Το νέο Νομοσχέδιο για τα Εργασιακά

Κατατέθηκε χθες το απόγευμα στην Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με τίτλο «...

Κατατέθηκε χθες το απόγευμα στην Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με τίτλο «Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις Δημοσίου και λοιπές ασφαλιστικές διατάξεις, ενίσχυση της προστασίας των εργαζομένων, δικαιώματα ατόμων με αναπηρίες και άλλες διατάξεις».

Με θετικό πρόσημο για την κοινωνία κρίνουν πηγές του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, το σχέδιο νόμου το οποίο, όπως επισημαίνουν, έχει την έγκριση των θεσμών.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, το σχέδιο νόμου ανταποκρίνεται σε πάγια αιτήματα της κοινωνικής πλειονότητας, ενισχύει την προστασία των εργαζομένων και επεκτείνει εργασιακά δικαιώματα, ενώ στόχος είναι με την εφαρμογή του να βελτιωθεί η καθημερινότητα χιλιάδων εργαζομένων και ασφαλισμένων. Το σχέδιο νόμου αποτελείται από πέντε άξονες: Ασφαλιστικές ρυθμίσεις, εργασιακές ρυθμίσεις, πρόσθετες ρυθμίσεις του υπουργείου Εργασίας, ένα σύνολο διατάξεων για τα άτομα με αναπηρίες και ρυθμίσεις για το επάγγελμα του κοινωνικού λειτουργού, λόγω της ειδικής σημασίας που έχει για την κοινωνική προστασία.

Όπως σημειώνουν πηγές του υπουργείου, στο ασφαλιστικό οι βασικές ρυθμίσεις προβλέπουν την αποσύνδεση της ασφάλισης από την ιδιότητα των μηχανικών και των δικηγόρων. Επίσης, στο σχέδιο νόμου περιλαμβάνεται ρύθμιση η οποία θέτει πιο ευνοϊκούς όρους για την εξαγορά πλασματικών χρόνων από τους αγρότες και ρύθμιση, σύμφωνα με την οποία η σύνταξη αναπηρίας δεν διακόπτεται, εφόσον εκκρεμεί γνωμάτευση από τα ΚΕΠΑ. Θα υπολογίζεται, επίσης, η γονική, η αναρρωτική, η εκπαιδευτική άδεια και η διαθεσιμότητα στη συντάξιμη υπηρεσία, ενώ μία άλλη βασική ρύθμιση είναι η μη παραγραφή του δικαιώματος για σύνταξη στην περίπτωση που αυτό δεν ασκηθεί για τρία χρόνια.

Ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται από το υπουργείο Εργασίας και η ρύθμιση για τις αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές. Όπως υπογραμμίζουν πηγές του υπουργείου, στο σχέδιο νόμου προβλέπεται διαδικασία επιστροφής με συμψηφισμό εκεί όπου υπάρχουν αμοιβαίες απαιτήσεις. Μετά από αίτημα της ΕΣΕΕ και της ΓΣΕΒΕΕ, θα υπάρξει διάταξη, σύμφωνα με την οποία θα δίνεται η δυνατότητα καταβολής αυξημένων εισφορών για την αύξηση της σύνταξης. Επιπλέον, θα υπάρξει διάταξη η οποία θα καθορίζει τις συντάξιμες αποδοχές για τις επικουρικές συντάξεις για το διάστημα έως τις 31-12-2014. Έτσι, θα ρυθμίζονται με ενιαίο τρόπο ποιες είναι οι συντάξιμες αποδοχές επί των οποίων θα εφαρμόζεται το ποσοστό το οποίο έχει καθοριστεί από το νόμο 4387/2016 και θα ξεμπλοκάρουν οι αιτήσεις που υποβλήθηκαν από 1-1-2015.

Ειδική διάταξη θα υπάρξει για τη διευκόλυνση των αυτοαπασχολουμένων και των ανεξαρτήτων απασχολούμενων να λαμβάνουν επίδομα ανεργίας και θα υπάρχει και η σχετική δυνατότητα εκπόνησης προγραμμάτων ενίσχυσης της απασχόλησης γι' αυτούς.

