Η ανά έτος αλλαγή της Επιστασίας πραγματοποιήθηκε χθες 14 Ιουνίου 2017 στις Καρυές του Αγίου όρους παρουσία των αντιπροσώπων των Ιερών Μο...
Ο Γέροντας Γερβάσιος από τις Αυλές Καλαβρύτων (οικισμός 2 χιλιόμετρα έξω από τα Καλάβρυτα), ολοκληρώνοντας το εξατάξιο Γυμνάσιο στα Καλάβρυτα, έφυγε για τον Άγιο Όρος και αφού ολοκλήρωσε τις εκκλησιαστικές του σπουδές στην Αθωνιάδα Εκκλησιαστική Σχολή, εκάρη μοναχός στην Μονή Ιβήρων όπου και εγκαταβιεί επί 40 συναπτά έτη.
Να σημειώσουμε οτι το 2013 Πρωτεπιστάτης διετέλεσε ο επίσης Καλαβρυτινός από τους Καμενιάνους, Μάξιμος Νικολόπουλος, Ιβηρίτης.
Την εκτελεστική εξουσία στο Αγιο Όρος αντιπροσωπεύει η Ιερά Επιστασία της οποίας ο Πρόεδρος φέρει την ονομασία Πρωτεπιστάτης. Η Ιερά Επιστασία αποτελείται από 4 μέλη επιλεγμένα από τις 5 πρώτες ιεραρχικά μονές.
Σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Καταστατικό Χάρτη οι είκοσι Ιερές Μονές της Αθωνικής Μοναστικής Πολιτείας διαιρούνται σε πέντε τετράδες, κάθε μια από τις οποίες ασκεί ανά πενταετία και για ένα χρόνο από την 1η Ιουνίου και μέχρι τα τέλη Μαΐου την επιστασία. Οι τετράδες έχουν ως εξής:
Α´ Τετράς: 1) Μεγίστης Λαύρας. 2) Δοχειαρίου. 3) Ξενοφώντος. 4) Εσφιγμένου.
Β´ Τετράς: 1) Βατοπεδίου. 2) Κουτλουμουσίου. 3) Καρακάλλου. 4) Στραυρονικήτα.
Γ´ Τετράς: 1) Ιβήρων. 2) Παντοκράτορος. 3) Φιλοθέου. 4) Σίμωνος Πέτρας.
Δ´ Τετράς: 1) Χιλιανδαρίου. 2) Ξηροποτάμου, 3) Αγίου Παύλου. 4) Γρηγορίου.
Ε´ Τετράς: 1) Διονυσίου. 2) Ζωγράφου. 3) Παντελεήμονος. 4) Κωνσταμονίτου.
Ο πρώτος τη τάξει κάθε τετράδας φέρει τον τίτλο Πρωτεπιστάστης, είναι ο πρόεδρος της επιστασίας και κρατεί την ράβδο του Πρώτου.Σύμφωνα με το άρθρο 34 του Καταστατικού Χάρτη, κάθε Μονή μπορεί να αναθέσει ταυτόχρονα στον Αντιπρόσωπό της στην Ιερά Κοινότητα τα καθήκοντα του Επιστάτη. Αυτό όμως δεν επιτρέπεται στην Μονή στην οποία ανήκει ο Πρωτεπιστάτης, ο οποίος πρέπει να είναι πρόσωπο διαφορετικό από τον Αντιπρόσωπό της.
Η Ιερά Επιστασία βρίσκεται συνέχεια στις Καρυές και φροντίζει για τα καθημερινά προβλήματα του Αγίου Όρους, για την επισκευή των δρόμων, για την τήρηση της αγιορειτικής τάξης και την επίβλεψη της κόσμιας συμπεριφοράς, για το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων και την επίβλεψη των τιμών των προϊόντων κ.λπ., ενώ η Ιερά Κοινότης, δηλαδή η ολομέλεια των 20 Αντιπροσώπων των Ιερών Μονών, συνεδριάζει δύο φορές την εβδομάδα και ασχολείται με τα σοβαρότερα θέματα που απασχολούν το Άγιον Όρος.
