γράφει ο Νίκος Παπακωνσταντόπουλος Στην ενότητα αυτή του αφιερώματός μας «Λειβάρτζι, εκατό χρόνια πριν!», με φωτογραφικά ντοκουμέντα,...

γράφει ο Νίκος Παπακωνσταντόπουλος
Στην ενότητα αυτή του αφιερώματός μας «Λειβάρτζι, εκατό χρόνια πριν!», με φωτογραφικά ντοκουμέντα, παρουσιάζουμε πρόσωπα, πιθανότατα συγγενικά του φωτογράφου ή του κατόχου των φωτογραφιών και επικεντρωνόμαστε στα παρακάτω στοιχεία:

Α:

Α1: Οι φωτογραφίες 1,2,3,4,5,6 και 7 φαίνεται να είναι στο ίδιο σημείο, π.χ. μπροστά στο σπίτι τους, και την ίδια χρονική στιγμή. Από το ίδιο σημείο ίσως να είναι και οι φωτογραφίες 8 και 9, με δεδομένο όμως ότι αυτές έχουν προηγηθεί κατά τρία χρόνια.

Α2: Η ομοιότητες του άντρα και της γυναίκας της φωτ. 9, φαίνεται να είναι μεγάλες με τις φωτ. 1, 2 και 3 και μάλλον ήταν ανδρόγυνο. Στη σκέψη αυτή οδηγεί και η φωτ. 3. Μεγάλες ομοιότητες, παράλληλα, έχουν και τα παιδιά των φωτογραφιών 5,7,8 και 9.

Α3: Από τις χειρόγραφες σημειώσεις στις φωτογραφίες προκύπτει ότι: α: Ο άνδρας και η γυναίκα της φωτογραφίας 9 ήταν οι γονείς του φωτογράφου (ή του κατόχου της φωτογραφίας). β: Ο φωτογράφος (ή ο κάτοχος των φωτογραφιών) ήταν αδελφός του Γιώργου και του Πάνου (φωτ. 4,6 και 7). Άρα ο Γιώργος και ο Πάνος ήταν αδέλφια και μεταξύ τους, κάτι που επιβεβαιώνει και η φωτ. 8. Το κοριτσάκι των φωτ. 5,8 και 9, πρέπει να ήταν κι αυτό αδελφή τους.

Ιδιαίτερης καλλιτεχνικής, λαογραφικής, πολιτιστικής και συναισθηματικής αξίας στις φωτ. 5 και 6 το «χειροποίητο μαντολίνο» του Γιώργου! Και να προσθέσουμε εδώ, πως δεν θεωρούμε ακραία τη σκέψη, ο Γιώργος να ήταν πρόγονος/συγγενής του Λειβαρτζινού Πάνου Μιχαλόπουλου, άριστου δεξιοτέχνη της πίπιζας (καραμούζας), που πέθανε πρόσφατα.

Α4: Έχουμε όμως κι ένα άλλο στοιχείο, ιδιαίτερα σημαντικό: το πλήρες ονοματεπώνυμο του εικονιζόμενου στη φωτ. 10, με την εθνική ενδυμασία. Αυτό μας κάνει να πιθανολογούμε ότι το τρίτο γράμμα των μονογραμμάτων των φωτ. 1,2,3, καθώς και το δεύτερο εκείνων της φωτ. 5, είναι το πρώτο του επωνύμου «Μιχαλόπουλος». Αυτό ισχυροποιεί και την άποψη ότι ήταν γιος του «Σ.Θ.Μ.» (φωτ. 1). Στη φωτ. 12 βλέπουμε και κάποιο προσωπικό του αντικείμενο.

Β:

Στην προσπάθειά μας να κάνουμε μια ακόμα μεγαλύτερη προσέγγιση στο φωτογράφο (ή κάτοχο των φωτογραφιών), ανατρέξαμε στα γραπτά κείμενα των Λειβαρτζινών Συγγραφέων. Διαβάζουμε, λοιπόν:

α: Στο βιβλίο «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΩΜΟΠΟΛΕΩΣ ΛΕΙΒΑΡΖΙΟΥ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ» του Περικλή Π. Δουδούμη ή Ντουντούμη (1941) και στο κεφάλαιο «ΛΕΙΒΑΡΖΙΝΟΙ ΕΝ ΤΗ ΞΕΝΗ»:

«Εκ Μεσοχωρίου[…] Μιχαλόπουλος Σωτ. Θεόδ. Καθηγητής της Αμερικανικής Φιλολογίας και δημοσιογράφος, εκ των αρίστων συμπολιτών».

