Πυλώνες υπερυψηλής τάσης στα βουνά των Καλαβρύτων - Οι φόβοι, τα οφέλη, οι κίνδυνοι

Με εντατικού ρυθμούς συνεχίζονται οι εργασίες για την κατασκευή του δικτύου γραμμής μεταφοράς Υπερυψηλής Τάσης 400 kv που θα συνδέει τη Μ...

Με εντατικού ρυθμούς συνεχίζονται οι εργασίες για την κατασκευή του δικτύου γραμμής μεταφοράς Υπερυψηλής Τάσης 400 kv που θα συνδέει τη Μεγαλόπολη με το Σύστημα 400 kv στην Αιτωλοακαρνανία και που περνά από μεγάλο μέρος του ορεινού όγκου των Καλαβρύτων δίπλα σε αρκετά χωριά.  

(Αναδημοσίευση του θέματος που ανέδειξε η εφημερίδα "ΩΡΑ των ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ" στο φύλλο Ιουλίου 2019)

Θα προσπαθήσουμε, ψύχραιμα να αποτυπώσουμε τα γεγονότα και τις επιπτώσεις με τα συμπεράσματα να τα βγάζει ο αναγνώστης. Χωρίς λαϊκισμούς, χωρίς εμπάθειες. Το μόνο που θα σημειώσουμε είναι ότι πέρα από τα τυχόν αρνητικά ζητήματα υγείας, ή τα θετικά ενός αναπτυξιακού έργου, η εικόνα με τους τεράστιους πυλώνες καρφωμένους στα μοναδικής ομορφιάς βουνά μας και στα ελατόφυτα δάση μας είναι αποκρουστική….

Οι φόβοι 

Η αλήθεια είναι ότι η κατασκευή του δικτύου έχει δημιουργήσει φόβο και αγωνία στους κατοίκους περιοχών που διέρχεται κοντά σε χωριά , καθώς όπως αναφέρεται σε πολλές επιστημονικές μελέτες τα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υπέρ-υψηλής τάσης - όπως αυτά της ΔΕΗ – αποτελούν πηγή ακτινοβολίας με επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων.
Το θέμα έφτασε στη Βουλή, μετά από ερωτήσεις βουλευτών με την αιτιολόγηση ότι κάτοικοι αλλά και οι επισκέπτες των διαμαρτυρόμενων περιοχών, αλλά και οι έχοντες εκεί τα περιουσιακά τους στοιχεία, διαμαρτύρονται έντονα, διότι το δίκτυο έχει σχεδιασθεί να διέρχεται πλησίον κατοικημένων περιοχών και να βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από τις οικίες, τα κτήματα, τις εκκλησίες και τα μαντριά σε αρκετά σημεία των περιοχών που διέρχεται. 

Απόφαση Περιβαλλοντικών Όρων

Η εν λόγω γραμμή αδειοδοτήθηκε περιβαλλοντικά με την υπ’ αριθμό 172867/23.5.2014 Απόφαση Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ).
Η ΑΕΠΟ τροποποιήθηκε με αίτημα του ΑΔΜΗΕ στις 27.7.2016 και εκδόθηκε η νέα ΑΕΠΟ.
 Να σημειώσουμε ότι στην ΑΕΠΟ λαμβάνεται μέριμνα για την έκθεση του κοινού στα μεταβαλλόμενα ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία, ως προς την οποία ορίζεται ρητά ότι ισχύουν οι βασικοί περιορισμοί και οι στάθμες αναφοράς της σύστασης του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της αντίστοιχης εθνικής νομοθεσίας. Ειδικότερα στην ΑΕΠΟ προβλέπεται η υποχρέωση για συνεχείς, συστηματικές μετρήσεις της στάθμης του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου με τη χρήση οργάνων μέτρησης που διαθέτουν πιστοποιητικά βαθμονόμησης και συμβατότητας, κατά την ενωσιακή νομοθεσία, καθώς και για την γνωστοποίηση των αποτελεσμάτων των μετρήσεων αυτών στις αρμόδιες υπηρεσίες των Υπουργείων Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Υγείας. 
Σύμφωνα με τον πρώην Υπουργό Ενέργειας κ. Σταθάκη: «η γραμμή μεταφοράς χωροθετείται στη μεγαλύτερη δυνατή απόσταση από τον οικισμό, καθώς και ότι τηρούνται οι παραπάνω κανόνες, δεν υφίσταται απολύτως κανένας λόγος ανησυχίας για τη δημόσια υγεία.» 