Όπως σχολιάζουν πηγές του υπουργείου Εργασίας, στο σχέδιο νόμου υπάρχουν ρυθμίσεις για την αδήλωτη και την υποδηλωμένη εργασία. Από τις βασικές ρυθμίσεις είναι η υποχρέωση ηλεκτρονικής αναγγελίας της υπερωρίας, πριν από την έναρξη του ωραρίου και η υποχρέωση ηλεκτρονικής αναγγελίας της αλλαγής του ωραρίου. Σύμφωνα με τις πηγές του υπουργείου, αυτό επιτρέπει τον καλύτερο έλεγχο της κατάστασης που επικρατεί στην αγορά εργασίας και βάζει φρένο στην παραβατικότητα.

Θα υπάρχει, επίσης, ένα point system, ένας αυτοματοποιημένος τρόπος με τον οποίο θα επιβάλλεται η διακοπή λειτουργίας επιχείρησης σε περίπτωση σοβαρών παραβάσεων της εργατικής νομοθεσίας. Ανάλογα με το μέγεθος της παράβασης, θα επιβάλλεται και η αντίστοιχη ποινή. Στο σχέδιο νόμου θα προβλέπεται και ο αποκλεισμός των επιχειρήσεων που συστηματικά παραβιάζουν την εργατική νομοθεσία από κάθε μορφής δημόσια χρηματοδότηση (δημόσιες συμβάσεις, κοινοτικά κονδύλια, ΕΣΠΑ, κτλ) και θα υπάρχει και η υποχρέωση της συνυπογραφής και της ηλεκτρονικής αναγγελίας της οικειοθελούς αποχώρησης του εργαζομένου.

Το σχέδιο νόμου θα περιλαμβάνει και ένα σύνολο διατάξεων για την απλήρωτη εργασία. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται η σύντομη εκδίκαση των διαφορών για άκυρη απόλυση και για αποζημίωση απόλυσης, καθώς και η έκδοση διαταγής πληρωμής σε βάρος του εργοδότη. Όπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου, προβλέπεται μειωμένο ή και μηδενικό δικαστικό ένσημο για την έκδοση διαταγής πληρωμής.

Πηγές του υπουργείου υπενθυμίζουν τη ρύθμιση που πέρασε το καλοκαίρι, σύμφωνα με την οποία η καθυστέρηση στην καταβολή των δεδουλευμένων ισοδυναμεί με μονομερή βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας. Πρακτικά, όπως εξηγούν, αυτό σημαίνει ότι ο εργαζόμενος μπορεί να θεωρήσει ότι υπάρχει απόλυση και να διεκδικήσει αποζημίωση.

Στο σχέδιο νόμου προβλέπεται, επίσης και επέκταση εργατικών δικαιωμάτων, ιδίως, της εργατικής προστασίας που ισχύει για τη μητρότητα και στις γυναίκες που εμπλέκονται στη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας και στη διαδικασία της υιοθεσίας. Επίσης, θα χορηγείται ειδική άδεια που τώρα προβλέπεται σε πολύ ειδικές περιπτώσεις για τους γονείς τέκνων με βαριά νοητική στέρηση. Θα χορηγείται και για τις περιπτώσεις άλλων ασθενειών συνδρόμου Down, αυτισμού, κτλ.

Μεταξύ άλλων, ο σύλλογος κοινωνικών λειτουργών Ελλάδος θα μετατραπεί σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου.

Τέλος, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, στο τέλος του Σεπτεμβρίου, αναμένεται η υπουργική απόφαση για την επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών σε εργοδότες που δηλώσουν τους απασχολούμενους με δελτίο παροχής υπηρεσιών και μετατρέψουν τη σύμβασή τους σε μισθωτής εξαρτημένης εργασίας.

Τους τρεις βασικούς άξονες του νομοσχεδίου, με το οποίο θα ανοίξει η Βουλή μετά τις θερινές διακοπές, παραθέτει, μέσω της συνέντευξης της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που «επιχειρεί να ανταποκριθεί σε δίκαια αιτήματα της κοινωνικής πλειοψηφίας, του κόσμου της εργασίας και να ενισχύσει σημαντικά την αποτελεσματικότητα των εργαλείων ελέγχου και επιβολής της νομοθεσίας».

