Μάχη Ρογών - Κερπινής: Η αιχμαλωσία του λόχου Σόμπερ και η παγίδευση του ΕΛΑΣ από τη S-133

Δεξιά το στέλεχος του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου, ιδεολογικός καθοδηγητής, εκπαιδευτικός Γιάννης Μιχαλόπουλος (Ωρίων) από τη Μεσσηνία με τον ...

Δεξιά το στέλεχος του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου, ιδεολογικός καθοδηγητής, εκπαιδευτικός Γιάννης Μιχαλόπουλος (Ωρίων) από τη Μεσσηνία με τον Άρη Βελουχιώτη και αξιωματικό της S-133

DAS UNTERNEHMEN KALAVRITA

Αντίποινα ή Πολιτικό Έγκλημα

Προδημοσίευση βιβλίου Δημητρίου Κανελλόπουλου

Η αιχμαλωσία του λόχου Σόμπερ και η παγίδευση του ΕΛΑΣ  από τη S-133

Διαπιστώσεις – Κρίσεις Σχετικά με την μάχη Ρωγών - Κερπινής [16-17.10.1943], την αιχμαλωσία του λόχου Σόμπερ, το παρασκήνιο των διαπραγματεύσεων για την τύχη των αιχμαλώτων, την δολοφονία των αιχμαλώτων και τις ευθύνες του ΕΛΑΣ, ύστερα από σχετικό αίτημα διετύπωσε τις απόψεις του το σημαντικό στέλεχος του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου, ιδεολογικός καθοδηγητής, ο εκπαιδευτικός Γιάννης Μιχαλόπουλος (Ωρίων) από τη Μεσσηνία. Στον Ωρίωνα θέσαμε στις 22.11.1974 με επιστολή μας τα κατωτέρω ερωτήματα και ζητήσαμε τις απόψεις του. 1. -Στις 16-17/10/Ι943 το ανεξάρτητο Τάγμα ΕΛΑΣ Καλαβρύτων ύστερα από σύγκρουση με τον 5ο λόχο του 749 Συντάγματος της Βέρμαχτ στην περιοχή Κερπινής-Ρωγών Καλαβρύτων κατετρόπωσε αυτό, φονεύοντας 11 γερμανούς και αιχμαλωτίζοντας το υπόλοιπο τμήμα των 86 γερμανών αξιωματΐκών- υπαξιωματικών και στρατιωτών. α.- 'Επρεπε, κατά τη γνώμη σας, να δοθεί η μάχη της Κερπινής στο σημείο που δόθηκε, λαμβανομένων υπόψη κυρίως απο στρατιωτικής τακτικής η τοπογραφική διαμόρφωση του χώρου, η σχετική διαταγή της ΙΙΙης Μεραρχίας ΕΛΑΣ που συνιστούσε μεγάλη προσοχή στις ενέργειες για τη περίπτωση αυτή, αλλά και το γεγονος ότι η Μάχη δόθηκε κοντά σε κατοικημένες περιοχές- 6 χιλιόμετρα από Καλάβρυτα, 2 από Κερπινή και 2 από Ρωγους-με όλες τις συνέπειες των αντιποίνων όπως είχαν καταστρωθεί με το σχέδιο Έντελβάϊς; β- Σύμφωνα με τη ρητή διαταγή του Σιάντου οι γερμανοί αιχμάλωτοι έπρεπε να εκτελούνται επιτόπου χωρίς άλλη διαδικασία. Στην περί πτωση της Μάχης της Κερπινής γιατί δεν τηρήθηκε η αρχή αυτή; 2.- Μετά τη μάχη της Κερπινής και κατά τα χρονικό διάστημα Οκτώβριος‒Νοέμβριας (20/10-25/11/43) μεταξύ του διοικητή της 117 Μεραρχίας της Βέρμαχτ και της ΙΙΙης Μεραρχίας ΕΛΑΣ έγιναν διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των γερμανών αιχμαλώτων της Μάχης της Κερπινής. α- Ποιοί από το χώρο του ΕΛΑΣ χειρίστηκαν το θέμα των διαπραγματεύ σεων; β- Ποιές οι προτάσεις των Γερμανών και οι αντιπροτάσεις του ΕΛΑΣ; γ- Τα όσα αναφέρονται στην έκθεση του τότε Αρχιμανδρίτη Κωνστάντιου είναι αληθινά, ποια τα σημεία διαφωνίας, ποιές οι αντιδράσεις του ΕΛΑΣ; δ- Ενημερώθηκαν για τις διαπραγματεύσεις οι άγγλοι Σύνδεσμοι του ΣΜΑ και ποια ήταν η δική τους θέση και γενικά η ανάμειξη στα παρασκή νια των διαπραγματεύσεων; 3.- Πού, κατά τη γνώμη σας, οφείλεται η αποτυχία της αποστολής Κωνστάντιου και ειδικότερα: α- Γιατί ο τότε Μητροπολίτης Θεόκλητος δεν ανέλαβε προσωπικά το χει ρισμό των διαπραγματεύσεων; β- Ποιές οι σχέσεις ΕΛΑΣ-Θεόκλητου και ΕΛΑΣ-Κωνστάντιου; Υπήρχε επιστολή Θεόκλητου προς τον ΕΛΑΣ κατα σύσταση των Ιταλών για αναστολή της αντιστάσεως κατά των κατακτητών; 4.