκλημα των Καλαβρύτων το σχεδίασαν οι ΄Αγγλοι πράκτορες, το εξετέλεσαν οι ταγμαλήτες και οι Γερμανοί τους δάνεισαν τις στολές τους. Ασφαλώς η αγγλική αποστολή, ο σατανικός Στήβενς και ο ραδιούργος Άντονυ εκμεταλλεύτηκαν τα σφάλματα του ΕΛΑΣ, τις αδυναμίες της ηγεσίας και φόρτωσαν τη δολοφονία των Καλαβρύτων στις πλάτες του ΕΛΑΣ. Ήταν σατανικό το σχέδιό τους και σ' αυτό βοήθησαν και οι ρασοφόροι του Αιγίου... Όπως γνωρίζεις ο σερ Χ.Μαίητλαντ Ουίλσον προτείνει, συν τοις άλλοις, τη συνέχιση της αντικειμενικής προπαγάνδας, όπως διεξάγεται μέχρι τώρα και καταλλήλως ενισχυμένη για την αποτελεσματική δυσφήμιση των ηγετών του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και του ΕΛΑΣ γενικότερον. Συνεχίζει ακόμη και προτείνει ότι "εάν η αποδέσμευσίς μας (Αγγλίας) από το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ είναι βαθμιαία και ο Βασιλεύς προέβαινεν εις την διακήρυξιν που επιθυμούσε, δεν θα παρίστατο ανάγκη αποχωρήσεως των Βρετανών αξιωματικών συνδέσμων και η στρατιωτική προσπάθεια δεν θα παρεβλέπετο αξιοσημείωτος...", Ο Στήβενς, ο Άντονυ, ο Κάμπελ και όλοι οι Άγγλοι πράκτορες που έδρασαν στην Αιγιάλεια και την επαρχία Καλαβρύτων είχανε σαν αντικειμενικό σκοπό τη δυσφήμιση του ΕΛΑΣ, την διάλυση της αντίστασης και τον διχασμό του ελληνικού λαού. Είχαν φανερή συνεργασία με τους Γερμανούς, με τον Τένερ, τον Τίσλερ και παγίδευσαν τον ΕΛΑΣ. Αυτό προσπάθησαν και στην Κούτελη και στου Νάσια. Το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων έχει σαν ηθικούς αυτουργούς τον Στήβενς και την παρέα του, οι οποίοι φρόντισαν μετέπειτα να το φορτώσουν στον ΕΛΑΣ, πράγμα που το πέτυχαν σε μεγάλο βαθμό. 9. Πρώτοι οι Ιταλοί παρεσπόνδισαν στο θέμα των αιχμαλώτων. Μετά τη μάχη της Ρικιάς που έπιασε ο ΕΛΑΣ τους εννέα αιχμαλώτους και έστειλε τον υπολοχαγό (το γράφει ο Θωμάς στο βιβλίο του) στην ΄Αμφισσα να κάνει τις διαπραγματεύσεις, ως συγγενής του διοικητή του ιταλικού τάγματος, που ήταν στην ΄Αμφισσα. Για να δεχτούν οι Ιταλοί τις διαπραγματεύσεις για να αφήσουν και αυτοί εκείνους που είχαν πιάσει μεταξύ των οποίων ήταν και ο πατέρας του Νικηφόρου, αιχμάλωτος των Ιταλών στις φυλακές ΄Αμφισσας. Οι Ιταλοί πρώτα και οι Γερμανοί δεύτερα παρεσπόνδισαν στο θέμα της ανταλλαγής αιχμαλώτων με τον ΕΛΑΣ, γιατί δεν τον αναγνώριζαν. Τότε βγήκε η διαταγή - ήταν μάλιστα που τότε πρόσφατα ανέβηκε ο Σαράφης στη Ρούμελη- Γερμανοί αιχμάλωτοι δεν υπάρχουν πλέον (΄Ανοιξη 1943). Τέλος. Οι Γερμανοί δεν δεχόντουσαν σε καμία περίπτωση να 'ρθουν σε διαπραγματεύσεις με την αντίσταση όχι μόνο στην Ελλάδα, παντού σε όλη την Ευρώπη. Σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη τα ίδια κάνανε. Δεν τους αναγνώριζαν. Διότι σου λέει, άμα έρθουμε σε διαπραγματεύσεις θα πει ότι τους αναγνωρίζουμε. 10. Η παρέμβαση των Άγγλων ήταν ωμή, απροκάλυπτη. Τότε ήταν η προδοσία της ηγεσίας. Τελείωσε. Οι Εγγλέζοι δεν τους λογαριάζανε. Εμείς είπαμε ο ένας αντάρτης άξιζε για 50 Εγγλέζους. Δεν τους λογαριάζαμε. Αλλά ήταν η προδοσία της ηγεσίας. Αλλά τώρα θα μου πεις: Είσαι υπέρ της αιχμαλωσίας; όχι δεν μ' άρεσε. Αλλά εδώ σε θέλω ότι στο τέλος, βρεθήκαμε να μας τουφεκάνε σαν τσιροπούλια. Ποιοί; Οι Γερμανοντυμένοι. Εκείνους που είχαμε στον Άραξο για αιχμαλώτους. Το θέμα των αιχμαλώτων πήγε στο Πελοποννησιακό Γραφείο και μετά τελείωσε η υπόθεση. Το Πελοποννησιακό Γραφείο (Γαμβέτας) το έκλεισε οριστικά το θέμα. Πλήρης αμέλεια και αδράνεια. Γιατί; Αυτά δεν τα ξέρουμε. Γιατί αν το θέταμε τότε πλέον σαν γραμμή, ασφαλώς κάτι θα γινόταν. Όλα είχαν τελειώσει και τράβαγαν προς το μοιραίο τέλος. 11. Αποδίδονται ευθύνες στο Πελοποννησιακό Γραφείο, στο Κόμμα. Υπήρξε τότε η εποχή στην οποία μόνος του αυτός ο ωραίος αγωνιστής και άνθρωπος, ο Γαμβέτας, αναγκαζόταν να παίρνει αποφάσεις. Διότι δυστυχώς οι άλλοι κύριοι που ανέβηκαν επάνω στο βουνό, ήταν για μένα κουραμπιέδες. Απλώς λέγαν ότι πίστευαν ότι είναι κομμουνιστές. Είναι μεγάλη η τιμή του τίτλου αυτού, άλλο αν την έχουν κάνει κουρέλι σήμερα. Λοιπόν την ευθύνη εγώ τη ρίχνω ξεκαθαρισμένα σ' αυτούς, ότι θα είχαμε λιγότερα θύματα. Δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Τέλος ο ΕΛΑΣ αν μας δίναν, δεν είχαμε τις δυνατότητες, είχαμε πέντε έξι φυσίγγια το κάθε όπλο. Ήταν τότε που στην Πελοπόννησο γινόταν άρτζι μπούρτζι και λουλάς. Κανείς δεν ήξερε, αν παρουσιαζόταν ένας άγνωστος και έλεγε: "εγώ είμαι ο Αρχηγός", αει βρες την άκρη. Ναι, το επεδίωξε, το έσπρωξε στο τραγικό τέλος σε συσχετισμό με εκείνο που μου είπε ο Γαμβέτας το βαρυσήμαντο, ότι: "Οι Γερμανοί έκαναν στα Καλάβρυτα εκείνο που θα είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε εμείς..." Αυτό είναι αναπάντητο ερώτημα το οποίο το έχω στη συνείδησή μου και στον τάφο θα τον ρωτάω το βλάκα τον Ανδρέα... 