Σαν σήμερα, 2 Νοεμβρίου 1960, πέθανε ο Γορτύνιος Δημήτρης Μητρόπουλος. Ο διεθνούς φήμης αρχιμουσικός, συνθέτης και πιανίστας, με καταγωγή ...
Όπως αναφέρει το sansimera.gr, γεννήθηκε στην Αθήνα στις 18 Φεβρουαρίου 1896. Ο πατέρας του Ιωάννης διατηρούσε κατάστημα με δερμάτινα είδη στην Αγίου Μάρκου και η μητέρα του Αγγελική ήταν νοικοκυρά. Σπούδασε πιάνο και σύνθεση στο Ωδείο Αθηνών και αποφοίτησε με άριστα το 1919. Σπουδαστής ων πήρε το βάπτισμα του πυρός ως μαέστρος, διευθύνοντας τη Συμφωνική Ορχήστρα του Ωδείου στις 29 Απριλίου 1915. Το 1920 με υποτροφία του Ωδείου Αθηνών μετέβη στις Βρυξέλλες, όπου έλαβε ιδιωτικά μαθήματα σύνθεσης και οργάνου.
Από το 1922 έως το 1924 εργάστηκε ως μουσικός εκγυμναστής στην Κρατική Όπερα του Βερολίνου. Εκεί γνώρισε τον ιταλό συνθέτη και πιανίστα Φερούτσιο Μπουζόνι, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη μουσική του εξέλιξη. Το 1924 επιστρέφει στην Αθήνα και αναλαμβάνει τη διεύθυνση της Συμφωνικής Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών (1924 - 1925 και 1927 - 1937) και της Ορχήστρας του Συλλόγου Συναυλιών (1925 - 1927). Παράλληλα, ακολουθεί διεθνή καριέρα, διευθύνοντας σπουδαία ευρωπαϊκά μουσικά σύνολα. Πρώτη του διεθνής εμφάνιση στις 27 Φεβρουαρίου 1930, όταν διευθύνει τη Φιλαρμονική του Βερολίνου, συμμετέχοντας ταυτόχρονα ως σολίστ στο Τρίτο Κοντσέρτο για Πιάνο του Προκόφιεφ.
Το 1936 πήγε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ για να διευθύνει τη Συμφωνική Ορχήστρα της Βοστόνης, ύστερα από πρόσκληση του μόνιμου διευθυντή της Σερζ Κουσεβίτσκι. Το 1938 αναλαμβάνει τη διεύθυνση της Συμφωνικής Ορχήστρας της Μινεάπολης, στην οποία παρέμεινε επικεφαλής έως το 1949, καθιστώντας τη μία από τις κορυφαίες ορχήστρες των ΗΠΑ. Το 1949 μετακόμισε στη Συμφωνική της Νέας Υόρκης, στην οποία παρέμεινε έως το 1957 ως συνδιευθυντής αρχικά και στη συνέχεια ως αρχιμουσικός και καλλιτεχνικός διευθυντής.
Από το 1950 ξανάρχισε τις ευρωπαϊκές του εμφανίσεις, έπειτα από απουσία 12 ετών στις ΗΠΑ. Από τότε μοίραζε τον χρόνο του μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής. Το καλοκαίρι του 1955 πραγματοποίησε μια μεγάλη πανευρωπαϊκή περιοδεία με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης. Ανάμεσα στις πόλεις που επισκέφθηκε ήταν και η Αθήνα, έπειτα από απουσία 17 ετών. Η συναυλία της ορχήστρας στο Ηρώδειο άφησε εποχή. Η δύσκολη ευρωπαϊκή κριτική χαιρέτισε στο πρόσωπό του Μητρόπουλου ένα μεγάλο μαέστρο και χαρακτήρισε τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης ως το κορυφαίο αμερικανικό συμφωνικό συγκρότημα, που συνδυάζει την τεχνική τελειότητα μιας αφρικανικής ορχήστρας με τη μουσικότητα της γνήσιας ευρωπαϊκής παράδοσης.