- Γενικότερα, κατά τη γνώμη σας, που οφείλεται το ναυάγιο των διαπραγ ματεύσεων και τι σφάλματα διαπιστώσατε για το θέμα αυτό; 5.- Μετά το ναυάγιο των διαπραγματεύσεων και την αναμενόμενη πλέον επιδρομή των Χιτλερικών στο χώρο των Καλαβρύτων: α- Ποιά μέτρα έλαβε ο ΕΛΑΣ για τα Καλάβρυτα; β- Είδοποιήθηκε ο άμαχος πληθυσμός από τον ΕΛΑΣ να εγκαταλείψει τους κατοικημένους χώρους; γ- 'Εγινε αντίθετη σύσταση από την Αγγλική αποστολή και από άτομα συνεργάτες των Ταγμάτων Ασφαλείας; 6.- Που οφείλεται, κατά τη γνώμη σας, το γεγονός της μη επιθέσεως των Γερμανών κατά του χώρου των Μιχαλέϊκων όπου ήταν η έδρα των 'Αγγλων Συνδέσμων του ΣΜΑ; 7.- Γνωρίζατε τον συνταγματάρχη Στήβενς και πως τον κρίνετε; 8.- Γενικότερα ποια είναι η γνώμη σας για τη Σφαγή των Καλαβρύτων; Ο Γιάννης Μιχαλόπουλος (Ωρίων), ιδεολογικός καθοδηγητής του ΕΛΑΣ, διετύπωσε τις κατωτέρω απαντήσεις, στα ερωτήματα που του θέσαμε, σχετικά με τις ευθύνες του ΕΛΑΣ και τα σφάλματα που έγιναν στην υπόθεση της αιχμαλωσίας του Λόχου Σόμπερ (Μάχη Ρωγών-Κερπινής 16-17.10.1943).  Τις πληροφορίες για την πορεία του Λόχου Σόμπερ προς Καλάβρυτα μας τις έδωσαν με σχετικό αγγελιοφόρο οι Άγγλοι (Στήβενς), οι οποίοι ζήτησαν να κτυπηθεί ο γερμανικός λόχος και να εξουδετερωθεί με κάθε τρόπο από το Ανεξάρτητο Τάγμα Καλαβρύτων ΕΛΑΣ με κάθε τρόπο. Ο Λόχος Σόμπερ ακολούθησε την πορεία Αίγιο-Γέφυρα Τσαγκρή (με αυτοκίνητα) και πεζοί προς Καλάβρυτα από το μονοπάτι Μαμουσιά - Μποφούσκια - Σέλισσα - Δουμενά - Ρωγοί – Κερπινή - Καλάβρυτα, τις πρωϊνές ώρες του Σαββάτου 17 Οκτωβρίου 1943. Αμέσως οι Γερμανοί ετέθησαν σε παράλληλη, προς την πορεία τους, παρακολούθηση από το Ανεξάρτητο Τάγμα ΕΛΑΣ Καλαβρύτων (Σφακιανός - Βεληάς - Αννίβας). Ο Σφακιανός ζήτησε την συγκατάθεση να κτυπηθεί ο Λόχος Σόμπερ στο τμήμα πορείας του από Μαμουσιά - Μποφούσκια - Δουμενά. Οι Άγγλοι (Στήβενς) έδωσε εντολή ο γερμανικός λόχος να κτυπηθεί στο τμήμα πορείας Ρωγοί - Κερπινή προς Καλάβρυτα, πράγμα που έγινε τις απογευματινές ώρες τις ίδιας ημέρας και ειδικότερα στη γέφυρα "Μύλος του Γουλά" μεταξύ Ρωγών - Κερπινής και σε απόσταση επτά (7) χιλιομέτρων από τα Καλάβρυτα.  Ρητή διαταγή του Γενικού Αρχηγείου του ΕΛΑΣ (Σαράφης - Σιάντος - Άρης - Νοέμβριος 1942) όριζε ότι (...) στην περίπτωση σύγκρουσης μεταξύ τμημάτων ΕΛΑΣ και Γερμανών γερμανοί αιχμάλωτοι δεν υπάρχουν, εκτελούνται επί τόπου (...). Η διαταγή αυτή από τον ΕΛΑΣ παραβιάστηκε για το λόγο αυτό ζητήθηκαν ευθύνες τον Φεβρουάριο 1943 από τον Άρη Βελουχιώτη.1  Το αποτέλεσμα της σύγκρουσης είναι γνωστό. Το απόγευμα της Κυριακής 18 Οκτωβρίου 1943 ο Λόχος Σόμπερ αιχμαλωτίστηκε, ογδόντα επτά (87) συνελήφθησαν αιχμάλωτοι, τέσσερις (4) εφονεύθησαν και δεκατέσσερις (14) διέφυγαν. Μεταξύ των 87 αιχμαλώτων οι τρεις ήταν τραυματίες. Έγινε σύσκεψη σε επιτελικό επίπεδο [Μίχος - Ωρίων - Λασσάνης - Δήμος - Σφακιανός - Βεληάς - Αννίβας (Μουτούσης)] για την περαιτέρω μεταχείριση των αιχμαλώτων. Προτάθηκε από τον Μίχο και εμένα να απελευθερωθούν οι στρατιώτες και να κρατηθούν οι Αξιωματικοί του αιχμαλωτισμένου Λόχου, κατά το πρότυπο της μάχης Γουζγούμιστρας (Λεόντιο) όπου απελευθερώθηκαν οι διακόσιοι πενήντα (250) Ιταλοί αιχμάλωτοι του Τάγματος του Ανταρτοφάγου Γκασπάρο. Οι Άγγλοι απέρριψαν την πρόταση αυτή του ΕΛΑΣ.

