Ο Στρατηγός Karl Von Le Suire- φωτό Μάνεσι Καλαβρύτων 9.12.43 Παρασκευή 10η Δεκεμβρίου 1943 Οι τελευταίες οδηγίες πριν από τη ...
 |
| Ο Στρατηγός Karl Von Le Suire- φωτό Μάνεσι Καλαβρύτων 9.12.43 |
Οι τελευταίες οδηγίες πριν από τη σφαγή
Επιχείρηση «Καλάβρυτα»
Bραχνί Καλαβρύτων 10/12/1943 - Η ομάδα Ebersberger συνεχίζει τις εκτελέσεις. Εκτελεί τον Αγροφύλακα Τσιρώνη Γεώργιο, (σπίτι του οποίου είχε καταφύγει ο αγρονόμος Καλαβρύτων Γεώργιος Σμυρνιωτόπουλος και ειδοποιήθηκε καταλλήλως και διεσώθη), ο Σορόκος Αντώνιος, ο Σορόκος Νικόλαος, Σωτηρακόπουλος Παύλος και ο Αγγελής Δημητρίου
Πριόλιθος (Αυχένας) 10/12/1943: η ομάδα GNASS εκτελεί τους Μπράτσικα Κωνσταντίνο, Λιακόπουλο Γεώργιο, Καλογερόπουλο Νικόλαο, Ανδρεόπουλο Παναγιώτη και τον Ιταλό στρατιώτη Τζουζέπε [01]
117 Μεραρχία Κυνηγών Στρατηγείο Μεραρχίας, 10.12.43
Τμήμα Ia, Υπ’ Αριθ. 1448/43 Απόρρητο
Διοικητής
1) Οι συμμορίες που πιστεύεται πως βρίσκονται στην περιοχή Πατρών-Καλαβρύτων-Μαζέϊκων-Αιγίου διέφυγαν, καθώς φαίνεται, προ των δυνάμεων του 749 Συντάγματος Κυνηγών και του ενισχυμένου 116 Αποσπάσματος Αναγνωρίσεως προς νοτιοδυτικά και ανατολικά.
2) Η επιχείρηση διακόπτεται με την άφιξη στη γραμμή Καλαβρύτων-Τριποτάμων-Μαζέϊκων και στις 13/12 αρχίζει η επιστροφή στις βάσεις.
3) Έως την απομάκρυνση θα γίνει επίσης εκκαθάριση: α. Από το Απόσπασμα Juppe της περιοχής Βυσωκάς-Καστρινής-΄Ανω Σουδενών-Καλαβρύτων. β. Από το 116 Απόσπασμα Αναγνωρίσεως της περιοχής Τριποτάμων-Μο(υ)ρόχοβας-Δερβενίου-Καλυβίων-Παραλογγών-Βερσιτσίου. γ. Από τη Μηχανοκίνητη Ομάδα Nordmann της περιοχής Δίβρης-Τσιπιανών-Κέρτιζας-Καλυβίων. δ. Από το Απόσπασμα Kockert της περιοχής Μαζέϊκων-Κρινοφύτων-Βάλτου-Μαζίου. ε. Από το 14/999 Λόχο Πεζικού Φρουράς της περιοχής Δούκα-Νεμούτας-Δάρδιζας-Κάνια μέχρι την αποχώρηση στις 12/12.
4) Η Ορεινή Ομάδα Lange επιστρέφει ήδη στις 12/12 στις βάσεις από τη συντομότερη οδό.
5) Ως αντίποινα για τα δολοφονηθέντα μέλη των 1/749 και 5/749 Λόχων Κυνηγών πρέπει να ισοπεδωθούν οι περιοχές Μαζέϊκα και Καλάβρυτα. Να ισοπεδωθούν επίσης στις ερευνηθείσες περιοχές οι τόποι, στους οποίους οι συμμορίες αποδεδειγμένα βρήκαν καταφύγιο ή κατά τη διεξαγωγή της έρευνας προβλήθηκε αντίσταση και βρέθηκαν όπλα ή πολεμοφόδια.
Ολα τα κτήνη των ερευνηθεισών περιοχών, καθώς και εκείνα που θα βρεθούν κατά το δρομολόγιο της επιστροφής να μεταφερθούν από το στράτευμα στις βάσεις.