Τα οφέλη από τη νέα γραμμή μεταφοράς 

«Η εν λόγω γραμμή μεταφοράς είναι τμήμα της σχεδιαζόμενης επέκτασης του Συστήματος της υπόλοιπης ηπειρωτικής χώρας προς την Πελοπόννησο και η υλοποίησή της θα έχει τα εξής οφέλη:
➤Τη ριζική επίλυση προβλημάτων τάσεων και επάρκειας ηλεκτρικής ενέργειας στην Πελοπόννησο και την εξασφάλιση της δυνατότητας αξιόπιστης τροφοδότησης των ηλεκτρικών φορτίων της περιοχής.
➤Την απορρόφηση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από τη νέα μονάδα ηλεκτροπαραγωγής ισχύος 811 MW στη Μεγαλόπολη.
➤Τη δυνατότητα απορρόφησης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από σταθμούς ΑΠΕ στην Πελοπόννησο. 
➥Σημειώνεται ότι η περιοχή της Πελοποννήσου έχει χαρακτηρισθεί επίσημα «κορεσμένη» από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας που έχει ως συνέπεια να μην επιτρέπεται η εγκατάσταση νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής ΑΠΕ, μέχρι την ολοκλήρωση των αναγκαίων έργων που θα επιτρέψουν την αύξηση της ικανότητας διακίνησης ηλεκτρικής ισχύος από και προς την Πελοπόννησο.»

Υγεία – Επιπτώσεις – Αντιδράσεις 

Οι επιπτώσεις της έκθεσης στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία είναι από τα ζητήματα δημόσιας υγείας που συχνά εγείρουν έντονες και συναισθηματικά φορτισμένες συζητήσεις. Τέτοιες συζητήσεις είναι πρακτικά ωφέλιμες, όταν οι πολίτες είναι σωστά ενημερωμένοι τόσο για τη φύση του ζητήματος όσο και για τη σχετική νομοθεσία. 

Μελέτες σε τιμές έντασης εντός των αποδεκτών ορίων, έχουν καταδείξει συσχέτιση καρκινογένεσης και εκφυλιστικών νόσων του νευρικού συστήματος σε άτομα που διαμένουν κοντά σε γραμμές μεταφοράς υψηλής τάσης και μετασχηματιστές. Συγκεκριμένα, μελέτες συσχετίζουν την εμφάνιση καρκίνου και λευχαιμίας (ιδιαίτερα παιδικής). Πολλοί επίσης διαμαρτύρονται για συμπτώματα πονοκεφάλου, κούρασης, άγχους, κατάθλιψης, απώλειας σεξουαλικής διάθεσης και αύξησης της τάσης αυτοκτονιών. Καταρράκτης εμφανίστηκε σε άτομα που εργάζονταν σε χώρους ηλεκτρομαγνητικά βεβαρυμμένους. Όσον αφορά πιθανές επιπτώσεις σε εγκύους έχουν περιγραφεί περιπτώσεις πρόωρων γεννήσεων και παιδιών χαμηλού βάρους . Τέλος, έχει παρατηρηθεί  επίδραση σε βηματοδότες παλαιού τύπου. Παρά τις έρευνες που έχουν γίνει για τις επιδράσεις των Η/Μ πεδίων, δεν υπάρχουν στοιχεία που να μας επιτρέπουν να αναγνωρίσουμε οτι τα συμπτώματα που εμφανίζονται έχουν αιτία αποκλειστικά και μόνο τα πεδία αυτά.