12. Ο Διοικητής του 6ου/749 Jager Regiment, υπολοχαγός Franz Garhoefer, σε επιστολή του προς τον συγγραφέα, διατυπώνει την απορία γιατί όταν τον Οκτώβριο του 1943 με την ομάδα του, ενώ έψαχνε για τους αγνοούμενους της 5/749, έφθασε μέχρι τα προπύλαια της πόλης, δεν του επετράπη από τον ταγματάρχη Ebersberger να μπει στην πόλη των Καλαβρύτων, παρ' όλο που εκεί θα έβρισκε τους Γερμανούς αιχμαλώτους. Ο λόγος της απαγόρευσης αυτής ήταν ότι η Βέρμαχτ ήξερε ότι εκεί ούτε ένας πεπειραμένος σε μάχες λόχος δεν θα μπορούσε να επιτύχει εντός των τειχών της πόλης σε περίπτωση σύγκρουσης με τους αντάρτες, ή επεδίωκε ένα άλλοθι για τα γεγονότα που επακολούθησαν. 13. Μετά τη Μάχη της Κερπινής αναρτήθηκε στην πόρτα του Γερμανικού Φρουραρχείου στο Αίγιο ανακοίνωση του Σφακιανού για τη Μάχη της Κερπινής. Η ανακοίνωση ήταν εμπρηστική και προκλητική. Περιέγραφε το χρονικό της μάχης της Κερπινής και περιείχε υποτιμητικές φράσεις για τους Γερμανούς. Η ενέργεια αυτή προκάλεσε τη λυσσώδη αντίδραση των Γερμανών και η Γκρέτα μας μετέφερε την φανατισμένη ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε στο γερμανικό στρατόπεδο. Ήταν μια απερίσκεπτη οπωσδήποτε ενέργεια που δεν οφελούσε σε τίποτα. Αυτό έγινε μια εβδομάδα μετά τη μάχη της Κερπινής. Βέβαια ο θρίαμβος της Κερπινής αναπτέρωσε το ηθικό του καταπιεζόμενου Ελληνικού Λαού, αλλά οι υπερβολές δεν οφελούν. Ο Τέννερ μετέφερε τότε στο Ελληνικό στοιχείο την αντίδραση των Γερμανών και άρχισε τις απειλές: Αν θέλουν τη σωτηρία του Αιγίου και των Καλαβρύτων, έλεγε ο Τέννερ αφρίζοντας, θα πρέπει να απελευθερώσουν οι αντάρτες τους Γερμανούς αιχμαλώτους μαζί με τον οπλισμό τους. Διαφορετικά ολόκληρη η περιοχή θα γίνει ένα απέραντο νεκροταφείο. Οι Γερμανοί ζητούσαν να παραδωθούν οι αιχμάλωτοι στο Κούμαρι. 14. Η Γραμμή Μίχου δεν περνούσε στον ΕΛΑΣ. Γενικά η Μεραρχία στην περίπτωση των Καλαβρύτων έκανε λανθασμένη εκτίμηση, έδειξε αδυναμία όχι όμως πρόθεση. Οι Γερμανοί αιχμάλωτοι μεταφέρθηκαν στο Μάζι. Οι ευθύνες του Μίχου και του Σφακιανού είναι μεγάλες γιατί άφησαν 100 Γερμαναράδες στα άμυαλα παιδιά της ΕΠΟΝ. Το αντάρτικο ξεκίνησε από τους ανώνυμους από την Χαρτοποιΐα Αιγίου. Θεόκλητος: ήταν Δημητσανίτης. Πρόσφερε σημαντικές ενισχύσεις. Δεν έδειξε υπευθυνότητα για τα Καλάβρυτα. Δεν έκανε εκείνο που έπρεπε να κάνει γιατί φοβόταν την αποτυχία. Μίχος: Ο Αγγελόπουλος με διαβεβαίωσε ότι ο Μητροπολίτης είχε υπογράψει την επιστολή προς τον Μίχο, για συνθηκολόγηση των ανταρτών με τους κατακτητές. Τέννερ: Αιμοσταγές κτήνος, κατήυθυνε τη δράση όλων. Γαμβέτας: Συνελήφθη πριν από τις εχθροπραξίες της Κερπινής. Ο Γαμβέτας ήταν άγνωστος στους Γερμανούς. Οι αντάρτες ζήτησαν την απελευθέρωση 30 μεταξύ των οποίων οπωσδήποτε ο Γαμβέτας. Αυτό πρόδωσε την ταυτότητα του Γαμβέτα στους Γερμανούς. Οι υπόλοιποι 30 ζητήθηκαν ανώνυμα, επώνυμα όμως ζητήθηκε μόνον ο Γαμβέτας. Αυτό δημιούργησε κακή εντύπωση στους αγωνιστές του ΕΛΑΣ. Μίχος-Θεόκλητος: είχαν μεγάλο σύνδεσμο. Ο Θεόκλητος έκανε μεγάλες θυσίες για ότι ζητούσε ο Μίχος. Ο Μίχος δεν είχε εφόδια πλην της στρατιωτικής του ακτινοβολίας. 15. "Οι Αγγλοι έδιναν μια λίρα για την αιχμαλωσία κάθε Γερμανού για ανάκριση. Όταν έγινε σαμποτάζ στο χωριό Πλάτανος, πριν από το Διακοφτό, με την ανατίναξη του βράχου οι ΄Αγγλοι πλήρωσαν 1000 λίρες στον συνταγματάρχη Ανδρικόπουλο, για αποζημίωση των αντιποίνων των Γερμανών. Οι ΄Αγγλοι οργάνωναν σαμποτάζ πλησίον κατοικημένων χώρων σε συνεργασία με τον ΕΛΑΣ. Για τη σωτηρία του Αιγίου ο Θεόκλητος υποχρεώθηκε από τα γεγονότα και τον κόσμο να δραστηριοποιηθεί. Το Αίγιο το έσωσε κατά κύριο λόγο ο γιατρός Θρασύμβουλος Κωνσταντίνου και Πατρινοί.
4.3. Οι ευθύνες του Μητροπολίτη Θεόκλητου Διαπιστώσεις - κρίσεις Οι ευθύνες της Μητρόπολης Καλαβρύτων και Αιγιάλειας είναι αυταπόδεικτες.