β. Στο βιβλίο «ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΨΩΦΙΔΟΣ ΚΑΙ ΛΕΙΒΑΡΖΙΟΥ» του Αθανασίου Θεοδ. Λέλου (1953) και στο κεφάλαιο «Λειβαρζινοί εν Αμερική»:

«Επίσης ενταύθα πρέπει να μνημονευθή η αξιέπαινος και φιλόπατρις δράσις του Θεοδ. Σωτ. Μιχαλοπούλου. Ούτος, αυτοδημιούργημα, καθηγητής του εν Λόουελ Ηνωμ. Πολιτειών Κολλεγίου, περιοδεύσας όλην σχεδόν την Ελλάδα, έλαβε διαφόρους κινηματογραφικάς ταινίας και φωτογραφίας και διοργάνωσεν εις διαφόρους πόλεις της Αμερικής παραστάσεις, επιδεικνύων τας φυσικάς καλλονάς της Ελλάδος και τα ήθη και τα έθιμα των νεωτέρων Ελλήνων, αναπτερώνων ούτω την φιλοπατρίαν των εν τη ξένη συμπατριωτών και διαφημίζων την Ελλάδα εις τους ξένους. Ακούραστος δε, πρωταγωνιστεί εις πάσαν ενέργειαν δια τα κοινά συμφέροντα της γενετείρας, μη φειδόμενος κόπων και χρημάτων».

Με βάση, λοιπόν, όλα τα παραπάνω στοιχεία, η πιθανότητα ο φωτογράφος ή ο κάτοχος των φωτογραφιών να είναι ο καθηγητής και δημοσιογράφος Θεόδωρος Μιχαλόπουλος του Σωτηρίου, από τη συνοικία Μεσοχώρι του Λειβαρτζίου, δεν είναι καθόλου μικρή. Την άποψη αυτή ενισχύει ακόμα περισσότερο και η φωτ. 11. Αρκετά μεταγενέστερη της δεκαετίας του 1910 φωτογραφία του Θεόδωρου Μιχαλόπουλου συμπεριλαμβάνεται στο ανεκτίμητο άλμπουμ «Το Λειβάρτζι χτες και σήμερα…», έκδοση του Συλλόγου Λειβαρτζινών Αθήνας, 2006 (φωτ. 13). Και, φυσικά, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι δεν είναι ο ίδιος σε μικρή ηλικία και στη φωτ. 10. Το μονόγραμμά του δε εκεί, («ΘΣΜ.»), ισχυροποιεί την πιθανότητα να ήταν γιος του «Σ.Θ.Μ.», (της φωτ. 1).

Σημειώνουμε, τέλος, πως όλες οι φωτογραφίες της συλλογής είναι μικρών διαστάσεων (4Χ6) εκατοστά, περίπου. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί αυτή του σχολείου με τον Πύργο του Τομαρά, που έχει μεγαλύτερο μέγεθος (10Χ15).

Θα κλείσουμε τον κύκλο των άρθρων με τον ίδιο τίτλο, με διάφορες άλλες φωτογραφίες. Επαναλαμβάνουμε και παρακαλούμε, κι αυτό ισχύει για όλα τα άρθρα, πως αν κάποιος εκ των αναγνωστών μπορεί αναγνωρίζει πρόσωπα των φωτογραφιών ή μπορεί να δώσει οποιαδήποτε άλλη χρήσιμη πληροφορία, θα είναι μεγάλη μας ευχαρίστηση να επικοινωνήσει μαζί μας.

Και, φυσικά, δεν παραλείπουμε να ευχαριστήσουμε και πάλι από καρδιάς τον κ. Γιώργο Πέτκο, για το πολύτιμο υλικό που μας παραχώρησε.

Νίκος Παπακωνσταντόπουλος

Ο Νίκος Παπακωνσταντόπουλος γεννήθηκε στο Λειβάρτζι του Δήμου Καλαβρύτων. Πέραν του λειτουργήματός του (Διπλωματούχος Νοσηλευτής) δραστηριοποιείται και στο λογοτεχνικό χώρο, με εκδόσεις βιβλίων και δημοσιεύσεις άρθρων στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Είναι παντρεμένος με την Ελένη Γάλλιου από το Γοργόμυλο Πρέβεζας και έχουν δύο παιδιά.