«D-Day», η απόβαση που σφράγισε την ιστορία

Η ονομασία «D-Day» αποτελεί σήμερα νατοϊκό χαρακτηρισμό της επί χάρτου άσκησης της ημέρας εφαρμογής πλήρους γενικής προσβολής των εχθ...

Η ονομασία «D-Day» αποτελεί σήμερα νατοϊκό χαρακτηρισμό της επί χάρτου άσκησης της ημέρας εφαρμογής πλήρους γενικής προσβολής των εχθρικών στόχων από ξηρά, θάλασσα και αέρα και που ακολουθείται και σε πραγματικές επιχειρήσεις.

Η πιο διάσημη «D-Day» είναι η 6η Ιουνίου 1944, η μέρα της Απόβασης στη Νορμανδία, που αποτελεί την εκκίνηση της προσπάθειας των Συμμάχων να απελευθερώσουν την ηπειρωτική Ευρώπη από την Γερμανική κατοχή κατά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Η αρχική «D-Day» για την Απόβαση της Νορμανδίας είχε ορισθεί η 5η Ιουνίου 1944, αλλά λόγω κακών καιρικών συνθηκών ο Στρατηγός Ντουάιτ Αϊζενχάουερ αποφάσισε την αναβολή της μέχρι τις 6 Ιουνίου και η 6η καθιερώθηκε ως η «D-Day» ιστορικά. Λόγω της σημασίας της εισβολής της Νορμανδίας, οι σχεδιαστές των μετέπειτα στρατιωτικών επιχειρήσεων δεν χρησιμοποιούσαν τον όρο για την αποφυγή σύγχυσης. Για παράδειγμα, ο Στρατάρχης Ντάγκλας Μακάρθουρ χρησιμοποίσε τους όρους «A-Day» για τη Μάχη του Λέυτε και «L-Day» για τη Μάχη της . Οι Σύμμαχοι είχαν επίσης προτείνει τη χρήση των όρων «X-Day» για την απόβαση στο Κιούσου, προγραμματισμένη για το Νοέμβριο του 1945 και «Y-Day» για την απόβαση στο Χονσού, προγραμματισμένη για τον Μάρτιο του 1946. Οι δύο αυτές αποβάσεις αποτελλούσαν μέρος της Επιχείρησης «Καταιγίδα» (Αγγλικά: Operation: Downfall), η οποία δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ λόγω της παράδοσης της Ιαπωνίας στις 2 Σεπτεμβρίου 1945.

Η προετοιμασία της απόβασης

Τι ακριβώς συνέβη, όμως, στη Νορμανδία τον Ιούνιο του 1944; Την περίοδο εκείνη, η πλάστιγγα του πολέμου μεταξύ των ενωμένων εθνών, υπό την γενική καθοδήγηση της Μεγάλης Βρετανίας, της Σοβιετικής Ένωσης και των ΗΠΑ και του φασιστικού Άξονα Γερμανίας- Ιαπωνίας (η Ιταλία είχε συνθηκολογήσει) είχε αρχίσει να γέρνει εις βάρος του δεύτερου, ειδικά στην Ευρώπη. Οι Σοβιετικοί προέλαυναν στο ανατολικό μέτωπο, στο νότο Βρετανοί και Αμερικάνοι είχαν αποβιβαστεί στην Ιταλία και καταλάμβαναν εδάφη προς το Βορρά. Ο πιο «γρήγορος» δρόμος προς την καρδιά της Γερμανίας ήταν εκείνος μέσω της κατεχόμενης από τους ναζί Γαλλίας. Όμως, η απόβαση στη Γαλλία ήταν ένα δύσκολο εγχείρημα που απαιτούσε προσεκτικό και λεπτομερή σχεδιασμό, καθώς η οχύρωση της βόρειας Γαλλίας από τους Γερμανούς ήταν άρτια. Μήνες πριν την απόβαση στη Νορμανδία, οι συμμαχικές δυνάμεις εκτελούσαν πτήσεις στην περιοχή για να την καταγράψουν και να σχεδιάσουν την επιχείρηση. Ακόμα και το BBC επιστρατεύτηκε, απευθύνοντας δημόσιο κάλεσμα στους ανθρώπους για να στείλουν φωτογραφίες και κάρτποσταλ των ευρωπαϊκών ακτών από τη Νορβηγία μέχρι τα Πυρηναία.

Οι μνήμες και το παρόν της απόβασης της Νορμανδίας

Ο φωτογράφος του Reuters Chris Helgren, συνέταξε μία σειρά φωτογραφιών ντοκουμέντων, που τραβήχτηκαν την ημέρα της εισβολής του 1944 και στη συνέχεια επέστρεψε στα ίδια μέρη για να τα φωτογραφίσει όπως εμφανίζονται σήμερα. Οι τουριστικές παραλίες της Νορμανδίας έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις εικόνες που λαμβάνονται γύρω από το χρόνο της εισβολής, όμως, ενώ το τοπίο έχει αλλάξει, οι μνήμες του βαρυσήμαντου γεγονότος παραμένουν ζωντανές. Μυστικές ομάδες ερευνούσαν τις ακτές ώστε να βρουν τις σωστές τοποθεσίες και πήραν μέχρι και δείγματα άμμου για να επιβεβαιώσουν ότι οι παραλίες μπορούσαν να αντέξουν των βάρος των συμμαχικών στρατιωτικών οχημάτων. Μετεωρολόγοι, μαθηματικοί και επιστήμονες κάθε ειδικότητας επιστρατεύτηκαν για να οριστεί η ημερομηνία της επιχείρησης. Το διάστημα 5-7 Ιουνίου κρίθηκε το καταλληλότερο για την απόβαση, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Βρετανού μαθηματικού Άρθουρ Τόμας, καθώς τότε η παλίρροια ήταν στο χαμηλότερο σημείο της και θα φαίνονταν τα κρυμμένα εμπόδια.

