ΣΠΗΛΑΙΟ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ ΔΡΟΒΟΛΟΒΟΥ (ΒΡΑΧΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ)

γράφει ο Αλέξανδρος Δ. Σταθόπουλος Από τα μέχρι σήμερα γνωστά, προφορικά διασωθέντα και τα διάφορα ευρήματα που ανακαλύφθηκαν, χωρίς ν...

γράφει ο Αλέξανδρος Δ. Σταθόπουλος

Από τα μέχρι σήμερα γνωστά, προφορικά διασωθέντα και τα διάφορα ευρήματα που ανακαλύφθηκαν, χωρίς να έχει επισκεφθεί επί τόπου κάποιος ειδικός (σπηλαιολόγος), προκύπτει ότι η λαβυρινθώδη σπηλιά, με τον υψηλό βράχο και το άφθονο πηγάζων εκεί νερό, χρησίμευσε:

1ον Ως προχριστιανικός (ειδωλολατρικός) ναός και αυτό εκτός των άλλων ενδείξεων, βασίζεται στα εξής πραγματικά ντουκουμέντα.

α) Από το ευρεθέν, το έτος 1969 ειδώλιο αγνώστου θεότητας, από τον ιστορικό πρωθιερέα Νικόλαο Παπαδόπουλο.((Επιδειχθέν και καθαρισθέν υπό ειδικών του Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών και εξετασθέν, (σχετικές γνωματεύσεις των αρχαιολόγων Αδαμαντίας Οικονομίδου, Βαρβάρας Φιλιππάκη, Θεοδώρας Καράγεωργα, Ευθυμίου Μαστροκώστα). Δηλώθηκε ως εξής. "Ειδώλιον Γυναικός ορθίας, ενδεδυμένης δια δωρικού χιτώνος (πέπλου) την δεξιάν χείραν υψοί προ του δεξιού μαστού, επί της κεφαλής φέρει πόλον ως θεά. Χρονολογείται το τελευταίον τέταρτον του 6ου π.χ. αιώνος")). Αναλυτική περιγραφή υπάρχει στο βιβλίο, Προχριστιανικό Λατρευτικό Σπήλαιο Η Ζωοδόχος Πηγή Δροβολοβού, του Νικολάου Παπαδόπουλου έκδοση 1970, απ΄όπου και τα σχετικά στοιχεία.

β) Από τους υπάρχοντες και σωζόμενους πλησίον εκεί σπονδύλους κιόνων, στις θέσεις Αγ. Παντελεήμων ή Παναγιές, που βρίσκονται και ερείπια εκκλησίας, Αγ, Κωνσταντίνο Καμενιάνων και Λάκκα, μέσα στο χωράφι Διδάχου.

γ) Από τα αναβρεθέντα το έτος 1983, κατά τη διάνοιξη του υδραγωγείου Δροβολοβού, μικρόν αμφορέα και δύο δακτυλίδια μέσα σε πέτρινο τάφο με οστά και παραδοθέντα στο Αστυνομικό Τμήμα.

2ον Σαν εκκλησία, την εποχή των διωγμών των χριστιανών και στην συνέχεια σαν μοναστήρι, που πρέπει να κτίσθηκε προ του 1316 και καταστράφηκε, άγνωστο πως και πιθανότατα περί το 1500.

Περί αυτού έχουμε τις εξής αποδείξεις.

α) Μισοκαταστρεμένες αγιογραφίες, που σώζονται μέχρι σήμερα πάνω στο βράχο του σπηλαίου.

β) Το πλήθος των ερειπίων των ναών της γύρω περιοχής 26 (συνολικά).

γ) Ο εντός αυτού υπάρχων σήμερα ιερός ναός της Ζωοδόχου Πηγής.

δ) Ο παρόμοιος κάθετος βράχος, με αυτόν του Μεγάλου Σπηλαίου, αλλά μικρότερος σε ύψος και πλάτος, το άφθονο νερό, τα αιωνόβια δένδρα και αμπέλια που υπήρχαν, τα πλησίον περιβόλια και παλαιοί υδρόμυλοι.