Οι επιστήμονες είναι διχασμένοι για το αν υπάρχουν αρνητικές βιολογικές επιπτώσεις από ηλεκτρομαγνητικά πεδία χαμηλής συχνότητας. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι αποτελούν κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία και γι’ αυτό πρέπει να παρθούν τα απαραίτητα μέτρα, ενώ άλλοι θεωρούν τον κίνδυνο «αμελητέο», δεδομένου ότι η ένταση του ηλεκτρικού και μαγνητικού πεδίου που δημιουργούν οι ηλεκτρικές συσκευές είναι τόσο χαμηλή, ώστε δύσκολα επηρεάζει τη λειτουργία ζωτικών οργάνων του ανθρώπινου οργανισμού. Τι βρίσκεται άραγε πιο κοντά στην αλήθεια;

Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία είναι μια μορφή ενέργειας που, όπως έχει διαπιστωθεί από εκτεταμένες έρευνες εδώ και δεκαετίες, έχει την ιδιότητα ν’ απορροφάται από τον ανθρώπινο οργανισμό, αυξάνοντας τη θερμοκρασία των κυττάρων του. Χρόνια έκθεση σε τέτοιου είδους ακτινοβολία απορυθμίζει τη λειτουργία του οργανισμού προκαλώντας του μόνιμες βιολογικές αλλοιώσεις. Υπάρχει μια πληθώρα ερευνών που καταλογίζουν στις ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες σημαντικότατο μερίδιο ευθύνης σε μια σειρά ασθενειών όπως καρκίνος, λευχαιμία, σκλήρυνση κατά πλάκας, Αλζχάιμερ, νευρολογικές διαταραχές ακόμη και ψυχώσεις!

Οι πυλώνες υψηλής τάσης αυξάνουν τον κίνδυνο λευχαιμίας σε παιδιά

Η παρατεταμένη έκθεση στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία των γραμμών ηλεκτροδότησης διπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης λευχαιμίας στα παιδιά, χωρίς όμως να σχετίζεται με άλλα προβλήματα υγείας. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε μεγάλη έρευνα για λογαριασμό της Διεθνούς Επιτροπής για τη Μη Ιονίζουσα Ακτινοβολία (ICNIRP).
Η μελέτη, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Environmental Health Perspectives, βασίστηκε σε μετα-ανάλυση όλων των προηγούμενων ερευνών για τις πιθανές επιπτώσεις των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων σε ανθρώπους που ζουν κοντά σε γραμμές ηλεκτροδότησης.
«Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει χρόνια ασθένεια για την οποία η αιτιολογική σχέση με τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία μπορεί να θεωρηθεί αποδεδειγμένη, αλλά υπάρχουν ενδείξεις για περίπου διπλάσιο κίνδυνο λευχαιμίας σε παιδιά που εκτέθηκαν σε υψηλά επίπεδα ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας» εξηγεί στο BBC ο Αντονι Σουέρντλοου, καθηγητής επιδημιολογίας στο βρετανικό Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο.
«Το κατά πόσο ο κίνδυνος αυτός οφείλεται στην έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία παραμένει άγνωστο» συμπληρώνει.
Στην τριετή μελέτη συμμετείχαν και άλλα αναγνωρισμένα ιδρύματα, όπως το Εθνικό Κέντρο Καρκίνου των ΗΠΑ και το Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Σουηδίας. Η ICNIRP θέτει τις κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία από την ακτινοβολία που σχετίζεται με την ηλεκτροπαραγωγή. Τις συστάσεις της υιοθετούν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και κυβερνήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο.
Στη Βρετανία περισσότερες από 23.000 κατοικίες βρίσκονται κοντά σε γραμμές ηλεκτροδότησης υψηλής τάσης, και περίπου το 0,4% των παιδιών εκτίθεται σε ισχυρά ηλεκτρομαγνητικά πεδία.

