Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα - Οι απόρρητες εισηγήσεις της O.B. Subbost

Η συνέχεια της προδημοσίευση του υπό έκδοση βιβλίου του ιστορικού ερευνητή της Επιχείρησης Καλάβρυτα Δημητρίου Κανελλόπουλου ΜΕΡΟΣ Τ...

Η συνέχεια της προδημοσίευση του υπό έκδοση βιβλίου του ιστορικού ερευνητή της Επιχείρησης Καλάβρυτα Δημητρίου Κανελλόπουλου

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΒ

Ανασκόπηση – Απολογισμός ‒ Διαπιστώσεις

Κρίσεις – Συμπεράσματα

-7-

Οι απόρρητες εισηγήσεις της O.B. Subbost

Δύναμη, οπλισμός και κατανομή των μονάδων:

1) Στρατιωτική οργάνωση: Τη στρατιωτική οργάνωση των ανταρτών, έχουν αναλάβει Άγγλοι αξιωματικοί, οι οποίοι φτάνουν με διάφορα μέσα, σε αριθμό που αυξάνει ολοένα, στις ελληνικές ορεινές περιοχές και μόνιμοι αξιωματικοί του πρώην ελληνικού στρατού. Παρατηρείται έτσι, μια σημαντική πρόοδος, στον τρόπο εκπαιδεύσεως των ένοπλων επαναστατών. Και οι κομμουνιστικές μονάδες φαίνεται ότι τελευταία απόχτησαν στρατιωτική οργάνωση για να τονώσουν τη μαχητική τους ικανότητα.

2) Πολιτική οργάνωση: Η πληροφορία ότι η ηγεσία των εθνικιστικών ομάδων περιήλθε στο στρατηγό Κατσιμήτρο, δεν έχει ακόμα επιβεβαιωθεί. Οι κομμουνιστές επαύξησαν το πεδίο επιρροής και δράσεώς τους, από την περιοχή της Λαμίας προς το Θεσσαλικό χώρο. Δεν ξεκα­θαρίστηκε ακόμα, αν οι αντάρτικες μονάδες στον Όλυμπο κι οι ένοπλοι επαναστάτες της Μακε­δονίας, είναι οπαδοί του Άρη. Δεν υπάρχει σαφής διαχωρισμός των ορίων δράσεως, μεταξύ των εθνικιστικών και κομμουνιστικών ανταρτών, δεν πρέπει να υπάρχει πια, κατά τα φαινόμενα. Εθνικιστικά αντάρτικα τμήματα, αναγγέλθηκε ότι μετακινούνται στην οροσειρά της Γκιώνας. Κομ­μουνιστές αντάρτες, κινούνται δυτικά και νοτιοανατολικά των Ιωαννίνων. Οι διαμάχες μεταξύ των δύο παρατάξεων, συνεχίζονται σποραδικά. Κομμουνιστικές δυνάμεις αποδεκάτισαν στην νοτιοανατολική Ακαρνανία, μια εθνικιστική αντάρτικη ομάδα, τα υπολείμματα της οποίας, κατέ­φυγαν στην Πελοπόννησο. Οι απώλειες όμως και των κομμουνιστών ήταν σοβαρές. Με την επί­δραση της αυξήσεως των αντάρτικων δυνάμεων στην Πελοπόννησο, διαγράφεται ήδη, η προο­πτική διαχωρισμού των δύο ένοπλων παρατάξεων πάλι. Δυτικά της γραμμής Αιγίου-Καλαβρύτων, συγκεντρώνονται εθνικιστικές αντάρτικες δυνάμεις, ενώ, ανατολικά απ' αυτή, διοικεί τις κομμουνιστικές μονάδες ο αντισμήναρχος της αεροπορίας Μίχος. Αναφέρεται, ότι πολλοί Άγγλοι αξιωματικοί, που αποβλέπουν στην ένωση όλων των ανταρτών, εμποδίζουν την πλατιά δράση των κομμουνιστών ανταρτών. Οι τάσεις για ενοποίηση όλων των ανταρτών, κάτω από κοινή ηγεσία, που εκδηλώθηκαν έντονα από τους Άγγλους, δε βρήκαν μεγάλη απήχηση και δεν σημειώθηκε καμιά εντυπωσιακή επιτυχία προς αυτή την κατεύθυνση. Σαν συνέπεια σ' αυτό, ήταν, να διαμορφωθεί μια ισχυρή στρατιωτική οργάνωση των ανταρτών και μια υπεύθυνη διοίκηση. (...)