ε) Τα υπάρχοντα εκκλησιαστικά βιβλία, ετών 1770 κλπ και πιθανώς και σε παλιά αρχοντόσπιτα φυλασσόμενα πιο παλαιότερα ακόμη

στ) Κυρίως τα κατά το έτος 1878 ευρεθέντα νομίσματα, από το μικρό τότε μαθητή του Δημοτικού Σχολείου Δροβολοβού από το Χωριό Δεσινό, καταγόμενο Ανδρέα Ν. Παπαδόπουλο και προερχόμενα ασφαλώς από το θησαυρό της Μονής. Επτά (7) από τα διασωθέντα νομίσματα των ετών 1382-1400 (Αντωνίου Βενιέρης), 1329-1339 (Φραγκίσκου Δανδόλου) και 1122-1180 (του Αυτοκράτορα Μανουήλ Α΄ του Κομνηνού), παραδόθηκαν τον Αύγουστο του 1969 από τις θυγατέρες του Ανδρέα Παπαδόπουλου και του αειμνήστου Πρωθιερέα Νικολάου Παπαδόπουλο, προς φύλαξη στο Ηγουμενοσυμβούλιο της Ιεράς Μονής της Αγίας Λαύρας.

ζ) Από τους τάφους και οστά που βρίσκονται συχνά από τους κατοίκους του χωριού στους αγρούς και τα περιβόλια των.

3ον Σαν φρούριο την εποχή της Τουρκοκρατίας. Σ' αυτό κατέφευγαν οι κάτοικοι των γύρω χωριών, στις δύσκολες στιγμές για να γλυτώσουν από την μανία των Τούρκων. Η φυσική ασφάλεια που παρέχει με το εντός του βράχου αναβλύζων νερό, ενισχύθηκε βραδύτερον με την κατασκευή πολεμιστρών, από τις οποίες σώζονται σήμερα μόνο πέντε, διότι δυστυχώς κατα την ανακαίνιση στο παρελθόν του υπάρχοντος ναού, καταστράφηκαν από τους αγνοούντες την ιστορική σημασία των, όπως δυστυχώς καταστράφηκαν και θα καταστραφούν οι πολεμίστρες που υπήρχαν και υπάρχουν ακόμη στα ιστορικά σπίτια του χωριού.

Κατα τους ιστορικούς του 1821 (Απομνημονεύματα Φωτάκου κλπ) στη σπηλιά του Δροβολοβού, κλείστηκε για ασφάλεια για λίγες ημέρες ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, μεταφερόμενος στο φρούριο της Κυλλήνης από τη Μονή Χρυσσοποδαριτίσης των Νεζερών, που πιάστηκε από τους στρατιώτες του Γκούρα τον Ιανουάριο του 1825, από τον Σοπωτινό Νικολέτο Α. Σοφιανόπουλο, αδελφό του Π. Σοφιανόπουλου ιατρού και μυστικοσύμβουλου του Γκούρα και Κωλέτη, ο οποίος είχε διοριστεί με τη βοήθεια του αδελφού του, φρούραρχος εις το Χλουμούτσι της Γαστούνης.

Αυτόν διέταξαν οι Γκούρας και Κωλέτης, να πάει στα Καλάβρυτα για να πιάσουν τον Φωτήλα και Π.Π.Γερμανό, και τον μεν Φωτήλα δεν μπόρεσε να πιάσει, τον δε Παλαιών Πατρών Γερμανό, με δόλιο τρόπο συνέλαβε στο μοναστήρι της Χρυσοποδαρίτισας. Από το μοναστήρι, αφού πήραν από τους μοναχούς και το Γερμανό, ότι πολύτιμον είχαν, έφτασαν στο χωριό Δροβολοβό, όπως εξιστορεί ο Φωτάκος στα απομνημονεύματά του. "Εκεί στό Δροβολοβό, άφησε τον Αρχιερέα και τους στρατιώρες του, δια να τον φυλλάτουν και αυτός επήγε εις το Σοπωτό, προς αντάμωσιν της γυναικός του και δια να αφήσει εις το σπίτι του, όλην την πλούσιαν αρπαγήν, την οποία άρπαξε από τον Αρχιερέα και από την Μονήν. Όσας ημέρας έμεινεν εις την πατρίδα του το Σοπωτό ο Σοφιανόπουλος εφόρει τα λαμπρά άρματα του περίφημου Νικηφόρου (Ηγούμενου και αγωνιστού της μονής Χρυσοποδαριτίσης). Από το Μοναστήριον έως το χωρίον Δροβολοβό, ο Νικολέτος εσυγχώρει εις τον Ιεράρχην, να καβαλικεύει και να περπατεί μαζί του. Από εκεί 'ομως, του επήρε και το μουλάρι του και μέχρι τη Γαστούνη εβάδιζε πεζός ο Αρχιερεύς και μόνον εδώ και εκεί εκαβαλίκευε και τούτο εγένετο, χάριν Σοπωτινών στρατιωτών, οι οποίοι ευρέθησαν μετα του Νικολέτου.Αφού δε αναχώρησαν από το Δροβολοβό, επήγαν εις την Κώμην του Λιβαρτζίου και εκείθεν εις την Δίβρην...............από την Δίβρην ετράβηξαν δια την Γαστούνην".