1. Ο Μητροπολίτης Θεόκλητος αρνήθηκε πεισματικά να αναλάβει πρωτοβουλίες για το θέμα των αιχμαλώτων της Μάχης Ρωγών-Κερπινής. Η απαράδεκτη αυτή στάση του Θεόκλητου είχε σαν αποτέλεσμα να μην τελεσφορήσει το "παιχνίδι των διαπραγματεύσεων". Αδράνησε χαρακτηριστικά και άφησε τα Καλάβρυτα στη μοίρα τους. Ασφαλώς τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά όπως και η τύχη των Καλαβρυτινών, εάν τα πολυβόλα της ντροπής του Χίτλερ είχαν σαν πρώτο στόχο τους τον ίδιο το Μητροπολίτη, Θεόκλητο. 2. Η παιδαριώδης και επικίνδυνη συμπεριφορά του Αρχιμανδρίτη Κωνστά ντιου που ανέλαβε αυτόβουλα το ρόλο του διαπραγματευτή, αφού έριξε "λάδι στη φωτιά", δημιούργησε φανατισμό στις τάξεις του ΕΛΑΣ και κατόρθωσε να επιτύχει βεντέτα ότι "...δεν περνά του Κωνστάντιου, οι αιχμάλωτοι θα εκτελεστούν". 3. Η απαράδεκτη πρωτοβουλία του Θεόκλητου να μεταφέρει προς τον ΕΛΑΣ την πρόταση των Ιταλών για συνθηκολόγηση και η παρασκηνιακή δράση των ανδρών της Med East Force 133. 4. Ο Κωνστάντιος πρότεινε στον Θεόκλητο να καλέσει την τοπική Επιτροπή ΕΑΜ Αιγίου (Παπα δη μη τρίου, Παπαθόδωρο, Οικονόμου, κ.λπ.), να αναλάβει τις ευθύνες της και να αναλάβει η Επιτροπή ΕΑΜ να πείσει τον ΕΛΑΣ να απελευθερώσει τους αιχμαλώτους. – Εγώ δεν γνωρίζω κανέναν του ΕΑΜ, μου είπε ο Θεόκλητος. – Σεβασμιότατε, απάντησε ο Κωνστάντιος, σε ποιόν τα λέτε, σε μένα τα λέτε αυτά; Καθημερινά η Επιτροπή του ΕΑΜ είναι μέσα στην Μητρόπολη, ο Παπαδημητρίου, ο Παπαθόδωρος, ο Οικονόμου, ο τάδε, ο τάδε ζούνε κοντά σας μέσα στην Μητρόπολη, αυτοί κατευθύνουν τον ΕΛΑΣ μαζί με το Πελοποννησιακό Γραφείο του ΚΚΕ. Πώς δεν τους ξέρετε; Πρέπει να αναλάβετε τις ευθύνες σας, τα Καλάβρυτα θα καταστραφούν. Λοιπόν, τίποτα δεν έγινε. Ο Θεόκλητος αδράνησε, δεν έκανε τίποτα. Η Επιτροπή του ΕΑΜ ήταν αντίθετη στην απελευθέρωση των αιχμαλώτων. Δεν έγινε καμία προσπάθεια να ειδοποιηθεί ο κόσμος των Καλαβρύτων να φύγει, να κρυφτεί στα βουνά. Τα Καλάβρυτα έμειναν μόνα τους στην τύχη τους, κανένας, μα κανένας δεν ενδιαφέρθηκε για την τύχη των Καλαβρυτινών. ΄Ετσι φθάσαμε στην τραγική ώρα της Δευτέρας, 13ης Δεκεμβρίου 1943. Αυτή είναι η δική μου πεποίθηση από όλα όσα άκουσα. Συμπέρασμα: Η Εκκλησία, στην περίπτωση των Καλαβρύτων "λιπο τά κτη σε" και ο Μητροπολίτης Θεόκλητος δεν παραδειγματίστηκε από τον Χρυσόστομο Σμύρνης. Η εγκληματική αυτή στάση του Θεόκλητου πλήγωσε και πληγώνει εσαεί την Καλαβρυτινή Κοινωνία.
-----------------------------
Παραθέτουμε τις αυθεντικές θέσεις του Γενικού Στρατηγείου ΕΛΑΣ για την τύχη των Γερμανών και λοιπών αιχμαλώτων, που έπεφταν στα χέρια των μονάδων του ΕΛΑΣ. Πρώτη θέση είναι εκείνη του στρατηγού Στέφανου Σαράφη, Αρχηγού του ΕΛΑΣ, ο οποίος στο βιβλίο του ο ΕΛΑΣ – Τόμος Α, σελ. 155, γράφει: .... Το πρωΐ στις 13 Ιούλη (1943) με τον ΄Αρη (Βελουχιώτη) και τον έφιππο ουλαμό, φύγαμε και κατά τις 9 φτάσαμε στα Δολιανά, όπου επιθεωρήσαμε το νοσοκομείο Θεσσαλίας, που ετοιμάζονταν να μετασταθμεύσει στο Περτούλι. Διατάξαμε να συνεννοηθεί με τη διοίκησή του και να εγκατασταθεί στο Νεραϊδοχώρι (Βετερνίκο), όπου το κλίμα ήταν ξηρότερο και επί πλέον ήταν ασφαλέστερο γιατί δεν πήγαιναν αυτοκίνητα. Εκεί ακούσαμε πυροβολισμούς, μάθαμε πως τουφεκίστηκαν 78 Γερμανοί που είχαν συλληφθεί αιχμάλωτοι στα Χάσια. Πάντα προσπαθήσαμε να πεισθούν οι Γερμανοί να σταματήσουν την εκτέλεση ομήρων και ανταρτών, αλλά επειδή δεν δέχονταν τους δηλώσαμε ότι σε αντίποινα θα τουφεκίζαμε όλους τους αιχμαλώτους, έτοιμοι να εφαρμόσουμε τις διεθνείς συμβάσεις, μόλις οι Γερμανοί δεχτούν να κάμουν το ίδιο. Το ίδιο μέτρο, εφαρμόζονταν και για τους Ιταλούς. Μονάχα τους αυτόμολους, που κατέφευγαν στις γραμμές μας, συγκεντρώναμε σε στρατόπεδα και εφόσον έδειχναν καλή διαγωγή τους χρησιμοποιούσαμε σε βοηθητικές υπηρεσίες... Δεύτερη θέση είναι η συζήτηση και η απόφαση για την τύχη των Γερμανών αιχμαλώτων, μεταξύ της ηγεσίας του Αρχηγείου του ΕΛΑΣ, όπως την παραθέτει ο Φοίβος Ν. Γεωργιάδης στο βιβλίο του «Γερμανοί-Κατοχή-Αντίστασις», τόμος 6ος, σελ. 481-482. Γράφει, λοιπόν, ο Φοίβος Γεωργιάδης... Η αλήθεια όμως είναι ότι σ’ αυτόν τουλάχιστον τον «πρωτογονισμό», στην μεταχείριση των Γερμανών –μόνο των Γερμανών, όχι και των Ιταλών‒, οι αντάρτες της Βοιωτίας δεν αποτελούν εξαίρεση. Από τις 5 Μαρτίου 1943, ο Σιάντος, Σαράφης και ΄Αρης, σε ειδική σύσκεψη στελεχών του ΕΛΑΣ σ’ ένα σπίτι στη συνοικία Αγίου Παύλου (Αθήνα), καθορίζουν την τύχη των αιχμαλώτων: ‒ Ιταλοί: Οι στρατιώτες θα κρατούνται σε στρατόπεδα, εκτός αν αποδεδειγμένα εγκλημάτισαν. – Καραμπινιέροι: Θα διαχωρίζονται με αυστηρή επιλογή. ‒ Αξιωματικοί: Ακόμη αυστηρότερη, αυστηρότατη επιλογή. Μόνο όσοι δέχονταν να προσφέρουν αποδεδειγμένα υπηρεσίες, θα διασώζουν τη ζωή τους. ‒ Μελανοχίτωνες: Θάνατος! ‒ Γερμανοί: θάνατος για όλους! ‒ ΄Αρης Βελουχιώτης: ΄Ολους; ‒ Σιάντος: ΄Ολους! ‒ Σαράφης: Όλους, όλους! Εδώ βρίσκεται η πραγματικότης, συνεχίζει ο Φοίβος Γεωργιάδης. ΄Ο,τι διαφορετικό έχει γραφεί δεν έχει σχέση με την ιστορία. Η εντολή για τους Γερμανούς εφαρμόζεται. Με σπάνιες, σπανιώτατες εξαιρέσεις, όπως στην περίπτωση της μάχης Ρωγών-Κερπινής, όπου η ρητή αυτή διαταγή παραβιάστηκε ολοσχερώς. Δεν υπάρχει οίκτος και έλεος για τον Γερμανό. ΄Οπως δεν έχει κι αυτός για τον αντάρτη. Οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος. Γιατί να λυπηθεί ο εκτός διεθνούς νόμου πολεμιστής, τον κανίβαλο επιδρομέα και κατακτητή της πατρίδας του;....