Υπογεγραμμένο ως προσχέδιο: Carl Von Le Suire
Μετά τις εκτελέσεις στη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου και στο χωριό Σούβαρδο, οι Γερμανοί στις 10 Δεκεμβρίου έφτασαν στο γειτονικό χωριό Βραχνί. Είχαν μαζί τους 3 άνδρες αιχμαλώτους, το φαρμακοποιό Δημητρίου από τη Βυσωκά τον οποίο βρήκαν στο Σούβαρδο όπου είχε προσπαθήσει να κρυφτεί, τον νεαρό Παύλο Σωτηρακόπουλο από την Κερπινή και τον Ηλία Κατσανιώτη από τους Ρωγούς, τους οποίους είχαν πάρει μαζί τους για οδηγούς. Μόλις οι κάτοικοι που βρίσκονταν στο χωριό αντιλήφθηκαν την παρουσία των Γερμανών έτρεξαν σε διάφορες κατευθύνσεις, σε σπηλιές και απόκρημνα μέρη για να κρυφτούν. Η ομάδα των Γερμανών στρατοπέδευσε στο χωριό και ο διοικητής τους εγκαταστάθηκε σε ένα σπίτι δίπλα από την εκκλησία. Μερικοί στρατιώτες άνοιξαν την εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων και προσπάθησαν να κλείσουν σε αυτήν ένα κοπάδι των προβάτων που είχαν φέρει μαζί τους και όσα ακόμη βρήκαν στο χωριό. Συνέλαβαν τον Νικόλαο Σιορώκο, το γιο του Αντώνη ηλικίας 23 ετών, το φύλακα Α. Τσιρώνη και μαζί με τους άλλους τρεις, που είχαν μαζί τους, τους έκλεισαν σε ένα καλύβι κοντά στο σχολείο. Πριν βραδιάσει άφησαν ελεύθερο τον Ηλία Κατσανιώτη, ο οποίος βρέθηκε δολοφονημένος μετά από δυο-τρεις μέρες στο χωριό Σούβαρδο. Οι Γερμανοί, αφού έσφαξαν τα ζώα από το κοπάδι που έφεραν μαζί τους και ορισμένα που βρήκαν στο χωριό, πέρασαν τη νύχτα πίνοντας και διασκεδάζοντας. Το πρωί της 10ης Δεκεμβρίου πήραν από το καλύβι τους άνδρες, τους οδήγησαν στη θέση Ρούγα, 30 περίπου μέτρα από το δρομάκι Ρούγας-Ζαγορίτσας, σε ένα ανηφορικό χωράφι και τους εκτέλεσαν. ΄Εκαψαν στη συνέχεια το χωριό. Μόνο πέντε-έξι σπίτια και μερικά φουρναριά έμειναν όρθια. Η φάλαγγα των Γερμανών έφυγε από το χωριό αφήνοντας πίσω της πέντε νεκρούς, πυρπολημένα σπίτια και τα τομάρια των ζώων που έσφαξαν το προηγούμενο βράδυ. Οι κάτοικοι που κρύβονταν στις σπηλιές επέστρεψαν τρομαγμένοι στο χωριό. Με τα χέρια και με ξύλα έσκαψαν και έθαψαν πρόχειρα σε έναν ομαδικό τάφο τους νεκρούς Βραχνιώτες στο χώρο δυτικά της εκκλησίας των Αγίων Θεοδώρων που καιγόταν ακόμα. Δεν πρόλαβαν να ολοκληρώσουν την ταφή των άλλων δύο, καθώς έφτασε η νύχτα και από το φόβο απομακρύνθηκαν για να κρυφτούν στο βουνό. Την επομένη έθαψαν σε έναν κοινό τάφο τους άλλους δύο νεκρούς και τοποθετήσαν πρόχειρα στα μνήματα ξύλινους σταυρούς. Οι Γερμανοί επέστρεψαν στα ερειπωμένα Καλάβρυτα τη Μεγάλη Παρασκευή του 1944. Λεηλάτησαν και φόρτωσαν ότι βρήκαν. Κινήθηκαν στην περιοχή του Ξερόκαμπου του Χελμού εκτελώντας όσους έβρισκαν στο δρόμο τους. Τον Ιούλιο του 1944 οι Γερμανοί επέστρεψαν στο Βραχνί και σκότωσαν το γέρο ΄Ολυμπο από τα Σουδενά σε ένα βράχο κάτω από τον Αη-Γιώργη και το Γεώργιο Μαγγίνα κοντά στις καλύβες στον Ξερόκαμπο. Στο σημείο της εκτέλεσης απέναντι από την εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων υπάρχει σήμερα το Μνημείο των εκτελεσθέντων του Βραχνιού για να θυμίζει τα τραγικά γεγονότα της 10ης Δεκεμβρίου 1943.
Αφιξη της μάχιμης μονάδας Wolfinger με την Ορεινή Ομάδα στην ΄Ανω Βλασία και με την Πεδινή Ομάδα από Καλάβρυτα μέσω Τριποτάμων στη Δίβρη στις 15.00. Αμφότερες ομάδες χωρίς να έλθουν σε επαφή με τον εχθρό. ΄Αφιξη της μάχιμης μονάδας Ebersberger στις 17.00 στα Καλάβρυτα. Οι Ρωγοί και η Κερπινή (4 χλμ. Β. των Καλαβρύτων) πυρπολήθηκαν. Η ομάδα Gnass συνεχίζει τον αποκλεισμό στη γραμμή Τριποτάμων – Δίβρης.
 |
| Εγγλέζοι και αντάρτες του Ανεξαρτήτου Τάγματος ΕΛΑΣ Καλαβρύτων |
1) Για τις 12-13/12 την εκκαθάριση των προσεγγισθεισών περιοχών και πορεία επιστροφής του στρατεύματος με παράλληλη επιβολή αυστηρών αντιποίνων, καθώς και την εξόντωση των κτηνών για να περιοριστεί η διατροφική δυνατότητα των ανταρτών σε περιοχές που ως τώρα τελούσαν υπό την κυριαρχία των συμμοριών.
2) Ο Ταγματάρχης Ebersberger αναλαμβάνει τη διοίκηση του 749 Jager Regiment και ηγείται της Επιχειρήσεως «Καλάβρυτα». Η διοίκηση του Ι/749 Τάγματος Κυνηγών (ανατέθηκε), με επιφύλαξη, στον Υπολοχαγό Juppe.
3) Οι συμμορίες που πιστεύεται πως βρίσκονται στην περιοχή Πατρών-Καλαβρύτων-Μαζέϊκων-Αιγίου διέφυγαν, καθώς φαίνεται, προ των δυνάμεων του 749 Συντάγματος Κυνηγών και του ενισχυμένου 116 Αποσπάσματος Αναγνωρίσεως προς νοτιοδυτικά και ανατολικά.
4) Η επιχείρηση διακόπτεται με την άφιξη στη γραμμή Καλαβρύτων-Τριποτάμων-Μαζέϊκων και στις 13/12 αρχίζει η επιστροφή στις βάσεις.