Ο Σοφιανόπουλος, ως καταγώμενος από την περιοχή, εγνώριζε την ασφάλεια που παρείχε το σπήλαιο-βράχος της Παναγιάς, διότι το έμπρόσθεν μέρος και ο περίβολος του σπηλαίου του ναού, περιβάλετο από τείχος με πολεμίστρες, τα δε νώτα του, εκαλύπτοντο απο τον φυσικό απόκρυμνο και αδιάβατο βράχο. Πλησίον δε στη ρίζα του βράχου, υπάρχει και η πηγή με άφθονο νερό. Το σπήλαιο ήταν σε τέτοιο σημείο, ώστε μπορούσε να παρακολουθεί κάθε ύποπτη κίνηση από τυχόν υποστηριχτές του Δεσπότη, που θα προσπαθούσαν την απαγωγή του και την φυγή του ιδίου.

Από πενταετίας περίπου επιτροπή φορέων και κατοίκων των χωριών Καμενιάνοι, Δροβολοβού και Δεσινού, εντοίχισε στο περίβολο της εκκλησίας αναμνηστική πλάκα πρός τιμήν του περάσματος από εκεί, του Πρωτεργάτη του Αγώνα του 1821 Παλαιών Πατρών Γερμανού, στην δύσκολη γι'αύτον και τη πατρίδα εμφυλιοτική τότε κατάσταση. Ο Σύνδεσμος δε Καμενιανιτών-Δροβολοβιτών-Δεσινιώτων και η τοπική Κοινότητα υιοθέτησαν την ενέργεια αυτή και καθιέρωσαν την διοργάνωση κάθε χρόνο τιμητικές εκδηλώσεις την ημέρα εορτής της Ζωοδόχου πηγής.

4ον Από σπηλαιολογικής απόψεως, πρέπει να είναι μεγάλη η αξία του σπηλαίου όταν κάποτε ερευνηθεί από ειδικούς. Το βραχώδες της περιοχής, η πηγή στη ρίζα του βράχου, άλλες πηγές στη γύρω περιοχή (Αι Γιάννη, Λευκούλα, κλπ) με το ίδιο νερό, οι σταλακτίτες που υπάρχουν στο τμήμα του σπηλαίου, γύρω στα 50 μέτρα,που μπορείς να εισέλθεις, μαρτυρούν ότι πρέπει να κρύπτεται φυσικός θησαυρός ομορφιάς ανυπολόγιστης αξίας, ισάξιος των λιμνών των Καστριών ή του σπηλαίου των Ιωαννίνων. Περί αυτού συμφωνούσε και γνωστός αρχαιολόγος (μάλλον κ. Ανδρόνικος) από προφορική περγραφή που είχε γίνει από τον αξέχαστο Γεώργιο Καλογερόπουλο (Γάκο).

Η τοπική παράδοση, θέλει να συγκοινωνεί με έτερο σπήλαιο που βρίσκεται περί τα 800 μέτρα απόσταση και αυτό σε έτερο βραχώδες συγκρότημα με διπλό χώρο (χωρισμένο από φυσικού στη μέση), που πριν από 80 περίπου χρόνια χρησιμοποιείτο ως εξωκλήσι αφιερωμένο στην Αγία Παρασκευή και Αγιο Παντελεήμονα και με αυτή την ονομασία παραμένει μέχρι σήμερα. Η εικόνα της Αγίας Παρασκευής, αγνώστου χρονολογίας μάλλον μεταφέρθηκε και βρίσκεται στην εκκλησία του Σπηλαίου στο βράχο της Παναγιάς.

Επίσης λεγόταν, από τους παλιούς κατοίκους του χωριού, ότι το νερό της πηγής του βράχου του σπηλαίου, συγκοινωνεί με πηγή που βρίσκεται στο χωριό Κέρτεζη περί τα 3-4 χιλιόμετρα μακρία.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Α. ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