Στις διαπραγματεύσεις συμμετείχα από πλευράς μου και εγώ, μαζί με τον Μίχο, Λασσάνη και Καραϊσκάκη. Δεν επρόκειτο για διαπραγματεύσεις αλλά για μία προκλητική εισαγγελική συμπεριφορά του Κωνστάντιου ο οποίος μετέφερε τα τελεσίγραφα των Γερμανών και υπενθύμιζε τις ευθύνες του ΕΛΑΣ εάν πάθουν κάτι οι αιχμάλωτοι. Στις διαπραγματεύσεις έκανε παρέμβαση το Πελοποννησιακό Γραφείο (Γαμβέτας ΚΚΕ) το οποίο ζήτησε να απελευθερωθούν κομματικά στελέχη του ΚΚΕ που κρατούντο στις φυλακές Αγίου Στεφάνου στην Πάτρα.
Εγώ πρότεινα να παρέμβει ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός κάτι που δεν δέχθηκαν οι Γερμανοί για να μην νομιμοποιηθεί η αντίσταση.
Όσα αναφέρει ο Κωνστάντιος στην έκθεσή του είναι παραποιημένα και προπαγανδιστικά, προσπαθώντας να ενοχοποιήσει μονομερώς τον ΕΛΑΣ. Ο Κωνστάντιος δεν έκανε διαπραγματεύσεις, αλλά μετέφερε τα τελεσίγραφα των Γερμανών. Εγώ συνέτασσα τις απαντήσεις στα έγγραφα των Γερμανών, που μετέφερε ο Κωνστάντιος. Οι Γερμανοί ζητούσαν την απελευθέρωση των αιχμαλώτων χωρίς όρους και ο Κωνστάντιος απαιτούσε την απελευθέρωση των αιχμαλώτων με τον οπλισμό τους, αφού πρώτα τους περάσουμε από τα χωριά και τους κάνουμε τραπέζια και υποδοχές. Ο ΕΛΑΣ, σύμφωνα με τις υποδείξεις του Πελοποννησιακού Γραφείου (Κ.Κ.Ε.) ζήτησε την απελεύθερωση από τις φυλακές Αγίου Στεφάνου Πατρών, ισάριθμων φυλακισμένων στελεχών του Κ.Κ.Ε. Οι Γερμανοί μας νουθετούσαν να μην έχουμε στις τάξεις μας κομμουνιστές γιατί μειώνουν τον αγώνα μας. Δόθηκε η πρέπουσα απάντηση. Στις 25.11.1943 διεκόπησαν οι συζητήσεις, με την υπαιτιότητα των Γερμανών και στις 29.11.1943 βομβαρδίστηκε το Αρχηγείο του ΕΛΑΣ στην Βυσωκά.
Τους αιχμαλώτους ανέκρινε στην Αγία Λαύρα ο Άντριους. Ο Κωνστάντιος επεδίωξε την ενοχοποίηση του ΕΛΑΣ σύμφωνα με την Αγγλική Πολιτική. Ο Θεόκλητος ήταν άνθρωπος των Γερμανών, δείλιασε και πρόδωσε τον Αγώνα.
Οι σχέσεις ΕΛΑΣ - Θεόκλητου και Κωνστάντιου διεκόπησαν από τον Ιούλιο του 1943, όταν μας πρότειναν να παραδώσουμε τα όπλα στους Ιταλούς και να σταματήσει η Αντίσταση.
Οι τρεις τραυματίες αιχμάλωτοι πετάχτηκαν, κακώς, στο πηγάδι με ευθύνη του Φρούραρχου Καλαβρύτων Γεωργίου Σμυρνιωτόπουλου και του βοηθού του Νικολαΐδη, καθώς και της τοπικής ΟΠΛΑ. Ο Αρχίατρος Παυλόπουλος ήταν σοβαρός και πολύτιμος αγωνιστής και δεν είχε καμιά απολύτως ανάμειξη στην δολοφονία των τραυματιών αιχμαλώτων. Γνωρίζω πολύ καλά ότι η ομάδα Γιάννη Κώστα από την Κύμη Ευβοίας, με τις οδηγίες του Σμυρνιωτόπουλου, ο οποίος απεδείχθη ότι ανήκε στην ομάδα δολιοφθοράς του ΕΛΑΣ υπό τον Πότη Ματζουράνη, μετέφερε και πέταξε στο πηγάδι τους τραυματίες αιχμαλώτους.
Την ευθύνη του ότι δεν ειδοποιήθηκε ο πληθυσμός να φύγει φέρει το Φρουραρχείο του ΕΛΑΣ Καλαβρύτων.
Υπήρχε σχέδιο άμυνας του ΕΛΑΣ, δεν εφαρμόστηκε ύστερα από απαίτηση των Καλαβρυτινών προυχόντων και της Αγγλικής αποστολής. Οι Γερμανοί συνεργάζονταν με την αποστολή του SOE133.
Το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα ήταν προσχεδιασμένη στρατιωτική επιχείρηση (Γιάννης Μιχαλόπουλος).
Συμπεράσματα 1. Η μάχη Ρωγών - Κερπινής αποτελεί το πρώτο "πλάνο" του σατανικού σχεδίου για το προμελετημένο Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα. Η Werhmacht "παρέδωσε" έναν κατ' επίφαση μαχητικό λόχο ο οποίος αποτελείτο από Γερμανούς - Πολωνούς - Αλσατούς - Αυστριακούς "βοηθητικούς" στρατιώτες στα χέρια του ΕΛΑΣ. Ο λόχος Schober είχε στη σύνθεσή του νοσοκόμους, ταχυδρομικούς, κηπουρούς, βοηθητικούς κ.λπ. Έτσι το "απαραίτητο βήμα" για τα προγραμματισμένα "αντίποινα" είχε πραγματοποιηθεί. Από την άλλη πλευρά, οι Αγγλοι της Med East Force 133 είχαν προωθήσει την "αφορμή για το διαμελισμό του ελληνικού λαού και τη δυσφήμιση της ηγεσίας του ΕΛΑΣ και του ΕΛΑΣίτικου αντιστασιακού κινήματος". Υπέδειξαν την αιχμαλωσία του λόχου Schober και περίμεναν τα αποτελέσματα. Εκείνο όμως που αποτελεί "καθαρή αυτοκτονία" είναι η δραστηριότητα του ΕΛΑΣ να θέσει στην κατοχή του γερμανούς αιχμαλώτους παραβιάζοντας κάθετα τη ρητή διαταγή του Γενικού Αρχηγείου ΕΛΑΣ. Η κάθε πλευρά, είναι ικανοποιημένη από τα γεγονότα στους Ρωγούς και την Κερπινή. Το καλοστημένο παιχνίδι με την τύχη των αιχμαλώτων αρχίζει... Ο ΕΛΑΣ βρίσκεται σε δίλημμα (...) εάν θα πρέπει να απελευθερώσει τους αιχμαλώτους και με ποια ανταλλάγματα, χωρίς να κατηγορηθεί για παράβαση καθήκοντος... Οι Άγγλοι της Med East Force 133... τρίβουν τα χέρια τους γιατί έριξαν στο λάκο των λεόντων τον ΕΛΑΣ και περιμένουν τα επακόλουθα... Οι Γερμανοί έχουν πλέον προωθήσει το πρώτο βήμα και έχουν εξασφαλίσει το άλλοθι για την ισοπέδωση του Επαναστατικού Κέντρου Καλαβρύτων. Πρωτοβουλίες για την τύχη τους αναλαμβάνει ο Αρχιμανδρίτης Κωνστάντιος με την ομάδα του. Ήταν διαπραγματευτής ο Κωνστάντιος ή ήταν ένας απλός κομιστής των ορέξεων των Γερμανών; 2. Ο Κωνστάντιος αντί να κατευνάσει τα πνεύματα και να διευκολύνει τον ΕΛΑΣ "να βγάλει τη θηλιά από το λαιμό του, του τράβηξε το βάθρο για να τελειώνει μια ώρα γρηγορότερα". Στην πρώτη συνάντησή του με τον ΕΛΑΣ Β.