5) Έως την απομάκρυνση θα γίνει επίσης εκκαθάριση: α. Από το Απόσπασμα Juppe της περιοχής Βυσωκάς-Καστρινής-΄Ανω Σουδενών-Καλαβρύτων. β. Από το 116 Απόσπασμα Αναγνωρίσεως της περιοχής Τριποτάμων-Μο(υ)ρόχοβας-Δερβενίου-Καλυβίων-Παραλογγών-Βερσιτσίου. γ. Από τη Μηχανοκίνητη Ομάδα Nordmann της περιοχής Δίβρης-Τσιπιανών-Κέρτιζας-Καλυβίων. δ. Από το Απόσπασμα Kockert της περιοχής Μαζέϊκων-Κρινοφύτων-Βάλτου-Μαζίου. ε. Από το 14/999 Λόχο Πεζικού Φρουράς της περιοχής Δούκα-Νεμούτας-Δάρδιζας-Κάνια μέχρι την αποχώρηση στις 12/12.
6) Η Ορεινή Ομάδα Lange επιστρέφει ήδη στις 12/12 στις βάσεις από τη συντομότερη οδό.
7) Ως αντίποινα για τα δολοφονηθέντα μέλη των 1/749 και 5/749 Λόχων Κυνηγών πρέπει να ισοπεδωθούν οι περιοχές Μαζέϊκα και Καλάβρυτα. Να ισοπεδωθούν επίσης στις ερευνηθείσες περιοχές οι τόποι, στους οποίους οι συμμορίες αποδεδειγμένα βρήκαν καταφύγιο ή κατά τη διεξαγωγή της έρευνας προβλήθηκε αντίσταση και βρέθηκαν όπλα ή πολεμοφόδια.
Ολα τα κτήνη των ερευνηθεισών περιοχών, καθώς και εκείνα που θα βρεθούν κατά το δρομολόγιο της επιστροφής να μεταφερθούν από το στράτευμα στις βάσεις. Επιχείρηση «Stiglitz». Η βόρεια ομάδα του Αποσπάσματος Glitz έφθασε στη Μοσιά (3 χλμ. ΒΔ της Καστανιάς) και η νότια ομάδα στο Μάτι (3 χλμ. ΝΔ της Καστανιάς).
Στις 09.00 η μηχανοκίνητη εμπροσθοφυλακή της Α.Α. 116 Μάχιμης Μονάδας Αναγνωρίσεων Wolfinger προήλασε προς Δίβρη. Μετά την άφιξη, τα τοποθετημένα στη Δίβρη τμήματα του Τμήματος Αναγνωρίσεως διετάχθησαν να μεταβούν στη Μοστενίτσα, για να διενεργήσουν εκεί αποκλεισμό προς Βορρά. Κατά τη διάρκεια της ημέρας σύσσωμη η Πεδινή Ομάδα της Α.Α. 116 Μάχιμης Μονάδας Αναγνωρίσεων Wolfinger προήλασε προς Δίβρη. Λήψη επαφής με την Ορεινή Ομάδα Lange στις 18.00. Κανένα ιδιαίτερο συμβάν. Ομάδα προελάσεως Kockert: ημέρα αναπαύσεως, παραμονή στα Μαζέϊκα.
Οι Γερμανοί αναγγέλουν ότι θα κάψουν τα σπίτια των ανταρτών, δίνουν όμως την άδεια στους ιδιοκτήτες να απομακρύνουν την οικοσκευή. Στη συνέχεια καίνε μόνον 5 αντάρτικα σπίτια και κατεδαφίζουν το σπίτι του Δημητρίου Παπαδημητρόπουλου (ή Κουλού), για το λόγο να μην μεταδοθεί η φωτιά στα σπίτια που τα χώριζε μεσοτοιχία. Την ίδια εκείνη ημέρα ο Γερμανός Διοικητής καλεί και ανακρίνει τα μέλη της Επιτροπής που προ ολίγων ημερών είχαν επισκεφθεί την Αγγλική αποστολή με σκοπό να τους ζητήσουν όπλα για να αντισταθούν στους Γερμανούς. Απο τη συμπεριφορά που έδειξε ο Γερμανός Ταγματάρχης Ebersberger, Διοικητής της επιχείρησης «Καλάβρυτα», κατά την τρίωρη ανάκριση παρόντος και του παπα-Καλού στον οποίο δεν επέτρεψε να καθήσει, αυτό φανέρωσε τους σκοπούς των Ούννων. Η συμπεριφορά αυτή σχολιάστηκε, δυσμενώς από τον ιερέα και από την Επιτροπή.
Πληροφοριοδότης αναφέρει: Η δραστηριότητα των συμμοριών στην περιοχή Πατρών-Αιγίου εκτείνεται στις ακόλουθες πόλεις και χωριά: Πάτρα – Καλάβρυτα – Αίγιο και στον εναέριο χώρο της Ρακίτας κοντά στο χωριό Αράχοβα και στους πρόποδες του όρους Κολοκοτρώνη. Χωριά, τα οποία ήταν κομμουνιστικά και πριν τον πόλεμο, είναι τα εξής:
Κουνινά με 90% κομμουνιστές
Κακοχώρι με 50% κομμουνιστές
Παρασκευή με 80% κομμουνιστές
Αράχοβα με 20% κομουνιστές
Πριν από ένα μήνα οι ΄Αγγλοι αξιωματικοί στο Μάζι, κοντά στα Καλάβρυτα, κρατήθηκαν υπό την αυστηρή επιτήρηση των κομμουνιστών. Πιθανώς να είναι ακόμα εκεί. Αναγνώριση στις 8/12 δεν είχε κανένα αποτέλεσμα.