 Στις διαπραγματεύσεις συμμετείχα από πλευράς μου και εγώ, μαζί με τον Μίχο, Λασσάνη και Καραϊσκάκη. Δεν επρόκειτο για διαπραγματεύσεις αλλά για μία προκλητική εισαγγελική συμπεριφορά του Κωνστάντιου ο οποίος μετέφερε τα τελεσίγραφα των Γερμανών και υπενθύμιζε τις ευθύνες του ΕΛΑΣ εάν πάθουν κάτι οι αιχμάλωτοι. Στις διαπραγματεύσεις έκανε παρέμβαση το Πελοποννησιακό Γραφείο (Γαμβέτας ΚΚΕ) το οποίο ζήτησε να απελευθερωθούν κομματικά στελέχη του ΚΚΕ που κρατούντο στις φυλακές Αγίου Στεφάνου στην Πάτρα.

 Εγώ πρότεινα να παρέμβει ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός κάτι που δεν δέχθηκαν οι Γερμανοί για να μην νομιμοποιηθεί η αντίσταση.

 Όσα αναφέρει ο Κωνστάντιος στην έκθεσή του είναι παραποιημένα και προπαγανδιστικά, προσπαθώντας να ενοχοποιήσει μονομερώς τον ΕΛΑΣ. Ο Κωνστάντιος δεν έκανε διαπραγματεύσεις, αλλά μετέφερε τα τελεσίγραφα των Γερμανών. Εγώ συνέτασσα τις απαντήσεις στα έγγραφα των Γερμανών, που μετέφερε ο Κωνστάντιος. Οι Γερμανοί ζητούσαν την απελευθέρωση των αιχμαλώτων χωρίς όρους και ο Κωνστάντιος απαιτούσε την απελευθέρωση των αιχμαλώτων με τον οπλισμό τους, αφού πρώτα τους περάσουμε από τα χωριά και τους κάνουμε τραπέζια και υποδοχές. Ο ΕΛΑΣ, σύμφωνα με τις υποδείξεις του Πελοποννησιακού Γραφείου (Κ.Κ.Ε.) ζήτησε την απελεύθερωση από τις φυλακές Αγίου Στεφάνου Πατρών, ισάριθμων φυλακισμένων στελεχών του Κ.Κ.Ε. Οι Γερμανοί μας νουθετούσαν να μην έχουμε στις τάξεις μας κομμουνιστές γιατί μειώνουν τον αγώνα μας. Δόθηκε η πρέπουσα απάντηση. Στις 25.11.1943 διεκόπησαν οι συζητήσεις, με την υπαιτιότητα των Γερμανών και στις 29.11.1943 βομβαρδίστηκε το Αρχηγείο του ΕΛΑΣ στην Βυσωκά.

 Τους αιχμαλώτους ανέκρινε στην Αγία Λαύρα ο Άντριους.  Ο Κωνστάντιος επεδίωξε την ενοχοποίηση του ΕΛΑΣ σύμφωνα με την Αγγλική Πολιτική. Ο Θεόκλητος ήταν άνθρωπος των Γερμανών, δείλιασε και πρόδωσε τον Αγώνα.

 Οι σχέσεις ΕΛΑΣ - Θεόκλητου και Κωνστάντιου διεκόπησαν από τον Ιούλιο του 1943, όταν μας πρότειναν να παραδώσουμε τα όπλα στους Ιταλούς και να σταματήσει η Αντίσταση.

 Οι τρεις τραυματίες αιχμάλωτοι πετάχτηκαν, κακώς, στο πηγάδι με ευθύνη του Φρούραρχου Καλαβρύτων Γεωργίου Σμυρνιωτόπουλου και του βοηθού του Νικολαΐδη, καθώς και της τοπικής ΟΠΛΑ. Ο Αρχίατρος Παυλόπουλος ήταν σοβαρός και πολύτιμος αγωνιστής και δεν είχε καμιά απολύτως ανάμειξη στην δολοφονία των τραυματιών αιχμαλώτων. Γνωρίζω πολύ καλά ότι η ομάδα Γιάννη Κώστα από την Κύμη Ευβοίας, με τις οδηγίες του Σμυρνιωτόπουλου, ο οποίος απεδείχθη ότι ανήκε στην ομάδα δολιοφθοράς του ΕΛΑΣ υπό τον Πότη Ματζουράνη, μετέφερε και πέταξε στο πηγάδι τους τραυματίες αιχμαλώτους.