Το διοικητικό καθεστώς που διέπει το αγιώνυμο Όρος θεωρείται μια από τις αρχαιότερες μορφές δημοκρατικού πολιτεύματος που διατηρείται έως σήμερα από την ίδρυση της Μοναστικής Πολιτείας του Άθωνα πριν από χίλια και πλέον χρόνια και προβλέπει την ίση εκπροσώπηση και των 20 Ιερών Μονών στα όργανα που ασκούν τη διοίκηση.
Τα άλλα τρία μέλη της νέας Επιστασίας, είναι ο γέροντας Ευάρεστος ιερομόναχος Παντοκρατορινός, γέροντας Νικηφόρος μοναχός Φιλοθεΐτης, και γέροντας Ιερώνυμος ιερομόναχος Σιμωνοπετρίτης. Αρχιγραμματέας της Ιεράς Κοινότητας εξελέγη ο Θεόφιλος Παντοκρατορινός για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά.
Στην τελετή εγκατάστασης της νέας ενιαύσιας Ιεράς Επιστασίας παρέστη ο Εξοχ. Πολιτικός Διοικητής του Αγίου Όρους, Αρίστος Κασμίρογλου. Παρέστησαν επίσης πλήθος επισήμων, οι Αστυνομικές Αρχές του Αγίου Όρους, εκπρόσωποι φιλαγιωρειτικών οργανισμών αλλά και απλοί προσκυνητές στο Περιβόλι της Παναγίας.
Οι Ιερές Μονές
Η Μονή Σίμωνος Πέτρας στο Αγιον Όρος, χτισμένη σε υψόμετρο 300 μέτρων πάνω από την ακτή. Στα αριστερά, διακρίνεται και το παρακείμενο υδραγωγείο
Όλες οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους, καλούμενες και Αθωνικές, αποτελούν θρησκευτικά πνευματικά ιδρύματα και όλες χαρακτηρίζονται "Κυρίαρχες", "Βασιλικές", "Πατριαρχικές"
και "Σταυροπηγιακές"
"Κυρίαρχες" λέγονται επειδή διατηρούν ιδιοκτησιακό αυτοδιοίκητο του χώρου τους, μή υποκείμενο σε κανένα περιορισμό ως προς τον αριθμό των μοναχών.
"Βασιλικές" διότι η ίδρυσή τους οφείλεται σε εντολή ή συνδρομή των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων ή, η ίδρυσή τους επικυρώθηκε με αυτοκρατορικό χρυσόβουλο.
"Πατριαρχικές" ονομάσθηκαν αργότερα με την έκδοση πατριαρχικών σχετικών σιγιλλίων, όταν συνδέθηκαν με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως που ανέλαβε την πνευματική και μόνο εποπτεία τους.
"Σταυροπηγιακές" από το σταυρό που έστελναν οι Αυτοκράτορες ή ο Πατριάρχης και τοποθετούνταν στη θεμελίωση.
Οι Αθωνικές Μονές σήμερα είναι όλες κοινόβιες. Παλιότερα κάποιες ήταν ιδιόρρυθμες.
Στις κοινόβιες οι αδελφοί έχουν τα πάντα κοινά και τίποτε ιδιόκτητο. Την Μονή διευθύνει ισόβια ο Ηγούμενος, ο Κοινοβιάρχης, έχοντας γύρω του τη Γεροντία και τους Επιτρόπους. Εκλέγεται με πλειοψηφία από τη Γεροντία σε μυστική ψηφοφορία, από κατάλογο υποψηφίων, που και αυτός καταρτίζεται από πλειοψηφία από αυτούς που έχουν δικαίωμα ψήφου (να έχουν περάσει 6 χρόνια από το έτος της κουράς) μοναχών.
Για τον Ηγούμενο απαιτούνται ορισμένα πνευματικά και ηθικά προσόντα. Υπάρχει δυνατότητα να παυθεί με απόφαση της Γεροντίας και κατόπιν πλειοψηφίας των εχόντων δικαίωμα ψήφου της Αδελφότητας. Αν ο εκλεγμένος Ηγούμενος δεν φέρει το βαθμό του Αρχιμανδρίτη, αμέσως μετά την εκλογή του χειροτονείται.