Πελοποννήσου (6-7.11.1943) εκδήλωσε "τον φλογερό εθνικιστικό πατριωτισμό του και το μεγάλο ενδιαφέρον του για την τύχη των αιχμαλώτων οι οποίοι έκαναν εκδρομή προς το Μέγα Σπήλαιο για να προσκυνήσουν και όχι για να κάνουν κακό στα Καλάβρυτα". Με τον τρόπο αυτό, ο Κωνστάντιος, "προκάλεσε την ανεύθυνη ηγεσία του ΕΛΑΣ" και κατάφερε να δημιουργήσει "βεντέτα ότι δεν θα περάσει του Κωνστάντιου και οι αιχμάλωτοι δεν παραδίδονται". Εκείνο όμως που προκαλεί ερωτηματικά είναι η στάση του Πελοποννησιακού Γραφείου (ΚΚΕ) το οποίο προκειμένου να εκδικηθεί το φιλογερμανικό λόμπυ στα Καλάβρυτα πέτυχε να δώσει τη δικαιολογία στους Γερμανούς να κάνουν στα Καλάβρυτα ό,τι έπρεπε να κάνει αυτό κάποια ημέρα. 3. Αξιοσημείωτη είναι η αδράνεια του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού (Δ.Ε.Σ.), που είχε αντιπροσωπεία στην Πάτρα, για την τύχη των Γερμανών αιχμαλώτων της μάχης Ρωγών - Κερπινής. Καμιά απολύτως πρωτοβουλία αλλά και ούτε υποψία στοιχειώδους ενδιαφέροντος δεν εκδηλώνεται από τον Πρόεδρο του Παραρτήματος του Δ.Ε.Σ. στην Πάτρα, Π. Χονδροδήμο, όπως συνέβη σε άλλες περιπτώσεις Γερμανών αιχμαλώτων που εκρατούντο από τον ΕΛΑΣ. 4. Ο Παναγιώτης Μεντζελόπουλος πιστεύει ότι: "Η άρνηση του τότε Μητροπολίτου μας κυρίου Θεοκλήτου να ηγηθεί της επιτροπής, που πήγε στο Σκεπαστό, το εξηγώ, από το εξής περιστατικό. Την 3ην Αυγούστου 1943 συνελήφθην από την Οργάνωση του ΕΑΜ ως αντιδραστικός και μετεφέρθη εις τον Άγιον Ιωάννην Βοβόδης, όπου εκρατήθην επί τετραήμερον, χωρίς αληθώς να κακοποιηθώ ούτε στο ελάχιστο, ότε απελύθην κατόπιν διαβήματος του ουδετέρου αντιπροσώπου του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού Σουηδού καθηγητού κ. Hans Erenstrole με πρότασιν του Μητροπολίτου μας. Την διαταγήν της απολύσεώς μου έφερε εις ΄Αγιον Ιωάννην σημαίνον στέλεχος της Οργανώσεως, άγνωστον εις εμέ, το οποίον μου είπε να μεταβιβάσω εις τον Μητροπολίτη πρόσκλησιν της Οργανώσεως και υπόμνησιν του καθήκοντός του να ανέβη στο βουνό κοντά στα εκεί πνευματικά τέκνα του που έχουν μεγάλη ανάγκη της προστασίας του." 5. Η Λουίζα Κακούρη αποκαλύπτει ότι: "Το περιεχόμενο της επιστολής ήταν μια σύσταση στους αντάρτες του ΕΛΑΣ να αφήσουν ελεύθερους του Γερμανούς αιχμαλώτους μαζί με τον οπλισμό για να μην γίνουν αντίποινα και επακολουθήσουν καταστροφές τις οποίες ήταν υποχρεωμένοι οι Γερμανοί να κάνουν. Το ύφος της επιστολής ήταν ήπιο αλλά σαφέστατο για το τι θα επακολουθήσει σε περίπτωση αντίθετης θέσης των ανταρτών. Μιλούσε σαφέστατα για ανταλλαγή Γερμανών αιχμαλώτων και Ελλήνων ομήρων, στελεχών του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας. 6. Ο Ανδρέας Παπαδημητρίου (Καπετάν Θαλασσινός) πιστεύει ότι: "Ηταν προμελετημένο το έγκλημα αυτό για το χτύπημα της αντίστασης από τα μέσα. Μετά την καταστροφή, πέρασα εγώ πλέον ως μαυραγορίτης από τα χαροκαμμένα αυτά χωριά για να δω ποια είναι η γνώμη. Οι γυναικούλες και ορισμένοι που επέζησαν τα είχαν βάλλει με τον ΕΛΑΣ για ό,τι κι αν έκανε, ό,τι κι αν έφτιαχνε. Τι να κάναμε τη στιγμή που οι Εγγλέζοι ήξεραν και το τελευταίο μας φυσίγγιο; Είχαμε από έξι έως έντεκα- δώδεκα σφαίρες το κάθε όπλο. "Δώστε μας φυσίγγια". "Οχι να πάτε σπίτια σας και εμείς θα σας ελευθερώσουμε". Ήταν το ρεζουμέ των Εγγλέζων. Όπως σου έχω πει το ίδιο έλεγε και ο Κάμπελ. Καλά και σώνει η όλη υπόθεση για τους Εγγλέζους τότε, ήταν η επαναφορά του Βασιλιά στην Ελλάδα. Δεν τους ενδιέφερε ούτε ο πόλεμος ούτε τίποτα. Ήθελαν να υποστηρίξουν τα συμφέροντα της Αυτοκρατορίας τους.". 7. Αν είχαν αίσθηση του καθήκοντος και ήταν Έλληνες, έπρεπε να πάρουν και αυτοί ένα τουφέκι και να βγουν στο βουνό και να μη λένε ότι αυτά τα έκαναν κομμουνιστές. Να λένε όλοι οι Έλληνες. Γιατί ποιός ήταν κομμουνιστής; Εγώ δεν θυμάμαι κανέναν. Ήταν ο Γέρο-Μίχος κουμμουνιστής; Ήμουν εγώ; Εγώ ξεκίνησα από λοχαγός του πέμπτου λόχου της Ε.Ο.