Επί κεφαλής των συμμοριών σε αυτή την περιοχή:
Συμμορία (Σύνταγμα) Καλαβρύτων Γραμματέας Μίχος
Υπαρχηγός Τσουμπός
Συμμορία Ηλείας Αρχηγός Υπολοχαγός Παναγούλιας από τα Καλάβρυτα
Συμμορία Κορινθίας Αρχηγός Λοχαγός Πελοπίδας και ένας υπολοχαγός από την Κορινθία, πιθανώς από το Καμάρι.
Υπαρχηγός Λοχαγός Ησαΐας από την ΄Αμφισσα, η γυναίκα του οποίου ήταν κατάσκοπος των Ιταλών.
Μάχιμες Ομάδες Περίπου 1.500-2.000 άνδρες και εφεδρείες
επιπλέον 1.500-2.000 ανδρών.
Οπλισμός 200 πολυβόλα με 20.000 σφαίρες
5.000 τυφέκια με 25.000 σφαίρες
200 πιστόλια με 1.000 σφαίρες
4-8 πιστόλια με περίπου 60-80 σφαίρες
Χειροβομβίδες
Μερικοί αγγλικοί ασύρματοι
Στους νομούς Λακωνίας, Μεσσηνίας, Αρκαδίας και Αργολίδας οι καλά εξοπλισμένοι συμμορίτες υπολογίζονται σε περίπου 3.000, καθώς και περίπου 2.500 άνδρες εφεδρεία.
Η Ομάδα W. με την Ορεινή Ομάδα έφθασε στους Λαπαναγούς (24 χλμ. ΝΑ της Πάτρας) και με την Πεδινή Ομάδα στο Μάνεσι (31 χλμ. ΝΑ της Πάτρας). Η Ομάδα Ε έφθασε χωρίς ιδιαίτερη εχθρική αντίσταση στους Ρωγούς (20 χλμ. Ν. του Αιγίου). Η Ομάδα G με μάχιμα τμήματα από τα Μαζέϊκα κατέλαβε με έφοδο το Μάζι (7 χλμ. ΒΑ των Μαζέϊκων), για να απελευθερώσει 78 άνδρες τους 5/737 Λόχου Κυνηγών, ο οποίος εξολοθρεύτηκε στις 19/10 κοντά στα Καλάβρυτα. Με εξαίρεση μερικούς που διέφυγαν, οι αιχμάλωτοι δολοφονήθηκαν στις 7/12 στα υψώματα ΒΑ του Μαζίου. Ως άμεσα αντίποινα διατάχθηκε η εκτέλεση ολόκληρου του ανδρικού πληθυσμού και η πυρπόληση των περιοχών. Το 116 Απόσπασμα Αναγνωρίσεως έφθασε στην περιοχή Καστέλλι (38 χλμ. Ν. του Αιγίου) δια της οδού Μαζέϊκων-Τριποτάμων. Η οδός αποκλείσθηκε εκ των υστέρων.
Η Ομάδα W. έφθασε στις 9/12 με την Πεδινή Ομάδα στη Βυσωκά (4 χλμ. ΔΒΔ των Καλαβρύτων) και στα Καλάβρυτα χωρίς να λάβει επαφή με τον εχθρό. Η Ορεινή Ομάδα προχωρεί από τους Λαπαναγούς μέσω ΄Ανω Βλασίας με κατεύθυνση προς Τριπόταμα. Η Ομάδα G. με μάχιμα τμήματα φθάνει στα Τριπόταμα χωρίς επαφή με τον εχθρό. Αποκλείει τα περάσματα ως το Λιβρί (;). Η Ομάδα Ε. φθάνει σε Βραχνί – Σούβαρδο (24 χλμ. ΝΝΔ του Αιγίου). Η επιχείρηση αναζητήσεως της μονάδας Schober ανεπιτυχής. Ανευρέθη ο δεύτερος επιζών, ο οποίος επιβεβαιώνει την εκτέλεση. ΄Ενας ενισχυμένος λόχος του 965 Συντάγματος πεζικού Φρουράς επιβιβάζεται σε φορτηγά οχήματα στον Πύργο και ξεκινά με αποστολή να αποκλείσει την οδό προς Τριπόταμα στην περιοχή Νεμούτας-Λάλα-Δούκα. ΄Εφθασε στον Λάλα.
Το Απόσπασμα W. με την Ορεινή Ομάδα φθάνει στις 9/12 και ώρα 16.00 στην ΄Ανω Βλασία. Στις 10/12 συνέχιση της πορείας προς Τριπόταμα. Με την Πεδινή Ομάδα στις 10/12 πορεία από Καλάβρυτα προς Τριπόταμα. Καμία εκ των ομάδων δεν ήλθε σε επαφή με τον εχθρό.
Το Απόσπασμα G. διενεργεί περαιτέρω αποκλεισμό στη γραμμή Τριποτάμων-Δίβρης. Κατασκοπευτική μονάδα δυνάμεως ομάδος ενός ενισχυμένου Λόχου του 965 Συντάγματος Πεζικού Φρουράς είχε επαφή με τον εχθρό στις 09.30 στην περιοχή Λάμα Πούσι (;) (19 χλμ. ΝΔ των Τριποτάμων).
Απώλειες: 11 νεκροί, 10 τραυματίες
Απώλειες του εχθρού άγνωστες
Η βόρεια ομάδα του Αποσπάσματος G. έφθασε στη Μοσιά (3 χλμ. ΒΔ της Καστανιάς)
Η νότια ομάδα έφθασε στο Μάτι (3 χλμ. ΝΔ της Καστανιάς).
