γράφει ο Νίκος Παπακωνστανόπουλος Περισσότερο γνωστές ως «αποκρές» οι απόκριες στα Καλαβρυτοχώρια, είναι από τις «χρονιάρες μέρες» που...
γράφει ο Νίκος Παπακωνστανόπουλος
Περισσότερο γνωστές ως «αποκρές» οι απόκριες στα Καλαβρυτοχώρια, είναι από τις «χρονιάρες μέρες» που γιορτάζονται σε όλη την περιοχή με πολλά έθιμα, συνήθειες και, οπωσδήποτε, ξέφρενο κέφι. Στοιχεία από την αποκριάτικη Καλαβρυτινή λαογραφία έχουμε παραθέσει σε προηγούμενα άρθρα στο ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ NEWS. Εδώ θ’ αναφερθούμε σε τρεις ξεχωριστές νοστιμιές του τόπου μας, που κλέψουν πάντα την παράσταση στο αποκριάτικο τραπέζι: την οματιά, τη φουρμαελόπιτα και τα λαζάνια. Να σημειώσουμε, βεβαίως, πως δεν συμπληρώνουν το φαγητό των ημερών μόνο στα Καλάβρυτα, αφού τα συναντάμε και σε πολλά ακόμα μέρη της Πελοποννήσου, αλλά και όλης της Ελλάδας. Υπογραμμίζουμε, όμως, πως μέχρι και το πρόσφατο παρελθόν δεν μπορούσαν να περάσουν αποκρές στον τόπο μας, χωρίς τα τρία αυτά φαγητά. Μα και σήμερα στα νοικοκυριά που κρατάνε την παράδοση, δεν λείπουν από το τραπέζι τους. Φυσικά και ο άτυπος και σιωπηλός διαγωνισμός που κάνουν οι νοικοκυρές μεταξύ τους με τα εδέσματά τους, είναι κι αυτός χαρακτηριστικό των ημερών!
α. Οματιά:
Η οματιά, γνωστή και στην αρχαιότητα ως αιματία, επειδή περιείχε και αίμα, είναι είδος λουκάνικου, με το έντερο του γουρουνιού (κατά προτίμηση το παχύ), το οποίο σφάζεται την Τσικνοπέμπτη. Απαραίτητο, βεβαίως, το καλό πλύσιμο του εντέρου με ζεστό νερό, γιατί περιέχει λίπος που συγκρατεί ακαθαρσίες. Το ίδιο απαραίτητο και το γύρισμα, το «μέσα έξω». Η κύρια γέμιση είναι σιτάρι, που πριν το έχουμε βράσει και στραγγίσει. Χρησιμοποιείται, επίσης, και το τριμμένο σιτάρι (πλιγούρι) ή ακόμα και το ρύζι ως γέμιση, όχι όμως συνηθισμένα στην περιοχή των Καλαβρύτων.
-Άλλα υλικά που απαιτούνται είναι:
-Ένα μεγάλο κρεμμύδι.
-Εντόσθια και γλυκάδια του χοιρινού ψιλοκομμένα (από τα εντόσθια προτιμότερο είναι το πνευμόνι).
-Σταφίδα.
-Ψιλοκομμένη (και όχι ξυσμένη) φλοίδα πορτοκαλιού.
-Λάδι.
-Το ανάλογο αλάτι και πιπέρι, λίγη κανέλα και λίγο γαρύφαλλο.
Εκτέλεση:
Αφού τσιγαρίσουμε σε μια κατσαρόλα το κρεμμύδι με τα εντόσθια και τα γλυκάδια, προσθέτουμε λίγο νερό, το στραγγισμένο σιτάρι, το ψιλοκομμένο πορτοκάλι και όλα τα άλλα υλικά, και ανακατεύουμε να γίνει το μείγμα ομοιογενές. Στη συνέχεια δένουμε τη μία άκρη του εντέρου και το γεμίζουμε με τη βοήθεια ενός χωνιού κι ενός λεπτού ξύλου (π.χ. αδράχτι).
Τελειώνοντας, δένουμε και την άλλη άκρη του εντέρου, το τοποθετούμε κυκλικά σε λαδωμένο ταψί και προσθέτουμε νερό, να μην ξεραθεί κατά το ψήσιμο. Την ψήνουμε στο φούρνο ή στη γάστρα και στην κατάλληλη στιγμή το γυρίζουμε να πάρει χρώμα και από την άλλη. Χρειάζεται όμως προσοχή, να μην ανοίξει και αδειάσει η γέμιση. Μπορούμε, βεβαίως, να κόψουμε μικρότερα κομμάτια το έντερο και μετά να τα γεμίσουμε, ώστε το γύρισμα στο ταψί να είναι πολύ πιο εύκολο.