Αποφάσεις του Σ.τ.Ε

1) Απόφαση ΣτΕ 936/203 : Αναστολή εκτέλεσης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων έργου αναβάθμισης υφιστάμενης και κατασκευής νέας γραμμής μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος Κορίνθου – Πατρών, για το λόγο ότι η κατασκευή του επίδικου έργου θα θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία των κατοίκων της περιοχής, εξ αιτίας της αυξήσεως της εντάσεως των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων, τα οποία δημιουργούνται γύρω από τις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος. 
2) Απόφαση ΣτΕ 4503/1997 : Προσφυγή Κοινότητας Κρυονερίου, κατά ΥΠΕΧΩΔΕ, ΥΒΕΤ, ΔΕΗ κ.λ.π. Το Σ.τ.Ε δέχεται την αίτηση, διότι η επί του ανθρωπογενούς και δη της υγείας των κατοίκων οικισμού, επίδραση ηλεκτρομαγνητικών πεδίων δεν είναι μόνο θέμα που άπτεται του φυσικού περιβάλλοντος, δια το οποίο αρμόδιος είναι ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, ούτε και αμιγώς τεχνικό ζήτημα, που στηρίζει την συναρμοδιότητα του Υπουργού ΥΒΕΤ ως αρμοδίου επί βιομηχανικών εγκαταστάσεων, αλλά είναι προεχόντως θέμα που αφορά στην ανθρώπινη υγεία, για το οποίο αρμόδιος είναι ο Υπουργός Υγείας Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. 

Τι δηλώνει στην «ΩτΚ» ο Γραμματέας του Πανελληνίου Συνδέσμου Φωτοβολταικων (Σ.Ε.Φ.) κ Δημήτριος Βαρβιτσιώτης 

Όταν κατασκευάζεται κάποιο έργο και μάλιστα αυτού του μεγέθους, είναι γεγονός ότι έχει κάποιες επιπτώσεις στο ευρύτερο περιβάλλον. Τα σημαντικά στοιχεία που θα πρέπει να εξετάζονται είναι (α) να μην υπάρχουν επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων και (β) να αξιολογηθούν τα θετικά στοιχεία της δημιουργίας του έργου σε ότι αφορά την ανάπτυξη των περιοχών συγκριτικά με τις όποιες επιπτώσεις τους.
Ειδικότερα σε ότι αφορά το δίκτυο διασύνδεσης ΥΥΤ 400 KV Μεγαλόπολης – Αιτωλοακαρνανίας, το οποίο διέρχεται από την περιοχή των Καλαβρύτων, πρέπει να σημειώσω ότι αποτελεί ένα κεντρικό, νευραλγικό έργο, όχι μόνο για την περιοχή μας,  αλλά και για ολόκληρη την Πελοπόννησο, κυρίως γιατί βγάζει την Πελοπόννησο από την «καραντίνα» να μην επιτρέπεται η κατασκευή έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), όπως αιολικά, φωτοβολταϊκά και άλλα. Αυτό συμβαίνει διότι για πάνω από 7 χρόνια το δίκτυο της Πελοποννήσου εθεωρείτο «κορεσμένο» και δεν υπήρχε η δυνατότητα για νέες αδειοδοτήσεις. Έτσι η τεράστια ανάπτυξη έργων ΑΠΕ που γίνεται σε όλη την Ελλάδα έχει αφήσει απ’ έξω την Πελοπόννησο και βέβαια την περιοχή μας, στερώντας της μια σημαντική δυνατότητα.   Συνεπώς η συμβολή του έργου αυτού σε ότι αφορά την ανάπτυξη  είναι εξαιρετικά σημαντική και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε οποιαδήποτε προσέγγιση. Επιπλέον θέλω να πω ότι στην περιοχή των Καλαβρύτων δεν διέρχεται καμία γραμμή υψηλής και υπερυψηλής τάσης με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αναπτυχθούν μεγάλα έργα στην ευρύτερη περιοχή όχι γιατί η περιοχή μας δεν έχει τη δυνατότητα, αλλά γιατί το κόστος των έργων μεταφοράς της ενέργειας ήταν απαγορευτικό. Αυτό επίσης θα λυθεί με την γραμμή αυτή διότι με νέα έργα που θα γίνουν,θα δημιουργηθούν Υποσταθμοί στην περιοχή οι οποίοι θα συμβάλλουν επιπλέον στην ομαλότητα ροών του δικτύου και της ποιότητας της ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή Καλαβρύτων.
Θα πρέπει να σημειώσω ακόμη ότι τα έργα ΑΠΕ συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών ρύπων και CO2 (διοξειδίου του άνθρακα) με αποτέλεσμα παγκόσμια να θεωρείται και να είναι ο κύριος τρόπος αντιμετώπισης των αιτίων που επιφέρουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

για την εφημερίδα "Ώρα των Καλαβρύτων"
και το kalavrytanews.com
Νίκος Κυριαζής