 Την ευθύνη του ότι δεν ειδοποιήθηκε ο πληθυσμός να φύγει φέρει το Φρουραρχείο του ΕΛΑΣ Καλαβρύτων.

 Υπήρχε σχέδιο άμυνας του ΕΛΑΣ, δεν εφαρμόστηκε ύστερα από απαίτηση των Καλαβρυτινών προυχόντων και της Αγγλικής αποστολής.  Οι Γερμανοί συνεργάζονταν με την αποστολή του SOE133.

 Το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα ήταν προσχεδιασμένη στρατιωτική επιχείρηση (Γιάννης Μιχαλόπουλος).

Συμπεράσματα 1. Η μάχη Ρωγών - Κερπινής αποτελεί το πρώτο "πλάνο" του σατανικού σχεδίου για το προμελετημένο Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα. Η Werhmacht "παρέδωσε" έναν κατ' επίφαση μαχητικό λόχο ο οποίος αποτελείτο από Γερμανούς - Πολωνούς - Αλσατούς - Αυστριακούς "βοηθητικούς" στρατιώτες στα χέρια του ΕΛΑΣ. Ο λόχος Schober είχε στη σύνθεσή του νοσοκόμους, ταχυδρομικούς, κηπουρούς, βοηθητικούς κ.λπ. Έτσι το "απαραίτητο βήμα" για τα προγραμματισμένα "αντίποινα" είχε πραγματοποιηθεί. Από την άλλη πλευρά, οι Αγγλοι της Med East Force 133 είχαν προωθήσει την "αφορμή για το διαμελισμό του ελληνικού λαού και τη δυσφήμιση της ηγεσίας του ΕΛΑΣ και του ΕΛΑΣίτικου αντιστασιακού κινήματος". Υπέδειξαν την αιχμαλωσία του λόχου Schober και περίμεναν τα αποτελέσματα. Εκείνο όμως που αποτελεί "καθαρή αυτοκτονία" είναι η δραστηριότητα του ΕΛΑΣ να θέσει στην κατοχή του γερμανούς αιχμαλώτους παραβιάζοντας κάθετα τη ρητή διαταγή του Γενικού Αρχηγείου ΕΛΑΣ. Η κάθε πλευρά, είναι ικανοποιημένη από τα γεγονότα στους Ρωγούς και την Κερπινή. Το καλοστημένο παιχνίδι με την τύχη των αιχμαλώτων αρχίζει... Ο ΕΛΑΣ βρίσκεται σε δίλημμα (...) εάν θα πρέπει να απελευθερώσει τους αιχμαλώτους και με ποια ανταλλάγματα, χωρίς να κατηγορηθεί για παράβαση καθήκοντος... Οι Άγγλοι της Med East Force 133... τρίβουν τα χέρια τους γιατί έριξαν στο λάκο των λεόντων τον ΕΛΑΣ και περιμένουν τα επακόλουθα... Οι Γερμανοί έχουν πλέον προωθήσει το πρώτο βήμα και έχουν εξασφαλίσει το άλλοθι για την ισοπέδωση του Επαναστατικού Κέντρου Καλαβρύτων. Πρωτοβουλίες για την τύχη τους αναλαμβάνει ο Αρχιμανδρίτης Κωνστάντιος με την ομάδα του. Ήταν διαπραγματευτής ο Κωνστάντιος ή ήταν ένας απλός κομιστής των ορέξεων των Γερμανών; 2. Ο Κωνστάντιος αντί να κατευνάσει τα πνεύματα και να διευκολύνει τον ΕΛΑΣ "να βγάλει τη θηλιά από το λαιμό του, του τράβηξε το βάθρο για να τελειώνει μια ώρα γρηγορότερα". Στην πρώτη συνάντησή του με τον ΕΛΑΣ Β.Πελοποννήσου (6-7.11.1943) εκδήλωσε "τον φλογερό εθνικιστικό πατριωτισμό του και το μεγάλο ενδιαφέρον του για την τύχη των αιχμαλώτων οι οποίοι έκαναν εκδρομή προς το Μέγα Σπήλαιο για να προσκυνήσουν και όχι για να κάνουν κακό στα Καλάβρυτα". Με τον τρόπο αυτό, ο Κωνστάντιος, "προκάλεσε την ανεύθυνη ηγεσία του ΕΛΑΣ" και κατάφερε να δημιουργήσει "βεντέτα ότι δεν θα περάσει του Κωνστάντιου και οι αιχμάλωτοι δεν παραδίδονται". Εκείνο όμως που προκαλεί ερωτηματικά είναι η στάση του Πελοποννησιακού Γραφείου (ΚΚΕ) το οποίο προκειμένου να εκδικηθεί το φιλογερμανικό λόμπυ στα Καλάβρυτα πέτυχε να δώσει τη δικαιολογία στους Γερμανούς να κάνουν στα Καλάβρυτα ό,τι έπρεπε να κάνει αυτό κάποια ημέρα. 