Όλες οι αλλαγές στον Κώδικα Δεοντολογίας των τραπεζών για τα «κόκκινα δάνεια»

Σ το φύλλο της Εφημερίδας της Κυβέρνησης (ΦΕΚ Β' 2376/2.8.2016) δημοσιεύτηκε η απόφαση της Τράπεζας Ελλάδος αναφορικά με την τροποπ...

Στο φύλλο της Εφημερίδας της Κυβέρνησης (ΦΕΚ Β' 2376/2.8.2016)

δημοσιεύτηκε η απόφαση της Τράπεζας Ελλάδος αναφορικά με την τροποποίηση του Κώδικα Δεοντολογίας των Τραπεζών, ο οποίος αναφέρεται στα «κόκκινα δάνεια» και αφορά ικανό ποσοστό των Ελλήνων πολιτών.

Ο Κώδικας Δεοντολογίας των Τραπεζών ρυθμίζει τις διαδικασίες διαλόγου και εμπλοκής μεταξύ του δανειολήπτη και της Τράπεζας, όταν παραβιαστούν οι όροι της μεταξύ τους συμφωνίας. Βάσει του Κώδικα, η Τράπεζα εντάσσει τον οφειλέτη σε μία συγκεκριμένη και υποχρεωτική διαδικασία, με καθορισμένες χρονικές προθεσμίες. Σκοπός είναι να βρεθεί η ενδεδειγμένη λύση, ώστε ο δανειολήπτης να είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του.

Μία σημαντική αλλαγή που επιφέρει ο νέος Κώδικας, αφορά το διάστημα της καθυστέρησης, το οποίο αυξάνεται στους δύο μήνες, από έναν που προβλεπόταν στο προηγούμενο καθεστώς. Για την αναθεώρηση του ΚΔΤ η Τράπεζα της Ελλάδος συνεργάστηκε με το Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού.

Οι βασικές βελτιώσεις-αλλαγές στον νέο Κώδικα αφορούν τα εξής: 

- Ο παλαιότερος ΚΔΤ, ο Ν.4224/2013, ήταν πολύ αυστηρότερος όσον αφορά την ένταξη του δανειολήπτη στη Διαδικασία Επίλυσης Καθυστερήσεων. Η διαδικασία ξεκινούσε για τον δανειολήπτη ύστερα από 30 ημέρες καθυστέρησης αποπληρωμής των δόσεων του δανείου του. Στον αναθεωρημένο Κώδικα το χρονικό διάστημα διπλασιάστηκε. Ο δανειολήπτης πλέον δεν μπαίνει στα Στάδια του Κώδικα αν απλώς έχει οποιαδήποτε δυσκολία να πληρώσει μία δόση και αν έχει αμελήσει να πληρώσει έχει αρκετό διάστημα να επανορθώσει.

- Οι προτάσεις του Πιστωτικού Ιδρύματος στον δανειολήπτη λαμβάνουν υποχρεωτικά υπόψη το ελάχιστο επίπεδο δαπανών διαβίωσης του δανειολήπτη, όπως και την οικονομική του κατάσταση. Προωθούνται ευνοϊκές βραχυπρόθεσμες ρυθμίσεις για δανειολήπτες σε οικονομική δυσχέρεια στις όποιες λαμβάνονται υπόψη τυχόν προβλήματα υγείας που επηρεάζουν την ικανότητα αποπληρωμής. Αν παρόλα αυτά συναινέσει  ο δανειολήπτης στην παραχώρηση περιουσιακού στοιχείου δικού του, ή συζύγου ή τέκνου εφόσον βρίσκεται σε οικονομική δυσχέρεια, διαγράφεται το υπόλοιπο της οφειλής με τις πρόνοιες της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τη στεγαστική πίστη.

- Η προθεσμία ανταπόκρισης του δανειολήπτη στη ζήτηση των οικονομικών του στοιχείων και της απάντησής του σε πρόταση αναδιάρθρωσης του δανείου του με βάση τον παλαιό ΚΔΤ ήταν 15 εργάσιμες μέρες. Στον νέο ΚΔΤ οι προθεσμίες αυτές συνδέονται πλέον με τις προθεσμίες του ορισμού του Συνεργάσιμου Δανειολήπτη, για τον οποίο είναι υπεύθυνο το Κυβερνητικό Συμβούλιο Διαχείρισης του Ιδιωτικού Χρέους. Η κυβέρνηση σχεδιάζει να αλλάξει τον ορισμό και να διευρύνει τις προθεσμίες προκειμένου ο δανειολήπτης να μην πασχίζει να ανταποκριθεί στις ίδιες τις προθεσμίες, αλλά να έχει τη δυνατότητα να επεξεργάζεται αρτιότερα τα δεδομένα που του ζητούνται και τις προτάσεις αναδιάρθρωσης χρέους που του κατατίθενται.

- Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η διαδικασία του ΚΔΤ καταλήγει στην υποβολή πρότασης αναδιάρθρωσης από το ΠΙ στον δανειολήπτη. Οι κατάλληλες λύσεις διακρίνονται σε: ήπιες ή απλώς ρυθμιστικές (βραχυπρόθεσμες-μακροπρόθεσμες προτάσεις ρύθμισης όπως: Παράταση Διάρκειας πάνω από δύο χρόνια, Περίοδος Χάριτος, Μερική Διαγραφή Οφειλής, Αποπληρωμή μόνο Τόκων) και ραγδαίες ή οριστικές, που ενδεχομένως μεταβάλλουν την περιουσιακή κατάσταση του δανειολήπτη (προτάσεις οριστικής διευθέτησης: όπως η Εθελοντική Μεταβίβαση Ενυπόθηκου Ακινήτου, η Εθελοντική Εκποίηση Ενυπόθηκου Ακινήτου κοκ). Οι λύσεις ρύθμισης είναι σαφώς ευνοϊκότερες για τον δανειολήπτη από τις λύσεις οριστικής διευθέτησης.  

Με τον αρχικό Κώδικα το Πιστωτικό Ίδρυμα, εφόσον ανέλυε τα οικονομικά στοιχεία του δανειολήπτη, είχε τη δυνατότητα να του υποβάλει εξ αρχής ραγδαία πρόταση οριστικής διευθέτησης. Στον αναθεωρημένο Κώδικα, το ΠΙ υποχρεώνεται να υποβάλλει πρώτα την ήπια πρόταση ρύθμισης και μετά, εφόσον κατόπιν καθορισμένης διαδικασίας δεν υπάρξει συμφωνία, πρόταση οριστικής διευθέτησης. Οι διαδικασία της υποβολής προτάσεων από το ΠΙ κατ' ουσία διπλασιάζεται υπέρ του δανειολήπτη, υποβάλλονται δύο προτάσεις, η πρώτη ηπιότερη από τη δεύτερη, και η απάντηση του δανειολήπτη αποκτά βαρύτητα καθότι το ΠΙ καλείται να τη συμπεριλάβει και να την προσαρμόσει στην τελική πρόταση.  

-Από το Παράρτημα των ενδεικτικών λύσεων του νέου ΚΔΤ αφαιρέθηκαν οι μη συναινετικές λύσεις του παλαιότερου ΚΔΤ (πρόταση ρευστοποίησης εξασφαλίσεων, πρόταση εκκίνησης νομικών/δικαστικών ενεργειών), με γνώμονα την ενίσχυση του συμφέροντος του δανειολήπτη.

- Ο δανειολήπτης έχει δικαίωμα να κάνει αντιπρόταση στις προτάσεις του ιδρύματος. Στον παλαιό Κώδικα το Πιστωτικό Ίδρυμα δεν είχε καν την υποχρέωση απάντησης στην αντιπρόταση αναδιάρθρωσης δανείου που έκανε ο δανειολήπτης. Στον νέο Κώδικα όχι μόνο το ΠΙ απαντά εγγράφως τεκμηριώνοντας υποχρεωτικά την απάντησή του σε περίπτωση που είναι αρνητική, αλλά επιπλέον, ως απάντηση, το ΠΙ δύναται να κάνει νέα βελτιωμένη πρόταση. Με αυτόν τον τρόπο, το νέο πλαίσιο διευρύνει το πεδίο συνεννόησης δανειολήπτη-δανειστή δίνοντας στα δύο μέρη περισσότερες δυνατότητες να συμφωνήσουν. Η διαδικασία πλέον είναι πολύ δύσκολο να μην οδηγήσει σε συναινετικό αποτέλεσμα αν υπάρχει καλή προαίρεση και διάθεση ενεργητικής συμβολής στις εξατομικευμένες ανάγκες του δανειολήπτη. Επιπλέον, αν το ΠΙ απαντήσει αρνητικά με εσφαλμένη τεκμηρίωση, ο δανειολήπτης έχει ένα περαιτέρω τεκμήριο για την υπεράσπιση της θέσης του σε τυχόν αντιδικία με την τράπεζα.

- Στον νέο ΚΔΤ, το Τυποποιημένο Έγγραφο Οικονομικής Κατάστασης (ΤΟΚ) στο οποίο ο δανειολήπτης συμπληρώνει τα οικονομικά του στοιχεία, η τεκμηριωμένη απόφαση της Επιτροπής Ενστάσεων στην οποία ο δανειολήπτης μπορεί να υποβάλλει ένσταση επί της διαδικασίας όπως και η ειδοποίηση ότι ο δανειολήπτης αποχαρακτηρίζεται από συνεργάσιμος, θα στέλνεται εγγράφως με διαδικασία που να διασφαλίζει την παραλαβή του από τον δανειολήπτη. Ο παλαιός ΚΔΤ δεν είχε τέτοιες πρόνοιες υπέρ του δανειολήπτη.

- Επίσης ενισχύθηκαν οι αρμοδιότητες και η διαφάνεια λειτουργίας των Επιτροπών Ενστάσεων, που θα λειτουργεί εντός των ΠΙ, στις οποίες ο δανειολήπτης προσφεύγει για να διευθετήσει τυχόν παραλείψεις και παραβιάσεις της διαδικασίας του ΚΔΤ πριν αποταθεί σε τρίτους εξωδικαστικούς φορείς (πχ. Συνήγορος του Καταναλωτή) ή στα δικαστική διαδικασία.

- Τέλος, στον νέο ΚΔΤ -σε αντίθεση με τον προηγούμενο- προβλέπεται η δυνατότητα του δανειολήπτη να ζητήσει ενημέρωση και υποστήριξη από τα 30 Κέντρα Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών  που θα δημιουργηθούν ως τα τέλη του φθινοπώρου.