Ο Διοικητής της 117 Jager Division, υποστράτηγος Le Suire, με ομάδα επιτελών Αξιωματικών της Μεραρχίας φθάνει στα Μαζέϊκα και ανακρίνει προσωπικά τους διασωθέντες από τη δολοφονία αιχμαλώτους Walter και Dohnert. Σκοπός του είναι να τους επιβιβάσει στο προσωπικό του αεροπλάνο και να πετάξουν μαζί πάνω από τη θέση «Μαγείρου» όπου υπάρχουν ακόμα τα πτώματα των δολοφονηθέντων αιχμαλώτων. Οι γιατροί της Μεραρχίας δεν συμφωνούν με την πρόθεση αυτή του Le Suire και έτσι η αεροπορική αυτοψία ματαιώνεται. Η επίσκεψη του Le Suire, έγινε στο συνοικισμό Βέργα Μαζέϊκων, στο σπίτι της Μαρίας Αργυροπούλου, όπου νοσηλεύονται οι δύο διασωθέντες αιχμάλωτοι, μαζί με τον διαμείναντα στο σπίτι αυτό, συνάδελφό τους, από την Πολωνία. Ο Le Suire, λαμβάνει πληροφορίες από πρώτο χέρι, από τους Walter και Dohnert και έτσι ποτισμένος από μίσος για εκδίκηση, θα επαναλάβει με ραδιογράφημμα και πάλι τη διαταγή του να ισοπεδωθούν τα Καλάβρυτα. [1]
Η πεδινή ομάδα της ομάδας μάχης Wolfinger, έφτασε στη Βυσωκά-Καλάβρυτα χωρίς καμία «επαφή με τον εχθρό», ενώ η ορεινή ομάδα πήγε στα Τριπόταμα μέσω ΄Ανω Βλασίας.
Για τα γεγονότα στη διάρκεια αυτής της πορείας, υπάρχουν αμφιβολίες που πρέπει να συζητηθούν εδώ. ΄Εξω από την ΄Ανω Βλασία, οι Γερμανοί τουφέκισαν τρεις ή τέσσερις ΄Ελληνες. Ο Josef Tischler[2] θυμάται ότι έπρεπε να στήσει τους άρρενες κατοίκους μπροστά σε εκτελεστικό απόσπασμα. Εκεί έλεγαν ότι είχαν ρίξει τρεις άνδρες του λόχου Schober σε δεξαμενή και είχαν έτσι δολοφονηθεί.
Ο Josef Tischler αναφέρει: «Αφού τα τέσσερα βαριά και τα τρία ελαφρά αυτόματα είχαν στηθεί εμπρός από την συμπυκνωμένη μάζα των ανδρών, έβαλαν άλλους άνδρες να αντιμετωπίσουν με το ντουφέκι τις γυναίκες και τα παιδιά που έρχονταν προς εκεί. Τότε άκουσα τις γυναίκες και τα παιδιά να φωνάζουν ότι είχαν δώσει στους δυστυχισμένους Γερμανούς αιχμαλώτους να φάνε και να πιουν και ότι είχαν δέσει τα τραύματά τους, ενώ τους είχαν απειλήσει οι αντάρτες. Οι αντάρτες μάλιστα, ήθελαν να κάψουν το χωριό, γιατί οι κάτοικοι είχαν φανερά πάρει το μέρος των Γερμανών στρατιωτών». Ο Tischler αναφέρει[3] ότι αυτή η παρουσίαση βεβαιώθηκε από ένα κορίτσι και ένα αγόρι και συνεχίζει: «΄Ετρεξα γρήγορα προς το τάγμα που είχε ήδη προχωρήσει... Ο αρχηγός του λόχου μου, ανθυπολοχαγός Gruber, τον οποίον παρακάλεσα να ανακαλέσει τη διαταγή για την εκτέλεση των ανδρών, με έστειλε στον αρχηγό του τάγματος, τον ταγματάρχη Lange. Του διηγήθηκα τι είχε γίνει και τον παρακάλεσα να ανακαλέσει την εκτέλεση των ανδρών. Εκείνος αρνήθηκε κατηγορηματικά και μου είπε ότι η διαταγή δεν ήταν δική του... ΄Οταν ξαναγύρισα στον τόπο της εκτέλεσης, οι γυναίκες και τα παιδιά που είδαν την ελπίδα τους να σβήνει, άρχισαν να κλαίνε δυνατά και να θρηνούν... Εγώ στάλθηκα μπροστά στην κάνη των αυτομάτων και φώναξα στα Ελληνικά: ΄Εχω τη διαταγή να σας εκτελέσω, δεν θα το κάνω, γι’ αυτό θα εκτελέσουν εμένα...».
Ο τότε αρχηγός του λόχου, ο Theodor Gruber, μου έγραψε σχετικά:[4] «΄Οπως φαίνεται ο αρχηγός του τάγματος δεν αντέδρασε, αν και σαν διοικητής έπρεπε να πεισθεί, ότι η διαταγή του είχε εκτελεσθεί. Σ’ εκείνον ο Tischler με την διμοιρία του είχε υποταχθεί και εκείνος είχε δώσει τη σχετική διαταγή. Είμαι της γνώμης, ότι ο διοικητής του τάγματος, ήξερε ότι η διαταγή του δεν είχε εκτελεσθεί. Επειδή δεν αντέδρασε, υποθέτω, ότι το δέχθηκε σιωπηρά και το ενέκρινε. Επειδή εγώ, σαν αρχηγός του λόχου, δεν είχα δικαίωμα διαταγής, μπροστά στον αρχηγό του τάγματος, δεν είχα αφορμή να επιχειρήσω τίποτα. Ο υποδεκανέας Tischler μάλλον ούτε σε μένα δεν έκανε αναγγελία, ότι η διαταγή δεν εκτελέστηκε και δεν ήταν υποχρεωμένος να το κάνει αυτό, αφού από μένα δεν έπαιρνε διαταγές. Είπε μόνο, από τον ασύρματο, ότι η πρώτη διμοιρία είναι συντεταγμένη. Αυτή η αναγγελία επιβεβαιώνει την υπόθεση ότι οι δραστηριότητες της πρώτης διμοιρίας έγιναν σε απόσταση από το υπόλοιπο τάγμα. Αυτός μάλλον είναι και ο λόγος που δεν θυμάμαι τίποτε για την εν λόγω υπόθεση».