Η παραπλάνηση των Γερμανών

Οι σύμμαχοι γνώριζαν ότι θα έρχονταν αντιμέτωποι με μεγάλες δυνάμεις των Γερμανών, οι οποίοι περίμεναν την απόβαση. Έπρεπε, λοιπόν, η αλήθεια να ακολουθείται από ένα σωματοφύλακα ψευδών, όπως είχε δηλώσει ο τότε πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας Γουίνστον Τσόρτσιλ. Έτσι, η προσπάθεια παραπλάνησης των Γερμανών για την ημέρα και το σημείο της απόβασης πήρε το κωδικό όνομα «επιχείρηση σωματοφύλακας». Πληροφοριοδότες, στρατεύματα, οχήματα και αεροσκάφη χρησιμοποιήθηκαν για να παραπλανηθεί η Γερμανία ότι η επίθεση των συμμάχων θα γινόταν οπουδήποτε αλλού εκτός από τη Νορμανδία. Το έναυσμα για την επιχείρηση έδωσε ο Αμερικανός στρατηγός Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, αρχηγός των συμμαχικών δυνάμεων στην Ευρώπη, προειδοποιώντας τους στρατιώτες ότι έχουν δύσκολη αποστολή καθώς ο εχθρός είναι καλά εκπαιδευμένος και εξοπλισμένος και ανθεκτικός στις μάχες.

Η απόβαση

Στις 5 Ιουνίου συμμαχικά πλοία ξεκίνησαν από την ανατολική Αγγλία με κατεύθυνση τις βόρειες ακτές της Γαλλίας. Τα μεσάνυχτα της 5ης προς 6ης Ιουνίου, γνωστής και ως D-Day, οι στρατιωτικές δυνάμεις των συμμάχων έφθασαν σε απόσταση αναπνοής από πέντε παραλίες στη βόρεια Γαλλία, που είχαν τα κωδικοποιημένα ονόματα Γιούτα, Ομάχα, Γκολντ, Τζούνο και Σουόρντ. Οι συμμαχικές δυνάμεις έδρασαν συντονισμένα εξαπολύοντας εναέρια, θαλάσσια και χερσαία επίθεση και περίπου 156.000 στρατιώτες από τις ΗΠΑ, την Μεγάλη Βρετανία και τον Καναδά αποβιβάστηκαν στη Νορμανδία στα πλαίσια της επιχείρησης Overlord, που άλλαξε την πορεία του Β Παγκοσμίου Πολέμου, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το δυτικό ευρωπαϊκό μέτωπο. Κατά τη διάρκεια της νύχτας τα συμμαχικά πλοία βομβάρδιζαν τις θέσεις των Γερμανών, ενώ τα ξημερώματα τους συνέδραμαν τα μαχητικά αεροπλάνα της Μεγάλης Βρετανίας. Με το πρώτο φως της αυγής αλεξιπτωτιστές έπεσαν επίσης στην πόλη Σεντ Μερ Εγκλίζ, η οποία ήταν η πρώτη γαλλική πόλη που απελευθερώθηκε από τους ναζί. Στις 6.30 το πρωί αποβιβάστηκαν οι πρώτοι Αμερικανοί στρατιώτες στις παραλίες Γιούτα και Ομάχα και ακολούθησαν οι Βρετανοί και οι Καναδοί μία ώρα αργότερα στις παραλίες Γκολντ, Τζούνο και Σουόρντ. Ο Γερμανός διοικητής, Έργουιν Ρόμελ, βρισκόταν σπίτι του γιορτάζοντας τα γενέθλια της γυναίκας του, όταν ειδοποιήθηκε για την απόβαση. Στην Ομάχα οι Γερμανοί απάντησαν με πολυβόλα και εκατοντάδες στρατιώτες των συμμάχων έπεσαν νεκροί, δίνοντας στην συγκεκριμένη ακτή τον χαρακτηρισμό «ματωμένη». Οι συμμαχικές δυνάμεις δεν κατάφεραν να πάρουν την πόλη Καέν, η οποία αποτελούσε στόχο-κλειδί. Ωστόσο, μέχρι το τέλος της ημέρας, τα στρατεύματα είχαν πάρει τις κατάλληλες θέσεις ώστε να αρχίσουν την προέλαση προς τη γαλλική ενδοχώρα.

Ο απολογισμός

Οι νεκροί από την επιχείρηση υπολογίζονται ανάμεσα σε 2.500 και 4.000 στρατιώτες για τους συμμάχους και περίπου 9.000 για το στρατόπεδο των ναζί. Παρά τις απώλειες των συμμάχων και το γεγονός ότι δεν κατέλαβαν την Καέν, η επιχείρηση κρίθηκε επιτυχημένη και επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την νικηφόρα έκβαση του Β Παγκοσμίου Πολέμου για το αντιφασιστικό στρατόπεδο. Έντεκα μήνες μετά την απόβαση, στις 9 Μαΐου 1945, η ναζιστική Γερμανία συνθηκολόγησε άνευ όρων.