3. Αξιοσημείωτη είναι η αδράνεια του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού (Δ.Ε.Σ.), που είχε αντιπροσωπεία στην Πάτρα, για την τύχη των Γερμανών αιχμαλώτων της μάχης Ρωγών - Κερπινής. Καμιά απολύτως πρωτοβουλία αλλά και ούτε υποψία στοιχειώδους ενδιαφέροντος δεν εκδηλώνεται από τον Πρόεδρο του Παραρτήματος του Δ.Ε.Σ. στην Πάτρα, Π. Χονδροδήμο, όπως συνέβη σε άλλες περιπτώσεις Γερμανών αιχμαλώτων που εκρατούντο από τον ΕΛΑΣ. 4. Ο Παναγιώτης Μεντζελόπουλος πιστεύει ότι: "Η άρνηση του τότε Μητροπολίτου μας κυρίου Θεοκλήτου να ηγηθεί της επιτροπής, που πήγε στο Σκεπαστό, το εξηγώ, από το εξής περιστατικό. Την 3ην Αυγούστου 1943 συνελήφθην από την Οργάνωση του ΕΑΜ ως αντιδραστικός και μετεφέρθη εις τον Άγιον Ιωάννην Βοβόδης, όπου εκρατήθην επί τετραήμερον, χωρίς αληθώς να κακοποιηθώ ούτε στο ελάχιστο, ότε απελύθην κατόπιν διαβήματος του ουδετέρου αντιπροσώπου του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού Σουηδού καθηγητού κ. Hans Erenstrole με πρότασιν του Μητροπολίτου μας. Την διαταγήν της απολύσεώς μου έφερε εις ΄Αγιον Ιωάννην σημαίνον στέλεχος της Οργανώσεως, άγνωστον εις εμέ, το οποίον μου είπε να μεταβιβάσω εις τον Μητροπολίτη πρόσκλησιν της Οργανώσεως και υπόμνησιν του καθήκοντός του να ανέβη στο βουνό κοντά στα εκεί πνευματικά τέκνα του που έχουν μεγάλη ανάγκη της προστασίας του." 5. Η Λουίζα Κακούρη αποκαλύπτει ότι: "Το περιεχόμενο της επιστολής ήταν μια σύσταση στους αντάρτες του ΕΛΑΣ να αφήσουν ελεύθερους του Γερμανούς αιχμαλώτους μαζί με τον οπλισμό για να μην γίνουν αντίποινα και επακολουθήσουν καταστροφές τις οποίες ήταν υποχρεωμένοι οι Γερμανοί να κάνουν. Το ύφος της επιστολής ήταν ήπιο αλλά σαφέστατο για το τι θα επακολουθήσει σε περίπτωση αντίθετης θέσης των ανταρτών. Μιλούσε σαφέστατα για ανταλλαγή Γερμανών αιχμαλώτων και Ελλήνων ομήρων, στελεχών του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας. 6. Ο Ανδρέας Παπαδημητρίου (Καπετάν Θαλασσινός) πιστεύει ότι: "Ηταν προμελετημένο το έγκλημα αυτό για το χτύπημα της αντίστασης από τα μέσα. Μετά την καταστροφή, πέρασα εγώ πλέον ως μαυραγορίτης από τα χαροκαμμένα αυτά χωριά για να δω ποια είναι η γνώμη. Οι γυναικούλες και ορισμένοι που επέζησαν τα είχαν βάλλει με τον ΕΛΑΣ για ό,τι κι αν έκανε, ό,τι κι αν έφτιαχνε. Τι να κάναμε τη στιγμή που οι Εγγλέζοι ήξεραν και το τελευταίο μας φυσίγγιο; Είχαμε από έξι έως έντεκα- δώδεκα σφαίρες το κάθε όπλο. "Δώστε μας φυσίγγια". "Οχι να πάτε σπίτια σας και εμείς θα σας ελευθερώσουμε". Ήταν το ρεζουμέ των Εγγλέζων. Όπως σου έχω πει το ίδιο έλεγε και ο Κάμπελ. Καλά και σώνει η όλη υπόθεση για τους Εγγλέζους τότε, ήταν η επαναφορά του Βασιλιά στην Ελλάδα. Δεν τους ενδιέφερε ούτε ο πόλεμος ούτε τίποτα. Ήθελαν να υποστηρίξουν τα συμφέροντα της Αυτοκρατορίας τους.". 7. Αν είχαν αίσθηση του καθήκοντος και ήταν Έλληνες, έπρεπε να πάρουν και αυτοί ένα τουφέκι και να βγουν στο βουνό και να μη λένε ότι αυτά τα έκαναν κομμουνιστές. Να λένε όλοι οι Έλληνες. Γιατί ποιός ήταν κομμουνιστής; Εγώ δεν θυμάμαι κανέναν. Ήταν ο Γέρο-Μίχος κουμμουνιστής; Ήμουν εγώ; Εγώ ξεκίνησα από λοχαγός του πέμπτου λόχου της Ε.