Ν. του Μεταξά. Που βρέθηκαν οι κομμουνιστές; Τους βάπτισαν ύστρα οι Εγγλέζοι και οι προδότες οι Έλληνες. Κάπως έπρεπε να δικαιολογήσουν τη θέση τους. γιατί αν ήθελαν, ακόμη και την άνοιξη του '43 οι Έλληνες λεγόμενοι "αξιωματικοί", θα ήταν αυτοί πρωταγωνιστές και όχι εγώ ο τιποτένιος, γιατί δεν ήμουνα τίποτα. Αλλά οι ίδιοι με ανέβασαν να γίνω εκείνο που έγινα. Θα ήταν αυτοί. Δεν δέχθηκαν να έρθουνε. Θέλαν καλά και σώνει να γίνει το δικό τους. 8. Το έγκλημα των Καλαβρύτων το σχεδίασαν οι ΄Αγγλοι πράκτορες, το εξετέλεσαν οι ταγμαλήτες και οι Γερμανοί τους δάνεισαν τις στολές τους. Ασφαλώς η αγγλική αποστολή, ο σατανικός Στήβενς και ο ραδιούργος Άντονυ εκμεταλλεύτηκαν τα σφάλματα του ΕΛΑΣ, τις αδυναμίες της ηγεσίας και φόρτωσαν τη δολοφονία των Καλαβρύτων στις πλάτες του ΕΛΑΣ. Ήταν σατανικό το σχέδιό τους και σ' αυτό βοήθησαν και οι ρασοφόροι του Αιγίου... Όπως γνωρίζεις ο σερ Χ.Μαίητλαντ Ουίλσον προτείνει, συν τοις άλλοις, τη συνέχιση της αντικειμενικής προπαγάνδας, όπως διεξάγεται μέχρι τώρα και καταλλήλως ενισχυμένη για την αποτελεσματική δυσφήμιση των ηγετών του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και του ΕΛΑΣ γενικότερον. Συνεχίζει ακόμη και προτείνει ότι "εάν η αποδέσμευσίς μας (Αγγλίας) από το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ είναι βαθμιαία και ο Βασιλεύς προέβαινεν εις την διακήρυξιν που επιθυμούσε, δεν θα παρίστατο ανάγκη αποχωρήσεως των Βρετανών αξιωματικών συνδέσμων και η στρατιωτική προσπάθεια δεν θα παρεβλέπετο αξιοσημείωτος...", Ο Στήβενς, ο Άντονυ, ο Κάμπελ και όλοι οι Άγγλοι πράκτορες που έδρασαν στην Αιγιάλεια και την επαρχία Καλαβρύτων είχανε σαν αντικειμενικό σκοπό τη δυσφήμιση του ΕΛΑΣ, την διάλυση της αντίστασης και τον διχασμό του ελληνικού λαού. Είχαν φανερή συνεργασία με τους Γερμανούς, με τον Τένερ, τον Τίσλερ και παγίδευσαν τον ΕΛΑΣ. Αυτό προσπάθησαν και στην Κούτελη και στου Νάσια. Το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων έχει σαν ηθικούς αυτουργούς τον Στήβενς και την παρέα του, οι οποίοι φρόντισαν μετέπειτα να το φορτώσουν στον ΕΛΑΣ, πράγμα που το πέτυχαν σε μεγάλο βαθμό. 9. Πρώτοι οι Ιταλοί παρεσπόνδισαν στο θέμα των αιχμαλώτων. Μετά τη μάχη της Ρικιάς που έπιασε ο ΕΛΑΣ τους εννέα αιχμαλώτους και έστειλε τον υπολοχαγό (το γράφει ο Θωμάς στο βιβλίο του) στην ΄Αμφισσα να κάνει τις διαπραγματεύσεις, ως συγγενής του διοικητή του ιταλικού τάγματος, που ήταν στην ΄Αμφισσα. Για να δεχτούν οι Ιταλοί τις διαπραγματεύσεις για να αφήσουν και αυτοί εκείνους που είχαν πιάσει μεταξύ των οποίων ήταν και ο πατέρας του Νικηφόρου, αιχμάλωτος των Ιταλών στις φυλακές ΄Αμφισσας. Οι Ιταλοί πρώτα και οι Γερμανοί δεύτερα παρεσπόνδισαν στο θέμα της ανταλλαγής αιχμαλώτων με τον ΕΛΑΣ, γιατί δεν τον αναγνώριζαν. Τότε βγήκε η διαταγή - ήταν μάλιστα που τότε πρόσφατα ανέβηκε ο Σαράφης στη Ρούμελη- Γερμανοί αιχμάλωτοι δεν υπάρχουν πλέον (΄Ανοιξη 1943). Τέλος. Οι Γερμανοί δεν δεχόντουσαν σε καμία περίπτωση να 'ρθουν σε διαπραγματεύσεις με την αντίσταση όχι μόνο στην Ελλάδα, παντού σε όλη την Ευρώπη. Σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη τα ίδια κάνανε. Δεν τους αναγνώριζαν. Διότι σου λέει, άμα έρθουμε σε διαπραγματεύσεις θα πει ότι τους αναγνωρίζουμε. 10. Η παρέμβαση των Άγγλων ήταν ωμή, απροκάλυπτη. Τότε ήταν η προδοσία της ηγεσίας. Τελείωσε. Οι Εγγλέζοι δεν τους λογαριάζανε. Εμείς είπαμε ο ένας αντάρτης άξιζε για 50 Εγγλέζους. Δεν τους λογαριάζαμε. Αλλά ήταν η προδοσία της ηγεσίας. Αλλά τώρα θα μου πεις: Είσαι υπέρ της αιχμαλωσίας; όχι δεν μ' άρεσε. Αλλά εδώ σε θέλω ότι στο τέλος, βρεθήκαμε να μας τουφεκάνε σαν τσιροπούλια. Ποιοί; Οι Γερμανοντυμένοι. Εκείνους που είχαμε στον Άραξο για αιχμαλώτους. Το θέμα των αιχμαλώτων πήγε στο Πελοποννησιακό Γραφείο και μετά τελείωσε η υπόθεση. Το Πελοποννησιακό Γραφείο (Γαμβέτας) το έκλεισε οριστικά το θέμα. Πλήρης αμέλεια και αδράνεια. Γιατί; Αυτά δεν τα ξέρουμε. Γιατί αν το θέταμε τότε πλέον σαν γραμμή, ασφαλώς κάτι θα γινόταν. Όλα είχαν τελειώσει και τράβαγαν προς το μοιραίο τέλος. 