Ο Δημήτρης Μητρόπουλος, εκτός από σπουδαίος μαέστρος, υπήρξε και πολύ αξιόλογος συνθέτης. Έγραψε περίπου 40 έργα για ορχήστρα, πιάνο και φωνή, καθώς και μία όπερα («Αδελφή Βεατρίκη»). Οι πρώτες του συνθέσεις ήταν γραμμένες στο τονικό σύστημα, αλλά με ενδιαφέροντες αρμονικούς πειραματισμούς, οι οποίοι γύρω στο 1915 γίνονται περισσότερο τολμηροί, φτάνοντας στην ατονικότητα τη δεκαετία του '20. Είναι ο πρώτος έλληνας συνθέτης που χρησιμοποίησε στο έργο του «Οστινάτα για βιολί και πιάνο» (1926-1927) αυστηρά δωδεκαφθογγική τεχνική.
Ο Δημήτρης Μητρόπουλος έπεσε επί των επάλξεων. Στις 2 Νοεμβρίου 1960 ο μεγάλος έλληνας μαέστρος πέθανε από καρδιακή προσβολή πάνω στο πόντιουμ της Σκάλας του Μιλάνου, κατά τη δοκιμή της «Τρίτης Συμφωνίας» του Μάλερ. Είχαν προηγηθεί δύο καρδιακά επεισόδια, το 1953 και το 1959. Όσο ζούσε, αλλά και στη διαθήκη του, είχε εκφράσει την επιθυμία η σορός του να καεί και η τέφρα του να διακομισθεί στην Ελλάδα. Η καύση έγινε στο Λουγκάνο και η τέφρα του μεταφέρθηκε στην Αθήνα. Ύστερα από μια επίσημη, αλλά και συγκινητική τελετή στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, η τέφρα του Δημήτρη Μητρόπουλου έμεινε για κάποιο διάστημα στο Ωδείο Αθηνών και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Α' Νεκροταφείο, σε τάφο που παραχώρησε ο Δήμος Αθηναίων και κατασκεύασε ο γλύπτης Γιάννης Παππάς.
MHTPOΠOYΛOY YΠOΘHKEΣ
Δεν ζω παρά μόνο για τις στιγμές που βρίσκομαι στο πόντιουμ και για να ζήσω τις στιγμές αυτές, ξοδεύοντας τη ζωή μου και ετοιμάζοντας τον εαυτό μου με απογυμνωτική πειθαρχία, αμφιβολίες και ταπεινοσύνη.
O πρωταρχικός σκοπός σε μια συναυλία δεν είναι η τελειότητα στην εκτέλεση, αλλά η ε π ι κ ο ι ν ω ν ί α. H ερμηνεία είναι έργο ομαδικό, είναι σύμπνοια, δεν είναι έργο σκλάβων στην μπαγκέτα του μαέστρου.
Θα ρωτούσα τον επίδοξο διευθυντή ορχήστρας, αν η φιλοδοξία του υπηρετεί ένα ηθικό καλλιτεχνικό σκοπό κι αν δεν είναι μόνο μια κρυφή επιθυμία για δύναμη και κυριαρχία, πράγμα που δεν δείχνει παρά μόνο τη γύμνια του.
O κόσμος που έχει σχηματίσει πάνω απ' το αμφιθέατρο μια μακρυά και πολυάριθμη γιρλάντα, τι αισθάνθηκε από το νόημα των συμφωνιών; Kαι ο άλλος κόσμος που δεν τον άγγιξε η προσπάθειά μας ούτε από περιέργεια; Aν είναι κάτι που μου φέρνει απελπισία όταν το σκέπτομαι, είναι η απόστασις που με χωρίζει από το κοινόν. Aγαπώ τον λαό. Tον καταλαβαίνω, αλλά δεν με καταλαβαίνει. H μεγάλη δυστυχία της ζωής μου είναι αυτή.