Ο.Ν. του Μεταξά. Που βρέθηκαν οι κομμουνιστές; Τους βάπτισαν ύστρα οι Εγγλέζοι και οι προδότες οι Έλληνες. Κάπως έπρεπε να δικαιολογήσουν τη θέση τους. γιατί αν ήθελαν, ακόμη και την άνοιξη του '43 οι Έλληνες λεγόμενοι "αξιωματικοί", θα ήταν αυτοί πρωταγωνιστές και όχι εγώ ο τιποτένιος, γιατί δεν ήμουνα τίποτα. Αλλά οι ίδιοι με ανέβασαν να γίνω εκείνο που έγινα. Θα ήταν αυτοί. Δεν δέχθηκαν να έρθουνε. Θέλαν καλά και σώνει να γίνει το δικό τους. 8. Το έγκλημα των Καλαβρύτων το σχεδίασαν οι ΄Αγγλοι πράκτορες, το εξετέλεσαν οι ταγμαλήτες και οι Γερμανοί τους δάνεισαν τις στολές τους. Ασφαλώς η αγγλική αποστολή, ο σατανικός Στήβενς και ο ραδιούργος Άντονυ εκμεταλλεύτηκαν τα σφάλματα του ΕΛΑΣ, τις αδυναμίες της ηγεσίας και φόρτωσαν τη δολοφονία των Καλαβρύτων στις πλάτες του ΕΛΑΣ. Ήταν σατανικό το σχέδιό τους και σ' αυτό βοήθησαν και οι ρασοφόροι του Αιγίου... Όπως γνωρίζεις ο σερ Χ.Μαίητλαντ Ουίλσον προτείνει, συν τοις άλλοις, τη συνέχιση της αντικειμενικής προπαγάνδας, όπως διεξάγεται μέχρι τώρα και καταλλήλως ενισχυμένη για την αποτελεσματική δυσφήμιση των ηγετών του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και του ΕΛΑΣ γενικότερον. Συνεχίζει ακόμη και προτείνει ότι "εάν η αποδέσμευσίς μας (Αγγλίας) από το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ είναι βαθμιαία και ο Βασιλεύς προέβαινεν εις την διακήρυξιν που επιθυμούσε, δεν θα παρίστατο ανάγκη αποχωρήσεως των Βρετανών αξιωματικών συνδέσμων και η στρατιωτική προσπάθεια δεν θα παρεβλέπετο αξιοσημείωτος...", Ο Στήβενς, ο Άντονυ, ο Κάμπελ και όλοι οι Άγγλοι πράκτορες που έδρασαν στην Αιγιάλεια και την επαρχία Καλαβρύτων είχανε σαν αντικειμενικό σκοπό τη δυσφήμιση του ΕΛΑΣ, την διάλυση της αντίστασης και τον διχασμό του ελληνικού λαού. Είχαν φανερή συνεργασία με τους Γερμανούς, με τον Τένερ, τον Τίσλερ και παγίδευσαν τον ΕΛΑΣ. Αυτό προσπάθησαν και στην Κούτελη και στου Νάσια. Το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων έχει σαν ηθικούς αυτουργούς τον Στήβενς και την παρέα του, οι οποίοι φρόντισαν μετέπειτα να το φορτώσουν στον ΕΛΑΣ, πράγμα που το πέτυχαν σε μεγάλο βαθμό. 9. Πρώτοι οι Ιταλοί παρεσπόνδισαν στο θέμα των αιχμαλώτων. Μετά τη μάχη της Ρικιάς που έπιασε ο ΕΛΑΣ τους εννέα αιχμαλώτους και έστειλε τον υπολοχαγό (το γράφει ο Θωμάς στο βιβλίο του) στην ΄Αμφισσα να κάνει τις διαπραγματεύσεις, ως συγγενής του διοικητή του ιταλικού τάγματος, που ήταν στην ΄Αμφισσα. Για να δεχτούν οι Ιταλοί τις διαπραγματεύσεις για να αφήσουν και αυτοί εκείνους που είχαν πιάσει μεταξύ των οποίων ήταν και ο πατέρας του Νικηφόρου, αιχμάλωτος των Ιταλών στις φυλακές ΄Αμφισσας. Οι Ιταλοί πρώτα και οι Γερμανοί δεύτερα παρεσπόνδισαν στο θέμα της ανταλλαγής αιχμαλώτων με τον ΕΛΑΣ, γιατί δεν τον αναγνώριζαν. Τότε βγήκε η διαταγή - ήταν μάλιστα που τότε πρόσφατα ανέβηκε ο Σαράφης στη Ρούμελη- Γερμανοί αιχμάλωτοι δεν υπάρχουν πλέον (΄Ανοιξη 1943). Τέλος. Οι Γερμανοί δεν δεχόντουσαν σε καμία περίπτωση να 'ρθουν σε διαπραγματεύσεις με την αντίσταση όχι μόνο στην Ελλάδα, παντού σε όλη την Ευρώπη. Σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη τα ίδια κάνανε. Δεν τους αναγνώριζαν. Διότι σου λέει, άμα έρθουμε σε διαπραγματεύσεις θα πει ότι τους αναγνωρίζουμε. 