11. Αποδίδονται ευθύνες στο Πελοποννησιακό Γραφείο, στο Κόμμα. Υπήρξε τότε η εποχή στην οποία μόνος του αυτός ο ωραίος αγωνιστής και άνθρωπος, ο Γαμβέτας, αναγκαζόταν να παίρνει αποφάσεις. Διότι δυστυχώς οι άλλοι κύριοι που ανέβηκαν επάνω στο βουνό, ήταν για μένα κουραμπιέδες. Απλώς λέγαν ότι πίστευαν ότι είναι κομμουνιστές. Είναι μεγάλη η τιμή του τίτλου αυτού, άλλο αν την έχουν κάνει κουρέλι σήμερα. Λοιπόν την ευθύνη εγώ τη ρίχνω ξεκαθαρισμένα σ' αυτούς, ότι θα είχαμε λιγότερα θύματα. Δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Τέλος ο ΕΛΑΣ αν μας δίναν, δεν είχαμε τις δυνατότητες, είχαμε πέντε έξι φυσίγγια το κάθε όπλο. Ήταν τότε που στην Πελοπόννησο γινόταν άρτζι μπούρτζι και λουλάς. Κανείς δεν ήξερε, αν παρουσιαζόταν ένας άγνωστος και έλεγε: "εγώ είμαι ο Αρχηγός", αει βρες την άκρη. Ναι, το επεδίωξε, το έσπρωξε στο τραγικό τέλος σε συσχετισμό με εκείνο που μου είπε ο Γαμβέτας το βαρυσήμαντο, ότι: "Οι Γερμανοί έκαναν στα Καλάβρυτα εκείνο που θα είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε εμείς..." Αυτό είναι αναπάντητο ερώτημα το οποίο το έχω στη συνείδησή μου και στον τάφο θα τον ρωτάω το βλάκα τον Ανδρέα... 12. Ο Διοικητής του 6ου/749 Jager Regiment, υπολοχαγός Franz Garhoefer, σε επιστολή του προς τον συγγραφέα, διατυπώνει την απορία γιατί όταν τον Οκτώβριο του 1943 με την ομάδα του, ενώ έψαχνε για τους αγνοούμενους της 5/749, έφθασε μέχρι τα προπύλαια της πόλης, δεν του επετράπη από τον ταγματάρχη Ebersberger να μπει στην πόλη των Καλαβρύτων, παρ' όλο που εκεί θα έβρισκε τους Γερμανούς αιχμαλώτους. Ο λόγος της απαγόρευσης αυτής ήταν ότι η Βέρμαχτ ήξερε ότι εκεί ούτε ένας πεπειραμένος σε μάχες λόχος δεν θα μπορούσε να επιτύχει εντός των τειχών της πόλης σε περίπτωση σύγκρουσης με τους αντάρτες, ή επεδίωκε ένα άλλοθι για τα γεγονότα που επακολούθησαν. 13. Μετά τη Μάχη της Κερπινής αναρτήθηκε στην πόρτα του Γερμανικού Φρουραρχείου στο Αίγιο ανακοίνωση του Σφακιανού για τη Μάχη της Κερπινής. Η ανακοίνωση ήταν εμπρηστική και προκλητική. Περιέγραφε το χρονικό της μάχης της Κερπινής και περιείχε υποτιμητικές φράσεις για τους Γερμανούς. Η ενέργεια αυτή προκάλεσε τη λυσσώδη αντίδραση των Γερμανών και η Γκρέτα μας μετέφερε την φανατισμένη ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε στο γερμανικό στρατόπεδο. Ήταν μια απερίσκεπτη οπωσδήποτε ενέργεια που δεν οφελούσε σε τίποτα. Αυτό έγινε μια εβδομάδα μετά τη μάχη της Κερπινής. Βέβαια ο θρίαμβος της Κερπινής αναπτέρωσε το ηθικό του καταπιεζόμενου Ελληνικού Λαού, αλλά οι υπερβολές δεν οφελούν. Ο Τέννερ μετέφερε τότε στο Ελληνικό στοιχείο την αντίδραση των Γερμανών και άρχισε τις απειλές: Αν θέλουν τη σωτηρία του Αιγίου και των Καλαβρύτων, έλεγε ο Τέννερ αφρίζοντας, θα πρέπει να απελευθερώσουν οι αντάρτες τους Γερμανούς αιχμαλώτους μαζί με τον οπλισμό τους. Διαφορετικά ολόκληρη η περιοχή θα γίνει ένα απέραντο νεκροταφείο. Οι Γερμανοί ζητούσαν να παραδωθούν οι αιχμάλωτοι στο Κούμαρι. 14. Η Γραμμή Μίχου δεν περνούσε στον ΕΛΑΣ. Γενικά η Μεραρχία στην περίπτωση των Καλαβρύτων έκανε λανθασμένη εκτίμηση, έδειξε αδυναμία όχι όμως πρόθεση. Οι Γερμανοί αιχμάλωτοι μεταφέρθηκαν στο Μάζι. Οι ευθύνες του Μίχου και του Σφακιανού είναι μεγάλες γιατί άφησαν 100 Γερμαναράδες στα άμυαλα παιδιά της ΕΠΟΝ. Το αντάρτικο ξεκίνησε από τους ανώνυμους από την Χαρτοποιΐα Αιγίου. Θεόκλητος: ήταν Δημητσανίτης. Πρόσφερε σημαντικές ενισχύσεις. Δεν έδειξε υπευθυνότητα για τα Καλάβρυτα. Δεν έκανε εκείνο που έπρεπε να κάνει γιατί φοβόταν την αποτυχία. Μίχος: Ο Αγγελόπουλος με διαβεβαίωσε ότι ο Μητροπολίτης είχε υπογράψει την επιστολή προς τον Μίχο, για συνθηκολόγηση των ανταρτών με τους κατακτητές. Τέννερ: Αιμοσταγές κτήνος, κατήυθυνε τη δράση όλων. Γαμβέτας: Συνελήφθη πριν από τις εχθροπραξίες της Κερπινής. Ο Γαμβέτας ήταν άγνωστος στους Γερμανούς. Οι αντάρτες ζήτησαν την απελευθέρωση 30 μεταξύ των οποίων οπωσδήποτε ο Γαμβέτας. Αυτό πρόδωσε την ταυτότητα του Γαμβέτα στους Γερμανούς. Οι υπόλοιποι 30 ζητήθηκαν ανώνυμα, επώνυμα όμως ζητήθηκε μόνον ο Γαμβέτας. Αυτό δημιούργησε κακή εντύπωση στους αγωνιστές του ΕΛΑΣ. Μίχος-Θεόκλητος: είχαν μεγάλο σύνδεσμο. Ο Θεόκλητος έκανε μεγάλες θυσίες για ότι ζητούσε ο Μίχος. Ο Μίχος δεν είχε εφόδια πλην της στρατιωτικής του ακτινοβολίας. 15. "Οι Αγγλοι έδιναν μια λίρα για την αιχμαλωσία κάθε Γερμανού για ανάκριση. Όταν έγινε σαμποτάζ στο χωριό Πλάτανος, πριν από το Διακοφτό, με την ανατίναξη του βράχου οι ΄Αγγλοι πλήρωσαν 1000 λίρες στον συνταγματάρχη Ανδρικόπουλο, για αποζημίωση των αντιποίνων των Γερμανών. Οι ΄Αγγλοι οργάνωναν σαμποτάζ πλησίον κατοικημένων χώρων σε συνεργασία με τον ΕΛΑΣ. Για τη σωτηρία του Αιγίου ο Θεόκλητος υποχρεώθηκε από τα γεγονότα και τον κόσμο να δραστηριοποιηθεί. Το Αίγιο το έσωσε κατά κύριο λόγο ο γιατρός Θρασύμβουλος Κωνσταντίνου και Πατρινοί.
4.3. Οι ευθύνες του Μητροπολίτη Θεόκλητου Διαπιστώσεις - κρίσεις Οι ευθύνες της Μητρόπολης Καλαβρύτων και Αιγιάλειας είναι αυταπόδεικτες.