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης της υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Έφης Αχτσιόγλου στον Νίκο Παπαδημητρίου για το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων:

ΕΡ: Τι επιδιώκει η κυβέρνηση με το νομοσχέδιο που φέρνει στη Βουλή, κυρία υπουργέ;

ΑΠ: Το νομοσχέδιο αυτό επιχειρεί να ανταποκριθεί σε δίκαια αιτήματα της κοινωνικής πλειοψηφίας, του κόσμου της εργασίας και να ενισχύσει σημαντικά την αποτελεσματικότητα των εργαλείων ελέγχου και επιβολής της νομοθεσίας. Με τις ρυθμίσεις του ενισχύεται το πλαίσιο προστασίας των εργαζομένων από την απλήρωτη, την αδήλωτη και υποδηλωμένη εργασία. Διευθετούνται ζητήματα που σχετίζονται με την κοινωνική ασφάλιση και δίνονται λύσεις σε χρόνια προβλήματα. Με ένα πλέγμα ρυθμίσεων εισάγονται θεσμικές αλλαγές για την πλήρη και ισότιμη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας. Πρόκειται για μία νομοθετική παρέμβαση με θετικό πρόσημο για τους εργαζόμενους και την κοινωνία. Προσδοκούμε ότι η εφαρμογή των ρυθμίσεων του νομοσχεδίου θα βελτιώσει ουσιωδώς κρίσιμες πτυχές της καθημερινότητας χιλιάδων εργαζομένων.

ΕΡ: Ποιες θα είναι οι βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου για τον κόσμο της εργασίας;

ΑΠ: Μεταξύ άλλων προβλέπεται η υποχρέωση του εργοδότη να καταχωρεί ηλεκτρονικά τη νόμιμη υπερωριακή εργασία πριν την έναρξη της. Εκσυγχρονίζεται έτσι το σημερινό σύστημα χειρόγραφης καταγραφής και εκ των υστέρων δήλωσης των υπερωριών, το οποίο αφήνει ευρεία περιθώρια για παραβατικές πρακτικές. Ορίζεται με αυτοματοποιημένο τρόπο (point-system) η επιβολή προσωρινής ή και οριστικής διακοπής της λειτουργίας μίας επιχείρησης, όταν ο εργοδότης παραβαίνει τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας. Γίνεται υποχρεωτική η ηλεκτρονική αναγγελία της οικειοθελούς αποχώρησης εργαζομένου, πιστοποιώντας ότι ο ίδιος έχει συμφωνήσει. Αντιμετωπίζεται έτσι η στρέβλωση που παρατηρείται συχνά στην πράξη της αναληθούς δήλωσης εκ μέρους του εργοδότη ότι ο εργαζόμενος έχει οικειοθελώς αποχωρήσει από την εργασία, στερώντας του βασικά δικαιώματα. Προβλέπεται επίσης ότι σε περιπτώσεις μονομερούς βλαπτικής μεταβολής των όρων εργασίας, ο εργαζόμενος, ο οποίος έχει θεωρήσει τη μεταβολή αυτή ως απόλυση, θα λαμβάνει αμέσως το επίδομα ανεργίας. Με άλλες ρυθμίσεις του νομοσχεδίου ενισχύεται το πλαίσιο ενημέρωσης και υπεύθυνης διαβούλευσης εργαζομένων και εργοδοτών. Επιπλέον επεκτείνεται η προστασία της μητρότητας και στις γυναίκες που εμπλέκονται στη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας ή σε διαδικασία υιοθεσίας.

ΕΡ: Αντιμετωπίζεται όμως, η αδήλωτη- απλήρωτη εργασία μόνο με νόμους;

ΑΠ: Η αδήλωτη, η υποδηλωμένη και η απλήρωτη εργασία είναι σοβαρά προβλήματα που διογκώθηκαν την περίοδο της κρίσης τόσο λόγω της απορρύθμισης του πλαισίου προστασίας των εργαζομένων την περίοδο 2010-2014, όσο και λόγω της υποβάθμισης και απαξίωσης των ελεγκτικών μηχανισμών, που συνέβη την ίδια περίοδο. Στο Υπουργείο Εργασίας από την πρώτη στιγμή θέσαμε ως κεντρική μας προτεραιότητα την καταπολέμηση της παραβατικότητας στους χώρους δουλειάς. Η κεντρική αυτή δέσμευση υλοποιείται στη βάση τριών αξόνων.