10. Η παρέμβαση των Άγγλων ήταν ωμή, απροκάλυπτη. Τότε ήταν η προδοσία της ηγεσίας. Τελείωσε. Οι Εγγλέζοι δεν τους λογαριάζανε. Εμείς είπαμε ο ένας αντάρτης άξιζε για 50 Εγγλέζους. Δεν τους λογαριάζαμε. Αλλά ήταν η προδοσία της ηγεσίας. Αλλά τώρα θα μου πεις: Είσαι υπέρ της αιχμαλωσίας; όχι δεν μ' άρεσε. Αλλά εδώ σε θέλω ότι στο τέλος, βρεθήκαμε να μας τουφεκάνε σαν τσιροπούλια. Ποιοί; Οι Γερμανοντυμένοι. Εκείνους που είχαμε στον Άραξο για αιχμαλώτους. Το θέμα των αιχμαλώτων πήγε στο Πελοποννησιακό Γραφείο και μετά τελείωσε η υπόθεση. Το Πελοποννησιακό Γραφείο (Γαμβέτας) το έκλεισε οριστικά το θέμα. Πλήρης αμέλεια και αδράνεια. Γιατί; Αυτά δεν τα ξέρουμε. Γιατί αν το θέταμε τότε πλέον σαν γραμμή, ασφαλώς κάτι θα γινόταν. Όλα είχαν τελειώσει και τράβαγαν προς το μοιραίο τέλος. 11. Αποδίδονται ευθύνες στο Πελοποννησιακό Γραφείο, στο Κόμμα. Υπήρξε τότε η εποχή στην οποία μόνος του αυτός ο ωραίος αγωνιστής και άνθρωπος, ο Γαμβέτας, αναγκαζόταν να παίρνει αποφάσεις. Διότι δυστυχώς οι άλλοι κύριοι που ανέβηκαν επάνω στο βουνό, ήταν για μένα κουραμπιέδες. Απλώς λέγαν ότι πίστευαν ότι είναι κομμουνιστές. Είναι μεγάλη η τιμή του τίτλου αυτού, άλλο αν την έχουν κάνει κουρέλι σήμερα. Λοιπόν την ευθύνη εγώ τη ρίχνω ξεκαθαρισμένα σ' αυτούς, ότι θα είχαμε λιγότερα θύματα. Δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Τέλος ο ΕΛΑΣ αν μας δίναν, δεν είχαμε τις δυνατότητες, είχαμε πέντε έξι φυσίγγια το κάθε όπλο. Ήταν τότε που στην Πελοπόννησο γινόταν άρτζι μπούρτζι και λουλάς. Κανείς δεν ήξερε, αν παρουσιαζόταν ένας άγνωστος και έλεγε: "εγώ είμαι ο Αρχηγός", αει βρες την άκρη. Ναι, το επεδίωξε, το έσπρωξε στο τραγικό τέλος σε συσχετισμό με εκείνο που μου είπε ο Γαμβέτας το βαρυσήμαντο, ότι: "Οι Γερμανοί έκαναν στα Καλάβρυτα εκείνο που θα είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε εμείς..." Αυτό είναι αναπάντητο ερώτημα το οποίο το έχω στη συνείδησή μου και στον τάφο θα τον ρωτάω το βλάκα τον Ανδρέα... 12. Ο Διοικητής του 6ου/749 Jager Regiment, υπολοχαγός Franz Garhoefer, σε επιστολή του προς τον συγγραφέα, διατυπώνει την απορία γιατί όταν τον Οκτώβριο του 1943 με την ομάδα του, ενώ έψαχνε για τους αγνοούμενους της 5/749, έφθασε μέχρι τα προπύλαια της πόλης, δεν του επετράπη από τον ταγματάρχη Ebersberger να μπει στην πόλη των Καλαβρύτων, παρ' όλο που εκεί θα έβρισκε τους Γερμανούς αιχμαλώτους. Ο λόγος της απαγόρευσης αυτής ήταν ότι η Βέρμαχτ ήξερε ότι εκεί ούτε ένας πεπειραμένος σε μάχες λόχος δεν θα μπορούσε να επιτύχει εντός των τειχών της πόλης σε περίπτωση σύγκρουσης με τους αντάρτες, ή επεδίωκε ένα άλλοθι για τα γεγονότα που επακολούθησαν. 