1. Ο Μητροπολίτης Θεόκλητος αρνήθηκε πεισματικά να αναλάβει πρωτοβουλίες για το θέμα των αιχμαλώτων της Μάχης Ρωγών-Κερπινής. Η απαράδεκτη αυτή στάση του Θεόκλητου είχε σαν αποτέλεσμα να μην τελεσφορήσει το "παιχνίδι των διαπραγματεύσεων". Αδράνησε χαρακτηριστικά και άφησε τα Καλάβρυτα στη μοίρα τους. Ασφαλώς τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά όπως και η τύχη των Καλαβρυτινών, εάν τα πολυβόλα της ντροπής του Χίτλερ είχαν σαν πρώτο στόχο τους τον ίδιο το Μητροπολίτη, Θεόκλητο. 2. Η παιδαριώδης και επικίνδυνη συμπεριφορά του Αρχιμανδρίτη Κωνστά ντιου που ανέλαβε αυτόβουλα το ρόλο του διαπραγματευτή, αφού έριξε "λάδι στη φωτιά", δημιούργησε φανατισμό στις τάξεις του ΕΛΑΣ και κατόρθωσε να επιτύχει βεντέτα ότι "...δεν περνά του Κωνστάντιου, οι αιχμάλωτοι θα εκτελεστούν". 3. Η απαράδεκτη πρωτοβουλία του Θεόκλητου να μεταφέρει προς τον ΕΛΑΣ την πρόταση των Ιταλών για συνθηκολόγηση και η παρασκηνιακή δράση των ανδρών της Med East Force 133. 4. Ο Κωνστάντιος πρότεινε στον Θεόκλητο να καλέσει την τοπική Επιτροπή ΕΑΜ Αιγίου (Παπα δη μη τρίου, Παπαθόδωρο, Οικονόμου, κ.λπ.), να αναλάβει τις ευθύνες της και να αναλάβει η Επιτροπή ΕΑΜ να πείσει τον ΕΛΑΣ να απελευθερώσει τους αιχμαλώτους. – Εγώ δεν γνωρίζω κανέναν του ΕΑΜ, μου είπε ο Θεόκλητος. – Σεβασμιότατε, απάντησε ο Κωνστάντιος, σε ποιόν τα λέτε, σε μένα τα λέτε αυτά; Καθημερινά η Επιτροπή του ΕΑΜ είναι μέσα στην Μητρόπολη, ο Παπαδημητρίου, ο Παπαθόδωρος, ο Οικονόμου, ο τάδε, ο τάδε ζούνε κοντά σας μέσα στην Μητρόπολη, αυτοί κατευθύνουν τον ΕΛΑΣ μαζί με το Πελοποννησιακό Γραφείο του ΚΚΕ. Πώς δεν τους ξέρετε; Πρέπει να αναλάβετε τις ευθύνες σας, τα Καλάβρυτα θα καταστραφούν. Λοιπόν, τίποτα δεν έγινε. Ο Θεόκλητος αδράνησε, δεν έκανε τίποτα. Η Επιτροπή του ΕΑΜ ήταν αντίθετη στην απελευθέρωση των αιχμαλώτων. Δεν έγινε καμία προσπάθεια να ειδοποιηθεί ο κόσμος των Καλαβρύτων να φύγει, να κρυφτεί στα βουνά. Τα Καλάβρυτα έμειναν μόνα τους στην τύχη τους, κανένας, μα κανένας δεν ενδιαφέρθηκε για την τύχη των Καλαβρυτινών. ΄Ετσι φθάσαμε στην τραγική ώρα της Δευτέρας, 13ης Δεκεμβρίου 1943. Αυτή είναι η δική μου πεποίθηση από όλα όσα άκουσα. Συμπέρασμα: Η Εκκλησία, στην περίπτωση των Καλαβρύτων "λιπο τά κτη σε" και ο Μητροπολίτης Θεόκλητος δεν παραδειγματίστηκε από τον Χρυσόστομο Σμύρνης. Η εγκληματική αυτή στάση του Θεόκλητου πλήγωσε και πληγώνει εσαεί την Καλαβρυτινή Κοινωνία.
-----------------------------
Παραθέτουμε τις αυθεντικές θέσεις του Γενικού Στρατηγείου ΕΛΑΣ για την τύχη των Γερμανών και λοιπών αιχμαλώτων, που έπεφταν στα χέρια των μονάδων του ΕΛΑΣ. Πρώτη θέση είναι εκείνη του στρατηγού Στέφανου Σαράφη, Αρχηγού του ΕΛΑΣ, ο οποίος στο βιβλίο του ο ΕΛΑΣ – Τόμος Α, σελ. 155, γράφει: .... Το πρωΐ στις 13 Ιούλη (1943) με τον ΄Αρη (Βελουχιώτη) και τον έφιππο ουλαμό, φύγαμε και κατά τις 9 φτάσαμε στα Δολιανά, όπου επιθεωρήσαμε το νοσοκομείο Θεσσαλίας, που ετοιμάζονταν να μετασταθμεύσει στο Περτούλι. Διατάξαμε να συνεννοηθεί με τη διοίκησή του και να εγκατασταθεί στο Νεραϊδοχώρι (Βετερνίκο), όπου το κλίμα ήταν ξηρότερο και επί πλέον ήταν ασφαλέστερο γιατί δεν πήγαιναν αυτοκίνητα. Εκεί ακούσαμε πυροβολισμούς, μάθαμε πως τουφεκίστηκαν 78 Γερμανοί που είχαν συλληφθεί αιχμάλωτοι στα Χάσια. Πάντα προσπαθήσαμε να πεισθούν οι Γερμανοί να σταματήσουν την εκτέλεση ομήρων και ανταρτών, αλλά επειδή δεν δέχονταν τους δηλώσαμε ότι σε αντίποινα θα τουφεκίζαμε όλους τους αιχμαλώτους, έτοιμοι να εφαρμόσουμε τις διεθνείς συμβάσεις, μόλις οι Γερμανοί δεχτούν να κάμουν το ίδιο. Το ίδιο μέτρο, εφαρμόζονταν και για τους Ιταλούς. Μονάχα τους αυτόμολους, που κατέφευγαν στις γραμμές μας, συγκεντρώναμε σε στρατόπεδα και εφόσον έδειχναν καλή διαγωγή τους χρησιμοποιούσαμε σε βοηθητικές υπηρεσίες... Δεύτερη θέση είναι η συζήτηση και η απόφαση για την τύχη των Γερμανών αιχμαλώτων, μεταξύ της ηγεσίας του Αρχηγείου του ΕΛΑΣ, όπως την παραθέτει ο Φοίβος Ν. Γεωργιάδης στο βιβλίο του «Γερμανοί-Κατοχή-Αντίστασις», τόμος 6ος, σελ. 481-482. Γράφει, λοιπόν, ο Φοίβος Γεωργιάδης... Η αλήθεια όμως είναι ότι σ’ αυτόν τουλάχιστον τον «πρωτογονισμό», στην μεταχείριση των Γερμανών –μόνο των Γερμανών, όχι και των Ιταλών‒, οι αντάρτες της Βοιωτίας δεν αποτελούν εξαίρεση. Από τις 5 Μαρτίου 1943, ο Σιάντος, Σαράφης και ΄Αρης, σε ειδική σύσκεψη στελεχών του ΕΛΑΣ σ’ ένα σπίτι στη συνοικία Αγίου Παύλου (Αθήνα), καθορίζουν την τύχη των αιχμαλώτων: ‒ Ιταλοί: Οι στρατιώτες θα κρατούνται σε στρατόπεδα, εκτός αν αποδεδειγμένα εγκλημάτισαν. – Καραμπινιέροι: Θα διαχωρίζονται με αυστηρή επιλογή. ‒ Αξιωματικοί: Ακόμη αυστηρότερη, αυστηρότατη επιλογή. Μόνο όσοι δέχονταν να προσφέρουν αποδεδειγμένα υπηρεσίες, θα διασώζουν τη ζωή τους. ‒ Μελανοχίτωνες: Θάνατος! ‒ Γερμανοί: θάνατος για όλους! ‒ ΄Αρης Βελουχιώτης: ΄Ολους; ‒ Σιάντος: ΄Ολους! ‒ Σαράφης: Όλους, όλους! Εδώ βρίσκεται η πραγματικότης, συνεχίζει ο Φοίβος Γεωργιάδης. ΄Ο,τι διαφορετικό έχει γραφεί δεν έχει σχέση με την ιστορία. Η εντολή για τους Γερμανούς εφαρμόζεται. Με σπάνιες, σπανιώτατες εξαιρέσεις, όπως στην περίπτωση της μάχης Ρωγών-Κερπινής, όπου η ρητή αυτή διαταγή παραβιάστηκε ολοσχερώς. Δεν υπάρχει οίκτος και έλεος για τον Γερμανό. ΄Οπως δεν έχει κι αυτός για τον αντάρτη. Οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος. Γιατί να λυπηθεί ο εκτός διεθνούς νόμου πολεμιστής, τον κανίβαλο επιδρομέα και κατακτητή της πατρίδας του;....
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.