Λαογραφικά και αναμνήσεις του Ιουνίου

γράφει ο Νίκος Παπακωνσταντόπουλος Ο Ιούνιος, είναι ο έκτος μήνας του χρόνου κατά τα Ιουλιανό και το Γρηγοριανό ημερολόγια και ο δέκ...

γράφει ο Νίκος Παπακωνσταντόπουλος

Ο Ιούνιος, είναι ο έκτος μήνας του χρόνου κατά τα Ιουλιανό και το Γρηγοριανό ημερολόγια και ο δέκατος κατά το εκκλησιαστικό. Έχει τριάντα μέρες και η ονομασία του έχει λατινική προέλευση: πήρε το όνομα της συζύγου του Δία, που ονομαζόταν Juno. Είναι πολύ γνωστός και ως θεριστής, επειδή στις μέρες του γίνεται ο θερισμός του σταριού και των άλλων δημητριακών, ενώ ορισμένοι θέλοντας να αποδώσουν περισσότερο δημοτική την ονομασία του τον αποκαλούν και Ιούνη. 

Ο θέρος είναι η πρώτη από τις τρεις δραστηριότητες της λαϊκής ρήσης «θέρος, τρύγος πόλεμος» που απαιτεί μεγάλο ξεσηκωμό. Και πώς θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, αφού το ψωμί αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της διατροφής του ανθρώπου. Η λαϊκή σοφία πάλι παίρνει θέση εδώ με το γνωστό «το φαί είναι υφάδι και το ψωμί στημόνι». 

Ο θερισμός με τα δρεπάνια άλλες εποχές δεν ήταν μόνο εργασία, αλλά και πανηγύρι. Οι ντυμένοι με ανοιχτόχρωμα ρούχα και μεγάλα καπέλα για ηλιοπροστασία θεριστές, ξεκίναγαν με μια σύντομη προσευχή κοιτάζοντας κατά την ανατολή. Η πολλή δουλειά έπρεπε να βγει πριν αρχίσει να τσούζει ο ήλιος, που έπαιρνε την πρωινή υγρασία και τρίβονταν τα στάχυα. Τα χερόβολα γίνονταν δεμάτια για να πάρουν σε λίγο τη θέση τους στο αλώνι.

Ο σκάλος είναι η εργασία κατά την οποία έσκαβαν ελαφρά το χωράφι, μετά το πρώτο πότισμα του αραποσιτιού και κυρίως γύρω από τη ρίζα του, για να είναι το χώμα αφράτο, αλλά και να καταστραφούν τα διάφορα χορτάρια που θα εμπόδιζαν την ανάπτυξή του.

Μεγαλύτεροι οι πανηγυρισμοί των παιδιών, λόγω των σχολικών διακοπών, αλλά και ανακούφιση για τους μεγάλους, αφού τα εργατικά χέρια για αγροτικές δουλειές γίνονταν περισσότερα.

Εκτός από τις σημαντικές για τη ζωή του ανθρώπου και την οικονομία εργασίες του θερισμού, ο Ιούνιος είναι και ο μήνας που φέρνει τα έθιμα του αϊ-Γιάννη του Ρηγανά. 

Ένας ακόμα λόγος που τον κάνει πιο αγαπημένο, είναι που ωριμάζουν τα πρώτα καλοκαιρινά φρούτα, τα αγαπημένα μας κεράσια. Πόσες και πόσες ιστορίες έχουμε να διηγηθούμε ο καθένας μας, για τις ριψοκίνδυνες επιδρομές μας στις κερασιές των χωριών μας!

Οι μέρες του Ιουνίου είναι και οι μεγαλύτερες του χρόνου, λόγω θερινού ηλιοστασίου, και σίγουρα μπορούμε να ρουφάμε περισσότερο αχόρταγα τη φύση και τη ζωή. Χαρακτηριστικό κι ένα τετράστιχο του γράφοντος, από την ποιητική του συλλογή «έμμετρα»:

Χαίρομαι να ’ναι θεριστής,

αλλιώτικο μεθύσι!

Είναι να ζεις περισσότερο 

και να χορταίνεις φύση!

Καλό μήνα-καλό καλοκαίρι!

Νίκος Παπακωνσταντόπουλος

Ο Νίκος Παπακωνσταντόπουλος γεννήθηκε στο Λειβάρτζι του Δήμου Καλαβρύτων. Πέραν του λειτουργήματός του (Διπλωματούχος Νοσηλευτής) δραστηριοποιείται και στο λογοτεχνικό χώρο, με εκδόσεις βιβλίων και δημοσιεύσεις άρθρων στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Είναι παντρεμένος με την Ελένη Γάλλιου από το Γοργόμυλο Πρέβεζας και έχουν δύο παιδιά.