Επισκόπηση και συμπερασματικές κρίσεις:

Η εντυπωσιακή δραστηριοποίηση των αντάρτικων δυνάμεων τον τελευταίο καιρό, που προφανώς οφείλεται σε σχετικές εντολές των συμμάχων, δημιουργεί κινδύνους, για τον ανεφοδιασμό των δυνάμεών μας, της νότιας Ελλάδας και για τις μεταφορές και μετακινήσεις στρατευμάτων μας. Οι πρόσφατοι συμμαχικοί βομβαρ­δισμοί αεροδρομίων στο ελληνικό έδαφος, σε συνάρτηση με τα αμέσως παρακάτω εκτιθέμενα περιστατικά, είναι δυνατό να αποτελούν τις πρώτες ενέργειες για την προετοιμασία μιας συμμαχικής αποβάσεως στα Βαλκάνια:

- Η συγκέντρωση αντάρτικων δυνάμεων στην Αιτωλία και Ακαρνανία και στην περιοχή Ιωαννίνων-Άρτας, η κατασκευή πεδίων προσγειώσεως από τους αντάρτες, ο έλεγχος από μέρους των ανταρτών των από δυσμάς δρόμων, οι οποίες οδηγούν προς τη Στερεά Ελλάδα και τη βόρεια, επίσης.

- Ο συνεχιζόμενος, για μήνες τώρα, από συμμαχικά αεροπλάνα, ανεφοδιασμός της δυτικής Ελλάδας, η αναγνώριση της επισιτιστικής καταστάσεως, που διενεργήθηκε από πράκτορες του εχθρού, όπως και των μετεωρολογικών όρων και του κλίματος της Κέρκυρας.

- Οι προϋποθέσεις για ναυτική κι αεροπορική ευνοϊκή απόβαση και

- Τέλος, η οικειότητα που δείχνουν τα αγγλικά υποβρύχια, όταν επισκέπτονται συχνά τα νησιά Κεφαλλονιά και Ιθάκη, όπως και το λιμάνι του Αστακού (70 μίλια νότια της Άρτας), χάρη και στο ότι γνωρίζουν την περιοχή αυτή, από γυμνάσια που προηγήθηκαν εκεί, επιτρέπουν να διαφαίνεται, σαν ενδεχόμενη, μια συμμαχική αποβατική ενέργεια, στις δυτικές ακτές της Ελλά­δας, την οποία θα υποστήριζαν αντάρτικες μονάδες.

- Η ανησυχητική κατάσταση που δημιουργείται στη Βορειοδυτική Πελοπόννησο (περιοχή Καλαβρύτων), γεγονός που επιβάλλει τη λήψη άμεσων μέτρων για την εξουθένωση του Αντιστα­σιακού Επαναστατικού Κομμουνιστικού Κέντρου Καλαβρύτων, με τη μέριμνα και φροντίδα του Στρατιωτικού Διοικητή της Βέρμαχτ Πελοποννήσου. Υπογραφή, Υποστράτηγος Φόερτς. Το βάσιμο του συμπεράσματος ότι η Επιχείρηση Καλάβρυτα είναι ένα απαίσιο πολιτικό έγκλημα και ΟΧΙ αντίποινα, εδράζεται και στις εκθέσεις της Γερμανικής Στρατιωτικής Διοίκησης της Βέρμαχτ (Βελιγράδι Ιανουάριος - Ιούνιος 1944 προς την O.K.W.), όπου ξεκάθαρα γίνεται αναφορά ότι η Επιχείρηση Καλάβρυτα ήταν αποκλειστικά εκκαθαριστική επιχείρηση με σκοπό την εξαφάνιση από την Βόρειο Πελοπόννησο των ανταρτικών - αντιστασιακών δυνάμεων του ΕΛΑΣ, στόχος ο οποίος και επετεύχθη. Παραθέτουμε αποσπάσματα από τις εκθέσεις αυτές (...). (...) Με την ανακήρυξη της Πελοποννήσου σε «πεδίο επιχει­ρήσεων» και τη συγκέντρωση εξ αιτίας της ισχυρών γερμανι­κών στρατιωτικών δυνάμεων εκεί, η ηγεσία της ελληνικής Αν­τιστάσεως συνειδητοποίησε, ότι αποτελεί μεγάλο μειονέκτημα γι' αυτήν να εξαπολύει ανοιχτή επίθεση με τις μονάδες που δια­θέτει εναντίον της κατοχικής στρατιωτικής δυνάμεως.[1]

