Τσάι το Ελληνικό -Τσάι το Καλαβρυτινό

Τσάι στην κορυφή του Ερύμανθου (φωτογραφία Χρήστος Παπακανέλλος) «Το ανώτερο τσάι προέρχεται από τα ψηλά βουνά», έλεγε μια αρχαία κινε...

Τσάι στην κορυφή του Ερύμανθου (φωτογραφία Χρήστος Παπακανέλλος)

«Το ανώτερο τσάι προέρχεται από τα ψηλά βουνά», έλεγε μια αρχαία κινεζική παροιμία.«Το ανώτερο τσάι προέρχεται από τα ελληνικά βουνά» προσθέτουν σήμερα οι επιστήμονες. 

Το «τσάι του βουνού» προέρχεται από το φυτό Sideritis spp ή αλλιώς σιδερίτης του Διοσκουρίδη, το οποίο λέγεται ότι πήρε το όνομά του από την ελληνική λέξη «σίδηρος» χάρη στην επουλωτική δράση του φυτού έναντι πληγών που προκαλούνταν από σιδερένια όπλα. Στην Κρήτη είναι γνωστό και ως «μαλοτίρα», ονομασία που προέρχεται κατά την επικρατέστερη εκδοχή από τις ιταλικές λέξεις «male» (αρρώστια) και «tirare» (σύρω), επειδή στην ενετοκρατούμενη Κρήτη το θεωρούσαν πανάκεια για τα κρυολογήματα και τις παθήσεις του αναπνευστικού. 

Τα είδη του 

Φυτρώνει σε βραχώδεις θέσεις σε μεγάλα υψόμετρα. Το γένος σιδερίτης περιλαμβάνει πληθώρα φυτικών ειδών (περισσότερα από 150 είδη), τα οποία έχουν συνήθως κίτρινα μικρά άνθη. Το μεγαλύτερο όμως μέρος των φυτών που καταναλώνονται προέρχεται από αυτοφυείς πληθυσμούς που κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Η Ελλάδα και η Ισπανία είναι οι χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση τσαγιού του βουνού. Στα βουνά της Ελλάδας αυτοφύονται περίπου 17 είδη, τα πιο γνωστά από τα οποία είναι τα εξής: Sideritis clαndestinα Chaub & Bory στα Καλάβρυτα (Ερύμανθος και Χελμός),  Sideritis athoa (τσάι βλάχικο-Άγιο Όρος), Sideritis scardica (τσάι του Ολύμπου), Sideritis raeseri (τσάι του Παρνασσού), Sideritis syriaca (μαλοτίρα Κρήτης) και Sideritis euboea (τσάι της Εύβοιας). 

Πλέον και επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν ότι το τσάι του βουνού επιδρά ευεργετικά στον οργανισμό μας.

Ειδικότερα, εργαστηριακές μελέτες για την ευεργετική επίδραση που έχει το τσάι του βουνού έχουν ήδη διεξαχθεί από τα Πανεπιστήμια Πατρών και Ιωαννίνων, ενώ το Πανεπιστήμιο Αθηνών σε μελέτη του υποστηρίζει ότι τα εκχυλίσματα των Sideritis euboea και Sideritis clandestina μπορούν να συνεισφέρουν προληπτικά στην οστεοπόρωση, καθώς προστατεύουν έναντι της απώλειας της οστικής πυκνότητας και ενισχύουν τη μηχανική αντοχή των οστών.Περαιτέρω, μελέτες από τη Γερμανία υποστηρίζουν ότι το τσάι του βουνού μπορεί να προστατεύει έναντι της νόσου του Αλτσχάϊμερ.

Το τσάι του βουνού καταπολεμά τις εξής παθήσεις:

• Κρυολογήματα
• Φλεγμονές του ανώτερου αναπνευστικού
• Δυσπεψία και γαστρεντερικές διαταραχές

Επίσης, το ρόφημα αυτό θεωρείται:

• Αντισπασμωδικό
• Αναλγητικό
• Επουλωτικό
• Αντιοξειδωτικό
• Αγχολυτικό

Το τσάι του βουνού περιέχει πληθώρα συστατικών όπως φλαβονοειδή, διτερπένια, φαινυλοπροπάνια, ιριδοειδή, μονοτερπένια.

Η Ελλάδα και η Ισπανία είναι οι χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση τσαγιού του βουνού. Στα βουνά της Ελλάδας εντοπίζονται περίπου 17 είδη.

Το τσάι του βουνού σε αντίθεση με τα υπόλοιπα δεν έχει διεγερτική δράση και μπορεί άνετα να καταναλώνεται και το βράδυ πριν τον ύπνο.

Ο σωστός τρόπος παρασκευής του έχει ως εξής: Βράζετε πρώτα το νερό και λίγο πριν κοχλάσει το αποσύρετε από τη φωτιά, τότε ρίχνετε μέσα το τσάι του βουνού, το αφήνετε για 3 – 4 λεπτά, το σουρώνετε και το πίνετε. Μπορείτε επίσης στο κλασικό τσάι του βουνού να προσθέσετε μέλι, κανέλα, λεμόνι.

Προσέχουμε για να έχουμε:

Δεν εκριζώνουμε, δεν κάνουμε αλόγιστη συλλογή. Σύμφωνα με την Δασική Αστυνομική διάταξη για το Τσάι του βουνού ή Σιδερίτης (Sideritis spp.): Συλλογή μέρους των φύλλων και ανθέων, διά κοπής 5-6 εκατοστών βλαστού, από 15 Ιουλίου έως 30 Σεπτεμβρίου και μέχρι του ποσού του ενός (1) κιλού ανά άτομο και έτος.

Επισημαίνεται ότι σε όλες τις περιπτώσεις η κοπή ή συλλογή θα πρέπει να πραγματοποιείται με τη βοήθεια κατάλληλου κοπτικού εργαλείου, ώστε να αποφεύγεται η εκρίζωση ή φθορά του εναπομένοντος μέρος του φυτού.