Στις ιδιόρρυθμες Μονές οι μεν μοναχοί διαμένουν μεμονομένα ο καθένας, τα δε θέματα των Μονών τα ρυθμίζει η Επιτροπή και η Σύναξη των Προϊσταμένων.
Σύμφωνα με αυτά, η Διοίκηση των κοινοβίων είναι σχεδόν μοναρχική αλλά με στοιχεία κοινοκτημοσύνης, ενώ των ιδιορρύθμων ολιγαρχική αριστοκρατική. Από τις 20 κυρίαρχες Μονές που λειτουργούν, όλες είναι κοινοβιακές. Ο αριθμός των 20 Μονών, ήταν ανεγνωρισμένος ανέκαθεν από την Εκκλησία και την Πολιτεία, χωρίς όμως να μπορεί να αυξηθεί αλλά ούτε και να μειωθεί. Από αυτές τις Μονές οι 17 είναι ελληνικές, 1 Σερβική, 1 Ρωσική, και 1 Βουλγαρική.
Σύμφωνα με την ιεραρχική τάξη (από το χρόνο ίδρυσης) οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους, οι οποίες ονομάζονται και Αθωνικές, είναι οι εξής:
Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας (963)
Ιερά Μονή Βατοπεδίου (972)
Ιερά Μονή Ιβήρων (976)
Ιερά Μονή Χιλιανδαρίου ή Χελανδαρίου (1197, Σερβική)
Ιερά Μονή Διονυσίου (1375)
Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου (12ος αιώνας)
Ιερά Μονή Παντοκράτορος (1363)
Ιερά Μονή Ξηροποτάμου (11ος αιώνας)
Ιερά Μονή Ζωγράφου (1270, Βουλγαρική)
Ιερά Μονή Δοχειαρίου (11ος αιώνας)
Ιερά Μονή Καρακάλλου (1070)
Ιερά Μονή Φιλοθέου (992)
Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας (ή Σιμωνόπετρα) (1363)
Ιερά Μονή Αγίου Παύλου (11ος αιώνας)
Ιερά Μονή Σταυρονικήτα (1542)
Ιερά Μονή Ξενοφώντος (1070)
Ιερά Μονή Γρηγορίου (14ος αιώνας)
Ιερά Μονή Εσφιγμένου (11ος αιώνας)
Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος (ή Ρωσικό) (από το 1169 παραχωρήθηκε στους Ρώσους
Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου ή Κασταμονίτου (1086)
Ολα τα άλλα ιδρύματα, σκήτες, κελιά, ησυχαστήρια είναι τμήματα των Μονών.
Εκτός από τις είκοσι κυρίαρχες μονές σε κανέναν άλλο δεν επιτρέπεται δικαίωμα ιδιοκτησίας στο Αγιον Όρος.
Ολες οι Μονές, ως πατριαρχικές και σταυροπηγιακές, υπάγονται στην πνευματική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και δεν επιτρέπεται η μνημόνευση κανενός άλλου επισκόπου εκτός του Οικουμενικού Πατριάρχη (εξαιρείται η μονή Εσφιγμένου, της οποίας οι μοναχοί δεν μνημονεύουν τον Πατριάρχη).
Δεν επιτρέπεται η διαβίωση στο Όρος σε ετερόδοξους ή σχισματικούς.
Ολοι οι μοναχοί του Αγίου Όρους, οποιασδήποτε εθνικότητας και αν είναι, λαμβάνουν αυτόματα την ελληνική υπηκοότητα.
Η δικαιοσύνη απονέμεται από τις μοναστηριακές αρχές και την Ιερά Κοινότητα, εκτός από τις ποινικές υποθέσεις.
Οι Ιερές Μονές είναι αυτοδιοίκητες και διοικούνται σύμφωνα με τον εσωτερικό τους κανονισμό, τον οποίο ψηφίζουν οι ίδιες και εγκρίνει η Ιερά Κοινότητα. Η Ιερά Κοινότητα αποτελείται από είκοσι αντιπροσώπους των Μονών και εδρεύει στις Καρυές ως διαρκές σώμα.
Κείμενο-Επιμέλεια Νίκος Κυριαζής
φωτό: εκκλησιαστικό πρακτορείο "Αμεν"
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.