Πράξεις σαμποτάζ σε μεγάλο αριθμό, επιθέσεις επανει­λημμένα εναντίον στρατοπέδων εθελοντών και ταγμάτων ασφα­λείας, πολυάριθμες κατατάξεις νέων οπλιτών κι οργανωτικά μέτρα, τόσο των εθνικιστών, όσο και των κομμουνιστών ανταρ­τών, προσδιορίζουν παραπέρα την κατάσταση που επικρατεί στις ελληνικές ένοπλες μονάδες αντιστάσεως. Επί πλέον ση­μειώνεται αύξηση της συμμαχικής επιρροής πάνω σ' αυτές. Δικές μας εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στη ΒΑ Ελλάδα και στην Πελοπόννησο, πέτυχαν να διώξουν απ' τις θέσεις τους μεγάλες ομάδες παρτιζάνων και εν μέρει τις διασκόρπισαν.

Οι εκτιμήσεις της O.B.Subbost 

μετά την Επιχείρηση Καλάβρυτα 

α) Η αντάρτικη δράση 

Στην Πελοπόννησο οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις μας έθεσαν σε σοβαρή δοκιμασία τις εκεί αντάρτικες δυνάμεις. Ορμητική έφοδος των δικών μας στο κέντρο των αντάρτικων δυνάμεων νότια των Καλαβρύτων πρόσκρουσε σε πεισματώδικη αντίσταση των παρτιζάνων. Ο κύριος όγκος του ευρισκόμενου εκεί 12ου πεζικού συντάγματος πέτυχε μ' εύστοχη απομάκρυνση να υποχωρήσει και να περικυκλώσει για λίγο με υ­περβολικά μεγαλύτερες δυνάμεις έναν δικό μας μαχητικό συνασπισμό. Από βορειοανατολικές ορεινές περιοχές αναγ­γέλθηκαν συχνές αντάρτικες επιθέσεις εναντίον της σιδηρο­δρομικής γραμμής Πατρών-Αιγίου. Σ' εκκαθαριστικές επιχειρήσεις μας στα νότια της Πελο­ποννήσου, παρατηρήθηκε ότι οι αντάρτες πολεμούν με πείσμα, σχεδόν μόνο εναντίον των ταγμάτων ασφαλείας. Απέναντι στις γερμανικές δυνάμεις εξακολουθούν την τακτική της συμπτύξεως. Αξιοπαρατήρητο είναι ότι εντάθηκε τελευταία η φρού­ρηση των ελληνικών ακτών από μεριάς των ανταρτών. Συνέπειες αυτού του εγχειρήματος δεν έγιναν ακόμα γνωστές. Σύμφωνα όμως μ' εμπιστευτικές μας πληροφορίες, το Ανώτερο Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής ειδοποίησε πρόσφατα την εθνικιστική κίνηση Αντιστάσεως της Κρήτης ν' αποσπαστεί βαθμιαία απ' τον ΕΑΜ και να τερματίσει το συνασπισμό που είχε συνάψει μ' αυτόν. Στη βόρεια Πελοπόννησο η κατάσταση παραμένει αμετάβλητη. Σε σύρραξη εναντίον δυο ισχυρών μονάδων καταφέρθηκαν από τις δυνάμεις μας αισθητές ζημιές. Στην Πελοπόννησο φαίνεται ότι η εσωτερική οργάνωση των αντάρτικων δυνάμεων έκανε προόδους. Οι ομάδες των παρ­τιζάνων, οι οποίες τιτλοφορούνται 8ο, 9ο, και 12ο συντάγματα πεζικού, στηρίζουν τη δύναμή τους αποκλειστικά σε συνεχείς εφεδρείες που τις παρέχει ο εγχώριος αρσενικός πληθυσμός. Ειδικά δε τα 8ο και 9ο συντάγματα διαθέτουν ομώνυμα εφε­δρικά συντάγματα. Από μιά πολεμική διάρθρωση των δυνά­μεων του εχθρού, που ήρθε στα χέρια μας, βγαίνει ότι διά τα υπ' αρθ. 34 και 36 συντάγματα πεζικού της περιοχής Αττικής και Βοιωτίας υπάρχουν σαν εφεδρικά συντάγματα το «Παρνασ­σός» και «Δωρίς», αντίστοιχα με δυο και τρία τάγματα το κα­θένα. 

