Καλαβρυτινές λαογραφικές σελίδες - «Ο γκιώνης»

Καλαβρυτινές λαογραφικές σελίδες Στο βιβλίο «ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ», τόμος A΄, του Νικολάου Ι. Πολίτη*, εκδόσεις «ΕΡΓΑΝΗ», 1965, διαβάζουμε στη σ...

Καλαβρυτινές λαογραφικές σελίδες

Στο βιβλίο «ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ», τόμος A΄, του Νικολάου Ι. Πολίτη*, εκδόσεις «ΕΡΓΑΝΗ», 1965, διαβάζουμε στη σελίδα 198: 

«Ο γκιώνης»

(Παράδοση των Καλαβρύτων)

Ήσαντε μια φορά δυο αδέρφια, κ’ είχανε πολλά πρόβατα. Εκεί που εκοιμώσατε ένα βράδυ και τα δυο τους μαζί με τα πρόβατα, τα πρόβατα επρογκήξανε κ’ εφύγανε, γιατί κάτι θα είδανε. Τότε το μεγαλύτερο αδέρφι μιλάει του μικρότερου να σηκωθή απάνου για να μαζώξη τα πρόβατα. Τίποτε! Αυτό εκοιμότανε ξερό και δεν εσηκωνότανε. Του ξαναμιλάει, τίποτε! Τότε κι αυτό, το μεγαλύτερο αδέρφι, θυμώνει, και μια πιστολιά του δίνει του μικρότερου στο κεφάλι και το σκότωσε. Στη στιγμή όμως εκατάλαβε το φοβερό κακό που έκαμε, και εζήτησε από το Θεό να τον κάμη πουλί για να κλαίη τον αδερφό του. Κι ο Θεός τον έκαμε γκιώνη και κάθεται τώρα και κλαίει τον αδερφό του με το κεφάλι κατά τη γη, για να τον βλέπη που ήτανε σκοτωμένος».

Την… ιστορία του Γκιώνη ακούγαμε και από παππούδες και γονείς στα παιδικά μας χρόνια, συμπληρωμένη ως εξής:

Ι. Το όνομα του νεκρού (σκοτωμένου) αδελφού ήταν Γιώργης κι ο αδελφός του (το πουλί) τον φωνάζει με τ’ όνομά του, μετανοιωμένος και με κλάματα: «Γιώργη! Γιώργη!» Επειδή όμως είναι πουλί και δεν μπορεί να μιλήσει καλά, τον λέει: «Γκιών’! Γκιών’!».

ΙΙ. Τον φωνάζει μόνο τη νύχτα, γιατί νύχτα ήτανε που τον σκότωσε.

=============================

* Νικόλαος Ι. Πολίτης: 1852 Καλαμάτα, 1921 Αθήνα. Στα δεκατρία του χρόνια άρχισε να δημοσιεύει λαογραφικά μελετήματα στα Αθηναϊκά περιοδικά και στα δεκατέσσερά του έγινε συνεργάτης της «Πανδώρας», με το πρώτο επιστημονικό του άρθρο. Στη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου σπούδασε, επέστρεψε έπειτα από μια υποτροφία στη Γερμανία, αρχικά ως Υφηγητής της Ελληνικής Μυθολογίας (1882) και έπειτα ως Καθηγητής (1890) και Πρύτανης (1907-1908). Ενεργό μέλος του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» από τα φοιτητικά του χρόνια, ιδρυτικό μέλος της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρίας και Διευθυντής του περιοδικού «Εστία» μαζί με τον Γ. Δροσίνη, εγκαινίασε τη διδασκαλία των Νέων Ελληνικών στα σχολεία και ίδρυσε το 1908 τη Λαογραφική Εταιρία και το 1918 το Λαογραφικό Αρχείο, που προσαρτήθηκε αργότερα στην Ακαδημία Αθηνών. Το μνημειώδες έργο του που περιέλαβε τη μελέτη της νεοελληνικής μυθολογίας (1871-1874) και συλλογές παροιμιών (1899-1902), λαϊκών παραδόσεων (1904) και δημοτικών τραγουδιών (1914), του εξασφάλισε δικαιωματικά τον τίτλο του «πατέρα της ελληνικής λαογραφίας». 

Επιμέλεια: Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος

Ο Νίκος Παπακωνσταντόπουλος γεννήθηκε στο Λειβάρτζι του Δήμου Καλαβρύτων. Σπούδασε Νοσηλευτική, λειτούργημα το οποίο και άσκησε για 37 χρόνια. Από τον Οκτώβριο 2015 είναι συνταξιούχος. Παράλληλα, δραστηριοποιείται και στο λογοτεχνικό χώρο εδώ και δύο δεκαετίες, με εκδόσεις βιβλίων και δημοσιεύσεις άρθρων στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο, δίνοντας μεγαλύτερη βαρύτητα στη λαογραφία του Τόπου του. Είναι παντρεμένος με την Ελένη Γάλλιου από το Γοργόμυλο Πρέβεζας και έχουν δύο παιδιά.