Πρώτος: Ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών και πρωτίστως του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας με ανθρώπινο δυναμικό και εργαλεία, αλλά και αναβάθμιση της επιχειρησιακής του ικανότητας. Από την αρχή του έτους το ΣΕΠΕ διαθέτει ένα νέο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα που επιτρέπει τη διεξαγωγή περισσότερο στοχευμένων, άρα και αποτελεσματικών ελέγχων. Παράλληλα, σε επιχειρησιακό επίπεδο εξελίσσεται ο συντονισμός τεσσάρων ελεγκτικών σωμάτων, ενώ το ΣΕΠΕ ενισχύεται ήδη με πρόσθετες προσλήψεις προσωπικού.

Δεύτερος: Προσανατολισμός των χρηματοδοτικών εργαλείων στην κατεύθυνση της προστασίας των εργασιακών δικαιωμάτων. Στον στόχο αυτό ανταποκρίνεται η έγκριση χρηματοδότησης μέσω ΕΣΠΑ ύψους 7.600.000 ευρώ για πιλοτικούς ελέγχους σε κλάδους υψηλής παραβατικότητας, για την αναβάθμιση των υπηρεσιών ενημέρωσης και νομικών συμβουλών προς τους εργαζόμενους κ.α. Τρίτος: Ισχυροποίηση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου ώστε να θωρακιστεί κατά το δυνατό η τήρηση της εργατικής νομοθεσίας, αλλά και να διευκολυνθεί το έργο των ελεγκτικών μηχανισμών. Στον τελευταίο αυτό άξονα κινούνται οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου που έρχεται τώρα στη Βουλή.

ΕΡ: Έχετε, επί τη ευκαιρία, στοιχεία για την παραβατικότητα κατά τους θερινούς μήνες και δη στις τουριστικές περιοχές;

ΑΠ: Από την έναρξη της τουριστικής περιόδου έως τα μέσα Ιουλίου, οπότε και διαθέτουμε επεξεργασμένα στοιχεία, κλιμάκια του ΣΕΠΕ διεξήγαγαν 1.633 ελέγχους σε νησιωτικές και ηπειρωτικές περιοχές, στο πλαίσιο του προγράμματος στοχευμένων ελέγχων, σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό. Επιβλήθηκαν πρόστιμα για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας συνολικού ύψους περίπου 1.870.000 ευρώ. Το πρόγραμμα στοχευμένων ελέγχων του ΣΕΠΕ στον τουριστικό κλάδο συνεχίζεται καθ’ όλη την διάρκεια της τουριστικής περιόδου και ο στόχος για 4.000 ελέγχους θα υπερκαλυφθεί. Μια παρέμβαση που έχει βοηθήσει σημαντικά στην αποτελεσματικότητα των ελέγχων είναι η υποχρεωτική καταβολή του μισθού μέσω τράπεζας. Διαθέτουμε έτσι ένα ακόμα εργαλείο εντοπισμού και αντιμετώπισης της αδήλωτης, υποδηλωμένης και απλήρωτης εργασίας.

ΕΡ: Ποιες θα είναι οι βασικές ασφαλιστικές διατάξεις του νομοσχεδίου;

ΑΠ: Στα ζητήματα της κοινωνικής ασφάλισης, ενδεικτικά, προβλέπεται η αποσύνδεση της υποχρέωσης ασφάλισης από την ιδιότητα για δικηγόρους και μηχανικούς. Καταργείται, έτσι, η υποχρέωση μηχανικών και δικηγόρων να καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές μόνο λόγω της εγγραφής τους σε ΤΕΕ και δικηγορικούς συλλόγους αντίστοιχα. Με άλλη ρύθμιση του νομοσχεδίου, παρατείνεται η χορήγηση αναπηρικής σύνταξης για όσο καιρό εκκρεμεί η κρίση των Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας. Ειδικά για τους αγρότες δίνεται η δυνατότητα εξαγοράς πλασματικών χρόνων με χαμηλότερο αντίτιμο. Για τα άτομα με αναπηρία που πάσχουν από ψυχικές νόσους, προβλέπεται ότι η ανάληψη εργασίας δεν επιφέρει μειώσεις στο ποσό της σύνταξης ή άλλων επιδομάτων, όταν η εργασία τους ενδείκνυται για λόγους θεραπείας και κοινωνικής επανένταξης.