Το 1980 ο συγγραφέας και ο Josef Tischler πήγαν μαζί στα χωριά που έπαιξαν ρόλο στην Επιχείρηση Καλάβρυτα. Ακολούθησαν την πορεία Διακοφτό – Μ. Σπήλαιο – Καλάβρυτα – Βυσωκά – Σαραδί – Μάνεσι ‒ ΄Ανω Βλασία – Κάτω Βλασία – Καλανίστρα – Κομπηγάδι – Καταρράκτες – Χαλανδρίτσα – Πάτρα, επιβαίνοντες στο αυτοκίνητο του Josef Tischler. Εκεί φάνηκε ότι τα γεγονότα που διηγείται ο Tischler δεν μπορεί να έχουν γίνει στην ΄Ανω Βλασία. Ο Tischler δεν μπόρεσε κατά την επιτόπια αυτή έρευνα να αποδείξει τους ισχυρισμούς του. Μάλλον κάτι τέτοιο, αν τελικά έγινε, θα πρέπει να τοποθετηθεί στα χωριά Καλανίστρα ή Κομπηγάδι. Σε καμία περίπτωση ο ισχυρισμός του Tischler δεν μπορεί να έχει σχέσεις με τα γεγονότα της Βυσωκάς ή της ΄Ανω Βλασίας.
 |
| Άνδρες της ΑΑ/16 Μάχιμης μονάδας Αναγνωρίσεως της Βέρμαχτ με επιταγμένους άνδρες του Παγκρατίου επισκευάζουν τον δρόμο προς τα Μαζέικα μετά από σαμποτάζ του ΕΛΑΣ 6.12.1943 (φώτο Γερμανικών Αρχείων) |
Η ορεινή ομάδα Wolfinger μετακινείται κυκλικά από τα ορεινά στην ΄Ανω Βλασία και απ’ τα πεδινά στη Δίβρη. Η ομάδα Ebersberger στις 17:00 έφθασε στα Καλάβρυτα, στο πέρασμά της, έκαψε Κερπινή και Ρωγούς. Η ομάδα Gnass αποκλείει το δρόμο από Τριπόταμα-Δίβρη. Διαταγή του Διοικητή της 117 Jager Division Von Le Suire ώρα 13:30. α) για την 12, 13.12 εκκαθάριση των περιοχών και οπισθοχώρηση του στρατεύματος μετά από σκληρά αντίποινα καθώς και απομάκρυνση των ζώων ώστε να μην βρίσκουν οι αντάρτες τρόπους επιβίωσης, β) ο ταγματάρχης Ebersberger αναλαμβάνει την διοίκηση της Επιχείρησης Καλάβρυτα.
Μετά τη σύσκεψη της 9.12 στη Στρατιωτική Διοίκηση Αθηνών, ο Διοικητής τς 117 Jager Division Von Le Suire, εκδίδει την κατωτέρω διαταγή: «1. Εφαρμογή εμπιστευτικού πλάνου για την ισοπέδωση του Επαναστατικού Κομμουνιστικού Κέντρου Καλαβρύτων. (Συνημμένος φάκελος – Οδηγία για αρχηγό επιχείρησης). 2. Οι αντάρτες ευρίσκονται στην περιοχή Πατρών – Καλαβρύτων – Αιγίου – Μαζέϊκων και προσπαθούν να διαφύγουν προς περιοχές Κορινθίας και Ηλείας. ΄Ενταση προσπαθειών Α.Α.116 και ΙΙ/737 Jager Regiment για εγκλωβισμό. 3. Η επιχείρηση θα σταματήσει όταν φθάσουμε στα Καλάβρυτα – Μαζέϊκα – Τριπόταμα και στις 13.12 μετά την εφαρμογή του πλάνου μέτρων εξιλέωσης. Αναχώρηση προς τον τόπο εκκίνησης. 4. Μέχρι την τελική απομάκρυνση θα γίνουν εκκαθαρίσεις επιπλέον: α) από τη δύναμη του Juppe στις περιοχές Βυσωκάς – Κερπινής - ΄Ανω Σουδενών – Καλαβρύτων. β) Από την Α.Α.116 στις περιοχές Τριποτάμων – Μορόχωβας – Δερβενίου – Παρασκευής – Καστριτσίου. γ) Από την μηχανοκίνητη δύναμη του Nordmann στις περιοχές Δίβρης – Τσιπιανών – Καλυβίων. δ) Από την ομάδα Korckert στις περιοχές Μαζέϊκων – Κρινοφύτων – Βάλτου – Μάζι. ε) Η μεραρχία πεζικού 999 κάνει εκκαθαρίσεις στις περιοχές Δούκα – Νεμούτας – Ντάρτιζας – Χάνια Πανόπουλου. 4) Το ορειβατικό σώμα του Lange φθάνει δια της συντομοτέρας οδού στις 12.12. στα καθορισθέντα σημεία. 5) Ως αντίποινα για τους δολοφονηθέντες στρατιώτες του 5/749 Jager Regiment θα πρέπει οι χώροι των Μαζέϊκων και Καλαβρύτων να γίνουν ένα με το χώμα. Επίσης και τα μέρη εκείνα στα οποία αποδεδειγμένα βρήκαν καταφύγιο οι αντάρτες ή όπου σημειώθηκε κατά τις έρευνες αντίσταση, ή ανευρέθησαν όπλα ή πυρομαχικά, θα έχουν την ίδια μεταχείριση. ΄Ολα τα ζώα που θα βρεθούν στα χωριά και τις περιοχές που θα χτενιστούν, καθώς και εκείνα κατά την επιστροφή μας, θα οδηγηθούν στους καταυλισμούς μας. Υπογραφή Von Le Suire».
