Ο Οδυσσέας έφτασε στην Ιθάκη στις 25 Οκτωβρίου 1207 π.Χ.

Φρένο στις πολύχρονες διαμάχες για την ιστορικότητα των Ομηρικών Επών έρχεται να βάλει μια διεπιστημονική ομάδα αστροφυσικών και φιλολόγ...

Φρένο στις πολύχρονες διαμάχες για την ιστορικότητα των Ομηρικών Επών έρχεται να βάλει μια διεπιστημονική ομάδα αστροφυσικών και φιλολόγων, η οποία αποτελείται από τους καθηγητές Σ. Παπαμαρινόπουλο, Π. Πρέκα-Παπαδήμα, επίκουρη καθηγήτρια Αστροφυσικής στο ΕΚΠΑ και τους ερευνητές Π. Αντωνόπουλο, Φυσικό και ερασιτέχνη αστρονόμο, Π. Μητροπέτρο, φιλόλογο και εκπαιδευτικό, Ε. Μητροπέτρου, φιλόλογο και αρχαιολόγο, Α. Τσιρώνη, επίσης φιλόλογο-αρχαιολόγο και Γ. Σαραντίτη, συγγραφέα, ηλεκτρ. μηχανικό.

Στηριζόμενοι σε πληροφορίες του έπους υποστηρίζουν ότι ο  Οδυσσέας έφτασε στην Ιθάκη στις 25 Οκτωβρίου 1207 π.Χ. και πέντε μέρες μετά –σύμφωνα πάντα με την επική αφήγηση- προχώρησε στη Μνηστηροφονία.

Αστρονομικές αποδείξεις

Για να καταλήξουν στο παραπάνω συμπέρασμα οι ερευνητές στηρίχθηκαν σε χάρτες της NASA, οι οποίοι περιγράφουν τα προβλέψιμα φυσικά φαινόμενα από το 4500 π.Χ. έως το 10.000 μ.Χ. «Από το 1300 π.Χ. ως το 1130, που είναι τα χρόνια στα οποία τοποθετούνται τα δύο έπη, έγιναν 14 εκλείψεις ηλίου. Ορατές στο Ιόνιο ήταν μόνο πέντε και δύο από αυτές είχαν ποσοστό απόκρυψης του ηλίου 2%, επομένως δεν έγιναν αντιληπτές. Άλλη μία έγινε με τη Δύση του Ηλίου, επομένως μας αφορούν μόνο δύο» εξηγεί η κ. Παναγιώτα Πρέκα-Παπαδήμα, καθηγήτρια Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Μια ολική έκλειψη Ηλίου έγινε το 1143, δηλαδή πολύ κοντά στην παρακμή των Μυκηναϊκών κέντρων και γι’ αυτό αποκλείσθηκε από τους επιστήμονες. Η δεύτερη όμως έγινε στις 30 Οκτωβρίου του 1207, από τις δυόμισι το μεσημέρι ως τις πέντε και μισή το απόγευμα και αυτή θεωρούν ότι αποτυπώνεται στην ραψωδία Υ της Οδύσσειας.

Το Ομηρικό κείμενο

Στη συγκεκριμένη ραψωδία λίγο πριν από την Μνηστηροφονία, ο Όμηρος βάζει τον Θεοκλύμενο τον «θεοδιωματάρη», όπως τον αποκαλεί ο Καζαντζάκης στη μετάφρασή του, να λέει στους μνηστήρες:

Σαν τι κακό σας δέρνει, δύστυχοι, κι έχουν ζωστεί με νύχτα και οι κεφαλές σας και τα πρόσωπα και χαμηλά τα γόνα; Κι άναψε σύθρηνο, και γέμισαν τα μάγουλά σας δάκρυα, και ραντισμένοι οι τοίχοι μ’ αίματα και τα ώρια μεσοδόκια· ίσκιους πλημμύρισε κι η αυλόπορτα, κι η αυλή πλημμύρισε ίσκιους, που ξεκινούν στα μαύρα Τρίσκοτα να κατεβούν, κι ο γήλιος από τα ουράνια εχάθη, κι άπλωσε βαριά καταχνιά ολούθε.

Σύμφωνα με την κ. Παπαδήμα: «Πρόκειται για μια περιγραφή της έκλειψης η οποία έκρυβε τα 3/4 του ηλιακού δίσκου». Η νέα απόπειρα συγκρίνει τα φυσικά φαινόμενα που περιγράφονται στα έπη με αστρονομικά φαινόμενα, και ελέγχει την ιστορική αλήθεια της αφήγησης. Καθώς τα συγκεκριμένα αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες του παρελθόντος ενισχύεται η ακρίβεια της επιστημονικής ανακάλυψης. Ο εντοπισμός ημερομηνιών για συμβάντα που αποτυπώνονται στα έπη, προσφέρει μια νέα αντίληψη για την ιστορικότητά τους και φιλοδοξεί να δώσει νέα δεδομένα στο Ομηρικό ζήτημα. «Πιστεύουμε ότι ο μύθος εξυφαίνεται γύρω από πραγματικά γεγονότα», τονίζει η κ. Παπαδήμα. Η ίδια μαζί με την ομάδα της έκαναν σχετικές δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, στις οποίες υποστηρίζουν ότι μερικά από τα γεγονότα που περιγράφονται συνέβησαν στ’ αλήθεια και αποδεικνύουν ότι τα φυσικά φαινόμενα που αναφέρονται συμπίπτουν με τον χρόνο της αφήγησής τους.

«Η ημερομηνία της έκλειψης, 30 Οκτωβρίου 1207 π.Χ., είναι σε απόλυτη συμφωνία με τις ομηρικές περιγραφές για τις καιρικές συνθήκες, τη φθινοπωρινή αγροτική ζωή και τη μεσημεριανή ώρα δολοφονίας των μνηστήρων», προσθέτει η κ. Παπαδήμα.

από: εφ. Καθημερινή