13. Μετά τη Μάχη της Κερπινής αναρτήθηκε στην πόρτα του Γερμανικού Φρουραρχείου στο Αίγιο ανακοίνωση του Σφακιανού για τη Μάχη της Κερπινής. Η ανακοίνωση ήταν εμπρηστική και προκλητική. Περιέγραφε το χρονικό της μάχης της Κερπινής και περιείχε υποτιμητικές φράσεις για τους Γερμανούς. Η ενέργεια αυτή προκάλεσε τη λυσσώδη αντίδραση των Γερμανών και η Γκρέτα μας μετέφερε την φανατισμένη ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε στο γερμανικό στρατόπεδο. Ήταν μια απερίσκεπτη οπωσδήποτε ενέργεια που δεν οφελούσε σε τίποτα. Αυτό έγινε μια εβδομάδα μετά τη μάχη της Κερπινής. Βέβαια ο θρίαμβος της Κερπινής αναπτέρωσε το ηθικό του καταπιεζόμενου Ελληνικού Λαού, αλλά οι υπερβολές δεν οφελούν. Ο Τέννερ μετέφερε τότε στο Ελληνικό στοιχείο την αντίδραση των Γερμανών και άρχισε τις απειλές: Αν θέλουν τη σωτηρία του Αιγίου και των Καλαβρύτων, έλεγε ο Τέννερ αφρίζοντας, θα πρέπει να απελευθερώσουν οι αντάρτες τους Γερμανούς αιχμαλώτους μαζί με τον οπλισμό τους. Διαφορετικά ολόκληρη η περιοχή θα γίνει ένα απέραντο νεκροταφείο. Οι Γερμανοί ζητούσαν να παραδωθούν οι αιχμάλωτοι στο Κούμαρι. 14. Η Γραμμή Μίχου δεν περνούσε στον ΕΛΑΣ. Γενικά η Μεραρχία στην περίπτωση των Καλαβρύτων έκανε λανθασμένη εκτίμηση, έδειξε αδυναμία όχι όμως πρόθεση. Οι Γερμανοί αιχμάλωτοι μεταφέρθηκαν στο Μάζι. Οι ευθύνες του Μίχου και του Σφακιανού είναι μεγάλες γιατί άφησαν 100 Γερμαναράδες στα άμυαλα παιδιά της ΕΠΟΝ. Το αντάρτικο ξεκίνησε από τους ανώνυμους από την Χαρτοποιΐα Αιγίου. Θεόκλητος: ήταν Δημητσανίτης. Πρόσφερε σημαντικές ενισχύσεις. Δεν έδειξε υπευθυνότητα για τα Καλάβρυτα. Δεν έκανε εκείνο που έπρεπε να κάνει γιατί φοβόταν την αποτυχία. Μίχος: Ο Αγγελόπουλος με διαβεβαίωσε ότι ο Μητροπολίτης είχε υπογράψει την επιστολή προς τον Μίχο, για συνθηκολόγηση των ανταρτών με τους κατακτητές. Τέννερ: Αιμοσταγές κτήνος, κατήυθυνε τη δράση όλων. Γαμβέτας: Συνελήφθη πριν από τις εχθροπραξίες της Κερπινής. Ο Γαμβέτας ήταν άγνωστος στους Γερμανούς. Οι αντάρτες ζήτησαν την απελευθέρωση 30 μεταξύ των οποίων οπωσδήποτε ο Γαμβέτας. Αυτό πρόδωσε την ταυτότητα του Γαμβέτα στους Γερμανούς. Οι υπόλοιποι 30 ζητήθηκαν ανώνυμα, επώνυμα όμως ζητήθηκε μόνον ο Γαμβέτας. Αυτό δημιούργησε κακή εντύπωση στους αγωνιστές του ΕΛΑΣ. Μίχος-Θεόκλητος: είχαν μεγάλο σύνδεσμο. Ο Θεόκλητος έκανε μεγάλες θυσίες για ότι ζητούσε ο Μίχος. Ο Μίχος δεν είχε εφόδια πλην της στρατιωτικής του ακτινοβολίας. 15. "Οι Αγγλοι έδιναν μια λίρα για την αιχμαλωσία κάθε Γερμανού για ανάκριση. Όταν έγινε σαμποτάζ στο χωριό Πλάτανος, πριν από το Διακοφτό, με την ανατίναξη του βράχου οι ΄Αγγλοι πλήρωσαν 1000 λίρες στον συνταγματάρχη Ανδρικόπουλο, για αποζημίωση των αντιποίνων των Γερμανών. Οι ΄Αγγλοι οργάνωναν σαμποτάζ πλησίον κατοικημένων χώρων σε συνεργασία με τον ΕΛΑΣ. Για τη σωτηρία του Αιγίου ο Θεόκλητος υποχρεώθηκε από τα γεγονότα και τον κόσμο να δραστηριοποιηθεί. Το Αίγιο το έσωσε κατά κύριο λόγο ο γιατρός Θρασύμβουλος Κωνσταντίνου και Πατρινοί.

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκεύαση απόδοσης του περιεχομένου της ιστορικής έρευνας με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογραφίσεως ή άλλο, χωρίς γραπτή άδεια του Ι.Α.Κ. (Ν 2121/1993