΄Ενα τμήμα αναγνωρίσεως του εφεδρικού λόχου του 965 συντάγματος πεζικού, είχε εχθροπραξίες, 10 χιλιόμετρα νότια από τη Δίβρη. Απώλειες 10 νεκροί, 11 τραυματίες. Συνεχίστηκε η πορεία του τμήματος Wolfinger προς Τριπόταμα, χωρίς εχθροπραξίες.
Ο διασωθείς αιχμάλωτος Donner, σε επιστολή του προς τους γονείς του στην Αυστρία, γράφει:[5] «Δεν ξέρω αν σας έχει ήδη ειδοποιήσει το Σύνταγμα και αν έστειλε τα πράγματά μου στο σπίτι μου. Πάντως το κυριότερο είναι, να ξέρετε ότι βρίσκομαι ακόμα στη ζωή. Μπορώ να φαντασθώ πως θα νοιώθατε όλο τον καιρό που δεν ξέρατε τίποτα για μένα. Δεν μπορώ να γράψω μοναχός μου, γιατί είμαι ελαφρά πληγωμένος στο δεξί χέρι. Για μένα γράφει ο φίλος Flechner, που τυχαία βρίσκεται και αυτός εδώ. Πρέπει να σας γράψω που βρισκόμουν όλον αυτόν τον καιρό. Αιχμαλωτιστήκαμε στις 17 Οκτωβρίου από αντάρτες, πως πέρασα όλον αυτόν τον καιρό δεν μπορώ να το περιγράψω, αυτό πρέπει να το έχει ζήσει κανείς. Την Τρίτη 7 Δεκεμβρίου επρόκειτο όλοι εμείς να τουφεκισθούμε, διότι πολύ πλησίον υπήρχαν ήδη Γερμανικά στρατεύματα, και δεν ήξεραν που να μας πάνε. Εγώ όμως σώθηκα ως εκ θαύματος. Μας μετέφεραν ψηλά στο βουνό, μπροστά σε μια βαθιά χαράδρα, εκεί μας υποχρέωσαν να μείνουμε ο ένας κοντά στον άλλο και μας δέσανε μαζί, ανά δύο. ΄Οταν άρχισαν να πυροβολούν δημιουργήθηκε μεγάλη ανησυχία ανάμεσά μας. Ξαφνικά ρίχτηκαν οι περισσότεροι στο βάραθρο, κι εγώ κι αυτός που ήμουνα δεμένος μαζί του. Με την πτώση αποχωριστήκαμε και αυτό ήταν η σωτηρία μου. Γκρεμίστηκα 30 έως 40 μέτρα προς τα κάτω και έμεινα έπειτα κάτω από ένα μεγάλο έλατο. ΄Εμεινα έπειτα αρκετή ώρα αναίσθητος και από την πτώση έπαθα σ’ όλο μου το σώμα σοβαρές εκδορές. ΄Επειτα προχώρησα σιγά-σιγά και έφθασα σ’ ένα αποξηραμένο ποτάμι. Περπάτησα όλη τη νύχτα κατά μήκος της κοίτης και το ξημέρωμα συνάντησα Γερμανικά στρατεύματα και μου περιποιήθηκε ο γιατρός τα τραύματά μου. Χθες 11 Δεκεμβρίου, μπήκα στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο. Και άλλος ένας σύντροφος μπόρεσε να σωθεί. Ο στρατηγός μου είπε, ότι είναι σαν να έχω γεννηθεί για δεύτερη φορά. Μην στενοχωριέστε για τα τραύματά μου, σε 4 εβδομάδες θα έχουν περάσει. Εύχομαι να λάβετε το γράμμα προ των Χριστουγέννων, ώστε να περάσετε και σεις χαρούμενα Χριστούγεννα και εύχομαι σε όλους σας "Χαρούμενα Χριστούγεννα και Ευτυχισμένος ο Νέος Χρόνος".
