Η "ειλικρινής" προσέγγιση του προβλήματος της παιδείας

Γράφει ο οικονομολόγος Ηρακλής Ρούπας Εν μέσω κρίσης γίνεται πολύς λόγος για την…εκ νέου αναμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας των Αν. Ε...

Γράφει ο οικονομολόγος Ηρακλής Ρούπας

Εν μέσω κρίσης γίνεται πολύς λόγος για την…εκ νέου αναμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας των Αν. Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (ΤΕΙ & Πανεπιστημίων). Γιατί άραγε; Ποια η στόχευση; Μήπως δεν αρκούν οι τόσες και τόσες μεταρρυθμίσεις που φέρουν το όνομα του εκάστοτε Υπουργού για να καταστεί ευκρινές πως χωρίς ενιαία πολιτική δεν είναι δυνατόν όχι μόνον παιδεία να έχουμε, αλλά ούτε και τον συνδετικό κρίκο της ανάπτυξης μπορούμε να διαμορφώσουμε; Μήπως το περιβόητο σχέδιο «Αθηνά» της Κυβέρνησης Παπαδήμου δεν κατέδειξε την παντελή αδυναμία σχεδιασμού και υλοποίησης μέτρων ενίσχυσης της λειτουργικής δομής των ΑΕΙ. Μήπως δεν κατέδειξε την παντελή αδυναμία των πολιτικών –ορισμένοι των οποίων είναι ακαδημαϊκοί – να αντιληφθούν και να σχεδιάσουν πέραν της συντεχνιακής και όχι μόνον προσέγγισης των θεμάτων. Άραγε ποιοι μεσολάβησαν για να κλείσει το ΤΕΙ Αιγίου ή ακόμα για να προωθηθεί –έστω και επί χάρτου- η συγχώνευση του Πανεπιστημίου Πατρών και Πελοποννήσου; Με ποια συλλογιστική και με ποια στόχευση απόδοσης;

Σήμερα τα θέματα επανέρχονται με μία πρώτη προσέγγιση αυτό της συγχώνευσης σχολείων. Ως να πρόκειται για επιχειρήσεις που πρέπει να της ενοποιήσουμε για να μειώσουμε το κόστος. Γιατί δεν υπάρχει δυνατότητα να καλύψουμε το κόστος δασκάλων. Γιατί δεν υπάρχει τρόπος να συντηρηθούν οι αίθουσες διδασκαλίας και ας στοιβάζονται πλέον 30 παιδία σε μία τάξη με ένα δάσκαλο ή δασκάλα. Αυτό δεν είναι επανασχεδιασμός της παιδείας. Απαιτείται σοβαρότητα και ειλικρίνεια απο όλους. Ενιαία δε στάση για όλα τα ζητήματα ανεξαρτήτως θέσης και περιόδου κατά την οποία εκφράζεται ο καθένας μας ειδικά όταν αναφερόμαστε στην παιδεία χωρίς την επιδίωξη άντλησης πολιτικού οφέλους.

Εν μέσω κρίσης τα περιφερειακά ΑΕΙ επιτελούν όχι μόνο ρόλο εκπαιδευτικό αλλά ταυτόχρονα και παιδευτικό για όλη την κοινωνία. Το πρόβλημα της παιδείας ΔΕΝ λύνεται με συγχωνεύσεις.  Αυτός είναι και ο λόγος που ήταν άτυχης η προώθηση του σχεδίου Αθηνά από την κυβέρνηση Παπαδήμου. Ο σχεδιασμός –για όσους γνωρίζουν- θα έπρεπε να οδηγήσει σε νέου τύπου δομές και εξειδικεύσεις ιδρυμάτων χωρίς να γίνεται η αίσθηση του κανιβαλισμού και ανθρωποθυσιών. Οι τότε κινήσεις και οι άνευ σχεδιασμού αποφάσεις όσων προώθησαν το σχέδιο «Αθηνά» ευθύνονται για την διατήρηση της παθογένειας των Πανεπιστημίων και ΤΕΙ και την αδυναμία λειτουργίας των διοικητικών δομών και την προγραμματισμένη αναδιάταξη του κόστους λειτουργίας των. Ευτυχώς το Πανεπιστήμιο Πάτρας «σώθηκε». Το ΤΕΙ Αιγίου όμως…

Στο επόμενο διάστημα καλούνται τα πανεπιστήμια να ξεδιπλώσουν τις στρατηγικές τους προκειμένου να μπορέσουν να απορροφήσουν αποδοτικά τους πόρους του νέου ΕΣΠΑ. Στα πλαίσια της θέσης μου περί στοχευμένης και εξειδικευμένης λειτουργίας ως βασικές προτεραιότητες θα πρέπει να τίθενται ποια κομμάτια της ερευνητικής στρατηγικής έχουν πιθανότητες να χρηματοδοτηθούν εξω-ιδρυματικά και πόσα μπορούν να οδηγήσουν σε βιωσιμότητα όταν τελειώσει το νέο ΕΣΠΑ. Είναι ανάγκη να διαμορφωθεί περιβάλλον αλληλεπίδρασης μεταξύ κεντρικού σχεδιασμού και συμμετοχής των δημοσίων πανεπιστημίων στην στήριξη της αναπτυξιακής στρατηγικής που έχει ανάγκη ο τόπος. Ειδικά στη περιφέρεια είναι ανάγκη να αναδειχθούν οι ιδιαιτερότητες τμημάτων ΤΕΙ και πανεπιστημίων ανά περιοχή και να προωθηθούν από όλους τους φορείς. Για τον λόγο αυτό έχει σημασία η ημερίδα που διοργανώνεται την Δευτέρα από τον Δήμο Αιγίου και το ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδος.

Αν θέλουμε πάντως να μιλάμε για το μέλλον απαιτείται επαναδιατύπωση ενός νέου συμφώνου ουσιαστικής συνεργασίας με την νεολαία στην βάση μίας νέας φιλοσοφίας για την παιδεία με στόχο την ανάπτυξη.