ΕΡ: Ορισμένοι το περιγράφουν ως ένα νομοσχέδιο που θα σηκώσει κάποια «βάρη» από τις ζωές των συνανθρώπων μας με αναπηρία. Είναι έτσι;

ΑΠ: Το νομοσχέδιο προωθεί μεταρρυθμίσεις σε ένα ευρύ φάσμα τομέων δημόσιας πολιτικής, προκειμένου να βελτιώσει αποφασιστικά το επίπεδο της ζωής των Ατόμων με Αναπηρίες και να διευκολυνθεί η πρόσβασή τους σε κάθε τομέα της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής. Εισάγεται, για παράδειγμα, η υποχρέωση των μέσων ενημέρωσης και επικοινωνίας να αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες προκειμένου να διασφαλίζουν την πρόσβαση των Ατόμων με Αναπηρίες σε αυτά, αναγνωρίζεται ως επίσημη γλώσσα του κράτους η ελληνική νοηματική και ως επίσημη μέθοδος γραφής και ανάγνωσης η ελληνική γραφή Μπράιγ (Braille).

ΕΡ: Πότε υπολογίζετε πως θα έχει ψηφισθεί το σχέδιο νόμου;

ΑΠ: Το νομοσχέδιο θα κατατεθεί στις αρχές της εβδομάδας στη Βουλή, θα συζητηθεί και θα ψηφιστεί με την κανονική διαδικασία τις επόμενες μέρες.

ΕΡ: Κλείνοντας, κυρία υπουργέ, στην κριτική που δέχεσθε, ότι επικοινωνιακοί λόγοι επέβαλαν την ψήφιση του νομοσχεδίου, τι απαντάτε;

ΑΠ: Είναι μία κριτική που επιχειρεί κυρίως να κρύψει την ένδεια επιχειρημάτων της αντιπολίτευσης. Η επίκληση «επικοινωνιακών λόγων» είναι η εύκολη λύση, για όποιον διαφωνεί με μέτρα στήριξης και προστασίας των εργαζομένων ή δεν θέλει να αναγνωρίσει ότι η κυβέρνηση προωθεί μέτρα τέτοιου χαρακτήρα ή διαφωνεί με μέτρα που περιορίζουν φαινόμενα εργοδοτικής αυθαιρεσίας και παραβατικότητας στους εργασιακούς χώρους. Ειδικά η αξιωματική αντιπολίτευση, αντί να κάνει αυτού του είδους την κριτική, ας απαντήσει καλύτερα γιατί, κατά τα πολλά χρόνια διακυβέρνησής της, η προστασία και τα δικαιώματα των εργαζομένων δέχτηκαν τεράστια πλήγματα.

Η κυβέρνηση με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο υλοποιεί παρεμβάσεις που βελτιώνουν την καθημερινότητα των εργαζομένων και αυτό δεν μπορεί να διαστρεβλωθεί. Ασφαλώς, δεν ισχυρίζομαι πως τα λύνουμε όλα. Ο κόσμος γνωρίζει ότι βρισκόμαστε υπό σκληρή επιτροπεία. Όμως ακόμη και υπ’ αυτές τις συνθήκες καταθέτουμε ένα νομοσχέδιο που το σύνολο των διατάξεών του ανταποκρίνεται σε πάγια και δίκαια αιτήματα της κοινωνικής πλειοψηφίας. Η συζήτηση και η ψήφιση του νομοσχεδίου θα το επιβεβαιώσουν και θα είναι αποκαλυπτικές για τη στάση της αντιπολίτευσης.