β) Η γενική κατάσταση των ανταρτών 

Την κατάσταση των ανταρτών επηρεάζει γενικά ακόμα - κατά το Γενάρη αυτό έγινε σαφές - η δική μας δράση των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων εναντίον τους, απ' τις συνέπειες των οποίων δεν συνήλθαν ακόμα. Επιπλέον η χειμερινή εποχή του χρόνου δυσκολεύει μέχρι σ' ένα σημείο τις κινήσεις τους. Οι οξύτατες αντιθέσεις μεταξύ κομμουνιστών κι εθνικιστών, παρά τις συνεχείς κι απ' τις δυο μεριές προσπάθειες είναι αγεφύρωτες. Οι αντάρτικες δυνάμεις που έλεγχαν τα Καλάβρυτα, μετά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις κατευθύνθηκαν συμπτυγμένες προς τα νοτιοδυτικά. Γενικά μπορεί να λεχθεί ότι οι ομάδες των ανταρτών στην Πελοπόννησο δεν διαθέτουν ακόμα την οργάνωση που διακρίνει τους μαχητικούς σχηματισμούς των ορεινών περιοχών. Έτσι συναντιούνται εδώ μόνο σποραδικά αποθήκες ανεφοδιασμού. Απ' αυτό εξηγείται και γιατί οι μονάδες της Πελοποννήσου ακολουθούν γενικά ταχτική άμυνας κι αποφεύγουν επιθέσεις κατά μέτωπο εναντίον μας. Στην καθόλου διάταξη και κατανομή των αντάρτικων δυνάμεων έγιναν ορισμένες μεταβολές. Κέντρα βάρους είναι τώρα, πέρα απ' την κύρια συγκέντρωση των δυνάμεων του ΕΛΑΣ στην περιοχή βορείως και νοτιοανατολικά των Ιωαννίνων, η περιοχή του Πεντάλοφου - βορειοδυτικά των Γρεβενών - η νότια Πίνδος (η κοιλάδα του Σπερχειού). Χαρακτηριστικό είναι το σκεπτικό της απόφασης του Στρατιωτικού Δικαστηρίου της Νυρεμβέργης (19.02.1948) που επιδικάσθηκε και υπόθεση της Επιχείρησης Καλάβρυτα με κατηγορούμενους τους:

• — Maximilian Von Weichs - (Στρατηνός του Στράτου). Αρχιστράτηγος 2ης Στρατιάς, Απρίλιος 1941-Ιούλιος 1942. Αρχιστράτηγος στο τμήμα Στράτου Β, Ιούλιος 1942-Φεβρουάριος 1943, Αρχιστράτηγος στο τμήμα Στρατού F (ΣΤ) και Ανώτατος Νοτιοανατολικός Διοικητής, Αύγουστος 1943. 
• — Helmuth Felmy - Πτέραρχος Αεροπορίας, Διοικητής Νότιας Ελλάδας, Ιούνιος 1941-Αύγουστος 1943. Διοικητής LXVIII Σώμα­τος Στρατού, Ιούνιος 1943-Οκτώβριος 1944 και 
• — Wilhelm Speidel - Πτέραρχος Αεροπορίας. Διοικητής Νότιας Ελλάδας, Οκτώβριος 1942-Σεπτέμβριος 1943. Στρατιωτικός Διοικητής Ελλάδας, Σεπτέμβριος 1943-Ιούνιος 1944.

       

---

[1]ΒΑ-ΜΑ, O.B.Subbost, απόρρητες εκθέσεις-εισηγήσεις του Γενικού Στρατιωτικού Διοικητή της Βέρμαχτ, Νοτιοανατολικής Ευρώπης (Βελιγράδι) προς Ανωτάτη Στρατιωτική Διοίκηση της Βέρμαχτ (O.K.W.) Βερολίνο με αριθ. 372/1944/18.01.1944, 9229/1944/25.06.1944, 6150/1944/ 01.05.1944, 4275/1944/31.03.1944 και 2830/1944/29.02.1944 (Τμήμα Ic και Ia).

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκεύαση απόδοσης του περιεχομένου της ιστορικής έρευνας με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογραφίσεως ή άλλο, χωρίς γραπτή άδεια του Ι.Α.Κ. (Ν 2121/1993)