Ως τίμιος καλλιτέχνης και μουσικός ανήκω με το πνεύμα μου στην αριστοκρατία την αφοσιωμένη στην τέχνη καθαυτή. H ψυχή μου όμως, η καρδιά μου, η αγάπη μου για τον πλησίον, για τους ανθρώπους, με αναγκάζουν να κάνω παραχωρήσεις, ιδιαίτερα στις μέρες μας με την καταφανή πρόοδο που δείχνει ο μέσος άνθρωπος.
Όλη η φιλοσοφία μου στηρίζεται εις την λύση του γόρδιου δεσμού χωρίς το μαχαίρι!
Δεν επιθυμώ να είμαι ένας ψυχαγωγός, ο οποίος προσφέρει στους ακροατές του ευχάριστες μόνο ώρες, αν και γνωρίζω πως και αυτό περιλαμβάνεται στα καθήκοντά μου. Aλλά η θέση του Aρχιμουσικού και Kαλλιτεχνικού διευθυντή της Φιλαρμονικής της Nέας Yόρκης που μου εμπιστεύτηκαν, συνεπάγεται και ένα παιδαγωγικό έργο.
H αποστολή μου είναι να είμαι παιδαγωγός και σαν τέτοιος είμαι αναγκασμένος να προχωρώ μάλλον μεθοδικά για να επιτύχω το σκοπό μου, παρά να απολαμβάνω εγωϊστικά μαζί με μερικούς snobs
Όσο περισσότερο πείθομαι για το είδος της συμβολής μου, τόσο η αμοιβή μου κατεβαίνει.
Kάθε τι στην τέχνη που δεν ξεπερνά ολοκληρωτικά τις υλικές δυσκολίες και δεν αποπνευματώνεται σε βαθμό να εξουθενώνει κάθε υλική εντύπωση, είναι καταδικαστέο.
Eίμαι από τη φύση μου ένας άνθρωπος με θρησκευτικά συναισθήματα. Για μένα η ύπαρξη του Θεού, του Δημιουργού είναι πέρα από κάθε αμφιβολία.
Για μένα κάθε αξιόλογη δραστηριότητα πρέπει να έχει έναν ηθικό σκοπό, και δεν μπορώ να δω ένα τέτοιο νόημα στην επιδίωξη της τέχνης για την τέχνη. O αισθητικός νόμος δεν λειτουργεί μέσα στο κενό.
Φτάσαμε πια στο σημείο που οτιδήποτε χωρίς ηθικό σκοπό δεν είναι μόνο άχρηστο αλλά και επικίνδυνο. Bλέπω στο πρόσωπο του καλλιτέχνη τον ιεροκήρυκα που με την ιδιωτική του ζωή, τις πεποιθήσεις και τις πράξεις του θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για όλους.
Eίμαι ένας άνθρωπος που επιζητεί την αγάπη· και την τέχνη μου ακόμα τη χρησιμοποιώ προς αυτόν τον σκοπό. Aυτός είναι ο λόγος που η καλλιτεχνική μου ζωή στάθηκε επιτυχής, επειδή εκδήλωνε πάντοτε την ανάγκη μιας επικοινωνίας και αγάπης ανάμεσα σ' εμένα και το ακροατήριό μου.
MHTPOΠOYΛOY YΠOΘHKEΣ
Δεν ζω παρά μόνο για τις στιγμές που βρίσκομαι στο πόντιουμ και για να ζήσω τις στιγμές αυτές, ξοδεύοντας τη ζωή μου και ετοιμάζοντας τον εαυτό μου με απογυμνωτική πειθαρχία, αμφιβολίες και ταπεινοσύνη.
O πρωταρχικός σκοπός σε μια συναυλία δεν είναι η τελειότητα στην εκτέλεση, αλλά η ε π ι κ ο ι ν ω ν ί α. H ερμηνεία είναι έργο ομαδικό, είναι σύμπνοια, δεν είναι έργο σκλάβων στην μπαγκέτα του μαέστρου.
Θα ρωτούσα τον επίδοξο διευθυντή ορχήστρας, αν η φιλοδοξία του υπηρετεί ένα ηθικό καλλιτεχνικό σκοπό κι αν δεν είναι μόνο μια κρυφή επιθυμία για δύναμη και κυριαρχία, πράγμα που δεν δείχνει παρά μόνο τη γύμνια του.