Η ομάδα μάχης Ebersberger έφτασε στα Καλάβρυτα στις 17:00. Την ίδια μέρα οι άνδρες του 15ου/749 κατέλυσαν την πόλη. Ο Ταγματάρχης Ebersberger ανέλαβε τη διοίκηση του 749 Jager Regiment και την Επιχείρηση Καλάβρυτα. Στη διαταγή ημέρας της μεραρχίας δεν υπάρχει καμία διαταγή για εκτελέσεις ανδρών. Στο ημερολόγιο καταχωρούνται τα εξής:[6] «1. Οι συμμορίες που υποτίθεται ότι βρίσκονται στην περιοχή Πάτρα – Καλάβρυτα – Μαζέϊκα – Αίγιο, μάλλον έφυγαν από τον κλοιό του 749 Συντάγματος πεζών της ενισχυμένης 116 ομάδας αναγνώρισης προς τα νοτιοδυτικά και ανατολικά. 2. Η επιχείρηση τελειώνει με την άφιξη στα Καλάβρυτα – Τριπόταμα – Μαζέϊκα και στις 13.12. τα στρατεύματα θα επιστρέψουν στις θέσεις τους. 3. Μέχρι την ημέρα επιστροφής θα γίνουν ακόμα οι εξής εκκαθαρίσεις: α) από ομάδα μάχης Juppe: περιοχή Βυσωκά – Κερπινή - ΄Ανω Σουδενά – Καλάβρυτα. β) Από ομάδα 116 ομάδα αναγνώρισης: περιοχή Τριπόταμα – Βορόσοβα – Δερβένι – Καλύβια – Παραλόγγα – Κερσίτσι. γ) Από ομάδα με οχήματα Nordmann: Δίβρη – Τσιπιάνα – Κεράσοβα – Μάζι. δ) Από ομάδα Knockert: Μαζέϊκα – Κρινόφυτα – Βάλτος – Μάζι. ε) Από 14ο/999 Τάγματος οχύρωσης πεζικού εκκαθαρίζει μέχρι επιστροφή στις 12.12. την περιοχή Δούκα – Νεμούτα – Βαρδίτσα – Χάνια (στην γραπτή διαταγή του Le Suire πρέπει να υπάρχει λάθος, γιατί φυσικά όχι οι άνδρες του 999ου όπως αναφέρεται στο σημείο 3ε, αλλά οι άνδρες του 965ου συμμετείχαν στην επιχείρηση). 4) Η ορεινή ομάδα Lange επιστρέφει ήδη στις 12.12. με τον συντομότερο δυνατό δρόμο στις θέσεις. 5) Σαν αντίποινα για τους δολοφονημένους άνδρες της 1ης και 5ης διμοιρίας του 5/749 Συντάγματος πεζών, τα χωριά Μαζέϊκα και Καλάβρυτα θα καταστραφούν τελείως. Εκτός τούτων και εκείνα τα χωριά στα οποία αποδεδειγμένα συμμορίες έχουν βρει καταλύμματα ή όπου στις έρευνες έγινε αντίσταση ή βρέθηκαν όπλα ή πολεμοφόρια. ΄Ολα τα ζώα που βρίσκονταν στις περιοχές όπου γίνονται έρευνες πρέπει να παρθούν μαζί μέχρι τις θέσεις των στρατευμάτων».
Το II/749 Jager Regiment εξέδραμε στις περιοχές Βυσωκάς, Βραχνί,[7] Σούβαρδο, Κραστικούς και Σουδενά. Στους συνοικισμούς Βραχνί και Σούβαρδο, εξετέλεσε συνολικά εννέα (9) άμαχους πολίτες «ξεκαθαρίζοντας» το δρόμο από τους επικίνδυνους και αντιδραστικούς.
----------
[01] Αρχείο Φίλλιππα Σαρδελιάνου
[01] Αρχείο Φίλλιππα Σαρδελιάνου
[1] ΒΑ-ΜΑ, φ. RH 19VIII/2, E Ia, W 1001, «Διάφορα». Στη σύσκεψη στις 9.12.1943 έλαβαν μέρος: οι στρατηγοί Krause και Herrmann, οι συνταγματάρχες, Ic Schipp Von Branitz, Pfeiffer, Von Ploetz, Von Bogen und Schunstedt, Ehlert, Gurhardt, Wahl, Mundt, Goering, Kurhaupt, Grampe, οι πλοίαρχοι, Waue, Zechlin, o Oberingst. Goetze, οι αντισυνταγματάρχες, Erxleben, Ic. Barth, Wanfried, οι ταγματάρχες, Ic. Klein, Binder-Krieglstein, Fink, οι ταγματάρχες, Ic Warnstorff, Hammer, ο λοχαγός Weyhe, οι υπολοχαγοί, Δρ. Von Haller, Δρ. Schlipper. Η σύσκεψη επαναλήφθηκε και το απόγευμα με την επιπλέον συμμετοχή των αρχιάτρων Δρ. Henneberg, Sommer, του λοχαγού Pfitzer, καθώς και ειδικώς αφιχθέντων για το σκοπό αυτό αξιωματικών της 117 Jager Division, των ελληνικών ταγμάτων ασφαλείας από την Πάτρα καθώς και εκπροσώπου της Αντικομμουνιστικής Σταυροφορίας που δρούσε στην περιοχή των Καλαβρύτων. Στη σύσκεψη αυτή αποφασίστηκε η εφαρμογή του σχεδίου ισοπέδωσης του Επαναστατικού Κομμουνιστικού Κέντρου Καλαβρύτων. Μετά τη σύσκεψη αυτή, εκδόθηκε ειδική διαταγή για μέτρα εξιλέωσης στα Καλάβρυτα.
[2] «Αλήθεια», Η Γερμανική άποψη, ο Josef Tischler αναλύει τα σχέδια παγίδευσης του αρχηγού ΕΛΑΣ Β. Πελοποννήσου Δ. Μίχου, συνεργασίες Γερμανών-΄Αγγλων-Ταγμάτων Ασφαλείας, φ. Ιούλιος 1987, σ. 1-3.
[3] Ο λοχίας των SD Josef Tischler, υπεύθυνος του Ια του 749 Jager Regiment, με ειδική έκθεσή του προς το συγγραφέα παρέχει πληροφορίες για την Επιχείρηση Καλάβρυτα.
[4] Επιστολή Gruber προς τον Δημήτριο Κανελλόπουλο.
[5] Προσωπικό αρχείο Tischler. Αντίγραφο της επιστολής βρίσκεται στο Ιστορικό Αρχείο Κανελλόπουλου.
[6] ΒΑ-ΜΑ, 117 Jager Division, φ. RH 26-18 NOKW-1246.
[7] Οι εκτελεσθέντες στο Σούβαρδο είναι οι: Δημήτριος Κατσικόπουλος, ΄Αγγελος Δημητρίου, Ιωάννης Ροδόπουλος, Γεώργιος Κακλαμάνης και Νικόλαος Ψωμάς.
Αρχείο Δημητρίου Κανελλόπουλου ΙΑΚ - Πρώτη Δημοσίευση 10 Δεκεμβρίου 2012
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκεύαση απόδοσης του περιεχομένου της ιστορικής έρευνας με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογραφήσεως ή άλλο, χωρίς γραπτή άδεια (Ν 2121/1993)
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.