Εκτός από την ξεχωριστή νοστιμιά της η οματιά, είναι βαρύ και χορταστικό φαγητό που «κρατάει».
β. Φουρμαελόπιτα:
Για ένα μεσαίο ταψί φουρμαελόπιτα χρειαζόμαστε:
- Δύο μεσαίες φουρμαέλες (φορμαέλες).
- Περίπου μισό κιλό αλεύρι, κατά προτίμηση μπομποτάλευρο.
- 3-4 αυγά.
- Μισό κιλό γάλα.
- 150-200 γραμμάρια σπιτικό βούτυρο.
- Λίγο αλάτι.
- Αν δεν την προτιμάμε «ξυπόλυτη» και την κάνουμε με φύλλο, το καταλληλότερο είναι το σπιτικό/χειροποίητο.
- Προαιρετικά μπορούμε να συμπεριλάβουμε στα υλικά και τριμμένη ξερή μυζήθρα.
Εκτέλεση:
Τρίβουμε στον τρίφτη με δύναμη και προσοχή τις φουρμαέλες, γιατί είναι πολύ σκληρές. Μετά τις αναμειγνύουμε με το λιωμένο στη φωτιά σπιτικό βούτυρο, το γάλα, τα αυγά χτυπημένα και όλα τα άλλα υλικά, μέχρι αποκτήσουν ελαφρώς παχύρευστη ομοιογένεια. Το απλώνουμε μετά στο βουτυρωμένο ταψί και το ψήνουμε στους 180 βαθμούς. Παραδοσιακά, βεβαίως, το ψήσιμο γίνεται στη γάστρα ή στο σπιτικό ξυλόφουρνο.
γ. Λαζάνια:
Τα λαζάνια γίνονται από το ίδιο φύλλο της μανέστρας, το οποίο αφού το κόψουμε σε λωρίδες της προτίμησής μας (λεπτές ή πιο πλατιές), τα αφήνουμε για λίγες ώρες να στεγνώσουν και τα βράζουμε για λίγα λεπτά. Μετά το στράγγισμα τα σερβίρουμε στα πιάτα, τα «καίμε» με σπιτικό βούτυρο και ρίχνουμε επάνω τριμμένη μυζήθρα, σε κάθε πιάτο ξεχωριστά.
Εκτός από την οματιά, τη φουρμαελόπιτα και τα λαζάνια, πολύ συνηθισμένες είναι τις απόκριες και οι τηγανίδες (τηγανίτες), ειδικά την εβδομάδα της Τυρινής.
Εκφράζουμε θερμές ευχαριστίες, τέλος, στην αρχόντισσα και χρυσοχέρα νοικοκυρά από το Λειβάρτζι, που μας μίλησε για την παρασκευή των ξεχωριστών αυτών αποκριάτικων εδεσμάτων. Τα όσα μας είπε ήταν καθοριστικά για τη σύνταξη αυτού του άρθρου. Απόλυτα σεβαστή, βεβαίως, η επιθυμία της να τηρηθεί η ανωνυμία της.
Μπορείτε να δείτε περισσότερα για:
α: Την παρασκευή της φορμαέλας (φουρμαέλας):
β: την παρασκευή φύλλου για τη μανέστρα και τα λαζάνια:
γ: Τα λαογραφικά της Τσικνοπέμπτης:
δ: Τα λαογραφικά της αποκριάς:
Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος
Ο Νίκος Παπακωνσταντόπουλος γεννήθηκε στο Λειβάρτζι του Δήμου Καλαβρύτων. Πέραν του λειτουργήματός του (Διπλωματούχος Νοσηλευτής) δραστηριοποιείται και στο λογοτεχνικό χώρο, με εκδόσεις βιβλίων και δημοσιεύσεις άρθρων στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Είναι παντρεμένος με την Ελένη Γάλλιου από το Γοργόμυλο Πρέβεζας και έχουν δύο παιδιά.
Ο Νίκος Παπακωνσταντόπουλος γεννήθηκε στο Λειβάρτζι του Δήμου Καλαβρύτων. Πέραν του λειτουργήματός του (Διπλωματούχος Νοσηλευτής) δραστηριοποιείται και στο λογοτεχνικό χώρο, με εκδόσεις βιβλίων και δημοσιεύσεις άρθρων στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Είναι παντρεμένος με την Ελένη Γάλλιου από το Γοργόμυλο Πρέβεζας και έχουν δύο παιδιά.
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.