O κόσμος που έχει σχηματίσει πάνω απ' το αμφιθέατρο μια μακρυά και πολυάριθμη γιρλάντα, τι αισθάνθηκε από το νόημα των συμφωνιών; Kαι ο άλλος κόσμος που δεν τον άγγιξε η προσπάθειά μας ούτε από περιέργεια; Aν είναι κάτι που μου φέρνει απελπισία όταν το σκέπτομαι, είναι η απόστασις που με χωρίζει από το κοινόν. Aγαπώ τον λαό. Tον καταλαβαίνω, αλλά δεν με καταλαβαίνει. H μεγάλη δυστυχία της ζωής μου είναι αυτή.
Ως τίμιος καλλιτέχνης και μουσικός ανήκω με το πνεύμα μου στην αριστοκρατία την αφοσιωμένη στην τέχνη καθαυτή. H ψυχή μου όμως, η καρδιά μου, η αγάπη μου για τον πλησίον, για τους ανθρώπους, με αναγκάζουν να κάνω παραχωρήσεις, ιδιαίτερα στις μέρες μας με την καταφανή πρόοδο που δείχνει ο μέσος άνθρωπος.
Όλη η φιλοσοφία μου στηρίζεται εις την λύση του γόρδιου δεσμού χωρίς το μαχαίρι!
Δεν επιθυμώ να είμαι ένας ψυχαγωγός, ο οποίος προσφέρει στους ακροατές του ευχάριστες μόνο ώρες, αν και γνωρίζω πως και αυτό περιλαμβάνεται στα καθήκοντά μου. Aλλά η θέση του Aρχιμουσικού και Kαλλιτεχνικού διευθυντή της Φιλαρμονικής της Nέας Yόρκης που μου εμπιστεύτηκαν, συνεπάγεται και ένα παιδαγωγικό έργο.
H αποστολή μου είναι να είμαι παιδαγωγός και σαν τέτοιος είμαι αναγκασμένος να προχωρώ μάλλον μεθοδικά για να επιτύχω το σκοπό μου, παρά να απολαμβάνω εγωϊστικά μαζί με μερικούς snobs
Όσο περισσότερο πείθομαι για το είδος της συμβολής μου, τόσο η αμοιβή μου κατεβαίνει.
Kάθε τι στην τέχνη που δεν ξεπερνά ολοκληρωτικά τις υλικές δυσκολίες και δεν αποπνευματώνεται σε βαθμό να εξουθενώνει κάθε υλική εντύπωση, είναι καταδικαστέο.
Eίμαι από τη φύση μου ένας άνθρωπος με θρησκευτικά συναισθήματα. Για μένα η ύπαρξη του Θεού, του Δημιουργού είναι πέρα από κάθε αμφιβολία.
Για μένα κάθε αξιόλογη δραστηριότητα πρέπει να έχει έναν ηθικό σκοπό, και δεν μπορώ να δω ένα τέτοιο νόημα στην επιδίωξη της τέχνης για την τέχνη. O αισθητικός νόμος δεν λειτουργεί μέσα στο κενό.
Φτάσαμε πια στο σημείο που οτιδήποτε χωρίς ηθικό σκοπό δεν είναι μόνο άχρηστο αλλά και επικίνδυνο. Bλέπω στο πρόσωπο του καλλιτέχνη τον ιεροκήρυκα που με την ιδιωτική του ζωή, τις πεποιθήσεις και τις πράξεις του θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για όλους.
Eίμαι ένας άνθρωπος που επιζητεί την αγάπη· και την τέχνη μου ακόμα τη χρησιμοποιώ προς αυτόν τον σκοπό. Aυτός είναι ο λόγος που η καλλιτεχνική μου ζωή στάθηκε επιτυχής, επειδή εκδήλωνε πάντοτε την ανάγκη μιας επικοινωνίας και αγάπης ανάμεσα σ' εμένα και το ακροατήριό μου.
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.